{"title":"Janet Afary and Kamran Afary, Molla Nasreddin: The Making of a Modern Trickster (1906-1911)","authors":"S. Kurgan","doi":"10.18589/oa.1225469","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1225469","url":null,"abstract":"The trickster figure is a common cultural feature globally. A not-so-pious Muslim cleric, with foolish deeds and clever sayings, Nasreddin (Nasreddin Hoca in Turkish, Molla Nasreddin in Farsi, and Joha in Arabic) has been the most popular folk character and trickster figure in the Middle East for centuries. Molla Nasreddin: The Making of a Modern Trickster (1906-1911) investigates how a cartoon journal in South Caucasus, Molla Nasreddin, reproduced the trickster figure as a medium of social criticism, and how it reimagined “both the name and the persona of the trickster for modern political satire” to “disseminate a progressive discourse on power, religion, class, and gender”.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2022-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67529590","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ünal Araç, İktidar ve Sanat: Damat İbrahim Paşa’nın Hamiliği (1718-1730)","authors":"Soner Demir","doi":"10.18589/oa.1225474","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1225474","url":null,"abstract":"Osmanlı İmparatorluğu’nda sanatın öncelikli üretim yeri çoğunlukla saray olmuştur. Padişahlar, şehzadeler, padişah kızları, valide ve haseki sultanlar, sadrazamlar, vezirler ve diğer bürokratlar sanat patronajının en önemli figürleridir. Bu figürlerin Osmanlı sanatına katkıları üzerine çok sayıda çalışma literatüre kazandırılmıştır. Son çalışmalardan biri ise Ünal Araç’ın Sadrazam Damat İbrahim Paşa’nın banilik ve hamiliğini ele aldığı 2015 yılında tamamladığı doktora tezidir. Yukarıda künyesini verdiğim bu kitap Ünal Araç’ın doktora tezinin bir ürünüdür. Kitap giriş ve sonuç kısımları haricinde alt başlıklara sahip yedi bölümden oluşmaktadır. Eser, siyah beyaz fotoğraflar ve çizimler ile zenginleştirilmiştir.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2022-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67529649","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Friedrich Naumann, Das Tagebuch des Friedrich Naumann: Reisebeschreibungen eines kaiserlichen Leibkochs / Friedrich Naumann’ın Günlüğü : Kraliyet Aşçıbaşının Seyahat Notları","authors":"Kemal Beydilli","doi":"10.18589/oa.1225496","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1225496","url":null,"abstract":"Yunus Emre Enstitüsü tarafından yayımlanan Kraliyet Aşçıbaşısı Friedrich Naumann’ın Günlüğü (Das Tagebuch des Friedrich Naumann: Reisebeschreibungen eines kaiserlichen Leibkochs. Für das Brandenburg-Preussen Museum Wustrau und das Yunus Emre Institut herausgegeben und eingeleitet von Stephan Theilg und Michael Röling, Freiburg in Breisgau: Rombach Verlag, 2015), Kübra Küçük tarafından Türkçe’ye çevrilmiş bulunmaktadır. Redaksiyon işini M. Fatih Kutan yerine getirmiştir. Kitap, Köln Yunus Emre Ensititüsü Müdürü Dr. Yılmaz Bulut tarafından kaleme alınan bir takdim yazısıyla okurlara sunulmaktadır.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2022-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48120242","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ahmet Yaşar Ocak, Osmanlı İmparatorluğu ve İslam: Bir İmparatorluk Bir Din","authors":"E. Yüksel","doi":"10.18589/oa.1225490","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1225490","url":null,"abstract":"Ahmet Yaşar Ocak’ın yeni kitabı Osmanlı İmparatorluğu ve İslam: Bir İmparatorluk Bir Din, Osmanlı İmparatorluğu’nun İslam ile olan ilişkisini, imparatorlukta yaşayan çeşitli sınıf ve grupların İslam algıları ve pratiklerine odaklanarak ele almaktadır. Yazar sadece giriş niteliği taşıdığını belirttiği bu eserinde, konuyla ilgili güncel terminoloji ve teorileri tartışmakla beraber, zengin literatürden de yararlanarak, Osmanlıların İslam’la ilişkisini en iyi yansıtacağını düşündüğü kendi öne sürdüğü dörtlü sosyolojik yaklaşımını kullanmaktadır. Kitap, giriş ve sonuç kısımlarının dışında beş ana bölümden ve alt başlıklardan oluşmakta, birinci bölüm hariç diğer bölümler, Ocak’ın “durağan ve normatif bir İslam ve devlet anlayışına hapsedilmiş bir modelin ötesinde” olduğunu iddia ettiği bu dörtlü yaklaşımını tek tek ele almaktadır.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2022-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67530186","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Leslie Peirce, A Spectrum of Unfreedom: Captives and Slaves in the Ottoman Empire","authors":"Abdulhadi Uysal","doi":"10.18589/oa.1225492","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1225492","url":null,"abstract":"Harem-i Hümâyûn, Ayıntab sancağı ve kadın tarihi üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan Leslie P. Peirce’in Osmanlı İmparatorluğu’nda hür olmayan insanlara yani esirlere, kölelere ve çeşitli şekillerde özgürlüğünü kaybedenlere dair yayınlanan son çalışması esas itibariyle tarihçi Natalie Zemon Davis adına Orta Avrupa Üniversitesi’nde her yıl tertip edilen bir seminer dizisinde verdiği derslerin notlarına dayanmaktadır. Tespit edebildiğimiz kadarıyla kitaba temel teşkil eden bu dersler 2015 Aralık’ında yapılmıştır. Kitabın bu özelliği ve az hacimli oluşu, ismindeki “spectrum” (çeşitlilik, genel görünüm) ibaresinden de anlaşılacağı üzere onu kapsamlı bir monografi olmaktan ziyade konunun farklı veçhelerine dikkat çeken ve yurt dışındaki araş-tırmacılar ile öğrenciler için konuyla ilgili temel seviyede bilgiler veren bir çalışma kılmaktadır.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2022-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49322395","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Talip Çukurlu, İsyânî Dîvânı (İnceleme-Metin-Tıpkıbasım)","authors":"A. Uçar","doi":"10.18589/oa.1225486","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1225486","url":null,"abstract":"Talip Çukurlu tarafından yayıma hazırlanan İsyânî Dîvânı, hangi yüzyılda yaşadığı bilinmeyen İsyânî, İsyân, Âsî mahlaslarıyla şiirler yazan divan-tekke şairinin şiirlerini ihtiva eden eseridir. İsyânî, tasavvufi yönü ağır basan bir şairdir. Tarikat ehli olduğu şiirlerinden anlaşılmaktadır. İsyânî Dîvânı’nın yüzyılı, müntensihi, istinsah tarihi tespit edilememiştir. Dîvân mürettep değildir. İsyânî Dîvânı’nda çok fazla aruz kusuru ve yer yer anlam bozuklukları bulunmaktadır. Bu kusurların çoğunun müstensih hatası olduğu düşünülmektedir. İsyânî Dîvânı hakkında daha önce herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Tek nüshası İstanbul Millet Kütüphanesi Ali Emiri Efendi Koleksiyonu 34 Ae Manzum 300 numarada kayıtlı olan Dîvân, sondan eksik olup 28 varaktır.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2022-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67530176","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"II. Mahmut Döneminde İstanbul’daki Sıbyan Mektepleri ve Öğrenci Sayıları","authors":"Mustafa Mesut Özekmekçi̇","doi":"10.18589/oa.1225272","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1225272","url":null,"abstract":"Sıbyan mektepleri, Osmanlı Devleti’nde Müslüman çocuklara dini bilgiler vermek amacıyla sultanlar, devlet adamları ve varlıklı kimselerin tesis ettiği kurumlardır.\u0000Osmanlı toplumsal yaşamının önemli bir öğesi olan bu mektepler özellikle XIX. yüzyılın ikinci yarısına kadar devletin eğitim sahasına dair bir politikası olmadığından\u0000merkezî bir birim/kuruluş tarafından denetim ve kontrole tabi tutulmamıştır. Bu çerçevede sıbyan mektepleriyle alakalı literatürde her ne kadar çeşitli yüzyıllarda başkentte\u0000kaç sıbyan mektebi olduğuna dair bazı varsayımlar olmakla birlikte özellikle XVIII ve XIX. yüzyılın ilk yarısında İstanbul’daki sıbyan mekteplerinin sayısı kesin\u0000olarak bilinmemektedir.\u0000Bu açıklamalara karşın özellikle Topkapı Sarayına ait arşiv malzemelerinden hareketle İstanbul’daki sıbyan mekteplerine hemen her dönemde farklı farklı padişahların çeşitli\u0000sebeplerle ihsanlarda bulunduğu anlaşılmaktadır. Çalışma, bu verilerden hareketle XVIII. yüzyılın sonundan II. Mahmut döneminin sonuna kadar başkentte Müslümanlara\u0000ait sıbyan mektepleri ile öğrenci sayılarını ortaya koymaya çalışmaktadır. Buna ek olarak mektepler üzerinden devletin zaman içerisinde tebaasına olan bakış\u0000açısının değişimine dair hususlara kısaca değinilmektedir.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2022-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47324672","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Arapçılık ve Helencilik Arasında Osmanlı Devleti: Kudüs Rum Ortodoks Patrikhanesi Krizi (1908-1914)","authors":"M. Arslan","doi":"10.18589/oa.1225299","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1225299","url":null,"abstract":"Bu makale, Rum milletinin unsurları olan Rum ve Arap Ortodoksların ortak dinî değerlerini aşındıran bir sürecin krize dönüşen son evresini, kriz yönetiminde Osmanlı Devleti’nin rolünü merkeze alan yaklaşımla incelemektedir. Arapların Kudüs Rum Ortodoks Patrikhanesi idaresine katılım mücadelesini ifade eden bu süreç, 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren sosyal huzursuzluğa dönüşerek mahallî Arapçılığı beslerken Patrikhanenin ‘Rum’ karakterini koruyan Rum ruhbanların tutumlarını da radikalleştirmiştir. 1908’e gelindiğinde Kanun-ı Esasi’nin ilanı, Arapların taleplerine yasal bir zemin sunduğu gibi ‘yeniden’ ortaya çıkan ihtilafa Osmanlı Devleti’ni bütün merkezî ve mahallî kurumlarıyla birlikte hiç olmadığı kadar dahil etmiştir. Ancak meşrutiyetin getirdiği hürriyet hislerine rağmen Osmanlı Devleti’nin meseleye geleneksel düzenin devamı ve asayiş ve güvenliğin tesisini merkeze alan yaklaşımı değişmemiş; Patrikhanenin, Arapların ‘milli kilisesine’ dönüşmesi engellenirken Arapların da katılımıyla kurulan Karma Meclise Patrikhanenin bazı görevlerine nezaret hakkı verilerek Rum ruhbanların yolsuzluklarının önlenmesi amaçlanmıştır. Nihayetinde nihai çözüm mercii olarak kararların tatbikine bizzat nezaret eden Osmanlı idaresi, ihtilaflı tarafları ‘devlet çıkarları’ doğrultusunda dengeleyebilmiştir.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2022-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67529571","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"II. Meşrutiyet Dönemi Süreli Yayınlarında Yeni Eğitim Arayışları ve Modern Birey Düşüncesi","authors":"Seyfi Kenan, Kurtuluş Öztürk","doi":"10.18589/oa.1225434","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1225434","url":null,"abstract":"Bu çalışma, Osmanlıların eğitimdeki modernleşme veya yenileşme sürecinin son halkasını oluşturan II. Meşrutiyet dönemi eğitimcilerinin eğitim anlayış ve tasarılarını ve nasıl bir modern birey düşüncesine sahip olduklarını incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında dönemin önde gelen süreli yayınlarından Tedrisât-ı İbtidâiye [Tedrisât], Terbiye ve Oyun, Terbiye, Millî Talim ve Terbiye Cemiyeti Mecmuası, Muallim, Mir’at-i Maarif dergilerindeki 1360 makale, haber ve yazı taranmış, çalışmanın ana konusuyla ilgili belirlenen makaleler seçilerek içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma soruları ve makalelerin ön incelemesi neticesinde öncelikle temalar oluştu¬rulmuş ardından incelenen makalelerde bu temalar çerçevesinde dile getirilen görüşler analiz edilmiştir. Eğitimi, talim ve terbiye şeklinde iki boyutuyla tartışan II. Meşrutiyet dönemi eğitimcileri, eğitimin uluslararası yöntem ve uygulamalarını talim; toplumların kendine özgü sosyo-kültürel birikimlerine ait olan din, dil, sanat, estetik gibi kısmını ise terbiye olarak tanımlamışlardır. Eğitimciler, yeni bireyin yetiştirilmesinde merkezi konuma yerleştirdikleri okul ve öğretmeni hem modern öğretim yöntemleri hem de terbiyevi yönüyle ele almışlardır. Modern bireyi duygu, bilgi ve beden olmak üzere üç boyutuyla tartışan eğitimciler çocuğu, şekillendirmeye çalıştıkları toplumun prototipi, kadını ise yeni toplumu yetiştirecek ana unsur olarak düşünmüşlerdir. Nihayet II. Meşrutiyet dönemi eğitim tartışmalarının önemli bir yönü de Cumhuriyet dönemi eğitim politika ve uygulamalarına zengin bir fikri miras bırakmış olmasıdır.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2022-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49530000","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Cursing Through Someone Else’s Mouth: Faizi’s Lampoon of Veysi","authors":"Ercan Akyol","doi":"10.18589/oa.1223509","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1223509","url":null,"abstract":"Kafzade Abdülhay Çelebi (1589–1621), known under the pen name Faizi is, in spite of his prolificacy, an often-ignored figure in modern literary historiography. Though his oeuvre has been studied and short biographies of him have been written more than once about the main lines of his life, a closer look at 17th-century primary sources reveal that some of his poems and correspondence, including biographical information, are unstudied and can still be found in various manuscripts. Accordingly, the aims of this paper are threefold: firstly, to give an annotated translation of an as yet unpublished poem by Faizi which parodies Veysi (1561–1628), a renowned Ottoman poet and man of letters; second, to survey through Faizi’s poem a short period of Ottoman literary culture during which a certain style of satire flourished within a narrow literary milieu; and finally, to interpret the poem within the ‘ilmiyye culture of the early 17th century.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2022-12-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48779996","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}