Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej最新文献

{"title":"Frazeologia polskiej gwary mieszkańców wsi Wierszyna na Syberii na początku XXI wieku","authors":"Magdalena Grupa-Dolińska","doi":"10.11649/sfps.3030","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.3030","url":null,"abstract":"This is the corrected version of the retracted article under the same title, which was published with the following DOI: https://doi.org/10.11649/sfps.2787 Phraseology of the Polish Dialect of the Inhabitants of Vershina Village in Siberia at the Beginning of the Twenty-First Century The first Polish voluntary settlers appeared in the area of present-day Vershina village at the beginning of the twentieth century. Despite functioning in isola­tion from their linguistic homeland, the inhabitants of Vershina still use their dialectal Polish, which displays a combination of various features of the Lesser Polish dialectal area. The speech of the inhabitants of Vershina also displays the increasingly stronger influence of the Russian language. Despite the relatively rich literature on the language of Poles in Vershina, its phraseology has not as yet been described. This article is an attempt to partially fill this gap by showing the state of this phraseology in the first decades of the twenty-first century. The study presents Polish phraseologisms preserved in the speech of the Poles in Vershina as well as the units which are a consequence of the influence of the Russian language on their dialectal Polish in the field of phraseology. To jest poprawiona wersja wycofanego artykułu o tym samym tytule, który był opublikowany pod następującym numerem DOI: https://doi.org/10.11649/sfps.2787 Frazeologia polskiej gwary mieszkańców wsi Wierszyna na Syberii na początku XXI wieku Pierwsi polscy dobrowolni osadnicy pojawili się na obszarze dzisiejszej Wierszyny na początku XX wieku. Mimo funkcjonowania w oderwaniu od ojczyzny językowej, mieszkańcy Wierszyny do dziś posługują się polską gwarą, stanowiącą połączenie cech różnych gwar dialektu małopolskiego. W mowie wierszynian widoczny jest także coraz silniejszy wpływ języka rosyjskiego. Mimo stosunkowo bogatej literatury na temat języka Polaków w Wierszynie, frazeologia do tej pory nie doczekała się opisu. Niniejszy artykuł stanowi próbę częściowego uzupełnienia tej luki poprzez ukazanie stanu zarejestrowanego w pierwszych dekadach XXI wieku. W artykule zostały zaprezentowane zachowane w mowie wierszynian frazeologizmy znane w polszczyźnie oraz te jednostki, które stanowią konsekwencję wpływu języka rosyjskiego na polską gwarę w zakresie frazeologii.","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":"79 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-04-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134952935","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Česká i-kmenová feminina na -n a jejich vývoj ve starší češtině (od r. 1300 do r. 1900)","authors":"Miloslava Vajdlová","doi":"10.11649/sfps.2719","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2719","url":null,"abstract":"Czech i-Stem Feminine Nouns Ending in -n and Their Development in Older Czech (from 1300 to 1900)\u0000In this paper we follow both the functional and formal development of word-formative formants *-snь, *-znь, *-nь during the Old and Middle Czech periods and during the period of the National Revival and afterwards, and the word-formative and formal development of Czech i-stem feminines with the component -n- during the same period. These nouns are formed by derivation using the suffixes mentioned above or by conversion using the grammatical formant *-ь, and, after the disappearance of the softness correlation, they identically end in the form of direct singular cases on the -n nasal. In order to eliminate alternations of the morphological base, they change their ending in these forms from -(e)n to -(e)ň during their development. As a result, in the later developmental stages of the language, they converge formally to the Old Czech ja-stem feminines originally ending in -ně or -ně/-eň, which also changed their forms nom./acc. sg. in favour of the ending -eň during the development. At the same time, the no longer productive suffixes -n, -ně (in Proto-Slavic *-nьja) and partly also -sn, -zn (Modern Czech -seň, -zeň) merge into a new, self-applying suffix -(e)ň.\u0000 \u0000Czeskie rzeczowniki żeńskie z tematem -i zakończone na -n i ich rozwój w starszych okresach rozwoju języka czeskiego (1300–1900)\u0000Niniejszy artykuł pokazuje zarówno funkcjonalny i formalny rozwój formantów słowotwórczych *-snь, *-znь, *-nь w okresie staro- i średnioczeskim oraz w okresie odrodzenia narodowego i poodrodzeniowym, jak również słowotwórczy i formalny rozwój czeskich rzeczowników żeńskich z tematem -i z komponentem -n- w tym czasie. Analizowane rzeczowniki są tworzone przez derywację za pomocą wymienionych sufiksów lub przez konwersję za pomocą formantu gramatycznego *-ь, a po zaniku miękkości w przypadkach niewymagających przyimka kończą się w liczbie pojedynczej spółgłoską nosową -n. W toku dalszego rozwoju, w celu wyeliminowania zmienności podstawy morfologicznej zmieniają swoje zakończenie w tych formach z -(e)n na -(e)ň. W rezultacie na późniejszych etapach rozwoju języka zbiegają się one formalnie ze staroczeskim tematem -ja rzeczowników żeńskich zakończonych pierwotnie na -ně lub -ně/-eň, które również zmieniły formy w mianowniku/bierniku liczby pojedynczej na końcówkę -eň. Jednocześnie nieproduktywne już sufiksy -n, -ně (prasłowiańskie *-nьja) i częściowo także -sn, -zn (współczesne czeskie -seň, -zeň) łączą się w nowy sufiks -(e)ň.","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"64870852","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Українська футбольна фразеологія: семантичний аспект","authors":"Віталій [Vitaliĭ] Максимчук [Maksymchuk]","doi":"10.11649/sfps.2610","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2610","url":null,"abstract":"Ukrainian Football Phraseology: Semantic Aspect The analysis of football phraseologisms as specific sayings enables, as far as possible, the construction of an objective picture of Ukrainian sports phraseology. Football phraseology has the following features: (a) it emerges in the domain of football or involves the acquisition of new semantics in this domain; (b) the integrity of meaning is closely related to football situations; (c) it is reproducible in football discourse for the purpose of secondary nomina­tion of some actions, processes, phenomena; (d) it is relatively constant in terms of composition and structure (with possible variation); (e) it is expressive.Football phraseologisms fixed in the modern Internet discourse include the following semantics: (a) team actions; (b) group (combinative) actions; (c) individual actions of players; (d) referees’ actions; (e) the result of a match; (f) substitution of players; (g) the end of a career; (h) the team’s aim at a tour­nament, etc. The Ukrainian football phraseology is characterised by inconsistency of its components, significant variability and various semantic content, which often leads to the transformation of its elements and the development of polysemy. A large number of synonymous phraseologisms belong to a category with the meaning ‘to score a goal’; some units contain military vocabulary. The correct interpretation of football phraseology requires background knowl­edge, which indicates its narrow professional orientation and which means that it is incomprehensible for the average speaker.The development of football discourse and the evolution of its vocabulary require the compiling of dictionaries of the active type and the creation of text corpora that will open up new perspectives for linguistic and football studies. Frazeologia piłkarska w języku ukraińskim: Aspekt semantyczny  Analiza frazeologizmów związanych z piłką nożną jako konkretnych powiedzeń umożliwia zbudowanie, na ile to możliwe, obiektywnego obrazu ukraińskiej frazeologii sportowej. Frazeologię piłkarską charakteryzuje szereg cech: a) pojawia się w domenie piłki nożnej lub wiąże się z nabywaniem w niej nowych znaczeń; b) integralność znaczenia jest ściśle związana z sytuacjami piłkarskimi; c) jest odtwarzalna w dyskursie piłkarskim dla celów wtórnej nomi­nacji pewnych działań, procesów, zjawisk; d) jest względnie stała pod względem składu i struktury (z możliwością zmienności); e) jest ekspresywna.Utrwalone we współczesnym dyskursie internetowym frazeologizmy pił­karskie obejmują następującą semantykę: a) działania zespołowe; b) działania grupowe (wspólne); c) indywidualne działania graczy; d) działania sędziów; e) wynik meczu; f) zmiana zawodników; g) zakończenie kariery; h) cel drużyny w turnieju itp. Ukraińska frazeologia piłkarska charakteryzuje się niespójnością jej elementów, znaczną zmiennością i różnorodną treścią semantyczną, co często prowadzi do transformacji i rozwoju polisemii. Duża liczba synonimicznych","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-02-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"64870147","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"До проблем лексикографічної презентації фемінативів у тлумачних словниках української мови","authors":"Алла [Alla] Архангельська [Arkhanhelʹsʹka]","doi":"10.11649/sfps.2708","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2708","url":null,"abstract":"On the Lexicographic Presentation of Female Nominations in Dictionaries of the Ukrainian Language This article deals with the main problematic issues concerning the linguistic and technical principles of lexicographic presentation of female nominations in dictionaries of the Ukrainian language. The study analyses the position­ing of female nominations on the axis “word form – separate word”, the grounds for their inclusion in / exclusion from the dictionary, the objectification of their derivational characteristics, the formalised description of their variants, and the lexi­cographic presentation of their functional and stylistic features, with the attendant problems of dictionary marking. The author proposes possible ways of optimising the lexicographic description of female nominations in such dictionaries. The analysis considers material from the second half of the twentieth century and the first decades of the twenty-first century; it also makes use of data from bilingual Russian-Ukrainian dictionaries. O prezentacji leksykograficznej nazw żeńskich w słownikach języka ukraińskiego  W artykule omówiono główne problemy dotyczące językowych i technicznych zasad prezentacji leksykograficznej nazw żeńskich w  słownikach języka ukraińskiego. Opracowanie analizuje ich umiejscowienie na osi „forma wyrazowa – wyraz odrębny”, podstawy włączenia/wykluczenia ze słownika, obiek­tywizację cech derywacyjnych, sformalizowany opis wariantów oraz prezentację leksykograficzną cech funkcjonalnych i stylistycznych, jak również związane z tym problemy dotyczące oznaczenia w słowniku. Autorka proponuje możliwe sposoby optymalizacji opisu leksykograficznego nazw żeńskich w słownikach tego typu. W analizie uwzględniono materiał z drugiej połowy XX wieku i pierwszych dekad XXI wieku; opracowanie wyko­rzystuje również dane z dwujęzycznych słowników rosyjsko-ukraińskich.","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-02-10","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47552215","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Пути проникновения лексических богемизмов в старорусский язык в XIV–XVII вв.","authors":"Алена [Alena] Руденка [Rudenka]","doi":"10.11649/sfps.2836","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2836","url":null,"abstract":"The Ways of Penetration of Lexical Bohemisms into the Russian Language from the Fourteenth to the Seventeenth CenturyThis article is devoted to Bohemisms which came into the Russian language between the fourteenth and seventeenth centuries. The influence of Old Czech on Russian was indirect: it was mediated by prosta mova, the East Slavic written language of the Grand Duchy of Lithuania. From the earliest period, the main source of Bohemisms was translated literature. In most cases, their way into Russian was as follows: classical (Western European) language → Old Czech → Old Polish → prosta mova → 14th–17th-century Russian. Sposoby przenikania bohemizmów leksykalnych do języka rosyjskiego od XIV do XVII wiekuW artykule omówiono bohemizmy, które weszły do języka rosyjskiego w XIV–XVII wieku. Wpływ języka staroczeskiego na język rosyjski nie był bezpośredni. Obywał się za pośrednictwem tak zwanej „prostej mowy”, czyli wschodniosłowiańskiego języka pisanego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Głównym źródłem bohemizmów od najwcześniejszego okresu była literatura tłumaczona. W większości przypadków droga zapożyczeń wyglądała następująco: (zachodnioeuropejski) język klasyczny → staroczeski → staropolski → „prosta mowa” → język rosyjski XIV–XVII wieku.  ","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"64871243","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Wspomnienie o Profesorze Jerzym Bartmińskim (1939–2022)","authors":"Ewa Masłowska, Dorota Pazio-Wlazłowska","doi":"10.11649/sfps.2930","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2930","url":null,"abstract":"In Memoriam: Professor Dr hab. Jerzy Bartmiński (1939−2022)This is an article in memory of Professor Jerzy Bartmiński, a renowned Polish philologist, ethnoliguist, folklorist and Slavist, working at the Maria Curie-Skłodowska University (since 1961), and the Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences (since 2008). Wspomnienie o Profesorze Jerzym Bartmińskim (1939–2022)Wspomnienie o Profesorze Jerzym Bartmińskim, wybitnym poloniście, etnolingwiście, folkloryście, slawiście pracującym na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej (od 1961 roku) i w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk (od 2008 roku). ","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"64871245","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Многоаспектная интерпретация фраземы в монографии Н. Алефиренко \"Теоретичні питання фразеології\": к юбилею ученого","authors":"","doi":"10.11649/sfps.2820","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2820","url":null,"abstract":"Multi-Aspect Interpretation of the Phraseme in Nikolaĭ Alefirenko’s Monograph Teoretychni pytannia frazeolohiï: On the Occasion of His Jubilee  This article is dedicated to the renowned Russian and Ukrainian linguist Nikolaĭ Alefirenko on the occasion of his 75th birthday. The paper consid­ers his approach to the study of the phraseme presented in his monograph Teoretychni pytannia frazeolohiï [Theoretical Issues of Phraseology] (1987), which includes a multi-dimensional and comprehensive description of this concept through the prism of his philosophy of language, and which is based on the material of the Ukrainian language from the early Soviet period of his scholarly activity. The article draws attention to the intertextual dimen­sion of Alefirenko’s monograph, noting his knowledge of tradition and heritage of classical linguistics on the one hand, and novel approaches in the modern study of language on the other, coupled with a careful selection of illustrative material from a large body of phraseological dictionaries as well as literary works and journalistic texts. The phraseme is approached as a multifaceted phenomenon, and it is captured using a system of definitions clarifying its features and types. It is analysed in the context of the philosophy of language – through the prism of semantics, syntactics and pragmatics. The author’s scientific thinking is characterised by the ability to see this issue in all linguistic dimensions. As interpreted by Afirenko, the phraseme is (1) “a symbol of the life of a language”, (2) a structural unit of the lan­guage system, (3) a component of the linguistic (phraseological) picture of the world (4) with peculiar epistemological roots, (5) an active component of the communication process, (6) reflecting the philosophy and logic of the language and (7) demonstrating a kind of connection with units of all its levels; (8) “a unit of the highest language level”; (9) “one of the means of human self-expression”. In Afirenko’s model, the phraseme is a complex unit which is unique in nature, and his understanding fully corresponds to the modern linguistic paradigm. Although his study was written 35 years ago, it is certainly still novel today. Wieloaspektowe rozumienie frazemu w monografii Nikołaja Alefirenki Теоретичні питання фразеології. Z okazji jubileuszu badacza   Artykuł jest dedykowany wybitnemu rosyjskiemu i ukraińskiemu języko­znawcy Nikołajowi Alefirence z okazji jego 75. urodzin. Dotyczy rozważań nad pojęciem frazemu, przedstawionych przez badacza w monografii Теоретичні питання фразеології [Zagadnienia teoretyczne frazeologii] (1987). Praca ta zawiera kompleksową i wielostronną analizę frazemu w kontekście filozofii języka wyznawanej przez autora, opartą na materiale języka ukraińskiego z wczesnego radzieckiego okresu działalności naukowej lingwisty. W artykule zwrócono uwagę na intertekstualne ujęcie zagadnienia. Odnotowano erudycyjność autora zarówno w kontekście tradycji, spuścizny językoznawstw","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48272136","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Мовна гра як вияв національної лінгвокреативності: на матеріалі галицьких паремій XIX ст.","authors":"Лідія [Lidiia] Павлівна [Pavlivna] Гнатюк [Hnatiuk]","doi":"10.11649/sfps.2848","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2848","url":null,"abstract":"Language Play as a Manifestation of Linguistic Creativity (on the Material of Nineteenth-Century Galician Paroemias)This article analyses nineteenth-century paroemias from the threevolumecollection Halytsʹko-rusʹki narodni prypovidky[Galician-Ruthenian Folk Paroemias] by Ivan Franko, published in 1901–1910. The proverbs and sayings recorded in the collection indicate that in the nineteenth century Ukrainians often combined words that sound alike, which endowed them with new shades of meaning. In order to add expressivity and subtle humour, Ukrainian speakers made skilful use of rich lexico-semantic and grammatical resources. They played with transformation of homonyms, paronomasia, and metathesis of syllables or words in syntagmas. They also used synonyms and words from the same word families and they created onyms.Gra językowa jako przejaw kreatywności językowej (na materiale galicyjskiej paremii z XIX wieku)W artykule zanalizowano dziewiętnastowieczną paremię zamieszczonąw trzytomowym zbiorze Галицько-руські народні приповідки, którą w latach 1901–1910 opublikował Iwan Franko. Zawarte w nim przysłowia i porzekadła świadczą, że w XIX wieku Ukraińcy często łączyli wyrazy o podobnym brzmieniu, co nadawało im nowe odcienie znaczeniowe. Dla wyrażenia ekspresji i subtelnego humoru umiejętnie korzystali z bogatego zasobu leksykalno-semantycznego i gramatycznego. W grze językowej sięgali po: przekształcanie homonimów, paronomazję, przestawianie sylab lub wyrazów w syntagmach. Wykorzystywali również synonimy i wyrazy pokrewne, stosowali reinterpretację etymologiczną, tworzyli także onimy.","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48032527","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Український вокатив: зміна поглядів на функції морфологійної форми на тлі суспільних трансформацій","authors":"Наталія [Nataliia] Ю. [IU.] Ясакова [Yasakova], Н. В. Кобченко [Kobchenko], Василь [Vasylʹ] М. [M.] Ожоган [Ozhohan]","doi":"10.11649/sfps.2673","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2673","url":null,"abstract":"The Ukrainian Vocative: Changing Views on the Functions of the Morphological Form іn the Context of Social Transformations This article highlights changes in the linguistic interpretation and practice of using the vocative case in Ukrainian which took place during the centuries. The study demonstrates the relation between the linguistic evaluation of this morphological form and political situation, and the status of the Ukrainian language. During theSoviet Unionperiod, linguists pointed out that the address function is peculiar to two morphological forms of a noun, i.e. the vocative and the nominative. Stylists recommended using the nominative in the official and business spheres; they considered the vocative more suitable for everyday speech. Modern Ukrainian language experts consider the vocative to be the only nor­mative form of appeal. They suppose that using the nominative in the address form is a deviation from the norm caused by the influence of the Russian language, which prevailed in theSoviet Union. As a result of the traumatic experience of Soviet totalitarianism, issues of the literary standard of Ukrainian and its purity are acute. Thus, the linguistic evaluation, recommendations on the usage of the vocative in modern papers of Ukrainian linguists are often emotional and appeal to the speaker’s commitments. The nominative often performs the address function in the spoken language of the Ukrainians; the vocative may have a full and reduced form of both kinds. Print media orient themselves towards the literary standard and usage of the vocative. The belles lettres reflect the competition of morphological forms of the noun for the appeal expression, which is peculiar to uncontrolled speech. Ukraiński wołacz: zmiana funkcji formy morfologicznej na tle przemian społecznych  Artykuł przedstawia analizę zmian w interpretacji lingwistycznej i prak­tyce używania wołacza, które nastąpiły w trakcie XX i XXI stulecia. Wykazano związek między oceną lingwistyczną tej formy morfologicznej a sytuacją polityczną, statusem języka ukraińskiego. W okresie radzieckim języko­znawcy zwracali uwagę, że funkcja odwołania występuje w dwóch formach morfologicznych rzeczownika – w wołaczu i w mianowniku. Styliści zalecali używanie mianownika w stylu urzędowym, wołacz uznano za formę właściwą przede wszystkim dla języka mówionego. Współcześni językoznawcy ukra­ińscy uważają wołacz za jedyną formę normatywną odwołania, a mianownik w tej roli interpretowany jest jako odchylenie od normy spowodowane wpły­wem dominującego w Związku Radzieckim języka rosyjskiego. W wyniku traumatycznych doświadczeń radzieckiego totalitaryzmu kwestie standardu literackiego i czystości języka ukraińskiego są postrzegane jako bardzo draż­liwe. Dlatego ocena lingwistyczna, zalecenia dotyczące użycia wołacza we współczesnych pracach ukraińskich językoznawców mają często charakter emocjonalny i odwołują się do przekonań mówiąсego. W mowie Ukraińców funkcję odwołania pełni często mianownik,","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"64870104","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Wspomnienie o Profesor Irenie Kwileckiej (20 lutego 1925 – 11 lipca 2022)","authors":"A. Łuczak","doi":"10.11649/sfps.2887","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/sfps.2887","url":null,"abstract":"In Memoriam: Professor Irena Kwilecka (20 February 1925 – 11 July 2022)This article is an in memoriam to Professor Irena Kwilecka, a renowned scholar studying Old Polish Bible translations and sixteenth-century vocabularies. Professor Kwilecka worked at the Adam Mickiewicz University in Poznań (1953–1964) and the Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences (from 1964).Wspomnienie o Profesor Irenie Kwileckiej (20 lutego 1925 – 11 lipca 2022)Wspomnienie o Profesor Irenie Kwileckiej, wybitnej badaczce staropolskich przekładów Biblii i szesnastowiecznych wokabularzy. Pracowała na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (lata 1953–1964) i w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk (od 1964 roku).","PeriodicalId":40627,"journal":{"name":"Studia z Filologii Polskiej i Slowianskiej","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48385366","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}