{"title":"II. Mahmut Döneminde İstanbul’daki Sıbyan Mektepleri ve Öğrenci Sayıları","authors":"Mustafa Mesut Özekmekçi̇","doi":"10.18589/oa.1225272","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Sıbyan mektepleri, Osmanlı Devleti’nde Müslüman çocuklara dini bilgiler vermek amacıyla sultanlar, devlet adamları ve varlıklı kimselerin tesis ettiği kurumlardır.\nOsmanlı toplumsal yaşamının önemli bir öğesi olan bu mektepler özellikle XIX. yüzyılın ikinci yarısına kadar devletin eğitim sahasına dair bir politikası olmadığından\nmerkezî bir birim/kuruluş tarafından denetim ve kontrole tabi tutulmamıştır. Bu çerçevede sıbyan mektepleriyle alakalı literatürde her ne kadar çeşitli yüzyıllarda başkentte\nkaç sıbyan mektebi olduğuna dair bazı varsayımlar olmakla birlikte özellikle XVIII ve XIX. yüzyılın ilk yarısında İstanbul’daki sıbyan mekteplerinin sayısı kesin\nolarak bilinmemektedir.\nBu açıklamalara karşın özellikle Topkapı Sarayına ait arşiv malzemelerinden hareketle İstanbul’daki sıbyan mekteplerine hemen her dönemde farklı farklı padişahların çeşitli\nsebeplerle ihsanlarda bulunduğu anlaşılmaktadır. Çalışma, bu verilerden hareketle XVIII. yüzyılın sonundan II. Mahmut döneminin sonuna kadar başkentte Müslümanlara\nait sıbyan mektepleri ile öğrenci sayılarını ortaya koymaya çalışmaktadır. Buna ek olarak mektepler üzerinden devletin zaman içerisinde tebaasına olan bakış\naçısının değişimine dair hususlara kısaca değinilmektedir.","PeriodicalId":43709,"journal":{"name":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.2000,"publicationDate":"2022-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Osmanli Arastirmalari-The Journal of Ottoman Studies","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.18589/oa.1225272","RegionNum":4,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"0","JCRName":"ASIAN STUDIES","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
Sıbyan mektepleri, Osmanlı Devleti’nde Müslüman çocuklara dini bilgiler vermek amacıyla sultanlar, devlet adamları ve varlıklı kimselerin tesis ettiği kurumlardır.
Osmanlı toplumsal yaşamının önemli bir öğesi olan bu mektepler özellikle XIX. yüzyılın ikinci yarısına kadar devletin eğitim sahasına dair bir politikası olmadığından
merkezî bir birim/kuruluş tarafından denetim ve kontrole tabi tutulmamıştır. Bu çerçevede sıbyan mektepleriyle alakalı literatürde her ne kadar çeşitli yüzyıllarda başkentte
kaç sıbyan mektebi olduğuna dair bazı varsayımlar olmakla birlikte özellikle XVIII ve XIX. yüzyılın ilk yarısında İstanbul’daki sıbyan mekteplerinin sayısı kesin
olarak bilinmemektedir.
Bu açıklamalara karşın özellikle Topkapı Sarayına ait arşiv malzemelerinden hareketle İstanbul’daki sıbyan mekteplerine hemen her dönemde farklı farklı padişahların çeşitli
sebeplerle ihsanlarda bulunduğu anlaşılmaktadır. Çalışma, bu verilerden hareketle XVIII. yüzyılın sonundan II. Mahmut döneminin sonuna kadar başkentte Müslümanlara
ait sıbyan mektepleri ile öğrenci sayılarını ortaya koymaya çalışmaktadır. Buna ek olarak mektepler üzerinden devletin zaman içerisinde tebaasına olan bakış
açısının değişimine dair hususlara kısaca değinilmektedir.
期刊介绍:
The Journal of Ottoman Studies has been published continuously since 1980 and has carried the pluralist heritage of the Ottomans to contemporary academe by bringing together Ottomanists from different countries as well as from different disciplines and schools of thought. As the founder of the journal, the late Nejat Göyünç (1925-2001), stated in the preface he wrote for the first volume of the journal, the aim of the journal “is to become a means for the increasingly growing number of students of Ottoman Studies to get together in this journal, to encourage young members of the scholarly profession by publishing their interesting research …, to help them to become known, and to facilitate the presentation of their research to the scholarly world.”