{"title":"EPISTĒMĒ VS SCIENCE","authors":"Konstantinos G. PAPAGEORGIOU, Demetrios E. LEKKAS","doi":"10.19090/arhe.2021.35.279-312","DOIUrl":"https://doi.org/10.19090/arhe.2021.35.279-312","url":null,"abstract":"Is “science” the corresponding concept of its Greek progenitor, epistēmē? Traditionally, they were thought of as identical concepts. They are not, in more than one way, and the reader is called to evaluate them not based on their chronological order but on the specific systemic characteristics presented here. The crucial difference between the epistemonic (from epistēmē) method and the scientific method will also be presented. One of the main differences that will be discussed is related to logic, both as a concept and as a theory. What the authors present here is by no means a synthesis of past ideas; we do acknowledge that some similar ideas might have appeared in the past but never in the form presented here or within the system proposed in what follows. This work is not about who did not say whatever we propose or who might have some similar thoughts within some irrelevant context. All ideas here stem from original work done solely by us and the ensuing system is unique and of utmost important being also an external critique – the only truly external critique – to the institution of modern science and to the grave inconsistencies “scientists” cannot (for whatever reason) notice in it anymore.","PeriodicalId":38340,"journal":{"name":"Journal of Philosophy ARHE","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-03-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48103984","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"PROBLEM TREĆE ANTINOMIJE","authors":"Mina Đikanović","doi":"10.19090/arhe.2021.35.31-48","DOIUrl":"https://doi.org/10.19090/arhe.2021.35.31-48","url":null,"abstract":"U tekstu se istražuje način na koji je Kant nastojao da okonča viševekovnu diskusiju o odnosu između prirode i slobode. Uz paralogizme i ideal, antinomije predstavljaju „sofizme čistog uma“. Tzv. treća antinomija izlaže sukob oprečnih pogleda na odnos između prirode i slobode, odnosno, nužnosti i slobode. Kant smatra da će podvajanjem sveta otkriti mogući prostor za čovekovu slobodu i pokazati da se treća antinomija sama od sebe razrešava na način koji nije poguban po zbilju.","PeriodicalId":38340,"journal":{"name":"Journal of Philosophy ARHE","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-03-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45871578","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"IZLAGANJE KANTOVE KRITIKE RACIONALNE TEOLOGIJE KAO PRILOGA TEZI O NESUVISLOSTI RELIGIJSKIH SUKOBA","authors":"Safer Grbić","doi":"10.19090/arhe.2021.35.143-162","DOIUrl":"https://doi.org/10.19090/arhe.2021.35.143-162","url":null,"abstract":"Koji značaj ima Kantova kritika metafizike i posebice jedna kritika racionalne teologije u kontekstu pitanja nesuvislosti religijskih sukoba? Upravo, glede toga odnosa, u ovomu radu će biti razmatrana kratka povijest mišljenja jednoga fenomena imenovanoga kao racionalna teologija, potom će biti u tomu kontekstu razmatrano Kantovo pretkritičko djelo i docnije izlaganje jedne kritike racionalne teologije, a sve u kontekstu dovođenja u pitanje odnos pobrojanoga s religijskim sukobima. Hipoteza ovoga rada se ogleda u dokazivanju odnosa između Kantove kritike racionalne teologije i ideje nesuvislosti religijskih sukoba na način da se nesuvislost religijskih sukoba temelji zapravo u rezultatima Kantovoga kriticizma: nemogućnosti uspostave ontologijskog, kozmologijskog i fizikoteologijskog ili teleologijskog dokaza za egzistenciju religijske ideje Boga na nivou objektivnosti, izvjesnosti i znanja. Dakle, naposljetku, a shodno rezultatima Kantovoga glavnog djela Kritik der reinen Vernunft: zašto uopće ozbiljivati religijske sukobe kada ne možemo objektivno dokazati egzistenciju religijske ideje Boga – zbog koje se sāmi religijski sukobi po svojoj definiciji i ozbiljuju!?","PeriodicalId":38340,"journal":{"name":"Journal of Philosophy ARHE","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-03-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47435883","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"SMISAO OBRAZOVANJA U RUSOOVIM DELIMA","authors":"Kristina Todorović","doi":"10.19090/arhe.2021.35.313-333","DOIUrl":"https://doi.org/10.19090/arhe.2021.35.313-333","url":null,"abstract":"Autor nastoji da ovim radom pokaže da se Rusoovo razumevanje obrazovanja u velikoj meri poklapa sa prosvetiteljskim idejama XVIII veka. Ruso se, zajedno sa ostalim enciklopedistima, zalagao za ideju emancipacije uma od autoriteta, i širenje znanja iz različitih oblasti nauka, filozofije, umetnosti, kao i znanja različitih zanata. Verovali su da će napredak u znanju doprineti i napretku društva. Međutim, Ruso se usudio da posumnja u ove ideje, zbog čega će biti nepravedno optužen da je od njih i odustao. Autor nastoji da u radu dokaže da je Rusoovo odstupanje od ovih ideja samo prividno, i da se njegova koncepcija prirodnog vaspitanja i obrazovanja uklapa u prosvetiteljske ideje. Kako bi dokazao ove tvrdnje, autor će koristiti metodu analize i komparacije Rusoovih tekstova sa tekstovima njegovih savremenika, kao i nekoliko relevantnih istraživanja autora koji se bave ovim i sličnim temama. Cilj ovog istraživanja je prikazivanje drugačijeg tumačenja Rusoovih ideja obrazovanja i vaspitanja, u odnosu na to kako su ih razumevali njegovi savremenici.","PeriodicalId":38340,"journal":{"name":"Journal of Philosophy ARHE","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-03-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44639593","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"HAJDEGER O BAUMGARTENU","authors":"Una Popović","doi":"10.19090/arhe.2021.35.183-201","DOIUrl":"https://doi.org/10.19090/arhe.2021.35.183-201","url":null,"abstract":"Rad je posvećen tumačenju nekoliko Hajdegerovih komentara o Baumgartenu iz predavanja Pitanje o stvari. Analiza pokazuje da Hajdeger u vezi sa Baumgartenom ističe odnos metafizike i estetike, te da zasnivanje estetike vidi kao implicitno vođeno novovekovnim razumevanjem bivstvujućeg kao stvari i predmeta čulnog opažanja. Rezultat analize ukazuje na važno mesto kritike Baumgartena u pogledu projekta prevladavanja estetike, te omogućava dublje razumevanje nekih od osnovnih postavki Hajdegerove filozofije umetnosti.","PeriodicalId":38340,"journal":{"name":"Journal of Philosophy ARHE","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-03-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45845250","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"KRITIKA I NAJVIŠI INTERES UMA KOD KANTA","authors":"Nevena Jevtić","doi":"10.19090/arhe.2021.35.7-29","DOIUrl":"https://doi.org/10.19090/arhe.2021.35.7-29","url":null,"abstract":"Autorka polazi od toga da kritika čistog uma kod Kanta nije svodiva na epistemološko istraživanje. Iako je usmerena na saznanje, i to paradoksalno na „saznanje pre saznavanja“, sudeći prema osnovnim motivima Kantove filozofije spekulativni interes ne bi mogao da bude poslednja reč kritike. Rad prvo daje nacrt Kantovog shvatanja interesa, čistog interesa, te mogućnosti subjektivnih efekata koji se vezuju za praktički um. Zatim se preko Kantove teze o primatu praktičkog interesa analiziraju osnovne postavke transcendentalne dijalektike i posebno problema antinomija. Na taj način se konkretizuje i obrazlaže Kantova teza o tome da su problemi spekulativnog uma izazvani interesima praktičkog. Konačno, razmatrajući značaj metafizike za kulturu uma i ulogu kritike u tom kontekstu, rad zaključuje s mogućnošću shvatanja kritike kao modernog propensio intellectualis koje izrasta u skladu sa praktičkim interesom uma.","PeriodicalId":38340,"journal":{"name":"Journal of Philosophy ARHE","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-03-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42108560","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"KANT I ŠLOSER: O SLUČAJU POVIŠENOG TONA U FILOZOFIJI","authors":"Lazar Atanasković","doi":"10.19090/arhe.2021.35.79-97","DOIUrl":"https://doi.org/10.19090/arhe.2021.35.79-97","url":null,"abstract":"Ovaj rad predstavlja čitanje Kantove rasprave sa Šloserom koje je usredsređeno na političke pretpostavke i implikacije ove polemike. Prema glavnoj tezi rada Kantovi tekstovi O nedavno povišenom nadmoćnom tonu u filozofiji i Najava uskoro dolazećeg večnog mira u filozofiji – čitani s obzirom na politički i društveni kontekst u kome nastaju – ne predstavljaju filozofsku raspravu u striktnom smislu, već raspravu između filozofa kao zagovornika građanskih političkih vrednosti i pisca čije delovanje u javnoj sferi dovodi u pitanje osnove na kojima počiva postojanje sloboda govora. Kroz ukazivanje na mesta iz tekstova polemike koja upućuju na političko-etički karakter preduslova filozofiranja u okviru slobodne javne sfere, pokazan je paralelizam između pretpostavljenih vrednosti građanske politike i vrednosti koje Kant pretpostavlja kao preduslove svake filozofske rasprave. Na kraju, čitanje upućuje na Kantov radikalni republikanizam u javnoj sferi, koji ne toleriše autoritet pojedinaca ili tradicije.","PeriodicalId":38340,"journal":{"name":"Journal of Philosophy ARHE","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-03-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43891716","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"KANTOV POJAM PROMENE","authors":"Stanko Vlaški","doi":"10.19090/arhe.2021.35.99-121","DOIUrl":"https://doi.org/10.19090/arhe.2021.35.99-121","url":null,"abstract":"U radu se nastoji pokazati da smisao revolucionarnog prevrata koji se u filozofiji dešava s Kantovom kritičkom filozofijom može biti preispitivan i razmatranjem samog Kantovog poimanja promene. Kantova primedba da sâm razum uopšte ne može shvatiti kako je promena moguća, dovodi se u vezu s pojedinim među temeljnim uvidima zapadne metafizike, a konkretno s elejskim poricanjem mogućnosti da se promena misli, odnosno s negiranjem njene zbiljnosti kao takve. Autor želi da pokaže da Kantovi napori da integriše pojam promene u sistem transcendentalnog saznanja struktura subjektivnosti treba da budu tumačeni u svetlu njegovog rada na obelodanjenju uslova mogućnosti sintetičkog apriornog znanja. Promena se pokazuje upravo za živo sadejstvo razuma i čulnosti, pojma i opažaja, i kao to sadejstvo sâmo. Kantov stav da je promena moguća zahvaljujući apriornosti vremena, kojim se ujedno prihvata determinisanost svega budućeg onim prošlim, a shodno tome i nužno važenje zakona kauzaliteta, u završnom delu rada tumači se kao ključ za razumevanje razloga zbog kojih Kant odbacuje mogućnost da se promeni priznaju apsolutna prava. Za Kanta, deterministički shvaćenoj promeni ne priznaje se apsolutni dignitet, i to za dobro onoga u čemu jeste istinsko ljudsko dostojanstvo – moralne slobode. Utoliko, sfera moralne slobode kod Kanta je morala ostati s onu stranu rasprava o biću promene.","PeriodicalId":38340,"journal":{"name":"Journal of Philosophy ARHE","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-03-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46816008","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"MARXISM AND RELIGION: A JOURNEY WITH GRAMSCI","authors":"Orazio MARIA GNERRE","doi":"10.19090/arhe.2021.35.241-259","DOIUrl":"https://doi.org/10.19090/arhe.2021.35.241-259","url":null,"abstract":"The relationship between Marxism and religion has often been taken for granted. In fact, history shows how these areas have never been completely isolated and, at times, they have come together. In this article we will reflect on this relationship through some elements of primary importance in the discourse of Antonio Gramsci, as a theorist of the philosophy of praxis. We will compare some elements of the Sardinian author's thought with that of three protagonists of Catholic philosophical and political thought from as many different backgrounds: Joseph De Maistre, for the conservative sphere; Gilbert Keith Chesterton, for the Republican-Democrat; James Connolly, for the Communist one.","PeriodicalId":38340,"journal":{"name":"Journal of Philosophy ARHE","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-03-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45124412","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}