Scientific Journal of Faculty of Theology最新文献

{"title":"Sûfîlerin Hadis ve Hadis İlimleri ile Münasebeti","authors":"Ferhat Gökçe","doi":"10.52754/16947673_2018_24_1","DOIUrl":"https://doi.org/10.52754/16947673_2018_24_1","url":null,"abstract":"Sûfilerin genel anlamda ilimlere, hadislere ve hadis ilmine yaklaşımları hem amelî hem nazarî açıdan irfân ve ma’rifet anlayışına göre şekillenmiştir. Bu yüzden Sufilerin hadisle ilişkisi konusunda tasavvuf geleneğinde zâhiri ilimlerden birisi olarak görülen hadis ve hadis ilimlerine karşı irfânî bakışın nasıl olduğunu tespit etmek gerekir. Özellikle Hakîm et-Tirmizî’nin (ö. 285/898) hadis metinlerini değerlendirmede “Hadisin ma’rufunu ve münkerini bilme/tanıma”ya yönelik ortaya koymuş olduğu irfânî teorisi, Ebû Tâlib el-Mekkî’nin (ö. 386/996) cerh ve tadil ilmi, zayıf hadisler ve rey hakkındaki görüşleri, Gazzâlî’nin (ö. 505/1111) irfân ve ma’rifet açısından hadis ilimleri hakkındaki değerlendirmeleri hadis ilimlerine ma’rifet temelli tasavvufî yaklaşımı temsil etmektedir. Sûfîler içerisinde farklı bir yaklaşımı Ebû Nasr Serrâc et-Tûsî ortaya koymuş, hadislerin senetleri ve hadis ilimleri ile ilgili teknik bilgilerin hadisçilere bırakılması gerektiğini belirtmiştir. Bu makalede sûfîlerin hadis ve hadis ilimleri ile münasebetini söz konusu bu müelliflerin görüşleri çerçevesinde ele almaya çalışacağız.","PeriodicalId":394532,"journal":{"name":"Scientific Journal of Faculty of Theology","volume":"6 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-06-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122472896","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Oryantalistlerin Hadis, Sünnet ve Sahâbe Kavramlarına Yaklaşımları","authors":"Tynchtykbek MANAS UULU","doi":"10.52754/16947673_2018_24_8","DOIUrl":"https://doi.org/10.52754/16947673_2018_24_8","url":null,"abstract":"Oryantalistlerin İslâm’la ilgili araştırmaları hem Türkiye hem de diğer müslüman ülkeler tarafından yoğun bir şekilde takip edilmiş ve eleştiri mahiyetinde eserler kaleme alınmıştır. Biz bu yazımızda özellikle XIX. ve XX. yüzyıldaki bazı oryantalistlerin hadis, sünnet ve sahâbe kavramlarına nasıl yaklaştığını araştırma konusu yaptık. Araştırmamız oryantalistlerin hepsini kapsamadığı için bütün oryantalistlerin aynı kanaatleri taşıdığı iddiasında değiliz. Aynı şekilde çalışmamız oryantalistlerin hadis araştırmalarındaki amaçlarını ve gelecek tasarımlarını da kapsamaktadır. Oryantalistlerden sünnet, hadis ve sahâbe kavramlarına önyargılarla yaklaşanlar olmakla birlikte, objektif ve insaflı olanları da vardır. Oryantalistlerin bu konularla ilgili görüşlerinin bilinmesinin, onların İslâm ve Hz. Muhammed (sav) hakkındaki algılarını kavramakta yarar sağlayacağı kanaatindeyiz.","PeriodicalId":394532,"journal":{"name":"Scientific Journal of Faculty of Theology","volume":"48 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-06-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123180293","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Mâverâünnehir Hanefî Hadis Âlimlerinden Ebü’l-Abbâs el-Müstağfirî ve Hadis İlmindeki Yeri","authors":"Asilbek Abduganiev","doi":"10.52754/16947673_2018_24_7","DOIUrl":"https://doi.org/10.52754/16947673_2018_24_7","url":null,"abstract":"Mâverâünnehir bölgesinin Hanefî hadis hâfızlarından Ebü’l-Abbas el-Müstağfirî (ö. 350/432) Nesef’te doğup ilmî gelişimini farklı bölgelere rihle yaparak çeşitli âlimlerden istifade ederek tamamlamıştır. Mustağfirî, yaklaşık 20’ye yakın eser telif etmiş ve pek çok öğrenci yetiştirmiştir. Ayrıca Nesef’in hatipliğini de üstlenen Müstağfirî, ömrünü ilim ve İslâm’a hizmet etmekle geçirerek hicrî 432 yılında vefat etmiştir. “İmam”, “fakih” ve “hafız” unvanlarıyla nitelendirilen Müstağfirî, hadis ilminde önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada Müstağfirî’nin eserleri esas alınarak hadisçiliği incelenmiştir. Çalışmamızda onun yaşadığı ortam ve zaman dilimi ilmî, siyâsi, sosyal, kültürel ve ilmî açılardan ele alınmış, sonrasında ise Müstağfirî’nin hadisçiliğini tespit adına eserlerindeki açıklama ve değerlendirmeleri araştırılmıştır. Çalışma sonucunda Müstağfirî’nin meşhur bir hadisçi olduğu ve kendisinden sonra gelen âlimler üzerinde etkin rol oynadığı neticesine ulaşılmıştır.","PeriodicalId":394532,"journal":{"name":"Scientific Journal of Faculty of Theology","volume":"7 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-06-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115837549","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Kırgızların İslam’ı Kabulünde Yeseviliğin Rolü ve Kırgız Kültüründeki Yeri","authors":"Mederbek Kadyrov","doi":"10.52754/16947673_2018_24_2","DOIUrl":"https://doi.org/10.52754/16947673_2018_24_2","url":null,"abstract":"Bozkır kültürü ile İslam kültürünü birleştiren Yesevilik, Kırgızların İslam’ı kabulünde önemli rol oynamıştır. Ahmet Yesevi’nin Hikmetleri ile ve öğrencisi Süleyman Bakırgani’nin Ahir Zaman eserleri Kırgızlar arasında yaygın okunmuştur. Bu özellikleriyle Yesevilik, Kırgızların İslam anlayışı ile birlikte Kırgız kültürünü de derinden etkilemiştir. Kırgız halk ozanlarının eserlerinde Yeseviliğin etkilerini net bir şekilde görmek mümkündür.","PeriodicalId":394532,"journal":{"name":"Scientific Journal of Faculty of Theology","volume":"149 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-06-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116357096","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"İLAHİYAT ALANINDA KIRGIZCA TERCÜME-TE’LİF ESERLER -Türkiye Diyanet Vakfı -OŞ Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde Yürütülen Tercüme Telif Eserler-","authors":"Ferhat Gökçe","doi":"10.52754/16947673_2017_22_1","DOIUrl":"https://doi.org/10.52754/16947673_2017_22_1","url":null,"abstract":"Bu makalede 2014 yılından bu yana Oş Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi tarafından İlahiyat alanında tercüme ve telif eserlere dair yürütülen çalışmalar ele alınmaktadır. Söz konusu çalışmalar Türkiye Diyanet Vakfı tarafından desteklenen, İlahiyat alanında akademik çalışmaların ve halkın taleplerini karşılamaya yönelik eserlerin tercümesi, telifi, basımı ve dağıtımını hedeflemektedir.","PeriodicalId":394532,"journal":{"name":"Scientific Journal of Faculty of Theology","volume":"18 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2017-06-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130290322","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"VÎRANÎ BABA’NIN FAKR-NÂMESİNDE TASAVVUFÎ UNSURLAR","authors":"Mehmet Atalan","doi":"10.52754/16947673_2017_22_2","DOIUrl":"https://doi.org/10.52754/16947673_2017_22_2","url":null,"abstract":"Bektaşilik, XIV. yüzyıldan itibaren Anadolu’da şekillenmeye başlamış, XVI. yüzyılda sistemleşerek günümüze kadar etkisini sürdürmüştür. Bu etkinin bir sonucu olarak Bektaşilik öğretilerini isleyen birçok sair ve yazar ortaya çıkmıştır. XVI. yüzyılda yaşayan Vîrânî de dönemin Bektaşî şairlerinden biridir. Vîrânî’nin Fakr-Nâme adlı eseri, tasavvufi akımlar ile beslenip dinî ve ahlaki konular üzerine yoğunlaşmıştır. Burada, mezheplere göre değişmeyen ve hepsinin üzerinde birleştiği, Kur’an’ın emrine ve Peygamber’in sünnetine dayanan asgari müştereklerden oluşan özgün bir Müslümanlık vardır. Ön planda tutulan dinî motifler, bütün Müslümanların üzerinde ittifak ettiği inanç ve ibadet esaslarıdır.","PeriodicalId":394532,"journal":{"name":"Scientific Journal of Faculty of Theology","volume":"217 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2017-06-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133272986","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"BELÂGAT YÖNÜNDEN İSRÂ SURESİNDEKİ AHLÂK MUHTEVALI ÂYETLERİN KUR’ÂN İRŞADINDAKİ ETKİSİ","authors":"H. Yildirim","doi":"10.52754/16947673_2017_22_5","DOIUrl":"https://doi.org/10.52754/16947673_2017_22_5","url":null,"abstract":"Peygamberler, gönderildikleri toplumun dillerini fasih ve beliğ bir şekilde kullandıkları oranda kendilerine gelen vahyi onlara daha etkili bir şekilde anlatma imkânına sahip olmuşlardır. Arap şiirinin zirvede olduğu bir döneme peygamber olarak gönderilen Hz. Muhammed, o toplumda Arap dilini en fasih bir şekilde konuşan kabilede çocukluğunu geçirmesi yanında Kur’an’ın mu’ciz belagatiyle yetişmiş ve Kur’an mesajını kavmine etkili bir şekilde tebliğ etmiştir. Bu nedenle olmalı ki, yirmi üç yıllık bir dönemde bölgesindeki insanlar onun irşadıyla İslam dinine girmişlerdir. Aynı şekilde Kur’an da muhataplarına, onların anlayabilecekleri dille hitap etmekte ve kelamı farklı üslupla etkili bir şekilde muhatabın zihnine yerleştirmektedir. Dini irşatta ahlakın yeri büyüktür. Kur’an’da ahlâkî ilkelerin çoğunun bir arada bulunduğu sure, İsrâ suresidir. Bu surede açıklanan ahlak kuralları çoğunlukla genel kural karakterini taşımakla birlikte önceki dinî metinlerde de zikri geçen ilkelerdir. Bu surede geçen ahlak kurallarının belagat yönünden tahlili yapılarak, kullanılan anlatım üslupları ve kelamın muhatabı etkilemesi incelenmiştir. Surede geçen ahlak muhtevalı ayetler ve Tevrat’ta geçen on emir, muhteva ve üslup yönünden karşılaştırılmış ve Kuran irşadının etkisi çeşitli yönlerden ele alınmıştır. Bu çalışma, ahlâk ihtiva eden ayetlerin üslubunun Tevrat’ta geçen on emir ifade tarzından farklılık gösterdiği ve belagat açısından Kur’an irşadının edebi yönünü ortaya koyan bir örnek mahiyetindedir.","PeriodicalId":394532,"journal":{"name":"Scientific Journal of Faculty of Theology","volume":"3 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2017-06-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133309027","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Türkistan’da İslâm dininin Anlaşılmasında Ahmed Yesevî ve Dil","authors":"Zhamalidin Kanabaev","doi":"10.52754/16947673_2017_22_8","DOIUrl":"https://doi.org/10.52754/16947673_2017_22_8","url":null,"abstract":"Türkistan’da İslam’ın yayılmasında ve anlaşılmasında en önemli şahsiyetlerden biri Ahmet Yesevîdir. İslam’ı şiir diliyle insanların gönlüne mest etmiştir. O bölgede bulunan insanların kullandığı dille, İslam dinini anlatmıştır. Göçebe olan Türk boylarının örf-adet ve kültürlerini göz ardı etmeden tasavvuf yoluyla yorumlamıştır.","PeriodicalId":394532,"journal":{"name":"Scientific Journal of Faculty of Theology","volume":"50 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2017-06-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126549062","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"EVRENSEL İSLAM DÜŞÜNCESİNDE MEVLANA ÖRNEĞİ","authors":"Vecihi Sönmez","doi":"10.52754/16947673_2017_22_3","DOIUrl":"https://doi.org/10.52754/16947673_2017_22_3","url":null,"abstract":"7./13. yüzyılın siyasî ve toplumsal çalkantılarla dolu dünyasının karanlık ufuklarında engin sevgisi ve düşünceleriyle tüm insanlığı kuşatan, kucaklayan, çağlar üstü eserleri ve örmek hayatıyla yedi yüz yıldan fazla bir zamandır insanlığa ışık saçmaya devam eden Mevlânâ hakkında bugüne kadar çok şeyler söylenmiş ve yazılmıştır. Yaşadığı dönemde geniş kitleleri etkisi altına alan, ölümünden sonra da öğretileri sistemleştirilmek suretiyle “Mevlevilik” adıyla bir tarikat kurularak düşünceleri ve inançları yaşatılmaya çalışılan, eserleri başta Osmanlı coğrafyası olmak üzere bütün dünyaya yayılmıştır. Onun evrensel düşünce sistemini anlamakve anlatmak uğruna hemen her yüzyılda büyük uğraşlar verilmiş, eserleri dünyanın çeşitli dillerine çevrilmiş, sayısız şerhler yapılmıştır. Mevlana’nın meşhur eseri “Mesnevi” baştan sona Kur’an ve sünnet ile yoğrulmuş, beyitlerinde sürekli olarak ayetlerden lafzi ve manevî iktibaslar yapar, “Canım bedenimde oldukça Kur’an’ın kölesiyim. Allah’ın seçkin peygamberi Muhammed’in yolunun toprağıyım. Kim benden bundan başka bir söz naklederse, o sözden de bezmişim ben onu söyleyenden de.”1 Mevlânâ, bu sözleriyle; Allah, evren ve insan arasındaki ilişkiyi anlamak için evrensel İslam düşüncesinden yararlanmak gerektiğini söylemekte, bu ikisinin ilkelerine uymayan hususlarda kendisine yapılacak yakıştırmalardan uzak olduğunu bildirmektedir. Kısaca ifade etmek gerekirse Mevlana’nın öğretisi, İslâm dininin yerine getirilmesi zorunlu olan zâhirî ve kesin hükümlerini görmezden gelen dinler üstü biryol değil, bütün dinleri kaynak itibarıyla evrensel nizam olan İslâm sayan, bütün insanlığı Allah’ın yaratıkları ve kulları olarak kabul eden, ancak Allah tarafından son din olduğu ilân edilmiş olan İslâm’ın tevhidî anlayışı içinde, Kur’ an ile bütünleşmiş bir halde, bütün insanlığı bu evrensel değerler etrafında birleşmeye davet eden Hakk’a kulluk ve halka hizmet potasında eriten geniş ve kucaklayıcı bir yaklaşımdan ibarettir. İnsanlığın düşünce ve eylem tarihi içinde benzeri az görülen bu ârifin, İslam’ın evrenselliğini düşünce testisinden taşanlara anlatmak ve onları anlamak için harcayan büyük bir şahsiyettir. Mevlânâ’nın fark gözetmeden tüm insanlığı hakikate çağıran, merhamet pınarlarından kana kana su içmeye davet eden sevgi dolu yaklaşımı, aslında bizzat İslâm dininin ve Kur’an’ın “Ey insanlar hep birlikte barışa gelin”2 şeklinde tüm insanlığı gerçekleştirmeye davet ettiği yaklaşımdır. Çünkü İslam bu çağrıyı on beş asırdan beri yapmaktadır ve yapmaya devam etmektedir Nitekim Ünlü düşünür İrene Melikoff: “Mevlana’nın eserlerini dünya milletleri kendi dillerine çevirip okusalar, dünyada kötülük, harp, kin, nefret diye bir şey kalmaz” diyerek onun sözlerinin evrensel nitelikteki değerlere sahip olduğunu belirtir. Mevlana’ya göre, evrensel İslam düşüncesinde inançsızlık (küfür) her ne kadar cinayetlerin en büyüğü olarak değerlendirilse bile, kul ile Allah arasında kabul edilir ve böylesi cinayetlerin cezasının Âhiret’e ertelendiği be","PeriodicalId":394532,"journal":{"name":"Scientific Journal of Faculty of Theology","volume":"10 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2017-06-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130864043","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Диндерде улут түшүнүгү","authors":"Өскөнбай Зууридинов","doi":"10.52754/16947673_2017_22_6","DOIUrl":"https://doi.org/10.52754/16947673_2017_22_6","url":null,"abstract":"“Динди адам ойлоп тапкан” деген теория менен бирге “дин адамдын ичинде, адамдын бир бөлүгүн түзөт” деген теориянын бар экенин унутпоо керек. Баалуулуктардын эң башында дин турары талашсыз. Биз бул макалада диндердин улуттук түшүнүккө берген бааларына көз чаптырдык. Аталар культу же аталардын арбагына сыйынууну негиз алган диндердин тарапкерлеринин улутчулдук сезими күчтүрөөк экенин көрдүк. Дүйнөлүк диндер улут түшүнүгүнө орун бербегени менен, айрым улуттар тарабынанулуттук баалуулукка айланганына күбө болдук.","PeriodicalId":394532,"journal":{"name":"Scientific Journal of Faculty of Theology","volume":"46 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2017-06-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125977992","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}