{"title":"Povijest difamiranja integrativne bioetike","authors":"Vlatko Smiljanić","doi":"10.21464/fi42309","DOIUrl":"https://doi.org/10.21464/fi42309","url":null,"abstract":"Autor se u radu bavi poviješću pokušaja difamacijâ integrativne bioetike od grupe hrvatskih filozofa te uzgrednim medijskim istupima u kojima je tendencija bila kleveta toga višegodišnjega istraživačkoga koncepta zagrebačke bioetičke škole. Uvodno se donosi povijesni pregled osnovnih kvalitativnih i kvantitativnih rezultata integrativne bioetike u hrvatskomu i europskomu kontekstu. Potom slijedi raščlamba konteksta difamiranja integrativne bioetike i aktera difamacije, odjelito u »znanstvenomu« i medijskomu sadržaju. U zaključku, tumači se pokušaj kompromitacije i profanacije integrativne bioetike kao dio fenomena destrolucije, teorije postkomunističkoga kaosa te produkcije patvorenoga jala.","PeriodicalId":41987,"journal":{"name":"Filozofska Istrazivanja","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68282253","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"哲学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"S onu stranu subjektivnosti – priče kao lokucija jezika","authors":"Nemanja Mićić","doi":"10.21464/fi42307","DOIUrl":"https://doi.org/10.21464/fi42307","url":null,"abstract":"U ovom radu autor nastoji pokazati na koji način različite implikacije poststrukturalističkih teorija, u vezi s problematikom pojma subjektivnosti, mogu biti tretirane tzv. »narativnom metodom«. Spomenuta metoda profilira se kroz poststrukturalistički teorijski okvir, unutar kojega se inzistira na eluzivnome karakteru instance subjektivnosti. To je iskorišteno da se skrene pažnja na područje jezika, kao odlučujuće za kreiranje svakoga govora o strukturi stvarnosti. Taj je govor prepoznat kao, u bitnome, pripovjednoga karaktera, što znači da je priča uzeta kao osnovna jedinica jezika. Narativnom metodom jednako je moguće intervenirati i na polju koje omogućava njegovo kristaliziranje. Stoga, ovaj rad polazi od analiza tekstova Gayatri Chakravorty Spivak, Roberta Calassa i Michela Foucaulta, tumačeći ih iz vizure filozofije priča nastale prvenstveno uvidima Wilhelma Schappa. Ispostavit će se da te pripovijesti približavaju jezik njegovom autentičnijem razumijevanju, kao čistom mnoštvu kontingentnih priča. Za to nam je neophodna primjena narativne metode.","PeriodicalId":41987,"journal":{"name":"Filozofska Istrazivanja","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68282526","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"哲学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"»Odgoj i obrazovanje kao fundamentalna društvena djelatnost«","authors":"Tomislav Krznar","doi":"10.21464/fi42305","DOIUrl":"https://doi.org/10.21464/fi42305","url":null,"abstract":"U ovom radu nastojimo prikazati probleme odgoja i obrazovanja kako ih je vidjela hrvatska filozofkinja Gordana Bosanac (Varaždin, 1936. – Zagreb, 2019.). Iako ovi problemi ne ulaze u najuži krug njenih interesa, autorica se njima intenzivno bavila tijekom cijelog života i ostavila značajan trag u promišljanju ključnih aspekata i dosega problematike koju nalazimo u okrilju filozofije odgoja. Glavna teza rada sljedeća je: misao G. Bosanac i danas je vrlo aktualna, i to najmanje u dvije vizure. Prvoj, kao kronologija različitih intervencija u sustav odgoja i obrazovanja, i drugoj, kao prikaz inovativnih promišljanja o odgoju i obrazovanju koja u središte nastojanja stavljaju čovjeka i njegove/njezine misaone mogućnosti, a ne neku društvenu ili proizvodnu svrhu ili potrebu. U tom pogledu rad zamišljamo kao prikaz, uz temeljne životopisne podatke, nekoliko misaonih sklopova G. Bosanac. Prvo ćemo tematizirati opće sadržaje problematike odgoja i obrazovanja, upućujući posebno na odnos onog individualnog i onog društvenog u odgoju i obrazovanju. Nakon toga, promislit ćemo, na tragu misli G. Bosanac, problematiku rada, s posebnim nastojanjem oko promišljanja sadržaja rada u odgoju i obrazovanju. U trećem dijelu, promislit ćemo, uz značajno oslanjanje na misao G. Bosanac, problematiku ideologije i njen negativan utjecaj na sustav odgoja i obrazovanja, te posebno, na dionike tog sustava. U konačnici, ili kao prvotan zadatak rada, nastojimo dati odgovor na pitanje, zašto su baš odgoj i obrazovanje fundamentalne društvene djelatnosti?","PeriodicalId":41987,"journal":{"name":"Filozofska Istrazivanja","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48946284","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"哲学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Uzrokovanje i negativne činjenice","authors":"Nedzib Prasevic","doi":"10.21464/fi42308","DOIUrl":"https://doi.org/10.21464/fi42308","url":null,"abstract":"Pitanje odgovornosti u izravnoj je vezi s pojmom uzrokovanja, s obzirom na to da izricanje pravnih i moralnih kvalifikativa u velikoj mjeri ovisi o pojmu uzrokovanja. Problem nastaje kada se u istraživanje uzrokovanja uvedu tzv. »negativne činjenice« koje sudjeluju u artikulaciji iskaza o »propustu«, »nedjelovanju« i »prevenciji«. Zato i jest pitanje mogu li negativne činjenice predstavljati uzrok i/ili posljedicu od izuzetnog značaja. Premda se negativnim činjenicama nerijetko pogrešno i neopravdano pristupa u analogiji s pozitivnim činjenicama, te ih se sukladno tome svrstava pod tzv. »izvorno uzrokovanje«, negativne su činjenice kauzalno inertne. Ovakav odgovor odražava se nepovoljno na praksu formiranja singulamih iskaza o kauzalnim vezama s negativnim činjenicama. Premda, iako je to tako, time se ne obesmišljava uobičajena praksa formulisanja legitimnog uzročnog objašnjenja na kojem se zasnivaju iskazi o propuštanju, nečinjenju i prevenciji.","PeriodicalId":41987,"journal":{"name":"Filozofska Istrazivanja","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68282535","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"哲学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Problem iznimnog (izvanrednog) stanja","authors":"Goran Sunajko","doi":"10.21464/fi42312","DOIUrl":"https://doi.org/10.21464/fi42312","url":null,"abstract":"Rad polazi od analize Schmittova ključnog djela Politička teologija nakon 100 godina od njegova objavljivanja. U njemu je njemački filozof prava formulirao koncept političke teologije koji označuje odnos iznimnog stanja i decizionizma kao oblika pravno-političkog mišljenja. Doprinos rada ogleda se u naglasku na važnosti dvojakoga razumijevanja pojma iznimnog stanja: u prvom redu kao pojma iznimke koji fundira filozofiju prava i pravnu teoriju, a u drugom kao pojma iznimnog (izvanrednog) stanja koji označuje ustavnu kategoriju upravljanja državom u situacijama opasnosti. Schmitt će inzistirati na tomu da pitanje iznimnoga stanja nije pitanje pukog stanja nužde ili izvanrednog stanja, već širi filozofijsko-pravni koncept temeljen na metafizičkom porijeklu odluke. Suveren tako nije onaj koji odlučuje »u«, već »o« iznimnom stanju, a to znači da ga on, sukladno decizionističkom modelu, tek uspostavlja. Kontroverzno Schmittovo djelo rijetko je koga ostavilo ravnodušnim pa su ga podržavali kako desni, tako i lijevi politički teoretičari i filozofi, a danas se mora iznova promisliti kao upozorenje na opasnost koncepta iznimnog (izvanrednog) stanja koje se sve više pojavljuje u političkom fokusu.","PeriodicalId":41987,"journal":{"name":"Filozofska Istrazivanja","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68282702","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"哲学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Hoće li filozofkinja uspjeti misliti?","authors":"Ankica Čakardić","doi":"10.21464/fi42303","DOIUrl":"https://doi.org/10.21464/fi42303","url":null,"abstract":"U ovom ćemo radu, polazeći implicitno od neuralgične epistemološke točke koju je izazvalo pitanje Kostasa Axelosa postavljeno Gordani Bosanac: »Hoće li žena uspjeti misliti?«, analizirati Drugi spol (Le Deuxième sexe, 1949.) Simone de Beauvoir, ne bismo li namjerno rastvorili ironiju Axelosova pitanja čitanjem i razgovorom s tekstom jedne od najvažnijih filozofkinja u povijesti filozofije. Drugi spol interpretirat ćemo kao izvještaj o fenomenologiji odnosa orodnjenoga Ja i rodno obilježenoga svijeta, u kojem društveni ideali femininoga oblikuju iskustvo ženskoga Ja i procese postajanja ženom. Rad je strukturiran u tri sekcije. Nakon uvodnih bilješki, u prvoj sekciji, naslovljenoj kao »Ad feminam kritike i kontroverze«, prikazat ćemo tek nekolicinu paradigmatskih primjera kontroverzi i negativnih reakcija koje su uslijedile nakon publiciranja Drugoga spola. U »Fenomenologiji roda«, drugoj i ključnoj sekciji rada, posvetit ćemo pažnju izvornom čitanju Drugoga spola, mapirajući u knjizi egzistencijalističko-fenomenološke teze o rodu. Konačno, u zaključnim notama rada, izradit ćemo tek skicu nekolicine recentnijih čitanja Drugoga spola ne bismo li ukazali na aktualne i vrlo angažirane afirmacije i nadopune ideja koje je Simone de Beauvoir najavila tim filozofskim klasikom.","PeriodicalId":41987,"journal":{"name":"Filozofska Istrazivanja","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68282666","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"哲学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Naivnost vjere u apstrakciju pravnog poretka","authors":"Bernard Špoljarić","doi":"10.21464/fi42311","DOIUrl":"https://doi.org/10.21464/fi42311","url":null,"abstract":"Iz perspektive političke teorije kakvu u Teologijsko-političkoj raspravi izlaže Benedikt de Spinoza, svrha je države kao pravnog poretka uspostavljanje trajnog stanja sigurnosti i očuvanje slobode građana, što pretpostavlja i instrumentalno-funkcijsku svrhovitost državnog aparata, koja se ogleda u sprezi zaštite i poslušnosti. Takva zakonodavna uspostava ima svoju stvarnu i apstraktnu dimenziju, pri čemu je u ideji potonja u službi prve. Problemi koji se u praksi javljaju kao izazovi pravnom poretku jesu izvanredna stanja koja na neposredan način suprotstavljaju sigurnost i slobodu te ih čine međusobno isključivima. U tom pogledu, pravno-politička misao potrebuje jasno i odjelito shvaćanje pojmova slobode i ropstva u podvrgavanju autonomnom zakonodavstvu uma.","PeriodicalId":41987,"journal":{"name":"Filozofska Istrazivanja","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68283100","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"哲学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Neka moguća pitanja i zadatci informacijskih i komunikacijskih znanosti","authors":"Sonja Špiranec, Gracijano Kalebić","doi":"10.21464/fi42310","DOIUrl":"https://doi.org/10.21464/fi42310","url":null,"abstract":"U ovom se radu raspravlja o nekim mogućim pitanjima i zadacima od osobite važnosti za informacijske i komunikacijske znanosti. Tematiziraju se etička i tehnologijska pitanja, raspravlja se o ulozi i odgovornosti informacijskih i komunikacijskih intelektualaca, antropološkom pitanju informacijskih i komunikacijskih znanosti, političkoj ekonomiji, propagandi i odnosima s javnošću, korporacijama i postpolitici, praktičkim osnovama informacijskih i komunikacijskih znanosti, stvaralaštvu, utopijskoj dimenziji informacijskih i komunikacijskih znanosti, knjižnicama i tržištu, izazovima obrazovanja informacijskih i komunikacijskih stručnjaka te pogledu u budućnost. Izložena razmatranja i promišljanja o krucijalnim pitanjima i zadaćama informacijskih i komunikacijskih znanosti vode prema zaključku o potrebi njihove humanizacije, koja implicira odustajanje od nekritičkog usvajanja afirmacijskih diskursa o pitanjima informacijskog društva i kritički odnos prema cjelini života i društva.","PeriodicalId":41987,"journal":{"name":"Filozofska Istrazivanja","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47506826","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"哲学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Razlozi za feminizam","authors":"Biljana Kašić","doi":"10.21464/fi42301","DOIUrl":"https://doi.org/10.21464/fi42301","url":null,"abstract":"Rad se bavi teorijskim uvidima Gordane Bosanac o feminizmu i ključnim razlozima za njegovo promišljanje, zastupanje i odjelotvorenje. U problemsko-analitičkom ključu tumačenja, koji se uvezuje s njezinim biografsko-feminističkim narativom, artikuliraju se ključna stajališta autorice o antifeminizmu, patrijarhalnoj dominaciji te odnosu feminizma i slobode. To su ujedno sadržajne matrice tri potpoglavlja ovoga članka. Uz raščinjavanje niza mizogino-patrijarhalnih postavki u filozofiji i javnosti, kao i asimetričnih dihotomija koje ih ovjeravaju i samoobnavljaju, a koje su predmet analize, posebna pozornost usmjerena je na dekonstrukciju identitetske spolne politike u korist univerzalizirane spolnosti, odnosno spolnosti kao »opće supstancijalnosti« u smjeru feminističkoga humanizma i humanizacije društva. Utopijska vrlina projekta ljudske emancipacije utjelovljena je u konceptu feminističkoga humanizma koji po sadržajnim obilježjima i načinu interpretacije predstavlja autoričin teorijski novum i utoliko doprinos feminizmu.","PeriodicalId":41987,"journal":{"name":"Filozofska Istrazivanja","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68282596","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"哲学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Utopija u filozofiji Gordane Bosanac","authors":"Ivana Skuhala Karasman","doi":"10.21464/fi42304","DOIUrl":"https://doi.org/10.21464/fi42304","url":null,"abstract":"U ovom članku donosim pregled razmišljanja o utopiji, hrvatske filozofkinje Gordane Bosanac (Varaždin, 1936. – Zagreb, 2019.). Ona se pitanjem utopije bavi u svoje dvije knjige Utopija i inauguralni paradoks. Prilog filozofsko-političkoj raspravi (2005.) i Ime utopije. Jugoslavensko samoupravljanje kao izigrani projekt emancipacije (2015.). Druga knjiga svojevrstan je nastavak prve. Radi boljeg razumijevanja i pregleda prvo iznosim teze iz njezine prve, a zatim i iz druge knjige. Osim što Bosanac u svojim knjigama obrađuje pojam utopije, ona jednako temeljito obrađuje pojmove inauguracija, inauguralni paradoks, socijalizam, komunizam i samoupravljanje. Počevši od samog pojma utopije, ona čitatelja vodi od Thomasa Morea, preko drugih renesansnih utopista, zatim Marxa i Engelsa, Blocha, pa sve do anti-utopizma.","PeriodicalId":41987,"journal":{"name":"Filozofska Istrazivanja","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68282268","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"哲学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
求助内容：
应助结果提醒方式：
京公网安备 11010802042870号
