{"title":"Ebüzziya Tevfik Bey ve Oğullarının Fersan Adalarında Petrol İmtiyazı Alma Girişimleri","authors":"Ali Okumuş","doi":"10.17518/canakkalearastirmalari.770596","DOIUrl":"https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.770596","url":null,"abstract":"Bu calismada Turk edebiyat ve basin tarihinin onde gelen isimlerinden Ebuzziya Tevfik ile ogullari Abdurrahman Velid ve Talha Beylerin petrol imtiyazi icin yaptiklari girisimler incelenmektedir. Ogullarinin iddiasina gore Ebuzziya Tevfik bu amacla Orman ve Maadin Nezareti’nden Kizildeniz’in guneyinde bulunan Fersan adalarinda petrol aramak icin 11 Mayis 1911 tarihinde ruhsat talebinde bulunmustu. Kendisi vefat ettikten sonra da ogullari Velid ve Talha bir sure daha bu ruhsati elde edebilmek icin girisimlere devam etmislerdi. Bu surecte yaptiklari yazismalar, donemin siyasi olaylari ve talep ettikleri ruhsat ile ilgili gelismeler bu makale icerisinde degerlendirilmektedir. Osmanli arsivinde bulunan belgeler, Turk edebiyat ve kultur dunyasinin onemli isimlerinden Ebuzziya Tevfik ve ogullarinin bugune kadar gun yuzune cikmayan bir girisimine isik tutmaktadir.","PeriodicalId":30751,"journal":{"name":"Canakkale Arastirmalari Turk Yilligi","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-07-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48313074","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Celâleddin Ezine’nin Hayatı ve Eserleri Üzerine Genel Bir Değerlendirme","authors":"Can Şen","doi":"10.17518/canakkalearastirmalari.770588","DOIUrl":"https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.770588","url":null,"abstract":"Baba tarafindan Ezine/Canakkaleli olan Celâleddin Ezine babasinin gorev yeri olan Sakiz adasinda 1899’da dogmus ve 1972’de Istanbul’da vefât etmistir. Yuksekogrenimini Almanya ve Fransa’da goren Ezine, 1930’lu ve 1940’li yillarda yogun bir yazi ve yayin faaliyeti icinde olmustur. Hamle dergisini yayimlayan Ezine, Cumhuriyet ve Tasvir-i Efkâr gibi gazetelerde gunluk ve edebi konular uzerine yazmis; kitap olarak iki piyes ve iki gezi yazisi nesretmistir. 1940’lardan sonra edebiyat ortamindaki gorunurlugunu kaybeden Celâleddin Ezine, bugun icin Turk edebiyatinin unutulmus isimlerinden birisidir. Bunda eserlerinin yeni baskilarinin yapilmamis olmasi da buyuk olcude etkilidir. Bunun yani sira Ezine’den bahseden eserlerde dogum yeri ve tarihi basta olmak hatali bilgiler gorulmektedir. Celâleddin Ezine’yi hayati ve kitap olarak yayimlanmis eserleriyle bir butun olarak degerlendirmeye calistigimiz bu makalemizde yazarin biyografisini ulasabildigimiz kaynaklarin isiginda daha dogru ve genis bir sekilde vermeye calistik. Ayrica piyeslerini ve gezi yazilarini icerikleri baglaminda degerlendirdik.","PeriodicalId":30751,"journal":{"name":"Canakkale Arastirmalari Turk Yilligi","volume":"18 1","pages":"1-23"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-07-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67448919","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Savaş Daima Yıkımdır: Troya İçinde Vurdular Beni Piyesinde Savaş Karşıtı Söylemin İnşası","authors":"Mehmet Güneş","doi":"10.17518/canakkalearastirmalari.770597","DOIUrl":"https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.770597","url":null,"abstract":"Truva Savas(lar)ini konu alan Troya Icinde Vurdular Beni piyesinde Gungor Dilmen, insanlik tarihinin basindan modern caga, savaslarin kokeninde cogunlukla kisisel ihtiraslarin oldugunu vurgular. Yazar, savas karsiti soylemi insa etmek icin Troya Icinde Vurdular Beni piyesini aracsallastirir. Aracsallastirmayi didaktizme dusme tehlikesine kapilmadan yapan yazarin eserde estetik bir dil, anlatim ve soylemi oncelikli tuttugu belirgin bicimde hissedilir. Yazar, Truva Savasi’ndan ve bu savasa katilan ya da tanik olanlardan hareketle insanlik tarihinin basindan gunumuze savaslarin gorunurdeki nedeniyle asil amacinin cok farkli oldugu savini ileri surer. Mitolojik anlatilarda oldugu gibi Troya Icinde Vurdular Beni piyesinde de Truva Savasi’nin cikisinin gorunur nedeni Paris’in Helena’i kacirmasi olarak gecer. Ancak eseriyle savas karsiti bir soylem gelistirmek isteyen yazar, piyeste savasin gercek nedeninin cok farkli oldugunu yansitmaya calisarak savini, soylemini guclendirir. Yazar eserinde mitolojik tanrilarin, devlet yoneticilerinin, savas cigirtkanlarinin ve siradan yurttaslarin savasa bakislarini karsilastirmali bicimde yansitir. Savasin kurbanlarinin ve savasin toplumlarda yarattigi sarsintilari da carpici bicimde isler. Troya Icinde Vurdular Beni piyesinde ortuk bicimde Truva Savasi'yla Canakkale Muharebeleri arasinda bircok yonden benzerlik olduguna isaret edilir. Dilmen’in Troya Icinde Vurdular Beni piyesinde savasa bakisina daha once bu esere ya da yazara iliskin yapilan calismalarda dolayli bicimde deginilmistir. Bu calismada Troya Icinde Vurdular Beni piyesi orneginde kurgusal metinde savas karsiti soylem insa edilirken hangi argumanlarin kullanildigi ve nasil bir yontem izlendigi degerlendirilmektedir.","PeriodicalId":30751,"journal":{"name":"Canakkale Arastirmalari Turk Yilligi","volume":"18 1","pages":"61-82"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-07-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49357074","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Devletlerarası Ticarî İlişkilerde Hukukî Çerçeveyi Çizmek: II. Abdülhamid Döneminde Romanya ile İmzalanan Ticaret Antlaşmaları","authors":"Feyzullah Uyanık","doi":"10.17518/canakkalearastirmalari.770605","DOIUrl":"https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.770605","url":null,"abstract":"Romanya’nin bagimsizligini tasdik eden Berlin Antlasmasi (13 Temmuz 1878), ayni zamanda Romanya’nin Osmanli Devleti’yle yurutecegi ticari munasebetleri de duzenlemistir. Antlasma’nin 44. maddesine gore Romanya, din ve mezhep ayrimi yapmaksizin tum yabanci unsurlara ticari konularda esit bir sekilde muamelede bulanacakti. Romanya, bagimsizligini kazandiktan sonra, Osmanli Devleti ile olan ticaret hacmi, resmi istatistiklere gore 1878’den 1880 yilina kadar yaklasik uc kat artmisti. Iki ulke arasindaki ticaret hacminde gozlemlenen bu yukari yonlu hareket ve Romanya hukumetinin diger devletlerle ticaret antlasmalari imzalamasi nedeniyle Osmanli Devleti 1887, 1897ve 1901 yillarinda olmak uzere Romanya ile uc ticaret antlasmasini imzalamistir. Antlasmalara ragmen Osmanli-Romen ticari munasebetlerindeki uzlasmazliklar II. Abdulhamid doneminde devam etmistir. Bu calisma kapsaminda, 1878 Berlin Antlasmasi’ndan sonra Osmanli Devleti ile Romanya arasindaki ticari munasebetleri duzenleme tesebbusleri ve bu konudaki uzlasmazliklarin cozume kavusturulmasi sureci uzerine genel bir degerlendirme yapilmasi hedeflenmektedir.","PeriodicalId":30751,"journal":{"name":"Canakkale Arastirmalari Turk Yilligi","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-07-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48074687","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"İsmail Fâzıl [Cebesoy] Paşa’nın Mütareke’nin Akdinden Evvel Vaziyet ve Hâl Üzerine Ufak Bir Nazar Başlıklı El Yazısı Notları","authors":"Sadık Fatih Torun, Tülay Ercoşkun","doi":"10.17518/canakkalearastirmalari.770617","DOIUrl":"https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.770617","url":null,"abstract":"Ismail Fâzil [Cebesoy] Pasa, Osmanli Devleti’nin son zamanlarina taniklik etmis asker ve devlet adami olarak hizmet etmistir. Son Osmanli Mebusan Meclisi’nde Yozgat Milletvekili olmustur. Meclisin feshedilmesinden sonra, fikir ve dusunceleriyle Sivas Kongresi’nde ve ilk TBMM’ye katki saglayarak Milli Mucadele Hareketi icinde yer almistir. Ilk Icra Vekilleri Heyeti’nde Nafia Vekilligi yapmistir. Basili eserlerinin yani sira el yazisiyla tuttugu notlari doneme isik tutmaktadir. Bu calismada, aile arsivinde yer alan “Mutareke’nin Akdinden Evvel Vaziyet ve Hâl Uzerine Ufak Bir Nazar” baslikli el yazisiyla tuttugu notlarin gunumuz Turkcesine cevrilip degerlendirilmesi ve tarih arastirmacilarinin istifadesine sunulmasi amaclanmaktadir.","PeriodicalId":30751,"journal":{"name":"Canakkale Arastirmalari Turk Yilligi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-07-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67449129","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Türkiye - İran Sınır Meseleleri: 1913-1939","authors":"Seçil Kepil Özdemir","doi":"10.17518/canakkalearastirmalari.771090","DOIUrl":"https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.771090","url":null,"abstract":"20. yuzyilda Iran-Turkiye iliskilerinin temelindeki karsilikli rekabet ve guvensizlik iki devletin tarihi birikimi ile ozetlenemeyecek kadar girift bir hal almistir. I. Dunya Savasi sonrasi sinirlar uzerinden tehdit olusturmak bolgesel politikanin bir araci haline gelmistir. Osmanli Devleti’nin cokusu ile Iran-Turkiye sinirlarinda guvensizlik atmosferi belirginlesmistir. Bu calisma, bolge disi aktorlerin mudahalelerinin Turkiye-Iran iliskilerini ve taraflar arasinda sinir guvenligini etkiledigi iddiasindadir. Osmanli Devleti’nin zayiflamasiyla, Ingiltere ve Rusya, Iran ve Osmanli Devleti arasindaki sinir meselelerine Istanbul Protokolu ile dahil olmustur. Benzer mudahaleler, I. Dunya Savasi sirasinda ve sonrasinda Musul Meselesi, Şeyh Sait Isyani gibi sorunlarda da gorulmustur. IranTurkiye sinir bolgelerinde yasayan farkli gruplar bu rekabet ve degisim surecinde silah ve yardim bulmakta zorluk yasamamis, bu durum bolgesel guvensizligin surekliligine sebep olmustur. 1930’lu yillarda dunyadaki sartlar gorunurde IranTurkiye iliskilerinin nispeten yoluna girmesini saglamissa da Iran-Turkiye arasinda yasanan sinir problemleri uluslararasi gerilimlerin tirmandigi donemlerde on plana cikmistir. Bu calismanin amaci, 20. yuzyilda bolgesel guvenlige etki eden ve bu yuzyilin sonlarinda Turkiye sinirlarini saran terorizm tehdidinin alt yapisini ortaya koymak ve Turkiye’nin komsulariyla yasadigi sinir sorunlarinin uluslararasi bir politika araci olarak bu surecteki gelisimini aciklamaktir.","PeriodicalId":30751,"journal":{"name":"Canakkale Arastirmalari Turk Yilligi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-07-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67449140","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Türkler ve Diğerleri","authors":"G. Gökmen","doi":"10.17518/canakkalearastirmalari.770602","DOIUrl":"https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.770602","url":null,"abstract":"Dunya tarihinde onemli bir yere sahip olan Buyuk Selcuklularin tarihi, yayildigi topraklar uzerinde bircok devletin ortak gecmisini olusturmaktadir. Bu onemli devleti, tarihi, sosyal, kulturel ve etnik acidan en iyi ifade edenlerden biri de sair Mu‘izzi (ol. 518-521/1124-1127) olmustur. Mu‘izzi’nin siirlerinde Selcuklu geleneginin, Turk kimliginin ve onlarin dini tercihlerinin izleri gorulmektedir. Devletle ve siyasetle ic ice olan Mu‘izzi, Turk unsurunu ve Selcuklularin oz kimliklerini on plana cikaran siirlerinde Turk boylari hakkinda bircok malumata yer vermekte, ayrica Divân’inda Âd kavmi, Arap, Acem, Deylem, Deyyâr, Ermeni, Hint, Cin ve Rum boylari hakkinda da dikkate deger bilgiler beyan etmektedir. Mu‘izzi’nin, Turk boylari disinda siirlerinde orneklere yer verip gorusler ileri surdugu bu kavimlere nasil bir bakis acisiyla yaklastigi hususu bircok acidan anlam yukludur. Bir yandan Mu‘izzi’nin Divâni’nda ve dusunce dunyasinda bu boylarin ne sekilde yer aldiginin tespiti hakkinda bilgilere ulasilabilecek; ote yandan bu kavimlerin edebi ve tarihi metinlerdeki varligi hakkinda bilgiler elde edilebilecektir. Bu makalede Mu‘izzi’nin Divâni’nda gecen bu boylarla ilgili orneklere ve ifadelere yer verilmektedir.","PeriodicalId":30751,"journal":{"name":"Canakkale Arastirmalari Turk Yilligi","volume":"18 1","pages":"83-99"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-07-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67448930","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Nazım Hikmet’in ‘835 Satır’ Kitabında Alışılmamış Bağdaştırmalar Üzerine Bir İnceleme","authors":"Taylan Abi̇ç","doi":"10.17518/canakkalearastirmalari.770607","DOIUrl":"https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.770607","url":null,"abstract":"Inceleme, Nazim Hikmet Ran’in ‘835 Satir’ adli kitabinda yer alan siirlerdeki alisilmamis bagdastirmalarin tespitini kapsamaktadir. Bu cercevede, alisilmamis bagdastirmalar hakkinda bilgi verildi. Alisilmamis bagdastirmalar, soz dizimi, anlam ve egreltileme acisindan alt basliklar altinda tartisildi ve Nazim Hikmet Ran’in siirlerinden alisilmamis bagdastirma ornekleri verildi. Incelemede, alisilmamis bagdastirmalar hakkinda kaynak taramasi yapildi. Bu cercevede, lisansustu tezler ve bilimsel makalelerden kuramsal bilgi toplandi. Bu bilgiler ile Nazim Hikmet’in “835 Satir” adli kitabinda yer alan siirler analiz edilerek alisilmamis bagdastirmalar incelendi. Incelemenin hipotezi: “Nazim Hikmet siirlerinde alisilmamis bagdastirmalar kullanilmistir” olarak belirlendi. Buna bagli olarak tespit edilen orneklerle hipotez dogrulandi. Nazim Hikmet’in ‘835 Satir’ kitabindaki siirlerinde, alisilmamis bagdasrmalar yaparak siirini estetik baglamda zenginlestirdigi gozlemlendi, fakat alisilmamis bagdastirmalarin ‘835 Satir’da yer alan siirlerinde yogun olarak kullanilmadigi saptandi.","PeriodicalId":30751,"journal":{"name":"Canakkale Arastirmalari Turk Yilligi","volume":"103 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-07-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67449118","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kulle (Turnu) ve Niğbolu Kalelerinin Tamirat ve Tahkimi ile Bölgeye Yapılan Avusturya Taarruzları (XVIII. Yüzyılın Son Çeyreğinde)","authors":"Cengiz Fedakar","doi":"10.17518/canakkalearastirmalari.661146","DOIUrl":"https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.661146","url":null,"abstract":"Osmanli Devleti’nin Avrupa’daki en onemli rakibi XVI. ve XVII. yuzyillarda Habsburg Imparatorlugu iken XVIII. yuzyilda Rus faktoru kendini gostermis, yuzyilin son ceyreginde ise Carlik Rusyasi, Osmanli’nin mucadele ettigi en buyuk dusman huviyetini almisti. Osmanli Devleti, hem Avusturya hem Rusya hudutlarinda ve onemli nehir boylarindaki (Tuna, Turla, Ozi gibi) kaleleri, savas oncesi tahkim ederek hazirlik yapmak durumundaydi. Tuna Nehri’nin iki yakasinda yer alan ve nehirde gecis denetimini saglayan Nigbolu ve Kulle kaleleri de XVIII. yuzyilin son ceyreginde tamir ve tahkimden gecmistir. Nigbolu Kalesi, Osma Nehri vasitasiyla Bulgaristan iclerine kadar; Kulle Kalesi ise Alauta Nehri vasitasiyla Eflak iclerine kadar nufuz etmekte idiler. Bu yuzden 1774 Kucuk Kaynarca Antlasmasi sonrasinda Nigbolu Kalesi ve ozellikle Kulle Kalesi’nde tamirat ve tahkimata buyuk onem verilmistir. Soz konusu kaleler yaklasik olarak XIX. yuzyilin son ceyregine kadar fiilen Osmanli idaresinde kalmistir.","PeriodicalId":30751,"journal":{"name":"Canakkale Arastirmalari Turk Yilligi","volume":"17 1","pages":"143-169"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-12-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67448446","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}