De Pulchra, pax omnium rerum tranquillitas ordinis. Przyczynki do estetyki św. Augustyna

Abstract

Niniejszy artykuł miał na celu odpowiedź na fundamentalne pytanie dotyczące sposobu istnienia idee w epistemologii Augustyna oraz zaznajomienie czytelnika z niektórymi (współczesnymi) interpretacjami tego zagadnienia. Autor budując podstawy dla średniowiecznej teorii powszechników czerpał z tradycji starożytnej oraz Biblii, w tym odnosił się do rozważań z zakresu ówczesnej astronomii, kosmologii i matematyki. Myśliciel z Tagasty określił idee jako niezmienne formy rzeczy. W jego ocenie całe stworzenie nosi pewien ślad podobieństwa względem Boga, co w konsekwencji przekłada się na pogląd, że każdy byt stanowi większą lub mniejszą realizację prawideł odnoszących się do uniwersalnego sposobu istnienia res intelligibiles. Wobec powyższego założenia ciekawie przedstawia się Augustyńska teoria piękna. Autor utrzymuje jej obiektywność obok innych transcendentalnych właściwości bytu: jedność, równość, liczba, rytm, proporcja i porządek są głównymi elementami jego estetyki. Szczególne znaczenie tej doktryny polega na tym, że niematerialne idee umożliwiają osiągnięcie doskonałości życia duchowego, a co za tym idzie zbliżają nas do Boga, który dla Augustyna jest pierwszym artystą a zarazem swoistym pryncypium dzieła stworzenia.