{"title":"Xohán Casal a través de sus lecturas: la formación literaria de un escritor en la posguerra","authors":"Mª Teresa Bermúdez Montes","doi":"10.5209/madr.90523","DOIUrl":"https://doi.org/10.5209/madr.90523","url":null,"abstract":"Xohán Casal (1935-1960) desarrolló su labor como escritor gallego en el período de la dictadura franquista. Durante la década de los 50 el joven autor se esforzó en obtener una buena formación lectora, pese a los obstáculos de la censura y a la penuria editorial. Merced a la consulta de los documentos personales de Casal depositados en 2010 en la Real Academia Galega (Fondo Xohán Casal), se aportan datos y testemonios sobre las obras que integraron su acervo de lecturas. Las obras clásicas de Eduardo Pondal, Manuel Curros Enríquez, Castelao e Luís Seoane fueron lecturas de referencia fundamentales para Casal en el ámbito gallego, mientras que las piezas de Dickens, Brecht y O’Casey destacan entre sus preferencias en el plano internacional. El estudio de los escritos de Casal proporciona referencias útiles para situar a este autor tanto en relación con el sistema literario gallego como en relación con outros sistemas.","PeriodicalId":40596,"journal":{"name":"Madrygal-Revista de Estudios Gallegos","volume":"55 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"77408659","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Rodríguez Fer, Claudio (2021): Borges e Cunqueiro, creadores de labirintos / Borges y Cunqueiro, creadores de laberintos. Mondoñedo: Casa-Museo Álvaro Cunqueiro / Concello de Mondoñedo, 93 pp.","authors":"Clara García Vila","doi":"10.5209/madr.90684","DOIUrl":"https://doi.org/10.5209/madr.90684","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":40596,"journal":{"name":"Madrygal-Revista de Estudios Gallegos","volume":"16 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"79739911","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Graciñas, Domingo","authors":"Javier Rivero Grandoso","doi":"10.5209/madr.90668","DOIUrl":"https://doi.org/10.5209/madr.90668","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":40596,"journal":{"name":"Madrygal-Revista de Estudios Gallegos","volume":"94 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"91063938","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Escolma poética","authors":"Diego Bará Louro","doi":"10.5209/madr.90669","DOIUrl":"https://doi.org/10.5209/madr.90669","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":40596,"journal":{"name":"Madrygal-Revista de Estudios Gallegos","volume":"27 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"88648834","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Afecto, espacio y memoria en Ruinas (1866), una novela de Rosalía de Castro","authors":"Gisella Costas López","doi":"10.5209/madr.90525","DOIUrl":"https://doi.org/10.5209/madr.90525","url":null,"abstract":"Ruinas (1866) es una novela breve de Rosalía de Castro que propone una dialéctica entre pasado y presente a través de la imagen de la ruina al situarse, además, en un momento de transición que genera tensiones y crea nuevas subjetividades. El objetivo de este análisis será tomar a esos personajes protagonistas como espacios de carácter residual –en términos de Raymond Williams– que apuntan hacia el pasado como memoria o presencia latente del mismo en el presente y, a la vez, hacia el futuro revelando de manera alegórica las contradicciones de ambos modelos y su propia desconfianza hacia ellos. La figura de la ruina posibilita entonces un análisis de carácter marxista, a través de la teoría de los afectos en diálogo con la teoría del giro espacial, entendiendo el propio cuerpo espectral de esta como espacio liminal y arqueológico que abre caminos a través de la memoria y del afecto. Esto es, se revela como un lugar potencialmente desestabilizador al posicionarse, por su intermedialidad, como punto de resistencia frente al sistema dominante favoreciendo asimismo la emergencia cultural.","PeriodicalId":40596,"journal":{"name":"Madrygal-Revista de Estudios Gallegos","volume":"295 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"78300020","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Antes de soñármonos eléctricos. Ficción científica e distopía no final do franquismo","authors":"M. Regueira","doi":"10.5209/madr.88062","DOIUrl":"https://doi.org/10.5209/madr.88062","url":null,"abstract":"A relación da cultura galega con ámbitos como a ficción científica ten unha serie de características específicas. A historia literaria galega considera a publicación de Soños eléctricos de Ramón Caride en 1992 a primeira achega literaria a este subxénero; porén, existe unha serie de precedentes próximos á ficción científica entre o final do franquismo e a aparición desta obra emblemática. Neste artigo analízase a pegada desas propostas, previas á parte máis importante do desenvolvemento editorial galego e relativamente independentes das súas principais liñas de acción. Detéremonos especialmente na súa calidade de obras aparecidas nunha marxe cultural e histórica, polo feito de seren anteriores ou antagonistas da “cultura da normalización”. Asimesmo, na idea de que as especulacións futurista teñen sempre unha dimensión política implícita ou explícita, este artigo analiza cómo esta dimensión aparece nos casos de estudo. Para isto, centrarémonos na súa relación coa ciencia e a tecnoloxía, en como presentan a organización social, na posibilidade dunha lectura poscolonial e, máis específicamente, nas representacións de xénero e da sexualidade, aplicando o enfoque que ofrecen os estudos queer para identificar alternativas ou persistencias da cultura heteronormativa.","PeriodicalId":40596,"journal":{"name":"Madrygal-Revista de Estudios Gallegos","volume":"411 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-04-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"79789142","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Transmutación e figuras de exclusión en Mirror, unha novela gráfica de Emma Ríos e Hwei Lim","authors":"Helena González Fernández","doi":"10.5209/madr.88064","DOIUrl":"https://doi.org/10.5209/madr.88064","url":null,"abstract":"¿Cal é a relación entre o ser humano en relación a outras especies e o medio natural? ¿É posible domesticar e reificar a periferia animal por medio da ciencia? ¿Cales son as consecuencias da trasmutación? ¿Que figuras permiten identificar as posicións de rebeldía animal e doutras formas de vida en relación ao arroallo antropocéntrico? ¿Como se representa a subxectivación de seres híbridos? ¿En que medida os conceptos de paria e tránsfuga serven para representar a exclusión e, ao tempo, proxectar un futuro novo? ¿É posible unha alianza multiespecie? Emma Ríos e Hwei Lim son coautoras de Mirror (Image, 2016-2019), unha complexa e elaborada novela gráfica de sci-fantasy que ofrece unha crítica ao humanismo, o control dos saberes, a experimentación animal, a viaxe interplanetaria e á intervención do Antropoceno no planeta. A partir das achegas das figuras da exclusión da teoría política (Hannah Arendt, Eleni Varikas, Martine Leibovici) e dos estudos de xénero e sexualidade sobre a subxectividade relacional, a alianza multiespecie e o entorno natural (Donna Haraway, Marta Segarra, Preciado), o cómic ofrece unha crítica ao especismo e a acción da humanidade sobre os planetas ao tempo que atopa no devir-paria e no devir-tránsfuga una oportunidade para xerar alianzas na periferia do poder e crear un mundo habitable.","PeriodicalId":40596,"journal":{"name":"Madrygal-Revista de Estudios Gallegos","volume":"24 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-04-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"78145896","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Carne, cables e bosque. Potencialidades trans*, axencia e pracer erótico nalgunhas distopías galegas","authors":"Aránzazu Calderón Puerta","doi":"10.5209/madr.88068","DOIUrl":"https://doi.org/10.5209/madr.88068","url":null,"abstract":"O obxectivo deste traballo é analizar e interpretar catro historias eróticas de ciencia ficción galegas, centrándose en tres aspectos: o corpo trans* como articulación da condición posthumana, o papel do sexo e o pracer erótico como tecnoloxías biopolíticas nas distopias e o concepto de axencia implícita neles. Diferentes corporacións recreadas nestas historias escapan ás taxonomías coñecidas, problematizando os conceptos tradicionais de subxectividade e axencia como factores exclusivamente humanos (Barad 2012). Estes textos literarios cuestionan o sistema actual de xénero desde diferentes lugares e perspectivas, distorsionándoo. Os distintos corpos protagonistas trans* representan diferentes potencialidades, guións impredecibles de estar e estar no mundo, posibilidades dun futuro non reprodutivo do modelo hexemónico actual de corpos, xénero, especie, raza, clase ou discapacidade. Afástannos da futuridade reprodutiva heterocolonial (Preciado 2020) e achégannos a novos modelos de parentesco mostrando dependencia entre especies (Braidotti 2015) a través de novas propostas –non tan futuristas como podería parecer ao principio– de “outras” corporacións, monstruosamente fascinantes.","PeriodicalId":40596,"journal":{"name":"Madrygal-Revista de Estudios Gallegos","volume":"63 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-04-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"84992078","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Imaxes distópicas da crítica política, ecolóxica e social: iconografías na arte gráfica galega","authors":"María Gil Martínez","doi":"10.5209/madr.88063","DOIUrl":"https://doi.org/10.5209/madr.88063","url":null,"abstract":"Ao falarmos de arte gráfica ou arte impresa, facemos referencia a unha serie de materiais que se están a mover no campo das artes plásticas e da literatura, entre a obra e o documento, realizados en formatos normalmente baratos e efémeros: carteis, fanzines, revistas, panfletos ou banda deseñada. En Galicia serviron como lugar para a experimentación, sobre todo a partir dos anos setenta: ofreceron o espazo para a crítica política, a disidencia e a procura da liberdade de expresión, esquivando a censura que a ditadura impuxera ata o momento. Na arte gráfica galega puidéronse expresar e difundir os movementos sociais. A loita política antifascista, nacionalista, social, económica, feminista e ecolóxica tivo unha forte presenza na edición, manifestándose a través de iconografías particulares que, en moitas ocasións, seguían a idea de distopía. As viaxes no tempo, os anacronismos e os futuros imaxinados servían como metáforas irónicas para representar unha realidade dura, chea de problemáticas que debían ser denunciadas e combatidas. Dende 2 viaxes, de Xaquín Marín e Reimundo Patiño, ata a resposta do Nunca Máis pola catástrofe do Prestige, o papel impreso recolleu imaxes distópicas como predicións dun futuro apocalíptico que tememos no presente. Neste artigo presentamos unha panorámica para observar puntos en común e diferenzas entre exemplos diversos, que axudarán a comprender o que acontecía na arte contestataria nos momentos de maior revolta social.","PeriodicalId":40596,"journal":{"name":"Madrygal-Revista de Estudios Gallegos","volume":"9 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-04-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"89886663","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ciencia ficción, figuras de exclusión e xénero na cultura galega","authors":"Ana Garrido González, Katarzyna Moszczyńska-Dürst","doi":"10.5209/madr.88061","DOIUrl":"https://doi.org/10.5209/madr.88061","url":null,"abstract":"Ciencia ficción, figuras de exclusión e xénero na cultura galega","PeriodicalId":40596,"journal":{"name":"Madrygal-Revista de Estudios Gallegos","volume":"73 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-04-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"84249127","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}