{"title":"Noty łacińskie w Kazaniach świętokrzyskich","authors":"K. Bracha","doi":"10.33077/UW.25448730.ZBKH.2010.504","DOIUrl":"https://doi.org/10.33077/UW.25448730.ZBKH.2010.504","url":null,"abstract":"Partie łacińskie w Kazaniach świętokrzyskich nie mają bogatej trady cji badawczej, i w przeciwieństwie do tekstu polskiego, były przez długi czas pom ijane w analizach oraz edycjach, a nawet rzec m ożna lekcewa żone. W rażenie, jakie wywarł na pokoleniach badaczy relikt cudownie ocalonych fragmentów języka polskiego sprzed siedmiu stuleci oraz predylekcja do traktowania Kazań jedynie jako zabytku języka polskiego, z niedocenianiem homiletycznego charakteru gatunku, zepchnęło na margines ten aspekt „relikwii świętokrzyskiej”. Sprawy nie ułatwiał rów nież ówczesny stan badań nad kaznodziejstwem średniowiecznym w ogólności w rodzimej i obcej humanistyce, których burzliwy rozwój przypadł dopiero na ostatnie cztery dziesięciolecia, i który jeszcze dziś daleki jest od ostatecznych rozstrzygnięć. Kilka jednak rozwiniętych w międzyczasie nurtów zainteresowań, dotyczących przede wszystkim transmisji tekstów kaznodziejskich, a szczególnie zjawiska bilingwizmu i kazań wernakularnych, trzeba uznać za szczególnie pom ocne w in tere sującym nas kontekście. Taki stan rzeczy miał oczywiście wpływ na dotychczasowe analizy i płynące z nich wnioski. D opiero najnowsza edycja oraz kilka poprze dzających ją szczegółowych studiów ponownie wyniosły z zapom nienia ten niezwykle istotny, a może nawet kluczowy aspekt Kazań. W najnow szej edycji przypomniał o tym Mieczysław Mej or (s. 81), którem u zresztą zawdzięczamy odnowienie, a raczej inicjację badań nad łacińskimi pa r tiami tekstu^","PeriodicalId":33789,"journal":{"name":"Z Badan nad Ksiazka i Ksiegozbiorami Historycznymi","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-09-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49637156","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Mazowszanie w Akademii Zamojskiej w okresie Wazów","authors":"Bogumiła Dzięgielewska, Jan Dzięgielewski","doi":"10.33077/UW.25448730.ZBKH.2004.484","DOIUrl":"https://doi.org/10.33077/UW.25448730.ZBKH.2004.484","url":null,"abstract":"Artykuł poświęcony jest związkom Mazowszan z Akademią Zamojską w okresie panowania w Rzeczypospolitej dynastii Wazów. W Zamościu podejmowali studia młodzieńcy z całego kraju, wśród których poza dziesięcioleciem 1628-1638 zawsze przeważali studenci pochodzenia plebejskiego – mieszczańskiego, w niewielkim stopniu chłopskiego. Autorzy na podstawie Album studentów zawierającego 5879 zidentyfikowanych wpisów studentów ustalili, że wśród nich było 256 Mazowszan (4,7% ogółu). Dominowali synowie szlacheccy – 204 osoby, reszta to dzieci mieszczan. Mazowszanie podejmowali studia w Zamościu głównie do 1648 r. Pobrane tam nauki wielu z synów szlacheckich wykorzystywało później w aktywnym życiu publicznym, np. uczestnicząc w sejmikach szlacheckich, czy sprawując urzędy ziemskie, przede wszystkim na Mazowszu, a niektórzy na terenie sąsiedniego Podlasia.","PeriodicalId":33789,"journal":{"name":"Z Badan nad Ksiazka i Ksiegozbiorami Historycznymi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-09-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69491580","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Twórcy zasad katalogowania w Polsce","authors":"D. Grabowska","doi":"10.33077/UW.25448730.ZBKH.2004.490","DOIUrl":"https://doi.org/10.33077/UW.25448730.ZBKH.2004.490","url":null,"abstract":"Artykuł poświęcony jest postaciom zasłużonym dla organizacji bibliotek w Polsce, które przyczyniły się do wypracowania zasad katalogowania zbiorów bibliotecznych począwszy od czasów oświecenia: Onufremu Kopczyńskiemu (1735-1817); Joachimowi Lelewelowi (1786-1861), Stanisławowi Dunin-Borkowskiemu (1782-1850), Franciszkowi Maksymilianowi Sobieszczańskiemu (1814-1878), Włodzimierzowi Górskiemu (ok. 1824-1878), Karolowi Estreicherowi (starszemu, 1827-1908), Rudolfowi Kotuli (1875-1940), Marianowi Łodyńskiemu (1884-1972) i oczywiście Józefowi Gryczowi (1890-1954) – autorowi Przepisów katalogowania w bibliotekach polskich. I Alfabetyczny katalog druków (Warszawa 1934), pierwszej oficjalnej polskiej instrukcji katalogowania, zatwierdzonej przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, jako obowiązujące biblioteki w Polsce.","PeriodicalId":33789,"journal":{"name":"Z Badan nad Ksiazka i Ksiegozbiorami Historycznymi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-09-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69491593","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Inwentarze, katalogi i spisyw zbiorach rękopiśmiennych Muzeum Narodowego w Krakowie","authors":"J. Nowak","doi":"10.33077/UW.25448730.ZBKH.2003.473","DOIUrl":"https://doi.org/10.33077/UW.25448730.ZBKH.2003.473","url":null,"abstract":"Pierwsza, wstępna część artykułu z działu Materiały zawiera krótką charakterystykę zbioru ok. 2300 rękopisów przechowywanych w Muzeum Narodowym w Krakowie .Celem artykułu jest jednak zwrócenie uwagi badaczy, którzy zajmują się historią książki i bibliotek od XVIII do początku XX wieku, na kilkadziesiąt cennych źródeł archiwalnych z tego zakresu znajdujących się w kolekcji rękopisów Muzeum. Największą ich część stanowią inwentarze i katalogi z XVIII-XIX w. ksiąg z bibliotek Chodkiewiczów w Młynowie, Czarnobylu, Konojadzie, Warszawie i Turzcu. Pozostałe spisy to inwentarze i katalogi bibliotek m.in.: magnackich i szlacheckich, w tym Jana Fryderyka Sapiehy, Tekli Róży Wiśniowieckiej, Branickich w Białymstoku, Józefa Rzewuskiego, Aleksandra Chodkiewicza, Jana Ansgarego Czapskiego, Gustawa Olizara, Henryka Siemiradzkiego; klasztornych –bernardynek w Słonimiu i Brześciu Litewskim, paulinów na Jasnej Górze i marianów w Puszczy Korabiewskiej; Towarzystwa Numizmatycznego w Krakowie, czy nieznanego z nazwy teatru warszawskiego. W drugiej części opracowania Autor podajeuporządkowany chronologicznie wykaz 41 inwentarzy, katalogów i spisów książek znajdujących sięw zbiorach rękopiśmiennych Muzeum Narodowego.","PeriodicalId":33789,"journal":{"name":"Z Badan nad Ksiazka i Ksiegozbiorami Historycznymi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-09-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69491097","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Współpraca Biura Pełnomocnika Rządu d/s Polskiego Dziedzictwa Kulturalnego za Granicą ze wschodnimi sąsiadami","authors":"Jacek S. Miller","doi":"10.33077/UW.25448730.ZBKH.1999.450","DOIUrl":"https://doi.org/10.33077/UW.25448730.ZBKH.1999.450","url":null,"abstract":"2 XII 1997 r. odbyło się w Warszawie IV Forum Polskiego Towarzystwa Bibliologicznego (PTB) „Z problemów ochrony europejskiego i narodowego dziedzictwa piśmienniczego” z udziałem bibliotekarzy polskich i ukraińskich. W jego trakcie zabrał głos J. Miler naczelnik wydziału w Biurze Pełnomocnika Rządu ds. Polskiego Dziedzictwa Kulturalnego za Granicą Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Warszawie. Przedstawił w referacie – artykuł stanowi jego skróconą wersję – prace komisji mieszanych do spraw dziedzictwa kulturalnego zajmujących się m.in. sprawami bibliotek, ujawniania i rewindykacji dóbr kultury: polsko-białoruskiej i polsko-ukraińskiej. Artykuł przedstawia też prace samego Biura: dokumentacyjne i konserwatorsko-budowalne oraz prace inwentaryzacyjne zabytków finansowane przez Biuro głównie realizowane na kresach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej Polskiej, znajdujących się obecnie w granicach Litwy, Białorusi i Ukrainy.","PeriodicalId":33789,"journal":{"name":"Z Badan nad Ksiazka i Ksiegozbiorami Historycznymi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-09-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69490984","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kronika domu jezuitów w Poznaniu i Dziennik Jana Wielewickiego SJ","authors":"D. Kuźmina","doi":"10.33077/UW.25448730.ZBKH.2004.480","DOIUrl":"https://doi.org/10.33077/UW.25448730.ZBKH.2004.480","url":null,"abstract":"W artykule Autor analizuje Dziennik jezuity Jana Wielewickiego (ok. 1566-1639) spisany w kilku tomach w potocznej łacinie pod tytułem Historici diarii domus professae Societatis Iesu Cracoviensis, obejmujący lata 1579-1639. Dzieło to prezentowało historię domu jezuitów w Krakowie na tle historii Polski. Drugi wątek rozważań stanowi Kronika domu jezuitów w Poznaniu spisana w formie kodeksu pod tytułem Acta et Historia Collegii Posnaniensis Societatis Iseu i obejmująca lata 1574-1606. Dzieło to opisywało w praktyce każdy dzień z życia poznańskiej wspólnoty jezuickiej bez odniesień do ważnych wydarzeń w Polsce i na świecie. Analizując oba teksty Autor stwierdza, iż najbardziej wiarygodnym źródłem do badania dziejów zakonu jezuitów w Polsce jest korespondencja jezuicka zachowana m.in. w Archiwum Rzymskim, gdyż dokumenty zamieszczone w takich dziełach jak np. Kronika noszą znamiona ingerencji zakonnej cenzury.","PeriodicalId":33789,"journal":{"name":"Z Badan nad Ksiazka i Ksiegozbiorami Historycznymi","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-09-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48446584","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Książki, czasopisma i biblioteki w Krakowie i Lwowie w XIX i XX wieku jako przedmiot aktualnych zainteresowań polskich i ukraińskich księgoznawców","authors":"J. Szocki","doi":"10.33077/UW.25448730.ZBKH.1999.454","DOIUrl":"https://doi.org/10.33077/UW.25448730.ZBKH.1999.454","url":null,"abstract":"2 XII 1997 r. odbyło się w Warszawie IV Forum Polskiego Towarzystwa Bibliologicznego (PTB) „Z problemów ochrony europejskiego i narodowego dziedzictwa piśmienniczego” z udziałem bibliotekarzy polskich i ukraińskich. W jego trakcie J. Szocki przedstawił współpracę między księgoznawcami polskimi i ukraińskimi z Krakowa i Lwowa. Jej początek stanowiła konferencja naukową o książkach, czasopismach i bibliotekach w XIX-XX w. odbyta 3-4 XI 1994 r. z inicjatywy Katedry Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie. Konferencja przerodziła się w imprezę cykliczną owocującą m.in. kolejnymi publikacjami w serii wydawanej pod redakcją Jerzego Jarowieckiego, której ostatecznie nadano tytuł: „Kraków - Lwów : książki, czasopisma, biblioteki XIX i XX wieku”. Autor podkreśla, że problematyka referatów/artykułów publikowanych w kolejnych tomach serii jest w zasadzie oryginalna, dotąd nie opracowana, poszerzająca stan wiedzy księgoznawczej odnośnie takich obszarów badawczych jak Lwów, Galicja Wschodnia i Wileńszczyzna. Jest to wynikiem współpracy i badań uczonych polskich, ukraińskich, białoruskich, których ustalenia „są do zaakceptowania mimo różnic historycznych, nieraz ideologicznych, czy politycznych”.","PeriodicalId":33789,"journal":{"name":"Z Badan nad Ksiazka i Ksiegozbiorami Historycznymi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-09-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69491032","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Model konserwacji zbiorów i jej wpływ na zakres informacji naukowej","authors":"Włodzimierz Daszewski","doi":"10.33077/UW.25448730.ZBKH.2003.476","DOIUrl":"https://doi.org/10.33077/UW.25448730.ZBKH.2003.476","url":null,"abstract":"Artykuł z działu Materiały zawiera rozważania na temat podstawowego, ale złożonego i trudnego problemu zbiornic piśmiennictwa – zachowania zgromadzonych w nich informacji. Autor skupia się nazagadnieniu konserwacji materiałów bibliotecznych, omawiając szczegółowo: profilaktykę ujmowaną jako odpowiednie sposoby przechowywania i użytkowania zbiorów oraz produkcję trwałych materiałów bibliotecznych; konserwację artystyczną zbiorów; zabezpieczającą i profilaktyczną konserwację masową zbiorów, a także zabezpieczenie informacji jako wartości. W ostatnim przypadku chodzi o elektroniczne zabezpieczenie (archiwizację) informacji – dawnej i bieżącej – za pomocą digitalizacji tj. przenoszenia na nośniki cyfrowe tradycyjnych materiałów bibliotecznych, np. książek. W podsumowaniu Autor stwierdza, że bez źródeł finansowania nie będzie można zrealizować przedstawionego w artykule modelu ratowania materiałówbibliotecznych przed zniszczeniem.","PeriodicalId":33789,"journal":{"name":"Z Badan nad Ksiazka i Ksiegozbiorami Historycznymi","volume":"8 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-09-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69491502","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kodeks Mikołaja Liebenthala","authors":"J. Kaliszuk","doi":"10.33077/UW.25448730.ZBKH.2002.459","DOIUrl":"https://doi.org/10.33077/UW.25448730.ZBKH.2002.459","url":null,"abstract":"W artykule pokrótce przedstawiono postać Mikołaja Liebenthala, opiekuna archiwum klasztornego, kopisty i kronikarza oraz wymieniono rękopisy jego autorstwa bądź jemu przypisywane. Główną część poświęcono rękopisowi IV Q 156 ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu, który, jak twierdzi autor, niewątpliwie wyszedł spod ręki Liebenthala. Podano opis kodykologiczny manuskryptu oraz szczegółowo zaprezentowano jego treść. W podsumowaniu autor postuluje zbadanie warsztatu naukowego Mikołaja Liebenthala oraz ustalenie kompletnego zbioru zachowanych rękopisów klasztoru św. Wincentego w celu rozpoznania środowiska naukowego konwentu.","PeriodicalId":33789,"journal":{"name":"Z Badan nad Ksiazka i Ksiegozbiorami Historycznymi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-09-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69491043","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Dzieje Biblioteki I Liceum Ogólnokształcącego im. ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie wlatach 1658-1965","authors":"Małgorzata Wendland","doi":"10.33077/UW.25448730.ZBKH.2003.466","DOIUrl":"https://doi.org/10.33077/UW.25448730.ZBKH.2003.466","url":null,"abstract":"Na wstępie artykułu Autorka przedstawia krótki zarys dziejów I Liceum Ogólnokształcącegoim. ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie, jednej z najstarszych szkół średnich w Polsce, założonej w 1658 r. jako kolegium pijarskie (Collegium Ressoviense). Następnie opierając się na zachowanych w Wojewódzkim Archiwum Państwowym w Rzeszowie dokumentach szkolnych oraz wykorzystując sprawozdania szkolne z lat 1851-1958 znajdujące się w Bibliotece Głównej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie (WSM) Autorka przedstawia: dzieje biblioteki szkolnej oraz jej działalność i funkcje: gromadzenie, udostępnianie i kształtowanie się zawartości księgozbioruw latach 1658-1965. W podsumowaniu Autorka zastrzega, że artykuł nie zawiera pełnej historii tej Biblioteki ani jej księgozbioru.Wynika to z braku materiałów archiwalnych z okresu pijarskiego jej działalności oraz z rozproszenia jej księgozbioru w 1965 r., w skutek czego m.in. 144 starych druków znalazło się w Bibliotece Głównej WSM. Nie podważa to jednak słuszności opinii tych badaczy, którzy zaliczali rzeszowską Bibliotekę do jednej z większych placówekw dziejach bibliotek szkolnych w Polsce, wyróżniającą się zarówno zbiorami jak i poziomem ich wykorzystania przez czytelników.","PeriodicalId":33789,"journal":{"name":"Z Badan nad Ksiazka i Ksiegozbiorami Historycznymi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-09-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69491087","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}