{"title":"Gustaw Herling-Grudziński – Michaił Heller. Korespondencja w latach 1972–1994","authors":"Jędrzej Piekara","doi":"10.12775/sp.2022.004","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sp.2022.004","url":null,"abstract":"Opracowany zbiór listów Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i Michaiła Hellera jest zaledwie drobnym świadectwem relacji, jaka połączyła tych dwóch wybitnych intelektualistów – polskiego i rosyjskiego emigranta. Obaj byli niezwykle silnie doświadczeni przez represyjny system sowiecki, jednak u obu z nich znajdujemy silną fascynację kulturą, umysłowością – może wręcz „cywilizacją” – rosyjską. Nie może zatem dziwić, że znajdowali oni wspólne tematy do rozmów i sporów, mieli tych samych znajomych, czytali te same książki. W pewnym sensie każdy z nich odnalazł w drugiej osobie swego rodzaju „bratnią duszę”, partnera intelektualnego a w końcu również przyjaciela. \u0000Korespondencja pełniła w ich relacji raczej rolę uzupełniającą, dodatkową, była tylko jednym z wielu dostępnych sposobów kontaktowania się. Obaj często spotykali się w Paryżu i we Włoszech, słynne stały się „rosyjskie obiady” u Michaiła i Eugenii Hellerów, które Herling bardzo ciepło wspominał. Autor Innego świata, jako współtwórca i jedna z najważniejszych osób w gronie redakcyjnym „Kultury”, miał również stały kontakt z Hellerem-publicystą, drukującym w periodyku Instytutu Literackiego comiesięczne przeglądy prasy sowieckiej. Polski emigrant pisał również dwukrotnie przedmowy do książek Rosjanina. Ważnym elementem w korespondencji – a zapewne również w ich życiu – było wzajemne pośredniczenie w kontaktach z osobami trzecimi: poprzez przekazywanie namiarów, listów, artykułów czy wycinków prasowych. \u0000Mimo że „wybrakowana”, zawierająca oczywiste „dziury” (czy to spowodowane zaginięciem listów, czy też po prostu urwaniem ich wymiany) korespondencja pokazuje jednak, w jaki sposób ewoluowała znajomość Michaiła Hellera i Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Stanowi ważne źródła dla odtworzenia fragmentów biografii ich obu i – w szerszym kontekście – mówi nam nieco o stosunkach wewnątrz środowiska „Kultury”, również o kontaktach tego środowiska z emigracją rosyjską.","PeriodicalId":245702,"journal":{"name":"Studia Pigoniana","volume":"5 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131487576","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"O konceptach lingwokulturowych w literaturze i jej przekładach. Słów kilka o nowym wydawnictwie naukowym Karpackiej Państwowej Uczelni w Krośnie","authors":"A. Wawrzyńczak","doi":"10.12775/sp.2022.011","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sp.2022.011","url":null,"abstract":"Artykuł prezentuje omówienie książki Leokadii Styrcz-Przebindy Koncepty lingwokulturowe a przekład. Nabokov i inni. W omawianej pozycji zaprezentowany został szereg prac Autorki ukazujący szerokie spektrum jej zainteresowań naukowych i translatorskich, choć skupiający się przede wszystkim na badaniach konkretnych konceptów lingwokulturowych ujmowanych w szerokim kontekście literackim. W centrum uwagi znalazły się rosyjskie koncepty lingwokulturowe: smutek/tęsknota oraz szczęście/radość rozpatrywane w kontekście innych języków europejskich. Istotną sferą dokonań Autorki zbioru są także przekłady prac teoretycznych rosyjskiego lingwisty Grigorija Krużkowa, które mogą inspirować innych badaczy do podejmowania odważnych naukowych wyzwań. Autor artykułu odniósł się również do eseistyki historyczno- -literackiej, która również znalazła się w omawianym zbiorze. Zaprezentowana recenzja wykazuje najistotniejsze zalety omawianej książki i pozwala ocenić jej duże walory naukowo-poznawcze.","PeriodicalId":245702,"journal":{"name":"Studia Pigoniana","volume":"12 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132840879","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"„Odgadywanie” historii biblijnej w Mistrzu i Małgorzacie","authors":"Grzegorz Przebinda","doi":"10.12775/sp.2022.001","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sp.2022.001","url":null,"abstract":"Głównym celem powyższego artykułu było udowodnienie, że Bułhakow w swym Mistrzu i Małgorzacie – poprzez obrazy Jeszui Ha-Nocri, Piłata, Mateusza Lewiego i Kaify – bronił chrześcijaństwa personalistycznego i pełnego miłosierdzia, odrzucał zaś odżywające niestety i w naszych czasach, w latach 20. XXI wieku, „chrześcijaństwo średniowieczne”, posługujące się w swych argumentacjach i praktyce przemocą oraz mieczem. Taki był właśnie, zdaniem autora powyższego artykułu, ideowy cel Bułhakowa, a środki artystyczne mające temu służyć czerpał autor Mistrza i Małgorzaty z literatury religioznawczej i biblijnej. Wbrew szeroko rozpowszechnionym opiniom Bułhakow – inaczej aniżeli powieściowy Mistrz – korzystał podczas tworzenia wątku biblijnego głównie nie ze źródłowych prac w językach obcych, lecz z przetłumaczonych na rosyjski książek na ogół popularnonaukowych, często o zabarwieniu ideologicznym, autorstwa Ernesta Renana czy Frederica Farrara. Jednak to wcale nie dogłębna znajomość historii biblijnej, lecz przede wszystkim geniusz pisarski samego Bułhakowa – wzmocniony jeszcze jego lekturami w języku przede wszystkim ojczystym, ale także przecież tłumaczeń książek obcych – pozwoliły mu „odgadnąć”, tak jak to on sam dogłębnie pojmował, historię Jeszui Ha-Nocri, Piłata, Mateusza Lewiego czy arcykapłana Kaify. W ustaleniu albo przynajmniej zarysowaniu tego wszystkiego pomogła autorowi powyższego artykułu trzydziestopięcioletnia już praca badawcza nad Mistrzem i Małgorzatą, rozpoczęła jeszcze w połowie lat 80. we współpracy z Andrzejem Drawiczem i kontynuowana potem poszukiwaniami w archiwum Bułhakowa w Moskwie, a teraz zwieńczona – jak na razie – rodzinnym tłumaczeniem na polski Mistrza i Małgorzaty, które ukazało się wraz z nowym korpusem komentarzy w 2016 roku w krakowskim wydawnictwie Znak.","PeriodicalId":245702,"journal":{"name":"Studia Pigoniana","volume":"39 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114165488","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"O książkach rysunkowych Stanisława Wyspiańskiego","authors":"Tadeusz Łopatkiewicz","doi":"10.12775/sp.2022.006","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sp.2022.006","url":null,"abstract":"Młodzieńcze szkicowniki Stanisława Wyspiańskiego z lat 1876–1891 stanowią cenne źródło w badaniach nad edukacją artystyczną i wczesną twórczością artysty. Czternaście tek rysunków oraz notatek, zachowanych do dziś, dokumentuje rozwój talentu Wyspiańskiego – od dziecięcych szkiców, poprzez kopiowanie wartościowych dzieł sztuki polskiej i obcej, studia nad twórczością Dürera i Schongauera, terenowe prace inwentaryzacyjne zabytków na Ukrainie, w okolicach Opoczna i w Małopolsce, aż po naukowo-artystyczne efekty jego podróży po Europie Południowej i Zachodniej. Podręczny i pomocniczy charakter szkicowników Wyspiańskiego spowodował, iż wiele z nich nie dotrwało do dziś, inne zaś są niekompletne i w ogólnie złym stanie. Stosunkowo najlepiej zachowały się dwa zespoły tek rysunkowych – zabezpieczone przez Janinę Stankiewiczową, ciotkę artysty, oraz te, które zakupił Stanisław Tomkowicz, galicyjski konserwator zabytków. Ze skomplikowanych losów tych archiwaliów wynika wprost ich dzisiejsze rozproszenie w zbiorach wielu muzeów i kolekcjach prywatnych: Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Muzeum Narodowego w Warszawie. Artykuł jest przeglądem szkicowników Wyspiańskiego zachowanych w zbiorach publicznych, przybliża kulisy powstania poszczególnych tek rysunkowych oraz sytuuje je na tle działalności artysty.","PeriodicalId":245702,"journal":{"name":"Studia Pigoniana","volume":"12 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128574470","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"To nie Ukraińcy bombardują rosyjskie miasta","authors":"Dmitrij Głuchowski, Liza Anikina, Jewgienij Buntman","doi":"10.12775/sp.2022.010","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sp.2022.010","url":null,"abstract":"Tekst powyższy to przekład na język polski wywiadu, jakiego udzielił młody rosyjski pisarz Dmitrij Głuchowski (ur. w 1979) dwójce dziennikarzy Radia Echo Moskwy w dniu agresji putinowskiej Rosji na Ukrainę. Pisarz potępia agresywną wojnę swego kraju, wzywając wszystkich rodaków do identycznej postawy. Jego zdaniem, obecna wojna nie tylko zrujnuje Ukrainę, ale także wyłączy na długie dziesięciolecia Rosję, jako agresora, z grona cywilizowanych państw świata.","PeriodicalId":245702,"journal":{"name":"Studia Pigoniana","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123368804","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"„To jedno Słowo odkrywa Wszystko…”","authors":"Jan Tulik, B. Trygar, Franciszek Tereszkiewicz","doi":"10.12775/sp.2022.014","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sp.2022.014","url":null,"abstract":"W rozmowie nawiązującej do niedawnego jubileuszu siedemdziesiątych urodzin Jana Tulika (2021) rozmówcy nawiązali do najważniejszych wątków twórczości poety i pisarza, poetyckiej wyobraźni i powinowactw literackich, procesu twórczego i kondycji współczesnego świata, a także osobistej tablicy wartości.","PeriodicalId":245702,"journal":{"name":"Studia Pigoniana","volume":"31 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121537088","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Rozmowa Kazimierza Brauna i Barbary Trygar o dramaturgii Tadeusza Różewicza","authors":"B. Trygar","doi":"10.12775/sp.2022.007","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sp.2022.007","url":null,"abstract":"Celem wywiadu jest przypomnienie współpracy artystycznej Tadeusza Różewicza i Kazimierza Brauna. Braun wyreżyserował 19 przedstawień sztuk Różewicza w Polsce – w Lublinie i we Wrocławiu, oraz za granicą – w Stanach Zjednoczonych, Irlandii i Bułgarii. Wyreżyserowane przedstawienia zawsze zdobywały najwyższe recenzje polskich i zagranicznych krytyków i uczonych.","PeriodicalId":245702,"journal":{"name":"Studia Pigoniana","volume":"108 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132450616","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Michaiła Bułhakowa droga do filmu","authors":"Igor Przebinda","doi":"10.12775/sp.2022.003","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sp.2022.003","url":null,"abstract":"W niniejszym artykule podjęta została próba naszkicowania obrazu twórczości literackiej (prozatorskiej i dramaturgicznej) Michaiła Bułhakowa, wraz z jej tłem historyczno-politycznym, jako wstępu do jego własnej przygody z filmem oraz późniejszych, już pośmiertnych, ekranizacji jego dzieł – na czele z Mistrzem i Małgorzatą. Przy takim ujęciu przejście Bułhakowa od prozy (Biała Gwardia) do dramaturgii (Dni Turbinów) może się jawić jako dopiero pierwszy krok ku jego przygodzie z filmem. Wydaje się bowiem, że droga od powieści przez dramat do filmu jest znacznie łatwiejsza niż bezpośrednia droga od powieści do filmu. Zarysowane zostały tu zatem zarówno konteksty teatralne Bułhakowa, jak i konteksty muzyczne, z uwzględnieniem przedstawień operowych i musicalowych. Opisano także zwięźle autorskie scenariusze Bułhakowa do niezrealizowanych ostatecznie ekranizacji Rewizora i Martwych dusz Gogola. Została podkreślona rola przestrzeni Kijowa i Moskwy, jako dwóch z kilku najistotniejszych, obok Jerozolimy, Rzymu i Paryża, mitycznych miast pisarza. W artykule uwypuklona została kinematograficzna natura dzieł Bułhakowa. Przywołane zostają w tym filmowo-teatralnym kontekście opinie badawcze takich autorów jak – Konstanty Paustowski, Andrzej Drawicz, Marietta Czudakowa, Aleksy Warłamow, Eugeniusz Zamiatin, Miron Pietrowski, Alicja Helman, Joanna Wojnicka. Zarysowany wstępnie zostaje również urbanistyczny wymiar powieści Mistrz i Małgorzata, jako apoteozy miasta i osiągnięć cywilizacji, co także przełoży się na późniejsze ekranizacje tego arcydzieła.","PeriodicalId":245702,"journal":{"name":"Studia Pigoniana","volume":"10 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128525335","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ironią w strach. Dmitrij Bykow w Krakowie i Krośnie wiosną 2014 roku","authors":"B. Gołąbek","doi":"10.12775/sp.2021.013","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sp.2021.013","url":null,"abstract":"Tekst jest próbą zakreślenia atmosfery towarzyszącej wizycie Dmitrij Bykowa w Krakowie i Krośnie wiosną 2014 roku. Pobyt rosyjskiego pisarza w Polsce, na zaproszenie rektora krośnieńskiej uczelni, miał miejsce w szczególnym momencie. Patriotyczna, proputinowska Rosja świętowała aneksję Krymu, a na Wschodzie Ukrainy trwała rosyjska dywersyjna operacja wojenna prowadząca do destabilizacji regionu. W tej trudnej dla znacznej części rosyjskiej antyreżimowej opozycji sytuacji Dmitrij Bykow podzielił się z polskimi słuchaczami swoimi spostrzeżeniami i niepokojami dotyczącymi położenia literatów w Rosji 2014 roku. Publicysta w swych barwnych wystąpieniach oraz nieformalnych rozmowach, zapewne skrywając lęk o przyszłość, korzystał z poetyki ironii, tak jak niegdyś z wdziękiem czynił to wielbiony w Polsce poeta i pieśniarz Bułat Okudżawa.","PeriodicalId":245702,"journal":{"name":"Studia Pigoniana","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131355642","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
求助内容：
应助结果提醒方式：
京公网安备 11010802042870号
