Acta Baltico-Slavica最新文献

{"title":"Report from the 13th International Conference on Researching and Applying Metaphor: \"Metaphorical Creativity in a Multilingual World\" (Hamar, Norway, 18–21 June 2020)","authors":"Julia Ostanina-Olszewska","doi":"10.11649/abs.2446","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2446","url":null,"abstract":"Report from the 13th International Conference on Researching and Applying Metaphor: Metaphorical Creativity in a Multilingual World (Hamar, Norway, 18–21 June 2020)The RaAM 2020 conference on metaphor research was held online on 18–21 June 2020, hosted by the Inland Norway University of Applied Sciences (INN) in Hamar, Norway. The aim was to exchange ideas and research findings of historians, culture studies specialists, and cognitive linguists from all around the world. The theme of the event was Metaphorical Creativity in a Multilingual World, including the following areas: multimodal metaphor, metaphor in spoken discourse, metaphor in gesture, metaphor in cross-cultural communication, metaphor and translation, metaphor and film, metaphor in education. Among the large group of researchers, specialists from Lithuania and Latvia presented their findings in metaphor research based on local data (Lithuanian media, posters, advertisements and billboards, film translation into Lithuanian). Sprawozdanie z trzynastej międzynarodowej konferencji dotyczącej badania i zastosowania metafory pt. Metaphorical Creativity in a Multilingual World (Hamar, Norwegia, 18–21 czerwca 2020)Wirtualna konferencja naukowa RaAM 2020 poświęcona badaniom nad metaforą odbyła się w dniach 18–21 czerwca 2020 roku w Inland Norway University of Applied Sciences (INN) w Hamarze w Norwegii. Celem spotkania była wymiana myśli i wyników badań naukowych historyków, kulturoznawców i językoznawców kognitywnych z całego świata. Tematem konferencji była kreatywność metaforyczna w wielojęzycznym świecie i obejmował on następujące obszary: metafora multimodalna, metafora w dyskursie mówionym, metafora w gestach, metafora w komunikacji międzykulturowej, metafora i przekład, metafora i film, metafora w edukacji. Wśród licznych badaczy byli również specjaliści z Litwy i Łotwy, którzy zaprezentowali wyniki badań nad metaforą na podstawie danych ze źródeł krajowych (media litewskie, plakaty, reklamy i bilbordy, tłumaczenie filmów na język litewski).","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49422710","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Słowniki zapożyczeń świadectwem mocy języków (na przykładzie \"Słownika polonizmów w języku litewskim\" Rolandasa Kregždysa)","authors":"M. Rak","doi":"10.11649/abs.2020.009","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2020.009","url":null,"abstract":"Loanword Dictionaries as Evidence of the Power of Languages (on the Example of Słownik polonizmów w języku litewskim [Dictionary of Polish Loanwords in Lithuanian] by Rolandas Kregždys)Two publications by Rolandas Kregždys – Lietuvių kalbos polonizmų žodyno specifikacija / Charakterystyka słownika polonizmów w języku litewskim [Specification of the Dictionary of Polish Loanwords in Lithuanian] and Lietuvių kalbos polonizmų žodynas / Słownik polonizmów w języku litewskim [Dictionary of Polish Loanwords in Lithuanian], both published in Vilnius in 2016 in the series Studia Etymologica Baltica – enable a closer look at Polish-Lithuanian relations through the prism of lexis. As discussed in this article, there is a clear disparity in these relations. While the Lithuanian language adopted a lot of Polonisms (maybe even about 3,000), Lithuanian borrowings in the general Polish language are a resource of at most a dozen or so words. This can be explained by the power of the Polish language. Polish loans in Lithuanian are mostly old words (extracted from documents from the sixteenth–eighteenth centuries), including those originating from Western European languages. Thanks to them, the Polish language has enabled and strengthened cultural transmission, perpetuating the position of Lithuania in the sphere of Western (Latin) culture. Słowniki zapożyczeń świadectwem mocy języków (na przykładzie Słownika polonizmów w języku litewskim Rolandasa Kregždysa)Lietuvių kalbos polonizmų žodyno specifikacija / Charakterystyka słownika polonizmów w języku litewskim i Lietuvių kalbos polonizmų žodynas / Słownik polonizmów w języku litewskim Rolandasa Kregždysa, opublikowane w Wilnie w 2016 roku, w serii Studia Etymologica Baltica, pozwalają dokładniej spojrzeć na relacje polsko-litewskie przez pryzmat leksyki. W tych relacjach widać wyraźną dysproporcję. O ile litewszczyzna przejęła z języka polskiego bardzo dużo leksemów (może nawet ok. 3 tysięcy), o tyle pożyczki litewskie w polszczyźnie ogólnej to zasób najwyżej kilkunastu wyrazów. Można to wyjaśnić mocą języka polskiego. Polonizmy w litewszczyźnie to przede wszystkim dawne wyrazy (wynotowane z dokumentów z XVI–XVIII wieku). Są w tej grupie słowa przejęte z języków zachodnioeuropejskich. Dzięki nim polszczyzna umożliwiła i wzmocniła transmisję kulturową, utrwalając pozycję Litwy w kręgu kultury zachodniej (łacińskiej).","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"41738712","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"(Nie)honoryfikatywne sposoby określania znanych publicznie osób w polskim dyskursie medialnym na Litwie","authors":"Irena Masojć","doi":"10.11649/abs.2020.002","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2020.002","url":null,"abstract":"(Non-)Honorific Ways of Referring to Public Figures in the Polish Media Discourse in LithuaniaThis article focuses on the ways of referring to public figures which involve the use of honorifics when talking about high-ranking representatives of society. In the Polish cultural tradition this function is performed by official and professional titles and the honorific pan/pani ‘mister/misses’. The study analyses designations used by participants of the discussion programme “Szósty dzień tygodnia” [The Sixth Day of the Week], which is broadcast on the Polish Radio “Znad Wilii” [By the Wilia River] in Lithuania. The research material includes 10 radio broadcasts aired in 2015 and 2016, featuring a total of 24 people (the host and 23 guests). The aim of the study is to identify the most frequently applied constructions that consist of personal names and official/professional titles, and to determine different functions of the honorific pan/pani in these constructions. The quantitative analysis makes it possible to identify the frequency of particular constructions and the tendencies prevailing in the media discourse. The qualitative analysis of the collected material reveals a variety of functions performed by the honorific pan/pani. Depending on the formal or pragmatic context, this item may endow a construction with a shade of respect or, conversely, make it derogatory. The female honorific pani firstly has a grammatical function: it is used with the titles and surnames which are masculine in form as the only indicator of female gender (e.g. pani prezydent, pani premier Szydło). (Nie)honoryfikatywne sposoby określania znanych publicznie osób w polskim dyskursie medialnym na LitwieTematem niniejszego artykułu są sposoby określania znanych publicznie osób w użyciu referującym z uwzględnieniem stosowanych środków honoryfikatywności, które przysługują im ze względu na wysoką rangę w hierarchii społecznej. W polskiej tradycji kulturowej taką funkcję pełnią tytuły funkcyjne i profesjonalne oraz jednostka honoryfikatywna pan/pani. Przedmiotem analizy są określenia używane w wypowiedziach referujących w audycji dyskusyjnej „Szósty dzień tygodnia”, emitowanej w polskiej rozgłośni radiowej „Znad Wilii” na Litwie. Podstawę materiałową stanowi 10 pochodzących z lat 2015–2016 audycji, w których uczestniczyły 24 osoby (prowadząca oraz 23 gości programu). Celem badania jest ujawnienie najczęściej stosowanych konstrukcji złożonych z antroponimów i tytułów funkcyjnych / profesjonalnych oraz ukazanie różnych funkcji jednostki pan/pani w analizowanych wyrażeniach. Zastosowanie w badaniu materiału metody ilościowej pozwala ustalić częstotliwość użycia poszczególnych konstrukcji i dominujące w dyskursie medialnym tendencje w tym zakresie. Dzięki analizie jakościowej można ujawnić różne funkcje jednostki leksykalnej pan/pani, która w zależności od uwarunkowań formalnych i pragmatycznych może nadać konstrukcji nie tylko nacechowanie godnościowe, lecz również deprecjonujące","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44786466","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Z dziejów dialektologii litewskiej","authors":"Zofia Sawaniewska-Mochowa","doi":"10.11649/abs.2020.011","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2020.011","url":null,"abstract":"From the History of Lithuanian DialectologyReviewDanguolė Mikulėnienė, Lietuvių tarmėtyra: genezė, raida ir paradigminiai lūžiai. I dalis: Ikitarmėtyrinis laikotarpis. Lietuvių tarmėtyros pradžia: tarmių skyrimas, tyrimų perspektyvų užuomazgos ir jų tipai [Lithuanian Dialectology: Genesis, Development and Paradigmatic Breakthroughs. Part 1: Predialect Period. The Beginning of Lithuanian Dialectology: Identification of Dialects, Research Perspectives and Their Types], Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos centras, 2018, 319 pp.The reviewed monograph is the first part of the three-volume series prepared by the Lithuanian linguist Danguolė Mikulėnienė. She has taken on the ambitious task of presenting the genesis, development stages, paradigmatic breakthroughs and achievements of Lithuanian dialectology until the beginning of the twenty-first century. The richly illustrated study contains a detailed discussion of the period preceding the birth of scientific dialectology in Lithuania (from the seventeenth until the mid-nineteenth centuries), and covers in a systematic way conceptual changes in the linguists’ approaches to the issue of determining the extent and classification of Lithuanian dialects at the turn of the nineteenth and twentieth centuries. The advantage of the monograph is the consistent combining of a historiographic approach with a strictly linguistic analysis. The reviewed volume includes commentaries on numerous source materials which document contribution that scientists from various research traditions have made to the discourse of Lithuanian scientific dialectology paving the way for its constant development. Z dziejów dialektologii litewskiejRecenzjaDanguolė Mikulėnienė, Lietuvių tarmėtyra: genezė, raida ir paradigminiai lūžiai. I dalis. Ikitarmėtyrinis laikotarpis. Lietuvių tarmėtyros pradžia: tarmių skyrimas, tyrimų perspektyvų užuomazgos ir jų tipai [Dialektologia litewska: geneza, rozwój i przełomowe zmiany paradygmatów badań, część I: Okres poprzedzający usystematyzowane badania gwar. Początki litewskiego gwaroznawstwa, podział gwar, zalążki perspektyw badawczych i ich typy], Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos centras, 2018, 319 ss.Recenzowana monografia stanowi pierwszą część trylogii przygotowywanej przez litewską lingwistkę Danguolė Mikulėnienė, która postawiła sobie ambitne zadanie przedstawienia genezy, etapów rozwojowych, przełomów i dorobku litewskiej dialektologii aż do początku XXI wieku. Bogato ilustrowane opracowanie zawiera szczegółowe omówienie okresu poprzedzającego narodziny naukowych badań gwaroznawczych na Litwie oraz ukazuje w sposób usystematyzowany przemiany, jakie dokonują się w podejściu do problematyki wyznaczania zasięgu i klasyfikacji gwar litewskich na przełomie XIX i XX wieku. Zaletą monografii jest konsekwentne łączenie ujęcia historiograficznego z analizą stricte lingwistyczną. W pracy zostały przedstawione i skomentowane liczne materiały źródłowe, które dokumentują wkład, jaki wnieśli","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45858376","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"\"Pamiętnik dla dzieci\" Heleny Masalskiej – świadectwo polszczyzny łotewskiej XX wieku","authors":"Małgorzata Ostrówka, Ewa Golachowska, Liene Lieģeniece","doi":"10.11649/abs.2020.013","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2020.013","url":null,"abstract":"Pamiętnik dla dzieci [A Memoir for Children] by Helena Masalska: A Testimony of Twentieth-Century Latvian PolishThis article presents Pamiętnik dla dzieci [A Memoir for Children] by Helena Masalska, a text which may not be very long but is certainly important for scholars documenting the Latvian variety of twentieth-century Polish. Written in a colloquial variety of the language in 1992, the memoir tells about the childhood and the youth of the author, born in 1917. The study considers the influence of Russian and Latvian as well as a dialect of Belarusian on the author’s Polish, provides a description of its features of spelling, and reconstructs the sociolinguistic situation in which the Polish of Helena Masalska was shaped. Pamiętnik dla dzieci Heleny Masalskiej – świadectwo polszczyzny łotewskiej XX wiekuArtykuł jest prezentacją Pamiętnika dla dzieci Heleny Masalskiej, niezbyt długiego, ale ważnego dla badacza tekstu dokumentującego łotewską odmianę polszczyzny XX wieku. Pamiętnik… jest napisany potoczną odmianą języka polskiego. Powstał w 1992 roku, ale opowiada o dzieciństwie i młodości autorki urodzonej w 1917 roku. W artykule ukazano wpływy języka rosyjskiego i łotewskiego oraz gwary białoruskiej na polszczyznę autorki, scharakteryzowano elementy pisowni, a także zrekonstruowano sytuację socjolingwistyczną, w której kształtowała się polszczyzna Heleny Masalskiej.","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46355097","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"\"Język polski na Kresach\" Janusza Riegera na tle badań nad polszczyzną kresową po roku 2015","authors":"Katarzyna Konczewska","doi":"10.11649/abs.2020.005","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2020.005","url":null,"abstract":"Język polski na Kresach [Polish Language in the Eastern Borderlands] by Janusz Rieger Against the Background of Research on Borderland Polish After 2015This article presents the state of research in the field of studies on Borderland Polish after 2015. The author provides an overview of selected publications which concern the situation of the Polish language in Belarus, Lithuania, Ukraine and in the borderlands, discusses the issues and research problems they consider, and outlines the main areas of research. The article focuses on the contribution of Janusz Rieger to this field of study and on his latest monograph: Język polski na Kresach [The Polish Language in the Eastern Borderlands], published in 2019 Język polski na Kresach Janusza Riegera na tle badań nad polszczyzną kresową po roku 2015Artykuł przedstawia stan badań nad polszczyzną kresową po 2015 roku. Autorka dokonuje przeglądu wybranych pozycji traktujących o języku polskim na Litwie, Białorusi i Ukrainie oraz pograniczach, omawia przedstawione w publikacjach problemy i wątki badawcze, prezentuje kierunki eksploracji. Oddzielna uwaga została poświęcona dokonaniom w dziedzinie badań nad polszczyzną kresową Janusza Riegera, a także jego najnowszej monografii z 2019 roku pt. Język polski na Kresach.","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42063264","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Obraz Kresów Wschodnich w tekstach historii mówionej","authors":"Damian Gocół","doi":"10.11649/abs.2020.004","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2020.004","url":null,"abstract":"The Image of Kresy Wschodnie in Texts of Oral HistoryThe author assumes that KRESY (former Polish Eastern Borderlands) is a characteristic culturem of Polish culture. He considers culturems as concepts which are important for self-identification, and assumes that identity has a shape of a narrative. Consequently, he recognises that the culturem KRESY may have a significant impact on shaping the identity of people associated with the former lands of the Second Polish Republic, so-called Kresy Wschodnie. This article analyses three oral history texts from the author’s files. They reveal a strong connection between the image of KRESY and the Polish home (especially the manor house) and the roots of Kresowiak identity in national liberation traditions (especially the January Uprising). This image is characterised by a certain degree of idealisation: KRESY are viewed as a place of peaceful coexistence of numerous nations and cultures. The image of KRESY has changed over time. After the Polish-Bolshevik war, it was a place of lawlessness; after the creation of the Border Protection Corps (Korpus Ochrony Pogranicza, KOP) it was a place of peace. The Second World War was a turning point marking the end of Polish Kresy. Obraz Kresów Wschodnich w tekstach historii mówionejAutor wychodzi z założenia, że KRESY są kulturemem charakterystycznym dla kultury polskiej, przy czym kulturemy uznaje za pojęcia istotne dla samoidentyfikacji. Zakładając, że tożsamość ma postać narracyjną, uważa, że kulturem KRESY może mieć istotny wpływ na kształtowanie tożsamości ludzi związanych z ziemiami leżącymi na wschodzie II Rzeczpospolitej, czyli Kresami Wschodnimi. Analizie poddaje trzy teksty historii mówionej ze zbiorów własnych. Ujawnia się w nich silny związek obrazu KRESÓW z polskim domem (szczególnie dworem) i zakorzenienie tożsamości Kresowiaków w tradycjach narodowowyzwoleńczych (szczególnie powstania styczniowego). Obraz KRESÓW cechuje pewna idealizacja, przedstawiane są jako miejsce pokojowej koegzystencji licznych narodów i kultur. Obraz KRESÓW ulega zmianie w czasie. Po wojnie polsko-bolszewickiej to miejsce bezprawia, po powstaniu Korpusu Ochrony Pogranicza – pokoju. II wojna światowa stanowi cezurę, od której datuje się koniec polskich Kresów.","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45254975","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Names of Snakes in Latvian Texts of the Sixteenth and Seventeenth Centuries","authors":"Anta Trumpa","doi":"10.11649/abs.2020.003","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2020.003","url":null,"abstract":"Names of Snakes in Latvian Texts of the Sixteenth and Seventeenth CenturiesThis article analyses the naming of snakes in sixteenth- and seventeenth-century Latvian texts which are taken from the Corpus of Early Written Latvian Texts, containing the first Latvian dictionaries, religious texts, and some secular texts. The objective of the paper is to try to determine how precisely the translators of religious texts rendered names of snakes, and to ascertain whether any semantic changes have taken place, or whether religious texts show specific use. The study also aims to find out if taboo of dangerous animals, snakes in particular, and related euphemisation is reflected in early Latvian texts. The paper focuses on four Latvian words: čūska, odze, zalktis, and tārps; two of them, odze and zalktis, from the sixteenth and seventeenth centuries until present time, have undergone significant semantic changes, probably because of euphemisation triggered by taboo. Comparison with the Lithuanian language allows to conclude that such usage, different from Modern Latvian, is neither specificity of old texts, nor incompetence of translators, but rather historical language facts. It is also established that in the sixteenth and seventeenth centuries animals as well as plants were not so strictly separated in peoples’ minds, the borders between their names were more fluid, therefore any of snakes’ names could be attributed to any snake species in Latvia. Nazwy węży w szesnasto- i siedemnastowiecznych tekstach łotewskichNiniejszy artykuł analizuje nazwy węży w szesnasto- i siedemnastowiecznych tekstach łotewskich, pochodzących z korpusu wczesnego piśmiennictwa łotewskiego, zawierającego pierwsze łotewskie słowniki, teksty religijne i świeckie. Autorka podejmuje próbę ustalenia, jak dokładnie tłumacze tekstów religijnych przekładali nazwy węży, oraz wyjaśnienia, czy zachodziły w tym zakresie zmiany semantyczne i czy teksty religijne zawierają specyficzne użycia. Artykuł ma również na celu ustalenie, czy tabu w odniesieniu do groźnych zwierząt, zwłaszcza węży, i związana z nim eufemizacja znajdują odzwierciedlenie we wczesnych tekstach łotewskich. Analiza skupia się na czterech łotewskich leksemach: čūska, odze, zalktis i tārps. W okresie od XVI i XVII wieku do czasów współczesnych, dwa z nich, odze i zalktis, uległy znacznym zmianom semantycznym, prawdopodobnie wywołanym eufemizacją wynikającą z tabu. Porównanie z językiem litewskim pozwala stwierdzić, że takie użycie, odmienne niż we współczesnej łotewszczyźnie, nie wynika ze specyfiki wczesnych tekstów łotewskich ani z braku kompetencji tłumaczy, lecz z historii języka. Jak wykazano, w XVI i XVII wieku poszczególne zwierzęta i rośliny nie były tak mocno wyodrębnione w ludzkiej świadomości, granice pomiędzy ich nazwami były bardziej płynne, a zatem wszystkie omawiane nazwy można przypisać wszystkim gatunkom węży występującym na Łotwie.","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46521245","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Rok 1919: pamięć Wilna – pamięć w Wilnie","authors":"Walentyna Krupowies","doi":"10.11649/abs.2018.003","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2018.003","url":null,"abstract":"1919: Memory of Vilnius – memory in VilniusThis article applies the framework of three types of memory – individual, communicative and cultural – as an effective tool for describing the phenomenon of “circulation” of the content of memory in communities of memory. I approach the Polish community in Vilnius, especially the intelligentsia, as a community of memory, and show how the three forms of memory were activated at a particular historical time. I argue that the year 1919 and the time of reviving Vilnius University was crucial for the transfer of the content of communicative memory in general, and family memory in particular, to cultural memory. The effort to revive the university was directly related to the restoration of cultural memory in the urban landscape of Vilnius. The person who played the main role in this process was Ferdynand Ruszczyc, the artistic supervisor of revitalisation of university buildings, the author of toponyms and the key figure of cultural life of the city at the time. Rok 1919: pamięć Wilna – pamięć w WilnieW swoim artykule przywołuję wyodrębnione przez współczesnych badaczy trzy formy pamięci: indywidualną, komunikacyjną, kulturową – i traktuję je jako poręczne narzędzie do opisywania zjawiska „cyrkulacji” treści pamięci we wspólnotach pamiętających. Za taką pamiętającą wspólnotę uznaję polską społeczność Wilna, zwłaszcza inteligencję, i ukazuję, w jaki sposób aktywizowały się te trzy formy pamięci w konkretnym czasie historycznym. Stawiam tezę, iż rok 1919 i czas pracy nad wskrzeszeniem uniwersytetu był kluczowy dla przeniesienia treści pamięci komunikacyjnej, zwłaszcza jej postaci rodzinnej, do pamięci kulturowej. Prace nad wskrzeszeniem uniwersytetu łączyły się bezpośrednio z przywracaniem pamięci kulturowej w przestrzeni miasta. Zasadniczą rolę w tym procesie odegrał Ferdynand Ruszczyc jako artystyczny opiekun prac rewitalizacyjnych gmachów uniwersyteckich, autor toponimów i kluczowa postać ówczesnej kultury wileńskiej.","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42167072","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Nazwy wartości w językowym obrazie świata Litwinów","authors":"Zofia Sawaniewska-Mochowa","doi":"10.11649/ABS.2018.017","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/ABS.2018.017","url":null,"abstract":"The names of values in the linguistic worldview of LithuaniansReviewKristina Rutkovska, Marius Smetona, Irena Smetonienė. Vertybės lietuvio pasaulėvaizdyje. Monografija [Values in the linguistic worldview of Lithuanians: A monograph]. Foreword in Polish and Lithuanian by Jerzy Bartmiński. Vilnius: Vilniaus universiteto Filologijos fakultetas, Akademinė leidyba, 2017, 300 pp. ISBN 978-9955-33-715-7Lithuanian ethnolinguistics is a relatively young discipline. In 2017, it was enriched by a valuable monograph written by three researchers from Vilnius University: Kristina Rutkovska, Marius Smetona and Irena Smetonienė, participants in the international project EUROJOS, who have made a significant contribution to the Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów (Axiological lexicon of the Slavs and their neighbours).Their study entitled Vertybės lietuvio pasaulėvaizdyje (Values in the linguistic worldview of Lithuanians), with a foreword by Jerzy Bartmiński, offers a full semantic description of six key names of values (concepts): HOME, FAMILY, WORK, EUROPE, FREEDOM and HONOUR. It also analyses two concepts stemming from the most archaic sources of human culture: FIRE and WATER. Nazwy wartości w językowym obrazie świata LitwinówRecenzjaKristina Rutkovska, Marius Smetona, Irena Smetonienė. Vertybės lietuvio pasaulėvaizdyje. Monografija [Wartości w językowym obrazie świata Litwina. Monografia]. Przedmowa w języku polskim i litewskim Jerzego Bartmińskiego. Vilnius: Vilniaus universiteto Filologijos fakultetas, Akademinė leidyba, 2017, 300 ss. ISBN 978-9955-33-715-7Litewska etnolingwistyka jest dyscypliną młodą. W 2017 roku wzbogaciła się o cenną monografię napisaną przez troje badaczy z Uniwersytetu Wileńskiego, Krystynę Rutkowską, Mariusa Smetonę i Irenę Smetonienė, uczestników międzynarodowego projektu EUROJOS, współpracujących przy tworzeniu Leksykonu aksjologicznego Słowian i ich sąsiadow.Opracowanie pod tytułem Vertybės lietuvio pasaulėvaizdyje [Wartości w językowym obrazie świata Litwina], z przedmową Jerzego Bartmińskiego, zawiera pełne charakterystyki semantyczne sześciu kluczowych nazw wartości (konceptów): DOMU, RODZINY, PRACY, EUROPY, WOLNOŚCI i HONORU oraz dwóch pojęć, WODY i OGNIA, sięgających najbardziej archaicznych źródeł kultury ludzkiej.","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42894531","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}