{"title":"Tomb of Maria Matlakówna at the Lychakiv Cemetery in Lviv","authors":"Paweł Brzegowy","doi":"10.5586/wb/186685","DOIUrl":"https://doi.org/10.5586/wb/186685","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":361501,"journal":{"name":"Wiadomości Botaniczne","volume":"11 9","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140710547","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Prof. dr hab. Ewa Bylińska (1933-2023)","authors":"W. Fałtynowicz, M. R. D. Seaward","doi":"10.5586/wb/185246","DOIUrl":"https://doi.org/10.5586/wb/185246","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":361501,"journal":{"name":"Wiadomości Botaniczne","volume":"2016 5","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-10","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140718094","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"“The forest is our father…”. A different view upon the history of Polish forests. Part IV. Toponyms and anthroponyms motivated by forest management","authors":"B. Czarnecka","doi":"10.5586/wb/185386","DOIUrl":"https://doi.org/10.5586/wb/185386","url":null,"abstract":"W onomastyce podstawą analizy nazw miejscowych jest zwykle las w znaczeniu ogólnym, jego typy oraz różne gatunki drzew i krzewów. Dla poznania historii lasów takie podstawy toponimiczne wydają się niewystarczające. Autorka starała się wykazać, że w ocenie stopnia lesistości i rozmieszczenia dawnych lasów istotna może być także analiza nazw motywowanych działalnością gospodarczą w lasach, jak wyrąb, karczowanie i wypalenie, smolarstwo, bartnictwo, papiernictwo, ale też zawodami związanymi z tą gospodarką oraz pożytkami leśnymi.\u0000Wśród 15,7 tys. odleśnych nazw miejscowości, jest ok. 4290 (27,3% ogółu) takich, które nawiązują do rozmaitych przejawów działalności człowieka. Niemal 30% z nich (1256) wskazuje na deforestację: wyrąb, trzebież, wycinkę, karczunek oraz pozostałości po wyrębie lasów, jak pień, pniak, karpa i in. Frekwencja i rozmieszczenie toponimów i antroponimów z tej grupy (głównie WLP, MAZ i MŁP) koresponduje z kształtowaniem się naszej państwowości i chronologią rozwoju dużych ośrodków osadniczych. O powszechnym rozwoju smolarstwa (przemysłu budniczego), świadczy 958 nazw własnych (22,3% omawianej kategorii), których rozmieszczenie w zdecydowanej większości pokrywa się z obszarem najbardziej intensywnego wyrębu lasów. Co najmniej 313 (7,3%) toponimy potwierdzają znaczenie bartnictwa i leśnego pszczelarstwa, a inne pożytki leśne (maliny, jagody, chrust) dały podstawę etymologiczną 346 (8,1%) nazwom miejscowym.","PeriodicalId":361501,"journal":{"name":"Wiadomości Botaniczne","volume":"40 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140735855","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Tomasz Wójcik, Aneta Czarna, Stefan Gawroński, Artur Górecki, Aleksandra Hałaburda, Dawid Korneusz, Anna Kostecka, P. Kurek, G. Łazarski, K. Michalak, Artur Pliszko, M. Podgórska, Szymon Rogaczewski, Rafał Salach, Alina Stachurska-Swakoń, B. Wiatrowska, Mateusz Wolanin, I. Wysakowska, Jan Ziobro
{"title":"New localities of vascular plants occurring in Poland, 4","authors":"Tomasz Wójcik, Aneta Czarna, Stefan Gawroński, Artur Górecki, Aleksandra Hałaburda, Dawid Korneusz, Anna Kostecka, P. Kurek, G. Łazarski, K. Michalak, Artur Pliszko, M. Podgórska, Szymon Rogaczewski, Rafał Salach, Alina Stachurska-Swakoń, B. Wiatrowska, Mateusz Wolanin, I. Wysakowska, Jan Ziobro","doi":"10.5586/wb/174423","DOIUrl":"https://doi.org/10.5586/wb/174423","url":null,"abstract":"W pracy przedstawiono nowe stanowiska 15 rzadkich w skali kraju lub regionu roślin naczyniowych, tj. <i>Allium scorodoprasum</i>, <i>Ambrosia artemisiifolia</i>, <i>Blechnum spicant</i>, <i>Carex bohemica</i>, <i>Dactylorhiza incarnata</i> subsp. <i>incarnata</i>, <i>Dianthus superbus</i>, <i>Epipactis albensis</i>, <i>E. purpurata</i>, <i>Fritillaria meleagris</i>, <i>Lycopodiella inundata</i>, <i>Ophioglossum vulgatum</i>, <i>Oxytropis pilosa</i>, <i>Rubus laciniatus</i>, <i>R. praecox</i>, <i>Trapa natans</i> oraz pierwsze stanowisko <i>Verbena bonariensis</i> w Polsce.","PeriodicalId":361501,"journal":{"name":"Wiadomości Botaniczne","volume":"17 7","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138955223","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"“The forest is our father…”. A different view upon the history of Polish forests. Part III. Toponyms and anthroponyms motivated by coniferous forests","authors":"Bożenna Czarnecka","doi":"10.5586/wb/171617","DOIUrl":"https://doi.org/10.5586/wb/171617","url":null,"abstract":"Oprócz nazw topograficznych (toponimów), które nawiązują do nieożywionych elementów środowiska (ukształtowanie terenu, typ gleby, obecność rzek, podmokłości itd.), jest wiele motywowanych roślinnością, czyli fitotoponimów, a zwłaszcza dendrotoponimów, gdy funkcję identyfikującą w terenie pełnią drzewa i krzewy. Dominującą rolę odegrały nazwy wywiedzione od lasu, niezależnie od jego typu, oraz drzew i krzewów liściastych. Celem pracy była ocena, w jaki sposób udział i przestrzenne rozmieszczenie jednostek nazewniczych z kategorii odborowych odzwierciedla udział rodzimych gatunków iglastych (sosna, świerk, cis, jodła, modrzew, jałowiec) w dawnych lasach Polski. Z ponad 15 tys. odleśnych nazw miast, miasteczek, wsi i różnych osad tylko 2033 (13,5%) przypada na toponimy borowe. Niemal 2/3 wszystkich nazw miejscowych tej kategorii (1318) posiada rdzeń Bor-/Bór-, najczęściej nawiązujący do boru bądź borówki, a zdecydowana większość z nich skupia się w kilku regionach Polski centralnej i południowo-wschodniej: MAZ, WLP, ŁDZ, MŁP, LBL, PDK i ŚWK. Na tych obszarach jest też najwięcej spośród ok. 340 toponimów (16,8% kategorii borowe), pochodzących od sosny i jej staropolskich bądź regionalnych nazw. Znacznie niższą frekwencję mają nazwy miejscowe motywowane świerkiem – 145 (7,1%), cisem – 112 (5,5%), jodłą – 76 (3,7%) i modrzewiem – 27 (tylko 1,3%), a od jałowca wywodzi się zaledwie kilkanaście toponimów. Analizę toponimów uzupełniono przeglądem odpowiadających im nazw osobowych (antroponimów) w ujęciu historycznym i współczesnym.","PeriodicalId":361501,"journal":{"name":"Wiadomości Botaniczne","volume":"20 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135345550","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Piotr Górski, Grzegorz Vončina, Antoni Zięba, Michał Smoczyk, Adam Stebel, Marcin Wilhelm, Wojciech Ciurzycki, Robert Zubel
{"title":"Liverworts collected in the Tatra Mountains during the 19th Field Workshop of the Bryological Section of the Polish Botanical Society","authors":"Piotr Górski, Grzegorz Vončina, Antoni Zięba, Michał Smoczyk, Adam Stebel, Marcin Wilhelm, Wojciech Ciurzycki, Robert Zubel","doi":"10.5586/wb/168300","DOIUrl":"https://doi.org/10.5586/wb/168300","url":null,"abstract":"Niniejszy artykuł prezentuje wyniki badań florystycznych przeprowadzonych w trakcie warsztatów terenowych Sekcji Briologicznej Polskiego Towarzystwa Botanicznego w Tatrach w 2022 roku. Eksploracje prowadzono w czterech obszarach, po dwa w Tatrach Wysokich i Zachodnich. Łącznie zinwentaryzowano 82 gatunki wątrobowców. Największą bioróżnorodność odnotowano w Tatrach Wysokich, w Waksmundzkim Żlebie i na północnych stokach Mięguszowieckich Szczytów. Po raz pierwszy w polskiej części Tatr Wysokich odnaleziono dwie rośliny – <i>Jungermannia polaris</i> i <i>Scapania calcicola</i>. Dla trzech gatunków ustalono nowe maksima wysokościowe w skali całego masywu tatrzańskiego. Są to: <i>Bazzania flaccida</i> (2201 m n.p.m.), <i>Mesoptychia heterocolpos</i> (2201 m n.p.m.) oraz <i>Solenostoma confertissimum</i> (2254 m n.p.m.). Jeden arktyczno-alpejski gatunek, <i>Scapania cuspiduligera</i>, odnotowano na nowym minimum wysokościowym (1027 m n.p.m.). W prezentowanym wykazie 11 wątrobowców znajduje się na polskiej, czerwonej liście gatunków zagrożonych. Do tej grupy należą: <i>Anastrophyllum michauxii</i> (kategoria VU), <i>Bazzania flaccida</i> (VU), <i>Calypogeia suecica</i> (VU), <i>Eremonotus myriocarpus</i> (VU), <i>Frullania tamarisci</i> (VU), <i>Lophoziopsis longidens</i> (VU), <i>Marsupella boeckii</i> (VU), <i>Metzgeria conjugata</i> (VU), <i>M. pubescens</i> (VU), <i>Neoorthocaulis binsteadii</i> (VU) oraz <i>Schljakovianthus quadrilobus</i> (VU). W puli stwierdzonych wątrobowców siedem ma swoje jedyne stanowiska w Polsce na terenie Tatr, a 19 to rośliny arktyczno(subarktyczno)-alpejskie.","PeriodicalId":361501,"journal":{"name":"Wiadomości Botaniczne","volume":"36 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134885278","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Jolanta Piątek, Magdalena Solarska, Michał Adamski
{"title":"Chrysophyte stomatocysts of the dead-ice depression in the Sucha Woda Valley - A temporary reservoir in the Tatra National Park, Poland","authors":"Jolanta Piątek, Magdalena Solarska, Michał Adamski","doi":"10.5586/wb/171604","DOIUrl":"https://doi.org/10.5586/wb/171604","url":null,"abstract":"W nienazwanym zagłębieniu wytopiskowym w Dolinie Suchej Wody (Tatrzański Park Narodowy) zidentyfikowano 26 różnych morfotypów stomatocyst złotowiciowców. Szesnaście z nich było nowych dla Tatrzańskiego Parku Narodowego, a wśród nich sześć po raz pierwszy odnotowano z Polski, a dwie okazały się nowe dla Europy. Stomatocysty nowe dla Polski i Europy zostały odpowiednio zilustrowane mikrofotografiami SEM. Dla wszystkich zidentyfikowanych cyst podano informacje o ich rozmieszczeniu w TPN, w Polsce i na świecie.","PeriodicalId":361501,"journal":{"name":"Wiadomości Botaniczne","volume":"356 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135395979","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
M. Adamski, Jolanta Piątek, Magdalena Solarska, Ariel Kamiński
{"title":"Katalityczna dekompozycja cylindrospermopsyny – jednej z najniebezpieczniejszych toksyn syntetyzowanych przez sinice","authors":"M. Adamski, Jolanta Piątek, Magdalena Solarska, Ariel Kamiński","doi":"10.5586/wb/169212","DOIUrl":"https://doi.org/10.5586/wb/169212","url":null,"abstract":"Cylindrospermopsyna (CYN) to produkowana przez szereg słodkowodnych sinic\u0000toksyna, której obecność potwierdzono na wszystkich kontynentach. Mechanizm\u0000jej działania zarówno w organizmach zwierzęcych, jak i roślinnych jest wielotorowy\u0000i obejmuje zaburzenie m.in. biosyntezy białek czy podziałów komórkowych.\u0000Cząsteczka CYN wykazuje wysoką stabilność chemiczną pod wpływem środowiskowych\u0000natężeń abiotycznych czynników takich jak promieniowanie UV, temperatura\u0000czy szeroki zakres pH. Biorąc pod uwagę poważne ryzyko, jakie związek ten\u0000stwarza w naturalnych zbiornikach wodnych, należy rozwijać system monitorowania\u0000rozwoju zakwitów sinicowych oraz efektywnych metod usuwania go z wody.\u0000Niestety klasyczne, używane w stacjach uzdatniania wody czy oczyszczalniach\u0000ścieków metody m.in. filtracja, destratyfikacja czy metody z wykorzystaniem węgla\u0000aktywnego, nie są skuteczne w usuwaniu CYN. Interesującą alternatywą wydaje\u0000się indukowanie dekompozycji toksyny za pomocą katalizatorów. Celem niniejszej\u0000pracy jest dostarczenie informacji dotyczących rodzajów stosowanych do rozkładu\u0000CYN katalizatorów oraz mechanizmów takich reakcji.","PeriodicalId":361501,"journal":{"name":"Wiadomości Botaniczne","volume":"48 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122259329","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
K. Szczepańska, D. Kubiak, E. Ossowska, M. Kukwa, Julia Jaskólska, A. Kowalewska, Ulf Schiefelbein, A. Bohdan, A. Kepel, M. Sęktas, R. Szymczyk, M. Hachułka, K. Rutkowski, M. Smoczyk, A. Zalewska, A. Piegdoń, Ewa Romanow-Pękal
{"title":"Materiały do rozmieszczenia porostów i grzybów naporostowych Polski, 3","authors":"K. Szczepańska, D. Kubiak, E. Ossowska, M. Kukwa, Julia Jaskólska, A. Kowalewska, Ulf Schiefelbein, A. Bohdan, A. Kepel, M. Sęktas, R. Szymczyk, M. Hachułka, K. Rutkowski, M. Smoczyk, A. Zalewska, A. Piegdoń, Ewa Romanow-Pękal","doi":"10.5586/wb/168486","DOIUrl":"https://doi.org/10.5586/wb/168486","url":null,"abstract":"W publikacji przedstawiono nowe stanowiska 49 gatunków porostów oraz 11 grzybów naporostowych (te ostatnie oznaczono gwiazdką), które są zagrożone w Polsce lub rzadkie w kraju lub regionie. Poza wykazem stanowisk, przy każdym z gatunków zamieszczono dane na temat ich cech diagnostycznych oraz rozmieszczenia w Polsce. W zamieszczonych wykazach stanowisk, obok współrzędnych geograficznych, podano kwadraty siatki ATPOL, zmodyfikowanej na potrzeby Atlasu rozmieszczenia geograficznego porostów w Polsce (wydawnictwo Instytutu Botaniki im. W. Szafera PAN, 1993) przez S. Cieślińskiego i W. Fałtynowicza.","PeriodicalId":361501,"journal":{"name":"Wiadomości Botaniczne","volume":"11 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128456043","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}