Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej最新文献

{"title":"Лінгвальний простір концепту 'кохання' в українських сучасних піснях","authors":"Олеся [Olesia] Сулима [Sulyma], Анатолій [Anatoliĭ] Висоцький [Vysots′kyĭ]","doi":"10.11649/sfps.2454","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2454","url":null,"abstract":"Verbalisation of the Concept кохання ‘love’ in Modern Ukrainian Songs  This article is devoted to the verbalisation of the concept кохання ‘love’ in modern Ukrainian songs. The study pinpoints specific means of its linguis­tic expression (lexemes, phrases, descriptive constructions, English words), determines its main characteristics, and identifies the influence of attendant archaic beliefs and convictions on the poetics of modern Ukrainian songs. The aim of the study is to analyse the semantics and means of verbalising the concept “love”, to establish its key features, and to determine the specifics of the use of nuclear lexemes and peripheral language units to describe it. The actual material of the study were the lyrics of Ukrainian songs from the late twentieth and early twenty-first centuries. They were analysed using the following methods: non-participant observation, descriptive method, contextual analysis, statistical analysis. In modern Ukrainian songs, the nouns кохання, любов ‘love’ and the verbs кохати, любити ‘to love’, as well as the English lexeme love, are used very rarely, both in the lyrics and in the titles. Their authors prefer metaphorical descriptive constructions in order to avoid banality and obscure the main semе: ‘deep heartfelt affection for a person of the opposite sex’. At the same time, most of these constructions are complex. In “female” songs, the authors appeal to (1) mythological or archaic views, comparing a woman to magical beings endowed with extraordinary powers; (2) internal misogyny. “Male” songs, in turn, mostly tend to heroise the characters they feature. Werbalizacja pojęcia кохання ‘miłość’ we współczesnych piosenkach ukraińskich   Niniejszy artykuł przedstawia werbalizację pojęcia кохання ‘miłość’ we współczesnych piosenkach ukraińskich. W opracowaniu wskazano na konkretne językowe środki, przy użyciu których jest wyrażane (leksemy, frazy, konstrukcje opisowe, wyrazy angielskie), jak również określono jego główne cechy oraz wpływ związanych z nim archaicznych wierzeń i przekonań na poetykę współczesnych piosenek ukraińskich. Celem pracy jest analiza semantyki i sposobów werbalizacji pojęcia „miłość”, ustalenie jego kluczowych cech oraz określenie specyfiki użycia leksemów na określenie zasadniczego znaczenia oraz jednostek językowych używanych do opisu cech peryferyjnych. Materiał będący podstawą badań stanowią teksty piosenek ukraińskich z przełomu XX i XXI wieku, które zanalizowano przy użyciu następujących metod: obserwacja nieuczestnicząca, metoda opisowa, analiza kontekstowa, analiza statystyczna. We współczesnych piosenkach ukraińskich rzeczowniki кохання, любов ‘miłość’ i czasowniki кохати, любити ‘kochać’ oraz angielski leksem love ‘miłość, kochać’ są używane bardzo rzadko, zarówno w tekstach, jak i w tytu­łach. Ich autorzy preferują metaforyczne konstrukcje opisowe, aby uniknąć banału i przesłonić zasadniczy sem: ‘głębokie uczucie do osoby płci przeciw­nej’. Jednocześnie większość tych konstr","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"64869782","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Деривационные механизмы формирования семантики «отсутствия» адъективов в русском языке: лингвокогнитивный аспект","authors":"Ольга [Ol’ga] Вячеславовна [Vyacheslavovna] Радчук [Radchuk]","doi":"10.11649/sfps.2509","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2509","url":null,"abstract":"Derivation Mechanisms for the Formation of the Semantics of “Absence” in Russian Adjectives: Linguocognitive Aspect Taking into account an immanent meaning of the prefix makes it possible to reveal the linguistic mechanism of formation of abstract adjectives that convey the concept of “absence” in the Russian language from a cognitive standpoint. This study of prefix and confix formation of adjectives with the prefixes bez-/bes-and ne- presents general observations on units which are subject to derivation in focus, identifies typical models of transfer of the concept of “absence” by prefix and prefix-suffix derivation in Russian, and proposes a semantic-derivational classification of the main types of adjectives formed on the basis of apperception from the prototypes net ‘no’ and bez ‘without’. The models selected help to differentiate the representation of the abstract concept of “absence”, testify to the relevance and wide range of use of adjectives with the prefixes under scrutiny, and illuststrate ways to reflect the prototypes net and bez in Russian speakers’ mentality. Component analysis of the material enabled certain theoretical generalisations. The study proposes a classification and description of lexical-semantic and derivational explication of the originality of the representation of the concept of “absence” in the Russian language and identifies universal derivational dominants that form this concept.The semantic-derivational typology of secondary abstract adjectives formed from the prototypes ‘no’ and ‘without’ indicates that prefixal derivatives with the prefixes bez-/bes- and ne- convey the concept of “absence” in different ways: first, through derivatives with identical meaning or different semantics; second, by only one possible derivative; third, by diverse abstract adjectives. Mechanizmy derywacyjne tworzenia semantyki „braku” w przymiotnikach w języku rosyjskim: aspekt lingwokognitywny Uwzględnienie immanentnego znaczenia przedrostka umożliwia ukazanie językowego mechanizmu formowania przymiotników abstrakcyjnych wyrażających pojęcie „braku” w języku rosyjskim z kognitywnego punktu widzenia. Niniejszy artykuł jest poświęcony derywacji prefiksalnej i prefiksalno-sufiksalnej przymiotników za pomocą przedrostków bez-/bes- i ne-. Przedstawia ogólną charakterystykę jednostek stanowiących podstawę słowotwórczą w omawianym zakresie, określa typowe modele przenoszenia pojęcia „brak” poprzez derywację prefiksalną i prefiksalno-sufiksalną w języku rosyjskim oraz proponuje semantyczno-derywacyjną klasyfikację głównych typów przymiotników utworzonych na bazie prototypów net ‘nie’ i bez ‘bez’ w wyniku apercepcji. Wybrane modele pomagają zróżnicować reprezentację abstrakcyjnego pojęcia „braku”, świadczą o trafności i szerokim zakresie użycia przymiotników z omawianymi przedrostkami oraz pokazują sposoby odzwierciedlenia prototypów net i bez w mentalności użytkowników języka rosyjskiego. Analiza komponentowa materiału pozwoliła na pewne uog","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"64870047","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Językowo-kulturowy obraz przestrzeni miejskiej Moskwy na przełomie XIX i XX wieku (na bazie słownika W. Jelistratowa)","authors":"Bartosz Juszczak","doi":"10.11649/sfps.2572","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2572","url":null,"abstract":"The Linguistic and Cultural Image of the Urban Space of Moscow in the Late Nineteenth and Early Twentieth Centuries (on the Basis of V. Elistratov’s Dictionary) The aim of this article is to reconstruct the linguistic and cultural image of Moscowat the turn of the twentieth century using the paradigm of cultural linguistics. This paradigm was selected as the theoretical framework of the study considering that it practically has not been applied in Russian linguistics. The article shows that the intricate image of the urban space is created by means of cultural elements (the coat of arms, the flag, the bugle call, architecture) and, most of all, linguistic elements whose major exponent is a given urban dialect. It is a wide-ranging construct whose lexis, apart from native elements, also includes a large number of foreign components and proprial (official and unofficial) vocabulary. The conglomerate of these elements can be regarded as a specific language of the urban space. Językowo-kulturowy obraz przestrzeni miejskiej Moskwy na przełomie XIX i XX wieku (na bazie słownika W. Jelistratowa) Artykuł podejmuje się rekonstrukcji językowo-kulturowych elementów przestrzeni miejskiej Moskwy w aspekcie diachronicznym (przełom XIX i XX wieku) przy użyciu metod lingwistyki kulturowej. Zasadność wyboru tego paradygmatu wynika z faktu, iż na gruncie językoznawstwa rosyjskiego nie jest on uprawiany. Artykuł pokazuje, że na skomplikowany obraz przestrzeni miejskiej składają się aspekty kulturowe (architektura, herb, hejnał, flaga), a przede wszystkim językowe (dialekt miejski, zapożyczenia obce, nieoficjalna urbanonimia). Wszystkie te elementy tworzą uniwersalny język przestrzeni, który może być zestawiany z innymi miastami Słowiańszczyzny.","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"64870504","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"„Oby mój język potrafił opiewać Twoje słowa” (Ps 119 [118],172) – z badań nad leksykalną wariantywnością psałterzowych redakcji cerkiewnosłowiańskich. O przekładzie gr. συνάγω, ἐπισυνάγω i συλλέγω","authors":"Arleta Szulc","doi":"10.11649/sfps.2269","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2269","url":null,"abstract":"“Let my tongue make songs in praise of Your word” (Ps 119 [118]:172) – From the Research on the Lexical Variety of Church Slavonic Psalter Redactions: On Translation of the Greek συνάγω, ἐπισυνάγω and συλλέγω This article is another report from the ongoing comparative lexical analyses of manuscripts representing separate Church Slavonic Psalter redactions. It is focused on quantitative and qualitative characterisation of the (Old) Church Slavonic equivalents of the Greek verbs συνάγω, ἐπισυνάγω and συλλέγω which occur in the Psalters under comparison. The study offers an interpretation of the observed similarities and differences among the Psalters regarding the choice of vocabulary in focus. It also considers the Hebrew verbs corresponding to the analysed (O)CS and Greek equivalents. Observations made in the article include illustrative examples. „Oby mój język potrafił opiewać Twoje słowa” (Ps 119 [118], 172) – z badań nad leksykalną wariantywnością psałterzowych redakcji cerkiewnosłowiańskich. O przekładzie gr. συνάγω, ἐπισυνάγω i συλλέγω Artykuł jest kolejną relacją z sukcesywnie prowadzonych analiz porównawczych słownictwa zawartego w rękopisach reprezentujących poszczególne cerkiewnosłowiańskie redakcje psałterzowe. Koncentruje się na ilościowej i jakościowej charakterystyce (s)cs. ekwiwalentów greckich czasowników συνάγω, ἐπισυνάγω i συλλέγω obecnych w porównywanych psałterzach. Podaje interpretację zaobserwowanych podobieństw i różnic między nimi w doborze rozpatrywanego słownictwa. Uwagę zwraca również na hebrajskie odpowiedniki analizowanych ekwiwalentów (staro-)cerkiewnosłowiańsko-greckich. Komentarze artykułu dopełnia odpowiedni materiał ilustracyjny.","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48749509","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Концепт БОГОРОДИЦА в украинской и польской языковых картинах мира","authors":"Татьяна [Tetiana] Н. [N.] Сукаленко [Sukalenko], Наталия [Nataliia] Б. [B.] Ладыняк [Ladyniak]","doi":"10.11649/sfps.2458","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2458","url":null,"abstract":"The Concept MOTHER OF GOD in the Ukrainian and Polish Linguistic Worldviews This article brings a comparative analysis of the concept MOTHER OF GOD (Bohorodytsia/Bogurodzica) as represented in the Ukrainian and Polish linguistic worldviews. Basing on the data of different types of dic-tionaries of the Ukrainian and Polish languages, folklore texts and artistic discourse, the study identifies the means of its verbalisation in Ukrainian and Polish and their similar and distinctive features. The results of lexicographic analysis indicate that the definitions of this concept in the two languages are the closest in content in the categories Bozha Matir and Matka Boża ‘the name of Christ’s Mother in Christian faith’. In modern explanatory dictionaries of the Ukrainian language the lexeme Bohorodytsia ‘Mother of God’ is primary, neutral, while the dictionaries of the Polish language list a combination of lexemes Matka Boża in this function.In Ukrainian and Polish ethnocultures Bohorodytsia / Matka Boża means ‘caring, loving mother, mother of all people, defender of the disadvantaged’. The analysis of Ukrainian and Polish artistic discourse revealed the metaphorical use of lexical units Bohorodytsia/Bogurodzica for denoting the concept MOTHER OF GOD, reflecting the ethnocultural specifics of the individual characteristics of the writers’ worldview. Pojęcie BOGURODZICA w ukraińskim i polskim językowym obrazie świata W artykule została przeprowadzona analiza porównawcza pojęcia BOGURODZICA, przedstawionego w ukraińskim i polskim językowym obrazie świata. Na podstawie materiałów różnego rodzaju słowników języka ukraińskiego i polskiego, tekstów folklorystycznych i dyskursu artystycznego zostały zidentyfikowane sposoby jego werbalizacji w języku ukraińskim i polskim, zostały ustalone cechy analogiczne i dystynktywne. Analiza leksykograficzna wykazała, że definicje pojęcia w języku ukraińskim i polskim są najbardziej podobne pod względem treści w kategoriach Божа Матір i Matka Boża – ‘u chrześcijan nazwa matki Chrystusa’. We współczesnych słownikach objaśniających języka ukraińskiego podstawowym i neutralnym jest leksem Богородиця, podczas gdy w słownikach języka polskiego do tego celu służy kombinacja leksemów Matka Boża.W etnokulturze ukraińskiej i polskiej Богородиця / Matka Boża to ‘troskliwa, kochająca matka, matka wszystkich ludzi, obrończyni pokrzywdzonych’. Analiza ukraińskiego i polskiego dyskursu artystycznego pokazała użycie metaforycznych jednostek leksykalnych do określenia pojęcia BOGURODZICA, odzwierciedlających etnokulturową specyfikę cech indywidualnych światopoglądu pisarzy.","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"64869887","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Этимологическое гнездо *ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика","authors":"Наталия [Nataliia] Вячеславовна [Viacheslavovna] Пятаева [Piataeva]","doi":"10.11649/sfps.2424","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2424","url":null,"abstract":"The Etymological Nest *ber- in the Proto-Slavic Language: Reconstruction, Word-Formation, SemanticsThe article presents a multidimensional (phonetic, etymological, derivational, morphological and semantic) description of the etymological nest (EN) *ber- ‘take’, reconstructed for the Proto-Slavic period in the history of the Russian and other Slavic languages. The root *ber-, around which the EN was formed, belongs to ancient Slavic roots and has Indo-European origin, which led to the natural phonetic variants reflecting the Proto-Slavic and Indo-European alternations: *ber- // *bor- // *bьr- // *bir-.At the Proto-Slavic level, 137 units with the root *ber- are reconstructed, organized in the EN in accordance with the relations of word-formation pro­ductivity and semantic motivation of lexemes as part of word-formation pairs, chains and paradigms: (1) the nucleus of the nest is the etymon *bherəmņ // *bherəmen ‘carry, burden’, reconstructed for the Proto-Indo-European lan­guage, which served as the basis for three Proto-Slavic innovations *bermę ‘burden; armful, bundle; fetus; *berdja ‘pregnant; foal (about animals)’; *bьrati *berǫ ‘take, take away, grab, pluck; receive, borrow, accept; enter into a mar­riage union’; (2) in accordance with a general practice adopted in etymological dictionaries, reconstructed lexemes are marked with an asterisk (*) and are represented in the Roman alphabet for the Proto-Indo-European and Proto- Slavic preliterate periods, and in Cyrillic for the period between the eleventh and the seventeenth centuries; (3) at the first stage of derivation, derivatives are arranged in the following order: verbs, verbal names, participles, prefixed verbs, composites; within these groups, words are arranged alphabetically; (4) the phonetic variants of a lexeme are separated with a double slash (//); (5) meanings are given in single quotation marks. The reconstruction of the EN *ber- and the semantic development of its main lexemes are given in two diagrams at the end of the article.A review of the material indicates that (1) the old Indo-European mean­ing ‘carry, load’ moved to the periphery of the EN *ber-, continuing to exist exclusively in the formations associated with the stem *bermę, and partly with *berdja; (2) a new meaning ‘take’ (*bьrati) became the most relevant for the semantic development of the EN *ber- in Late Slavic; its connection with the original ‘carry’ is seen in the fact that they correlate with adjacent sequen­tial actions aimed at the attached object: ‘take’ what? – ‘object to be attached’ → ‘carry’ what? – ‘attached object’; (3) the new Proto-Slavic meaning ‘take’ (*bьrati), inherent in EN *ber-, determined the synonymy of this root group with the EN *em- (*jęti, *jьmati ‘take’). Gniazdo etymologiczne *ber- w języku prasłowiańskim. Rekonstrukcja, słowotwórstwo, semantyka W artykule przedstawiono wielowymiarowy opis gniazda etymologicz­nego *ber- ‘brać’ (w aspekcie fonetycznym, etymologicznym, derywacyjnym, m","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"64869767","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Dawna rozkosz – o rozumieniu i wartościowaniu pojęcia na podstawie użyć leksemu rozkosz","authors":"Beata Raszewska-Żurek","doi":"10.11649/sfps.2287","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2287","url":null,"abstract":"The Historical rozkosz (pleasure, delight): On the Understanding and Evaluation of the Concept on the Basis of the Use of the Lexeme rozkosz SummaryThis article is devoted to the reconstruction of the manner of understand­ing and evaluation of the concept rozkosz (pleasure, delight) in the Old, Middle and subsequent periods of the development of the Polish language, until the early twentieth century, when the modern understanding of this concept was established. The analysis focuses on the contextual uses of the lexeme rozkosz and reveals the dichotomous nature of the early concept: from the Old Polish period until the breakthrough of the Enlightenment there was the rozkosz duchowa (spiritual delight), motivated in a religious way and evaluated positively, and the rozkosz cielesna (carnal, sensual pleasure), reduced to sin and burdened with a negative evaluation. From the Renaissance period the concept slowly expanded to cover various spheres of life, and after the break­through period of the Enlightenment it became more marked: rozkosz came to refer to the social, aesthetic and intellectual sphere and it began to lose its religious basis. This process was accompanied by the decline of the evaluation and the dichotomy of the concept. Dawna rozkosz – o rozumieniu i wartościowaniu pojęcia na podstawie użyć leksemu rozkosz StreszczenieArtykuł poświęcony jest rekonstrukcji sposobu pojmowania i wartościo­wania pojęcia rozkosz w dobie staro- i średniopolskiej i później, do początków XX w., kiedy ustaliło się jego współczesne rozumienie. Analiza skupia się na kontekstowych użyciach leksemu rozkosz. Ujawniła ona dychotomiczny charakter dawnego pojęcia – od staropolszczyzny aż do przełomu oświecenio­wego istniała rozkosz duchowa – motywowana religijnie i wartościowana pozytywnie oraz rozkosz cielesna, zmysłowa, sprowadzana do grzechu i obarczona negatywną oceną. Od renesansu pojęcie powoli rozszerzało się na różne sfery życia, co po przełomie oświeceniowym stało się wyraźniej­sze – rozkosz zaczęła dotyczyć sfery społecznej, estetycznej, intelektualnej i traciła umocowanie religijne – wraz z tym procesem zanika wartościowanie i dychotomia pojęcia.","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"64869538","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Dawne polskie intensyfikatory wywodzące się od staroczeskiego \"přieliš\"","authors":"Barbara Mitrenga","doi":"10.11649/sfps.2364","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2364","url":null,"abstract":"Historical Polish Intensifiers Derived from the Old Czech přieliš This article is devoted to a historical-linguistic analysis of the equivalents of the Old Czech přieliš in historical Polish: the words bezlisz, brzezlisz, przelisz, przezlisz and przylisz. The study refers to key findings of researchers about these words, their origins and meaning. On the basis of analysis of linguistic material the author formulates conclusions about word-formation of the equivalents of přieliš in Polish, their frequency in monuments of Polish literature from the Old Polish period to the end of the sixteenth century, their meaning and status in Polish, as well as presumable causes of their disappearance from the language. The paper presents examples that confirm their functioning in monuments of the Polish language, such as Biblia królowej Zofii [Queen Sophia’s Bible] from the mid-fifteenth century and Biblia Jana Leopolity [John Leopolita’s Bible] from 1561, as well as in dictionaries of Polish. The study also considers information about Old Czech and compares parallel verses of Polish and Czech Bible translations. Dawne polskie intensyfikatory wywodzące się od staroczeskiego přieliš Artykuł poświęcony jest historycznojęzykowej analizie odpowiedników staroczeskiego přieliš, czyli wyrazów bezlisz, brzezlisz, przelisz, przezlisz i przy­lisz w dawnej polszczyźnie. Autorka przytacza najważniejsze opinie badaczy o wymienionych wyrazach, ich pochodzeniu i znaczeniu. Na podstawie ana­lizy materiału językowego formułuje wnioski dotyczące budowy słowotwór­czej staroczeskich odpowiedników přieliš w języku polskim, ich frekwencji w zabytkach literatury polskiej od staropolszczyzny do końca XVI w., znaczenia i statusu tych wyrazów w polszczyźnie, a także przypuszczalnych przyczyn ich zaniku. W artykule przedstawiono przykłady potwierdzające funkcjonowanie wspomnianych wyrazów zarówno w zabytkach języka polskiego m.in. w Biblii królowej Zofii z połowy XV w. i Biblii Jana Leopolity z 1561 r., jak i w słowni­kach języka polskiego. Ponadto autorka przywołuje informacje o staroczeskim i porównuje równoległe wersety przekładów Biblii na język polski i czeski.","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49612543","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Семантична структура терміна «дитина» в законодавчих текстах і професійна компетентність студентів-правників: aсоціативно-семантичний аспект","authors":"Мирослава Володимирівна Мамич, Олена Валентинівна Шевченко-Бітенська","doi":"10.11649/sfps.2326","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2326","url":null,"abstract":"Semantic Structure of the Term “Child” in Legislative Texts and Professional Competence of Law Students: Associative-Semantic Aspect This article presents the principles of reconstruction of the semantic struc­ture of the concepts of legal discourse and the methodology of evaluation of the results by involving a professionally oriented audience. The procedure was applied on the example of semantic structuring of the term “child” according to texts of international and Ukrainian legislation in the field of child protec­tion. The article concretises and deepens the idea of the conceptual meaning of the term “child”, which combines common language (non-professional) and professionally oriented idea about reality. The associative-semantic experi­ment held for the purposes of the study set three areas of work: (1) checking the level of students’ knowledge of provisions on the rights of the child; (2) checking the knowledge of key legal terms in this domain and the ability to use them in legal proceedings; (3) teaching students to differentiate correctly between legal and general vocabulary in a given field. It was also established that the semantic structure of the term “child” in legislative texts is determined by associative subcomponents – semantic microfields “child and life”, “child and protection”, “child and health”, “child and family”, “child and freedom”, “child and dignity”, “child and development”, “child and work”, “child and well-being”, “child and crime”, “child and war”, the verbalisers of which are syntactic nominations of the child and the corresponding stereotypical state­ments that mean a right of the child. Struktura semantyczna terminu „dziecko” w tekstach prawnych a kompetencje zawodowe studentów prawa: Aspekt asocjacyjno-semantyczny Niniejszy artykuł przedstawia zasady rekonstrukcji struktury semantycznej pojęć dyskursu prawniczego oraz metodologię oceny jej wyników przy udziale odbiorców ukierunkowanych zawodowo. Procedurę zastosowano na przykładzie struktury semantycznej terminu „dziecko” zgodnie z tekstami ustawodawstwa międzynarodowego i ukraińskiego w zakresie ochrony dziecka. Artykuł kon­kretyzuje i pogłębia koncepcję pojęciowego znaczenia terminu „dziecko”, który łączy w sobie potoczne i zorientowane zawodowo wyobrażenie o rzeczywistości. Przeprowadzony na potrzeby badania eksperyment asocjacyjno-semantyczny wyznaczył trzy kierunki pracy: (1) sprawdzenie poziomu znajomości przez studentów przepisów dotyczących praw dziecka; (2) sprawdzenie obeznania z kluczowymi terminami prawnymi w tym zakresie i umiejętności posługiwania się nimi w postępowaniu prawnym; (3) wdrożenie studentów do prawidłowej dyferencjacji słownictwa prawniczego i ogólnego w danym zakresie. Ustalono również, że strukturę semantyczną terminu „dziecko” w tekstach prawnych wyznaczają asocjacyjne subkomponenty – mikropola semantyczne „dziecko i życie”, „dziecko i ochrona”, „dziecko i zdrowie”, „dziecko i rodzina”, „dziecko i wolność, „dziecko i godność”, „dz","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47542644","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Feminativi v luči sodobne slovenske glasbe","authors":"Tjaša Markežič","doi":"10.11649/sfps.2316","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2316","url":null,"abstract":"Feminitives in Contemporary Slovene Music This article focuses on the use of feminine forms derived from masculine nouns in contemporary Slovene music. Feminine nouns denoting persons were extracted from selected song lyrics and analysed in terms of their word formation. Based on the analysis of feminine forms derived from masculine nouns it is suggested that in music women are often sexualised – their overall image implies sexuality and is clearly based on male fantasies; linguistic reality often reflects social reality. Feminatywy we współczesnej muzyce słoweńskiejNiniejszy artykuł skupia się na wykorzystaniu form żeńskich pochodzących od rzeczowników rodzaju męskiego we współczesnej muzyce słoweńskiej. Rzeczowniki żeńskie oznaczające osoby wyekstrahowano z wybranych tekstów piosenek i zanalizowano pod względem słowotwórczym. Analiza form żeńskich pochodzących od rzeczowników rodzaju męskiego wskazuje, że w muzyce kobiety są często seksualizowane – ich ogólny wizerunek implikuje seksualność i jest wyraźnie oparty na męskich fantazjach; rzeczywistość językowa często odzwierciedla rzeczywistość społeczną.","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"64869507","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}