Beslenme ve diyet dergisi最新文献

{"title":"Besin Güvencesizliği ve Mental Sağlık İlişkisi","authors":"Kezban Şahin, Gamze Akbulut","doi":"10.33076/2023.bdd.1753","DOIUrl":"https://doi.org/10.33076/2023.bdd.1753","url":null,"abstract":"Besin güvencesi; besinlerin mevcudiyetini ve karşılanabilirliğini içeren, besinleri kabul edilebilir yollarla elde etmeyi, bireysel besin kullanımının yanı sıra kültürel normları da kapsayan karmaşık bir olgudur. Küresel besin üretimindeki ilerlemelere rağmen, dünya genelinde yaklaşık 928 milyon insan besin güvencesinden yoksun durumdadır. Besin güvencesizliği; malnütrisyon, anemi, obezite, diyabet, hipertansiyon gibi birçok beslenme ve fiziksel sağlık problemi ile ilişkilidir. Bununla birlikte besin güvencesizliği farklı boyutları aracılığıyla mental sağlık ile de yakından ilişkili görünmektedir. Sosyoekonomik durum, cinsiyet, etnik köken vb. besin güvencesini etkileyen faktörler göz önünde bulundurulduğunda besin güvencesizliğinin olumsuz fiziksel ve mental sağlık sonuçları ile ilişkili olması şaşırtıcı bir durum değildir. Literatürde besin güvencesizliği ve mental sağlık ilişkisini değerlendiren çalışmalar sınırlı olmakla birlikte yapılan araştırmaların sonuçları çelişkilidir. Bu çalışmanın amacı, güncel literatür doğrultusunda besin güvencesizliği ile mental sağlık sorunları arasındaki ilişkiyi incelemektir.","PeriodicalId":472336,"journal":{"name":"Beslenme ve diyet dergisi","volume":"32 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135877999","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi: 2021-2022 Yıllarına Ait Verilerin Değerlendirilmesi","authors":"Hülya Gökmen Özel, Kübra Işgın Atıcı, Ebru Melekoğlu","doi":"10.33076/2023.bdd.1800","DOIUrl":"https://doi.org/10.33076/2023.bdd.1800","url":null,"abstract":"Amaç: Bu araştırma makalesinde Yükseköğretim Kurumları Sınavına (YKS) göre Türkiye’de Beslenme ve Diyetetik alanında eğitim veren lisans program sayıları, programların özellikleri, programların kontenjanları, eğitim/öğretime başlangıç/devam için asgari öğretim üyesi sayıları ve alanlarına ilişkin veriler değerlendirilmiştir. Bireyler ve Yöntem: Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarına ait program ve kontenjan sayılarına ilişkin değerlendirmeler, Türkiye Cumhuriyeti Öğrenci Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı (ÖSYM) sayfası Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi veri tabanından, “Sağlık Lisans Tamamlama” ve “Dikey Geçiş Sınavı” ile yerleşen öğrenci kontenjanları ve ön lisans programları adları ilgili web sitelerinden ve Eğitim/Öğretime Başlangıç/Devam İçin Asgari Öğretim Üyesi Sayıları ve Alanları YÖK Akademik web sitesinden elde edilmiştir. Bulgular: Beslenme ve Diyetetik Lisans Programları YKS-2022 sonuçlarına göre, 53 devlet, 49 vakıf (7’si Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC)) olmak üzere toplam 102 üniversitede 116 program ve 6493 kontenjan ile eğitim vermektedir. YKS-2021’e göre toplam kontenjanın %9.3’ü (642 öğrenci) ve YKS-2022’ye göre toplam kontenjanın %8.4’ü (545 öğrenci) kadar öğrenci Sağlıkta Lisans Tamamlama ve Dikey Geçiş Sınavı ile yerleştirilmektedir. Tüm programlarda YKS-2022’ye göre en düşük başarı sıralaması 1.428.616, en yüksek başarı sıralaması 58.426’dır. Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarında eğitim ve öğretime başlangıç için asgari öğretim üyesi sayısı ve alanları bakımından kriteri sağlamayan 2021 yılında 47/101 program (%46.5), 2022 yılında 33/106 program (%31.1) bulunmaktadır. Sonuç: Beslenme ve Diyetetik Lisans Programlarının yaşadıkları sorunlara yönelik çözüm önerileri geliştirilmeli, eylem planları hazırlanmalı ve ilgili birimlerle koordine bir şekilde çözüme yönelik girişimlerde bulunulmalıdır.","PeriodicalId":472336,"journal":{"name":"Beslenme ve diyet dergisi","volume":"9 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135825988","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Dünden Bugüne Beslenme ve Diyetetik Eğitimi, Beslenme ve Diyetetik Eğitiminin Standardizasyonu","authors":"Kübra Işgın-Atıcı, Ayla Gülden Pekcan","doi":"10.33076/2023.bdd.1804","DOIUrl":"https://doi.org/10.33076/2023.bdd.1804","url":null,"abstract":"Bu derleme yazının amacı, Beslenme ve Diyetetik disiplininin tarihçesini özetlemek, bu disiplinin eğitim ve öğretiminde standardizasyonun nasıl sağlanabileceği konusunu değerlendirmektir. Beslenme ve Diyetetik kavramı, tarih boyunca izleri görülen bir kavram olmasına karşın modern bir bilim olarak ortaya çıkışı 18. yüzyıl sonrasına denk gelmektedir. Diyetisyenlik mesleğinin temelleri dünyada 19. yüzyıl sonlarında, Türkiye’de ise 1962 yılında Hacettepe Üniversite’sinde açılan “Diyetetik” programı ile atılmıştır. Beslenme ve Diyetetik bilimine olan ilgi artışı ile açılan program ve diyetisyen sayısında günden güne artış görülmektedir. Diyetisyenlerin uluslararası iş birliği ve bilgi alışverişi yapabilmeleri ve eğitim ve çalışma hayatında standardizasyonu sağlamak, yayınlanan ve gerçekleştirilen bilimsel çalışmalar ve verilen bilimsel görüşler ile güncel, bilgili ve etik kalabilmelerini teşvik etmek amacıyla Uluslararası Diyetetik Dernekleri Konfederasyonu (ICDA), Uluslararası Beslenme Dernekleri Birliği (IUNS), Avrupa Diyetetik Dernekleri Federasyonu (EFAD) gibi bazı uluslararası kuruluşlar bu alanda çalışmaktadır. Türkiye’de de Beslenme ve Diyetetik lisans programlarının standartlaştırılması ve akreditasyon çalışmaları için temel referans, EFAD ve ICDA görüşleridir. Beslenme ve Diyetetik alanında toplum gereksinimlerine uygun nitelikli diyetisyenler yetiştirebilmek için eğitim programlarının içerik ve yetkinlikleri, bu otoritelerin temel prensiplerine göre standardize edilmelidir. Ülkemizde Sağlık Bilimleri programlarının sayısının artmasıyla birlikte, Beslenme ve Diyetetik Programlarının benimsemesi gereken asgari yeterliliklerin belirlendiği 2015 yılında “Ulusal Çekirdek Eğitim Programı (UÇEP)” oluşturulması çalışmalarına başlanmış ve 2016 yılında “BDB (Beslenme ve Diyetetik)-UÇEP-2016” oluşturulmuştur. Hızla değişen ve belirsizleşen küresel koşullar nedeniyle BDB-UÇEP’in yenilenme ihtiyacı doğmuş ve yakın zamanda BDB-UÇEP-2023 yürürlüğe girmek üzere hazırlanmıştır. Program içeriği, alt yapı olanaklarının yanı sıra Beslenme ve Diyetetik eğitiminin kalitesini korumak ve standartları sağlamak için akademik kadronun yetkinliği büyük önem taşımaktadır. Ayrıca bu koşulların sadece sağlanması değil, sürdürülebilmesi için de ilgili otoritelerce izlenmesi gerekir.","PeriodicalId":472336,"journal":{"name":"Beslenme ve diyet dergisi","volume":"43 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135825995","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Neurodegenerative Diseases and Phytochemicals","authors":"İlknur Gökçe Yıldırım, Fatma Doğan, Nevin Şanlıer","doi":"10.33076/2023.bdd.1738","DOIUrl":"https://doi.org/10.33076/2023.bdd.1738","url":null,"abstract":"Neurodegeneration is defined as the progressive loss of neurons, either structurally or functionally. Alzheimer’s (AD), Multiple Sclerosis (MS), Amyotrophic Lateral Sclerosis (ALS), Huntington’s (HD), and Parkinson’s (PD) are the most important neurodegenerative diseases. Genetic factors, amyloid plaque formation, neurofibrillary tangles, mitochondrial dysfunction, and trauma are all factors involved in the etiopathogenesis of these diseases. Additionally, it has been suggested that neurodegenerative diseases are most likely associated with oxidative stress and neuroinflammation. Various studies have shown that phytochemicals found in fruits, vegetables, nuts, oil seeds, and whole grains have anti-inflammatory, antioxidant, and anti-apoptotic mechanisms of action. Phytochemicals may exert neuroprotective effects through these mechanisms, thus contributing to slowing the progression of diseases. In this review, the effects of phytochemicals with antioxidant and anti-inflammatory effects on neurodegenerative diseases were investigated.","PeriodicalId":472336,"journal":{"name":"Beslenme ve diyet dergisi","volume":"91 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135825991","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Yarı-biyonik İnsan: Yapay Kalp ve Yapay Pankreas Taşıyan Hastada Beslenme Tedavisi ve İzlemi","authors":"Elif Şahiner, Mehmet Temel Yılmaz, Mevlüde Kızıl","doi":"10.33076/2023.bdd.1778","DOIUrl":"https://doi.org/10.33076/2023.bdd.1778","url":null,"abstract":"Diyabet, göreceli ya da mutlak insülin eksikliği veya periferik dokularda meydana gelen ’insülin direnci’ nedeniyle ortaya çıkan, hiperglisemi ile karakterize kronik metabolik bir hastalıktır. Hastalığa bağlı komplikasyonlar artmış morbidite ile ilişkilidir. Komplikasyonların önlenmesinde kan glukoz düzeyinin fizyolojik değerlere yakın seyretmesi amaçlanmaktadır. Tıbbi beslenme tedavisi ve fizyolojiye yakın insülin replasmanı glisemik kontrolün sağlanması ve diyabete bağlı komplikasyonların önlenmesinde önemli bir etmendir. İnsülin pompaları, sürekli insülin infüzyonu sağlayarak fizyolojik insülin salınımını yaklaşık olarak taklit eden mekanik cihazlardır. Sensör entegreli insülin pompası ise düşük glukoz seviyelerini tespit etmek ve öngörebilmek için sensörden elde edilen verileri kullanır; glukoz seviyesi düşmeden önce insülin iletimini otomatik olarak durdurur ve yeniden yükselmeye başladığı zaman iletimi yeniden başlatır. Sonuçta kan glukoz düzeyi regülasyona olumlu katkı sağlar. Bu olgu sunumunda; kalp yetmezliği nedeniyle yapay kalp (Thoratec HeartMate III Left Ventricular Assist System) taşıyan olgunun tip 2 diyabet tedavisi için kablosuz insülin pompası (yapay pankreas) (Medtrum A7 + TouchCare Kablosuz İnsülin Pompası) takılmasıyla birlikte uygulanan beslenme eğitiminin hastanın vücut ağırlığı, kan lipit düzeyleri, HbA1c ve kullanılan toplam insülin dozu üzerine etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Olguya üç aylık süreyle beslenme eğitimi ve tıbbi beslenme tedavisi verilmiştir. Bu uygulama sonrasında vücut ağırlığı, beden kütle indeksi, toplam insülin dozu, glikozillenmiş hemoglobin (HbA1c), toplam kolesterol, düşük dansiteli lipoprotein (LDL) kolesterol ve trigliserit değerlerinde düşüş sağlanmıştır. Tıbbi beslenme tedavisi diyabet tedavisinin ilk basamağıdır, diğer tüm tedaviler bu tedavinin üstüne eklenmelidir.","PeriodicalId":472336,"journal":{"name":"Beslenme ve diyet dergisi","volume":"12 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135204305","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Sürdürülebilir Kalkınmada Beslenme ve Besinin Gerçek Fiyatı","authors":"Mehmet Haydaroğlu, Pelin Bilgiç","doi":"10.33076/2023.bdd.1722","DOIUrl":"https://doi.org/10.33076/2023.bdd.1722","url":null,"abstract":"Sürdürülebilirlik küresel kalkınmada temel strateji olup bu doğrultuda besin sistemlerinin dönüşümü gerekmektedir. Besin sistemi sadece besinin nasıl elde edildiğini değil, besinin ilişkili olduğu tüm süreçlerin ve unsurların yanı sıra ortaya çıkardığı sonuçları da kapsamakta olup sürdürülebilirliği hedeflenmektedir. Besin sistemlerinin sürdürülebilir olması; ekonomik, sosyal ve çevresel temellere dayanması ve herkese besin güvencesi imkânı sağlayabilmesine bağlıdır. Mevcut besin sisteminde gizli maliyetlerin dikkate alınmaması besin sistemlerinin sürdürülebilirliğini etkilemektedir. Besinin piyasa değerine yansıtılmayan bu maliyetler dışsallaştırmaları ifade etmektedir. Çevresel, sağlık, sosyal ve ekonomik olarak kategorize edilebilen bu dışsallaştırmalar negatif de olsa pozitif de olsa sonuçta bir kesimin tercihleri ve bunların sonuçları başkalarını hatta sonraki nesilleri etkilemektedir. Besinin gerçek maliyeti yaklaşımı, dışsallaştırmalardan gelen gizli maliyetlerin değerlendirilerek pazar değerine yansıtılmasını sonuçta besinin gerçek fiyatını hedeflemektedir. Mevcut ekonomiler tüketicilerin besinleri gizli maliyetleri dâhil olmadan iki hatta üç kata kadar daha ucuz alabildiği fakat farkında olmadan başta vergilerle olmak üzere bu maliyetleri kendisinin ödediği düzene dayanmaktadır. Besinin fiyatı gerçek değerini yansıtmamakta olup toplumda farkındalığın oluşmasını engellemekte, sürdürülebilir olmayan, sağlıksız ve satın alınabilirliği düşük besinlerin üretimini teşvik etmektedir. Fakat hem gerçek maliyet muhasebesinde dışsallaştırmaların değerlendirilmesinde problemler hem de bu maliyetle belirlenecek besinin gerçek fiyatının tüketici ve üretici açısından potansiyel riskleri mevcuttur. Bu derlemede sürdürülebilir kalkınmada beslenme ve besin sistemlerinin rolüyle beraber besin sisteminin dönüşümünde besinin gerçek maliyeti ve fiyatı teorilerinin açıklanması amaçlanmaktadır.","PeriodicalId":472336,"journal":{"name":"Beslenme ve diyet dergisi","volume":"64 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135204488","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Türkiye’deki Süt ve Süt ürünlerinin İyot İçeriğinin Belirlenmesi","authors":"Nazlı Nur Aslan Çin, Ayşe Özfer Özçelik","doi":"10.33076/2023.bdd.1758","DOIUrl":"https://doi.org/10.33076/2023.bdd.1758","url":null,"abstract":"Amaç: Türkiye’deki süt ve süt ürünleri iyot miktarlarını belirlemek ve markaya, mevsime, yağ içeriğine ve işlenme özelliğine göre iyot içeriklerini belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada, tam yağlı, yarım yağlı ve yağsız üretilen toplam altı farklı inek sütü ve 10 farklı süt ürünü örneği çalışmaya dahil edilmiştir. Açık süt örnekleri Türkiye’nin Trabzon ilinde iki farklı üreticiden iki farklı dönemde (Ekim-Kasım ve Nisan-Mayıs) hayvanın beslenmesinde kullanılan yem ile alınmıştır. Aynı sütten yapılan yoğurt, beyaz peynir ve tereyağı da analiz edilmiştir. İyot analizi için endüktif olarak eşleşmiş plazma kütle spektrometresi (ICP-MS) cihazı kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmaya alınan yarım yağlı sütlerin iyot içeriği tam yağlı ve yağsız sütlerden daha yüksek olmakla birlikte, yarım yağlı süt ile yağsız süt arasındaki ortalama iyot içerikleri arasındaki farklar istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0.05). Yoğurtta yağ içeriği arttıkça iyot içeriği artmasına rağmen, aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (p>0.05). Ultra yüksek ısı yöntemine göre hazırlanan sütlerin ortalama iyot içeriği, pastörizasyon ve kaynatma yöntemine göre istatistiksel olarak anlamlı daha yüksektir (p<0.01). Ekim-Kasım ayında elde edilen sütün iyot içeriği, Nisan-Mayıs ayında üretilen sütün iyot içeriğine göre istatistiksel olarak anlamlı daha yüksek bulunmuştur (p<0.001). Ekim-Kasım dönemindeki sütten elde edilen yoğurt ve beyaz peynir örneklerinin 100 gramındaki iyot miktarı sırasıyla 20.1±7.2 mcg ve 18.7±1.7 mcg iken, Nisan-Mayıs döneminde sırasıyla 11.8±0.3 mcg ve 21.8±0.2 mcg’dir ve aradaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0.05). Sonuç: Kaynatma ile elde edilen süt ve sütten elde edilen süt ürünlerinin iyot içeriğinin diğer yöntemlere göre daha düşük iyot içerdiği saptanmıştır. Türkiye’de süt ve süt ürünlerinin iyot içeriğinin belirlenmesi için daha fazla örnek sayısının olduğu daha kapsamlı araştırmalara ihtiyaç vardır.","PeriodicalId":472336,"journal":{"name":"Beslenme ve diyet dergisi","volume":"2 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135204666","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Is There a Link Between Sleep Quality and a Tendency for Eating Disorders?","authors":"Seda Çiftçi, Merve Kızıl","doi":"10.33076/2023.bdd.1751","DOIUrl":"https://doi.org/10.33076/2023.bdd.1751","url":null,"abstract":"Aim: Poor sleep quality has been associated with an increased risk of developing eating disorders, and unhealthy eating behaviours. The aim of the study was to explore the potential link between sleep quality and eating disorders. Subjects and Method: This descriptive, observational, and cross-sectional study was conducted with 357 (84 male; 273 female) university students between the ages of 18-25 years. Exclusion criteria included being diagnosed with chronic disease and psychiatric disorders, being pregnant and lactating, using drugs that affect sleep patterns, being shift workers, and participants who did not complete the questionnaire. The questionnaire consisted of six parts including Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI), Three-Factor Eating Questionnaire (TFEQ-21), SCOFF (REZZY) Eating Disorders Scale, anthropometric measurements, demographic properties, and nutritional habits. Results: The prevalence of poor sleep quality was found to be 63% and there was no significant difference between gender in terms of sleep quality (p=0.769). There was significant relationship between total TFEQ 21 (p=0.02), SCORF (REZZY) (p<0.001) scores and sleep quality. Uncontrolled eating behaviours was found higher in students with poor sleep quality (p<0.05). Age, body mass index (kg/m2), and smoking were not significant predictors of sleep quality. However, participants with a tendency towards eating disorders behaviour were found to have a significantly higher risk of poor sleep quality (odds ratio [OR]: 2.338, 95% confidence interval [CI]: 1.444-3.785, p=0.001), as were those with a tendency towards emotional eating behaviour (OR: 1.575, 95% CI: 1.022-2.427, p=0.040). Conclusion: Students with poor sleep quality had higher levels of uncontrolled eating behaviour and a tendency towards unhealthy eating attitudes than those with good sleep quality.","PeriodicalId":472336,"journal":{"name":"Beslenme ve diyet dergisi","volume":"35 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135204664","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"e-Sağlıklı Beslenme Okuryazarlığı Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliğinin İncelenmesi","authors":"Özgün Onbaşı, Perim Fatma Türker","doi":"10.33076/2023.bdd.1728","DOIUrl":"https://doi.org/10.33076/2023.bdd.1728","url":null,"abstract":"Amaç: Bu çalışmada; orijinali İngilizce olan “e-Sağlıklı Beslenme Okuryazarlığı (e-SBO)” ölçeğinin Türkçe geçerlik ve güvenirliğini değerlendirerek Türkçeye uyarlanmasının yapılması amaçlanmıştır. Bireyler ve Yöntem: Çalışma Ocak-Mart 2022 ayları arasında sağlıklı beslenmeyle ilişkili içeriklerin paylaşıldığı bir sosyal medya sayfasını takip eden, yaş ortalamaları 41.32±12.52 yıl olan 158 birey (%60.8 kadın, %39.2 erkek) ile yürütülmüştür. Ölçeğin Türkçe’ye uyarlanması çeviri-geri çeviri yöntemi kullanılarak, içerik geçerliğinin belirlenmesi ise Beslenme ve Diyetetik alanında uzman 10 öğretim üyesinin çevrimiçi ortamda ölçekteki her bir maddenin uyum düzeylerinin değerlendirilmesi yoluyla gerçekleştirilmiştir. Ölçeğin geçerlik ve güvenirliğinin belirlenebilmesi için açıklayıcı faktör analizi, ayırt edici geçerlik, iç tutarlılık/güvenirlik analizi, doğrulayıcı faktör analizi ve test-tekrar test güvenirlik analizlerinden yararlanılmıştır. Bulgular: e-SBO ölçeğinin içerik geçerliği madde içerik geçerlik indeksiyle (M-İGİ) hesaplanmış ve her bir madde için “mükemmel uyum” sonucunda ulaşılmıştır. Ölçeğin Kaiser-Meyer-Olkin değeri 0.69 olarak belirlenmiş ve Bartlett Küresellik Testi sonucuna göre maddeler arasında faktör analizi yapılabilmesi için yeterli düzeyde ilişki olduğu saptanmıştır (χ2=1090.5; p=0.000). On beş maddeden oluşan e-SBO ölçeğinin orijinalinde de olduğu gibi beş faktör (boyut) altında toplandığı belirlenmiştir. Ölçeğin her boyuttaki maddelerin faktör yükü 0.40’ın üzerindedir ve toplam varyans açıklama yüzdesi %73.5 olarak saptanmıştır. e-SBO ölçeğinin toplam puanı ile tüm alt boyutların puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif korelasyonlar saptanmıştır. Bununla birlikte ölçeğin Cronbach Alpha İç Tutarlılık Katsayısı 0.77 olarak belirlenmiştir. Ölçeğin doğrulayıcı yapı geçerliğini tespit etmek amacıyla orijinal çalışmadaki 5 faktör dikkate alınarak “Yapısal Eşitlik Modeli” kullanılmıştır. Ölçeğin Ki-kare (χ2) İyi Uyum İndeksi 4.25, Düzeltilmiş İyi Uyum İndeksi (AGFI) 0.91, Yaklaşık Hataların Ortalama Karekökü (RMR) 0.0043 ve Tahmini Ortalama Karekök Hatası (RMSEA) ise 0.068 olarak belirlenmiştir. Son olarak e-SBO ölçeğin test-tekrar test puanlarının korelasyon katsayısı 0.98 olarak saptanmıştır (p=0.000). Sonuç: Bu çalışmanın sonucunda e-SBO ölçeğinin Türkçe versiyonunun bireylerin elektronik sağlıklı beslenme okuryazarlık düzeylerini ölçmekte geçerli ve güvenilir bir araç olduğu belirlenmiştir.","PeriodicalId":472336,"journal":{"name":"Beslenme ve diyet dergisi","volume":"47 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135204665","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"İşitme Kaybı Olan Bireylerde Akdeniz Diyetine Uyum ve Diyet Toplam Antioksidan Kapasitenin Değerlendirilmesi","authors":"Tuğba Küçükkasap Cömert, Hatice Kübra Bozkurt, Ceren Karaçaylı","doi":"10.33076/2023.bdd.1765","DOIUrl":"https://doi.org/10.33076/2023.bdd.1765","url":null,"abstract":"Amaç: Bu araştırma işitme kaybı olan bireylerde Akdeniz diyetine uyum ve diyet toplam antioksidan kapasitenin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Bireyler ve Yöntem: Çalışma, yaşları 31-60 yıl arasında değişen, işitme kaybı tanısı almış 87 birey üzerinde gerçekleştirilmiştir. Akdeniz diyetine uyumların belirlenmesinde Akdeniz diyetine bağlılık ölçeği (MEDAS/PREDIMED) kullanılmıştır. Besin tüketimleri 24-saatlik geriye dönük besin tüketim kaydı ve besin tüketim sıklığı formu ile belirlenmiştir. Diyet toplam antioksidan kapasite (DTAK) miktarları ise demir iyonu indirgeyici antioksidan güç (FRAP) yöntemiyle saptanan veri tabanı kullanılarak belirlenmiştir. Bulgular: İşitme kaybı olan bireylerin Akdeniz diyetine uyum durumları %51.7’sinde düşük, % 24.1’inde orta, % 24.1’inde yüksektir. Yüksek uyum durumunun kadınlarda, erkeklerden (%71.4’e karşı %28.6) (p:0.000) daha fazla olduğu bulunmuştur. Akdeniz diyetine uyum durumu “iyi” olanların DTAK’ları (18.9±5.56 mmol/1000 kkal), “kötü” olanlardan (12.77±8.44 mmol/1000 kkal), günlük A (1386.90±302.92 REmcg), E (16.37±8.10 mg), C (186.96±73.21 mg) vitamini alımları da, “orta” olanlardan (sırası ile; 970.06±372.83 REmcg, 10.84±6.38 mg ve 0.86±0.31 mg) daha yüksektir (sırası ile p:0.002, 0.045, 0.048). Kadınlarda Akdeniz diyetine uyum ölçek puanı ile günlük A, C vitamini ve DTAK arasında pozitif ilişki belirlenmiştir (p<0.05). Sonuç: İşitme kaybı olan bireylerde genel olarak Akdeniz diyetine uyum durumunun kötü olduğu ve kötü düzeyde uyum gösterenlerde antioksidan besin ögeleri alımı ve DTAK’ın daha düşük olduğu belirlenmiştir. Özellikle kadınlarda uyum arttıkça bu besin ögelerinin alımının arttığına dikkat çekilmiştir.","PeriodicalId":472336,"journal":{"name":"Beslenme ve diyet dergisi","volume":"91 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135204310","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}