{"title":"Noel Malcolm, Useful Enemies: Islam and the Ottoman Empire in Western Political Thought, 1450-1750,","authors":"Atdhe Thaçi̇","doi":"10.18589/oa.1316426","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1316426","url":null,"abstract":"Ottoman historians in the last decade have focused a lot on Ottoman political thought. This means how the thoughts and writings of different Ottoman scholars, which mainly included the religious strata and other intellectuals, influenced political thought and political decisions in the Empire. Now with the book written by Oxford Professor Noel Malcolm, we have another side of that story.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2023-06-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67530084","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ahmet Şefik Şenlik, Tiryâkî Hasan Paşa Gazavâtnâmesi ve Bazı Filolojik Notlar,","authors":"A. Uysal","doi":"10.18589/oa.1316427","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1316427","url":null,"abstract":"Türk dili ve grameri, Osmanlı devrine ve öncesine ait Türkçe tarihi metinler ve klasik Türk musikisi başta olmak üzere farklı konularda ve disiplinlerde yaptığı çalışmaları ile tanınan ve bunları birbirinden tamamen ayrı araştırma alanları olarak görmeyip Türkoloji şemsiyesi altında bir arada incelenmesi gereken bir bütün olarak mütalaa eden Prof. Dr. Ahmet Şefik Şenlik’in Tiryâkî Hasan Paşa Gazavâtnâmesi üzerine hazırladığı filolojik mahiyetteki eserinin, neşrinin üzerin- den uzun denebilecek bir müddet geçmiş olmasına rağmen ehemmiyeti nispetinde ilgiye mazhar olmamış ve dikkatlerden kaçmış olduğu söylenebilir.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2023-06-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67530093","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşlarında Bir Savaş Finansman Kaynağı Olarak Nefîr-i Âmm Bedeli (1688-1689)","authors":"Murat Tuğluca","doi":"10.18589/oa.1316355","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1316355","url":null,"abstract":"Osmanlıların 1683’te Viyana önlerindeki yenilgisi, Avrupa’da Kutsal İttifak adıyla bir haçlı birliğinin doğmasına neden oldu. İttifaka karşı yapılan savaşlarda Osmanlı Devleti, Macaristan’da ve Mora’da toprak kaybetmeye başladı. 1686’da ka- yıplar sarsıcı boyutlara erişince nefîr-i âmm ilanına gidildi. Bundan sonra cihada katılmak Müslümanlar için fıkhen farz-ı ayn haline gelmiş ve bir nevi seferberlik hayata geçirilmiştir. Nefîr-i âmm, ahaliye askeri olduğu kadar mali yükümlülükler de getiriyordu. Bu kapsamda 1688’de nefîr-i âmm bedeli adıyla yeni bir vergi tarh edildi. Çalışmada Osmanlı Devleti’nin nefîr-i âmm bedeli uygulaması çerçevesinde hazine gelirlerini artırma çabası incelenmiş ve bu bedelin savaşın sürdürülebilirliğine yaptığı mali katkı ile yeni vergiye karşı toplumun gösterdiği tavır üzerine yoğunlaşılmıştır. İncelemeler neticesinde nefîr-i âmm bedeli kapsamında devletin toplam gelirlerinin %3,28’ine tekabül eden bir katkının sağlandığı ve verginin toplanması esnasında ahalinin kayda değer bir muhalefet sergilemediği sonucuna varılmıştır.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2023-06-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48592363","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Efkâr-ı Atîkaya Husumet: Ahmed Cevdet Paşa’nın Örtbas Ettiği Bir Vehhabilik Risalesi","authors":"Ömer Koçyiğit","doi":"10.18589/oa.1316384","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1316384","url":null,"abstract":"Bu makale Osmanlı-Vehhabi ilişkileri hakkında yaygın bir kanaatin kaynağını, nedenlerini ve sonuçlarını incelemektedir. Bu kanaate göre Osmanlı merkez uleması Hicaz’ı işgal etmelerine rağmen Vehhabiler hakkında ilgisiz kalmış, önemsemedikleri bu meselenin çözümünü devlet adamlarına bırakmıştır. Bu iddia ilk olarak Ahmed Cevdet Paşa’nın 1870’lerde kaleme aldığı Tarih-i Cevdet’te ortaya konmuş ve kendisinden sonra pek çok kişi tarafından tekrar edilmiştir. Böylece Cevdet Paşa Osmanlı’da Vehhabilik telakkisine yön veren, bu konuyu etraflıca ele alan ilk kişi olarak kabul edilmiştir. Oysa İstanbul’da erken dönemde Cevdet Paşa’nın eleştirdiği ulema tarafından yazılan, çoğaltılan ve yaygın olarak kullanılan bir Vehhabilik risalesi vardı. Üstelik Cevdet Paşa bu risaledeki bilgileri kitabında kullanmış fakat eserden bahsetmeyip dönemin ulemasının Vehhabiliğe kayıtsız kaldığını yinelemiştir. Paşanın yaklaşımını ele alan bu makale, onun bu tavrının söz konusu risalenin şârihi olan dönemin şeyhülislamı Ataullah Efendi’ye olan siyasi husumetinden kaynak- landığını iddia etmektedir. Zira Nizam-ı Cedid’in padişahı Sultan III. Selim’i taht- tan indiren Ataullah Efendi, Cevdet Paşa’nın gözünde “efkâr-ı atîka” sahibi birisiydi. Tanzimat’ın savunucusu olan Cevdet Paşa’nın eski devir ulemasını tenkit edip Ata- ullah Efendi’nin risalesini gizlemesi ise Osmanlı-Vehhabilik literatürünü doğrudan şekillendirmişti","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2023-06-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67530276","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Modern Harp Teknolojilerine Ayak Uydurmak: Hafif Silah Üretim Teknolojileri Eğitimi Maksadıyla Yurtdışına Gönderilen Osmanlı Askerî Personeli (-)","authors":"Serdal Soyluer","doi":"10.18589/oa.1316397","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1316397","url":null,"abstract":"Osmanlı Devleti’nde tahsil için yurtdışına öğrenci gönderme düşüncesi tespit edilebildiği kadarıyla ilk kez on sekizinci yüzyılın ilk yarısında gündeme gelmiştir. Aynı yüzyılın ikinci yarısında tatbik imkânı bulan tasarı on dokuzuncu yüzyılda bir devlet politikasına dönüşmüştür. Özellikle Tanzimat Devri olarak adlandırılan sürecin başlangıcından itibaren Avrupa’nın bilim ve teknoloji alanında önde gelen devletlerine çok sayıda Osmanlı tebaası öğrenci gönderilmeye başlamıştır. Ancak bu kez sadece modern Osmanlı eğitim kurumlarının talebeleri değil, aynı zamanda devlete ait imalathâne ve fabrikalarda üretim sürecini denetlemesi hedeflenen askeriye mensubu kitle ile yine bu sektörde kalifiye eleman olarak istihdamı plânlanan Osmanlı işçileri de teknik konularda görgü ve bilgilerini arttırmaları, beceri kazanmaları maksadıyla Avrupa’ya gönderilmiştir. Gerek teorik eğitim gerekse meslekî teknik eğitim tahsili amacıyla yurtdışına yollanan Osmanlı öğrencileri hakkında bugüne kadar müstakil birçok çalışma yapılmıştır. Ancak bu çalışmalarda modern silah teknolojilerini öğrenmeleri maksadıyla yurtdışına gönderilen Osmanlı askerî personelinden neredeyse hiç bahsedilmemiştir. Bu makale, Avrupa’da silah teknolojilerinin büyük değişim gösterdiği on dokuzuncu yüzyılda modern hafif silah yapım tekniklerini öğrenerek Osmanlı silah imalathânelerinde bu tür silahlardan üretmeleri ve keza üretime nezaret etmeleri beklenen Osmanlı askerî personelinin Avrupa’daki eğitim süreçlerini aydınlatmak; modern silah üretimi ve temininde dışa bağımlılığı en az seviyeye indirgemek maksadıyla girişilen bu mühim Osmanlı projesinin sonuçlarını irdelemek üzere kaleme alınmıştır.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2023-06-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67530365","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Prof. Dr. Kemal Çiçek’in VIII. Taşnak Kongresine Takılmasının Perde Arkası","authors":"Alaattin Uca","doi":"10.18589/oa.1316407","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1316407","url":null,"abstract":"2-4 Mayıs 2012 tarihlerinde Erzurum Atatürk Üniversitesinde düzenlenen I. Uluslararası Türk-Ermeni İlişkileri ve Büyük Güçler Sempozyumunda Prof. Dr. Kemal Çiçek tarafından sunulan “VIII. Taşnak Kongresi: Ermenilerin Karar Anı” adlı bildiride, Dr. Bahaeddin Şakir’in VIII. Taşnak Kongresine katılıp katılmadığı hususunda şöyle eleştirilmiştim: \u0000“...Bununla birlikte İttihat ve Terakki partisi heyetinde olduğu iddia edilen kişiler hakkında bazı biyografik çalışmalar yapılmıştır. Bunlar arasında en dikkat çeken çalışmalardan birisi Dr. Bahaeddin Şakir hakkındadır. Hatırlatmak gerekirse; Dr. Bahaeddin Şakir Bey Taşnakların Erzurum’daki 8. Kongresine İttihat ve Terakki adına katıldığı iddia edilen kişidir. Nitekim onun hakkında detaylı bir doktora tezi hazırlayan Alaattin Uca’ya göre de Dr. Bahaeddin Şakir 1914 yılında Erzurum’da yapılan Ermeni Taşnak Kongresi’ne İttihat ve Terakki’nin “kâtibi mesulü” olarak katılmıştır. Hatta Uca’ya göre, Dr. Bahaeddin Şakir Bey, bu kongreye Ermenilerin Rusya ile işbirliğini önlemek ve Ruslara karşı Osmanlı Devleti’nin yanında mücadele etmelerini sağlamak gibi özel bir misyon üstlenerek katılmış, fakat bir sonuç elde edememiştir. Bu ifade tartışmasız bir şekilde Dr. Bahaeddin Şakir başkanlığında bir İttihatçı heyetin Erzurum’da bulunduğunu ve Taşnak Kongresi esnasında görüşmeler yaptığını ortaya koymaktadır. Aynı zamanda Alaattin Uca’nın bu tespiti Ermeni si- yasetçilerinin hatıratlarıyla da uyuşmaktadır. Bu durum Erzurum’daki Taşnak Kongresine İttihatçıların heyet gönderdiği tezini savunan başta Kamuran Gürün ve Salahi R. Sonyel gibi araştırmacıları doğrulamaktadır. (...)","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2023-06-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67530035","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Mehmet Kuru, Osmanlı’nın Para ile İmtihanı: XVI.-XVII. Yüzyıllarda Osmanlı İmparatorluğu’nda Para Krizi,","authors":"Erdal Bilgiç","doi":"10.18589/oa.1316425","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1316425","url":null,"abstract":"Baki Tezcan’dan yaptığı alıntıyla Kuru’ya göre Osmanlı “Krizler İmparator- luğu” olarak tanımlanabildiği gibi aynı zamanda krizleri aşma becerisi de gösterebilen bir imparatorluktur. 16. yüzyılın sonu 17. yüzyılın başlangıcında ekonomik ve siyasi yapısını değiştiren kriz dönemlerinden biri yaşanırken aslında ‘‘İkinci İmparatorluğun’’da temeli atılmıştı. 1580’lerden itibaren başlayan enflasyonun arkasından tağşişler geldi. 17. yüzyılın ortasında fiyat artış hızları ancak yavaşladı. Bu yıllarda Osmanlı akçesi %50’den fazla değer kaybetti. Piyasalarda dolaşan para istikrarının olduğu bu yeni dönemden 18. yüzyılın ikinci yarısına kadar enflasyonda önemli bir düşüş görülürken aslında piyasalara giren gümüş miktarında bir azalma yoktu. Avrupalı tüccarlar Osmanlı pazarlarından bu yıllarda yüksek miktarlarda ham madde ithal etmeye başladılar. Yanlarında getirdikleri paraların daha fazla gümüş içermesinden dolayı yerli zanaatçılara göre ham madde alımlarında rekabet avantajına sahip olan Avrupalılar ülke içinde üretimin düşmesine sebep oldular. Yerli üretim ancak 17. yüzyılda para istikrarı sağlanınca toparlanabildi. Kuru eserinde Osmanlıların bahsi geçen dönemde yaşadığı ekonomik krizin genelde iki alan üzerinden çalışıldığını belirtir. Birincisi para krizi ve enflasyon, ikincisi ise Avrupalı tüccarların Osmanlı pazarlarında rekabetteki üstünlüğüdür. Ancak Kuru’nun iddiasına göre Osmanlı coğrafyasında enflasyon ve dış ticaretin genişlemesi arasındaki bağlantı akademisyenler tarafından yeterince incelenmemiştir.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2023-06-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67530076","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ebubekir Ceylan, Modern Irak’ın Osmanlı Kökenleri,","authors":"Efe Güzeloğlu","doi":"10.18589/oa.1316413","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1316413","url":null,"abstract":"Ebubekir Ceylan’ın bu çalışması, 1831’den 19. yüzyılın son çeyreğine uzanan zaman aralığında Osmanlı Irak’ının ya da Bağdat Vilayeti’nin modernleşme ve idari anlamda merkezileşme sürecinin bir anlatısıdır. Vakıfbank Kültür Yayınları tarafından yayımlanan kitap, Ceylan’ın Boğaziçi Üniversitesi’nde tamamladığı doktora tezine dayanmaktadır ve kitabın İngilizce orijinali daha önce I. B. Tauris tarafında basılmıştır.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2023-06-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48721510","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Privilege and Practice in the Ottoman Chancery c. 1600: Kırklı Gedikliler","authors":"C. Woodhead","doi":"10.18589/oa.1316341","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1316341","url":null,"abstract":"As a measure of rationalization in the Ottoman central chancery after the Eğri campaign of 1596, forty imperial council secretaries (divan-ı hümayun katipleri) were granted permanent exemption from the campaign service required by their status as zeamet-holders. An archive register, KK 7530, lists these holders of ‘a position as one of the 40’ (kırklı gedikliler) and names 29 others who succeeded to vacancies in this group between 1598 and 1610. It is thus possible to examine over a twelve-year period such aspects as the length of tenure and the rate of turnover, the background and status of original holders and their successors, and, in some cases, the manner of appointment to this particular group of secretaries. The first part of the article is a commentary on such elements in the register, focussing mainly on the original kırklı gedikliler, but with some comment on their successors. The second part gives a full transcription of the register. KK 7530 provides insight into a little- known group of Ottoman state servants c. 1600.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2023-06-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67530240","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Gelibolu Yarımadası’nda İlk Osmanlıların Fetih Güzergâhı ve Gelibolu’nun Fethi (1354)","authors":"Metin Tetik","doi":"10.18589/oa.1316352","DOIUrl":"https://doi.org/10.18589/oa.1316352","url":null,"abstract":"İlk Osmanlılar için Gelibolu Yarımadası’nın fethi, Rumeli’ye geçiş ve yerleşme sürecinin en önemli basamağını oluşturmaktadır. Erken dönem Osmanlı kroniklerin- de bu süreç, mistik anlatılarla ve birbirleriyle çelişen olay örgüleriyle aktarılmaktadır. Bu durum, konu üzerinde çalışan araştırmacıların çalışmalarına da yansımış olup, bu çalışmalarda sağlıklı bir fetih süreci takip edilememektedir. Özellikle bölgenin fethine giden yolda ele geçirilen “Cinbi” ile birlikte Gelibolu Yarımadası’ndaki birçok kale ve mevkinin yerinin tespit edilememesi veya yanlış tespiti, fetih güzergâhı bağlamında araştırmacıları hatalı yorumlamalara sevk etmektedir. Bu araştırma, ilk Osmanlıların Gelibolu Yarımadası’nı fethi sürecinde nasıl bir güzergâh takip ettiklerini tespit etme- yi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda fetih güzergâhı, kroniklerde yer alan to- ponomik-topografik (yer adları) kanıtların Tahrir Defterleri verileriyle desteklenerek, saha araştırması sonuçları ile karşılaştırılması neticesinde belirlenmeye çalışılmıştır. Öncelikle Rumeli fetihlerinin 1352’de değil de 1-2 Mart 1354 tarihinde gerçekleşen depremin ardından başlamış olabileceği görüşü kuvvetle vurgulanmıştır. Ayrıca başta “Cinbi” olmak üzere yarımadada ele geçirilen kale ve mevkilerin yerleri, bilhassa böl- genin fethindeki rolleri ön plana çıkarılmıştır. Bu noktada kroniklerin aslında karışık bir anlatım sunmadığı hatta birbirini tamamladığı tespit edilmiş, buna dayanarak ilk Osmanlıların Gelibolu Yarımadası’nın iki noktasından çıkartma yaptıkları ve Geli- bolu şehrini kuşatma altına aldıkları anlaşılmıştır.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2023-06-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47534281","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}