Medeniyet Kültürel Araştırmalar Belleteni最新文献

{"title":"KADIN EMEĞİNİN ÜRETİM VE YENİDEN ÜRETİM SÜRECLERİNDEKİ YERİNE YÖNELİK BİR SORGULAMA","authors":"Sümeyra Taşdemir","doi":"10.60051/medbel.1499538","DOIUrl":"https://doi.org/10.60051/medbel.1499538","url":null,"abstract":"Son iki yüzyıldan itibaren kadınlar tarihin erkek isimlerini zikretmesine, dünyanın eril düşünce ve istekleriyle şekillenmesine itiraz etmektedir. İnsanlık tarihi boyunca, kadınlar erkeklerle hep birlikte var olmasına rağmen ve her zaman ikisi de çalışmasına rağmen emeklerinin bir tarihe dönüşmesini ve kendilerinin dünyanın biçimlenmesinde söz hakkının olmamasının sebebini sorgularlar. Bu sorgulama kadınların kendilik bilincine yönelik bir girişimdir. Bu çalışma, zaman ve mekan üretiminin cinsiyetçi yapısı içerisinde kadının emeğinin görünmez kılındığı durumları tespit etmeyi amaçlar. İlk olarak üretim ve yeniden üretim süreçlerinde tarih sahnesinde kadının var ol(ama)ma senaryoları gündeme getirilecektir. İkinci olarak tarih bir ürün olarak ele alınacaktır. Onun üretilmesinde eril etki ve egemenliğinin nedenlerine bakılacaktır. Son olarak; yaşam alanlarının bir ürün olduğu iddiası doğrultusunda yaşam alanlarının cinsiyetçi yapısı ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır. Çalışmadaki tüm tespit ve iddialar üretim süreçlerinde kadının yerinin neresi olduğuna yöneliktir.","PeriodicalId":228702,"journal":{"name":"Medeniyet Kültürel Araştırmalar Belleteni","volume":" 12","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141678475","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"1895-1896 DÜRZÎ İSYANI VE HAVRAN SEYYAR KOLORDUSUNUN İSYAN BASTIRMA FAALİYETLERİ","authors":"Ahmet Turan","doi":"10.60051/medbel.1494092","DOIUrl":"https://doi.org/10.60051/medbel.1494092","url":null,"abstract":"Bu makale, 1895-1896 yılları arasında meydana gelen Dürzî İsyanı ve Havran Seyyar Kolordusunun bu isyanı bastırma sürecini ele almaktadır. Havran, Cebelidürûz ve Şeria Vadisi arasında yer alan, Şam’ın önemli bir tarım ve hayvancılık bölgesidir. Osmanlı Devleti’nin Tanzimat Dönemi’nde merkezileşme çabaları, özellikle Dürzî toplumu gibi merkezî idareden bağımsız hareket eden yerel otoritelerin tepkisine neden olmuştur. Makale, Havran’daki Dürzî isyanının Osmanlı merkezi idaresine karşı direnişin bir parçası olarak nasıl ortaya çıktığını ve bu isyanın bastırılması sürecinde yürütülen askerî faaliyetleri detaylandırmaktadır. 1895 yılında Süveyde kışlasındaki Osmanlı askerleri ile Dürzîler arasında başlayan çatışmalar, Dürzîlerin bölgedeki Müslüman ve Hristiyan köylerine saldırıları ile devam etmiştir. İsyanı bastırmak için kurulan Havran Seyyar Kolordusu, bölgeye iki kez askerî harekât düzenleyerek bölgede düzeni sağlamaya çabalamıştır. Çalışma, Osmanlı arşiv belgeleri ve ikincil kaynaklardan yararlanarak, 1895 Dürzî isyanının detaylarını ve Osmanlı Devleti’nin isyanı bastırma çabalarını incelemektedir. İsyanın bastırılmasına yönelik olarak gerçekleştirilen askerî operasyonlar, seyyar kolordunun stratejik hareketleri ve isyanın sonuçları ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Makale, Dürzîlerin Osmanlı merkezi idaresine karşı direniş potansiyelini ve Havran bölgesindeki isyanın Osmanlı askerî yapısındaki zorluklarını ortaya koymaktadır.","PeriodicalId":228702,"journal":{"name":"Medeniyet Kültürel Araştırmalar Belleteni","volume":"21 52","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141699989","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ALMANYA’DA YAŞAYAN TÜRKLERDE GELENEKSEL MÜZİĞİN SOSYALLEŞTİRİCİ ROLÜ ÜZERİNE: NEUSTADT PROJESİ VE SAZ-TREFF","authors":"A. Şenli̇k","doi":"10.60051/medbel.1405613","DOIUrl":"https://doi.org/10.60051/medbel.1405613","url":null,"abstract":"Hem öznesi hem nesnesi olmak zorunda olduğum bu çalışmada, 1993-1999 yılları arasında Almanya’nın Mainz kentinde yürütülen Neustadt Projesi şemsiyesi altında faaliyet gösteren Saz-Treff adlı müzik buluşmalarında bağlama hocalığım boyunca edindiğim izlenimlerden bahsedeceğim. Metin tabii ki sadece kişisel gözlemlerim üzerine bina edilmedi. Kullanılan basılı ve online kaynakların yanı sıra belki de en yetkili ağızdan, projenin en emektar çalışanlarından Sibel Soyer’den aldığım bilgilerle desteklendi. \u0000 \u0000Neustadt Projesi, yabancıların Almanya toplumuna entegre olmalarına destek vermek üzere Arbeit und Leben adlı derneğin koordinatörlüğünde, kamu kaynakları kullanılarak finansmanı sağlanan uzun soluklu bir projedir. Proje, 2023’te 40’ıncı kuruluş yılını kutlamıştır. Proje faaliyetleri kapsamında yabancılara Almanca dil dersleri verilmekte, ev hanımlarıyla daimî buluşmalar düzenlenmekte, çocuklara ve gençlere yönelik danışmanlık ile ev ödevi yardımı gibi hizmetler sunulmaktadır. Proje bünyesinde ayrıca 1987’den 2000 yılı başına kadar sürdürülen müzik faaliyetleri de bulunmaktaydı. Finansmanı belediye ve birtakım resmî kuruluşlarca sağlanan bu müzik faaliyetlerine Saz-Treff (Saz Buluşmaları) adı verilmişti. Bu çalışmada daha çok bu buluşmaların müzikal ve sosyal etkinlik olarak mahiyeti konusuna değinilecektir.","PeriodicalId":228702,"journal":{"name":"Medeniyet Kültürel Araştırmalar Belleteni","volume":"120 42","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139391500","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"DİYARBEKİR GAZETESİNE GÖRE ISLAHHANENİN KURULUŞU VE EKONOMİK ANLAMDA VİLAYETE YANSIMALARI (1869-1870)","authors":"Şahin Sert","doi":"10.60051/medbel.1402723","DOIUrl":"https://doi.org/10.60051/medbel.1402723","url":null,"abstract":"Bu araştırmada Diyarbakır’da zanaat ve ziraatin gelişmesine katkı sağlayan kuruluşlardan biri olan Diyarbakır Islahhanesinin kuruluş süreci ve bunun ekonomik anlamda Diyarbakır’a yansımalarının nasıl olduğu yerel bir gazete olan Diyarbekir Gazetesinin bakış açısıyla anlatılmıştır. Islahhanenin kuruluş süreci araştırmanın temel konularından biri olduğu için birinci bölümde sadecce Islahhanenin kuruluş aşamasına yer verilmiş, Islahhanenin daha sonraki gelişim evrelerine ise değinilmemiştir. İkinci kısımda ise kurulan Islahhanenin Diyarbakır’a ekonomik anlamda yansımasının nasıl olduğu gazetenin değerlendirmeleri ışığında ifade edilmiştir. Araştırma kapsamında Diyarbekir Gazetesinin 1869-1870 yıllarını içeren 70 sayısı incelenmiş ve bunlardan konumuz ile alakalı olan sayıları makaleye alınmıştır. Ayrıca Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivinde yer alan Diyarbekir Vilayet Meclisinin Islahhanenin kurulması amacıyla Sadaret makamına yazdığı yazılar ile verilen cevapların yer aldığı resmi belgelerden de faydalanılmıştır. Diyarbakır Islahhanesinin kurulduğu andan itibaren büyük bir ilerleme gösterdiği görülmektedir. Islahhanenin bu gelişimi devlet yetkilileri tarafından da farkedilmiştir. Bu sebepten gelişiminin devam etmesi için Islahhanenin yetkililer tarafından sürekli desteklendiği anlaşılmaktadır. Yerel bir gazete olan Diyarbekir Gazetesi bu gelişmeyi vilayetin ve ülkenin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntıları da göz önünde bulundurarak anlatmıştır. Gazete, bunun yanında yaptığı haberler üzerinde değerlendirmelerde bulunmuştur. Diyarbekir Gazetesinin bu değerlendirmeleri yaparken Avrupadan örnekler verdiği, vilayetin ve ülkenin nasıl kalkınabileceği konusunda tespitler yaptığı görülmüştür.","PeriodicalId":228702,"journal":{"name":"Medeniyet Kültürel Araştırmalar Belleteni","volume":"51 47","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139125421","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"17. Yüzyıl İstanbul Kadınlarının Terekelerine Göre Bir Servet Unsuru Olarak Köle (1656-1676)","authors":"Şule İYİGÖNÜL ATASAĞUN","doi":"10.60051/medbel.1408741","DOIUrl":"https://doi.org/10.60051/medbel.1408741","url":null,"abstract":"Bu makale, 17. yüzyıl ikinci yarısında İstanbul Suriçi’nde yaşayan kadınların servetlerinde yer alan köle, bir servet unsuru olarak incelenmiştir. Bu inceleme için 1656-1676 yılları arasına ait Mülga Beledî Kısmet Mahkemesinde yer alan kadın terekeleri kullanılmıştır. Bu mahkeme kayıtları orta halli Osmanlı halkına dair kayıtlar içermektedir. Bu kayıtların yanı sıra mukayese için aynı yıl aralığına ait askerî sınıfa mensuba ait kayıtları içeren Kısmet-i Askerî Mahkemesi kayıtlarından da istifade edilmiştir. Buna göre Mülga Beledî Kısmet Mahkemesinde 591 kadın, 1230 erkek terekesi ve Kısmet-i Askerî Mahkemesinde yer alan 172 kadın, 610 erkek toplam 2603 tereke kaydı tespit edilmiştir. Bu terekelere göre 290 kişinin 583 kölesi bulunmaktadır. Makale konusu olan kadınlarda 22 kişinin köle sahibi olduğu anlaşılmaktadır. Her iki mahkeme Suriçi halkına ait tereke kayıtları bulunmasından yola çıkarak o dönem İstanbul toplumunda köle kökenliler, köle sahibi olma, köle sahiplerinin cinsiyetleri, köle fiyatları, köle cinsleri ve isimleri, azad olan kölelere dair tespitlerde bulunulmuştur.","PeriodicalId":228702,"journal":{"name":"Medeniyet Kültürel Araştırmalar Belleteni","volume":"118 29","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139133942","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Orta Çağ Avrupa’sında Hıristiyan Törenlerinde Kullanılan Taşınabilir Kutsal Su Kabı ve Serpme Üzerine Genel Bir Bakış","authors":"Berna YILDIRIM ATEŞ","doi":"10.60051/medbel.1397271","DOIUrl":"https://doi.org/10.60051/medbel.1397271","url":null,"abstract":"Bu çalışmada, Hıristiyan liturjisinde büyük bir öneme sahip olan kutsal su kabı ve birlikte kullanılan serpme objesinin, tarihsel süreç içerisindeki uğradığı değişimler ve bu değişimin sonucunda edindiği yer üzerine kapsamlı bir araştırma yapılmıştır. Yapılan bu çalışmada özellikle eserlerin günümüze ulaşan örnekleri de dikkate alınarak, etimolojisi, formu, malzemesi, süsleme ve ikonografik değerlendirmesi alt başlıklar altında bir bütün olarak ele alınmıştır. Ayrıca liturji ile olan ilişkileri, politik çıkarımları, törenlerde ne şekilde ve hangi sembolik amaçlarla kullanıldıkları da belirtilmiştir. M.S. 9. yüzyıl ile birlikte toplu ayinlerde daha da yaygınlaşmaya başlayan bu objelerin, “kutsal su” ile bütünsel ilişkisi, Hıristiyan öğretisinde yeni bir boyut kazanır. Suyun yaşam veren doğası, Tanrı tarafından yönlendirilen bir güce evrilir. Bu bağlamın ortaya çıkarılabilmesi için bu türden eserlerin hem dönem liturjisi hem de Hıristiyan yaşamındaki rolü açıklanmaya çalışılmıştır. Ayrıca bu tür kaplar, işlevleri farklı olan bazı su kapları ile aynı isimle adlandırıldıkları için hem yazılı kaynaklarda hem de kilise envanterlerinde bir karışıklığa neden olmuştur. Hangi kabın bu tür bir kullanımda olup olmadığının tespiti ve takibi oldukça zordur. Ayrıca günümüze ulaşan sınırlı örneklerin ve yazılı kaynakların çoğu Orta çağ ve Orta çağ sonrası Avrupa kaynaklı olduğu için çalışma, bu bölgeyi etkileyen sanat anlayışları dikkate alınarak değerlendirilmiş ve böylelikle konunun daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayacak çoklu bir bakış açısı sunmuştur.","PeriodicalId":228702,"journal":{"name":"Medeniyet Kültürel Araştırmalar Belleteni","volume":" 92","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139139308","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"1861-1865 Amerikan İç Savaşı'nın Birleşik Krallık Gazetesi The Sun'a Yansımaları","authors":"Emel Ayhan","doi":"10.60051/medbel.1402772","DOIUrl":"https://doi.org/10.60051/medbel.1402772","url":null,"abstract":"1776 yılında İngiltere’ye bağlı on üç koloni Amerika kıtasında bağımsızlığını ilan etti. Bu on üç koloninin içerisinde, genellikle Afrika’dan getirilen köleler bulunuyordu. Köleler tarım için tarlalarda çalıştırılıyordu. Zamanla Amerika’nın kuzey eyaletlerinde endüstri gelişti. Tarımın yanında balıkçılık ve kürk ticareti yapıldı. Bu ticaret dünyaya yayıldı. Bu nedenle Kuzey artık tarımda değil, sanayi alanında çalışacak insana ihtiyaç duymaya başladı. Tarıma göre sanayide az kişi çalışıyor daha fazla kazanç sağlıyordu. Kuzey eyaletleri gelişirken, güney eyaletleri ise tarımda çalışmaya devam ediyordu. Güneyin temel geçim kaynağı pamuktu. Güney, Pamuk tarlalarında ve fabrikalarında çalıştırmak için daha fazla köleye ihtiyaç duyuyordu. 1860 yılında köle karşıtı Lincoln ’nün Başkan seçilmesi Güney eyaletlerini memnun etmedi. Özellikle Lincoln ‘nün köleliği kaldırmak istemesi, Güney eyaletlerinin Amerika Birleşik Devletlerinden ayrılmak istemesine neden oldu. Kuzeyden ayrılan eyaletler Konfederasyon adı altında bir devlet kurdu. Abraham Lincoln bu ayrılığı ve bu devleti kabul etmedi. Ancak Konfederasyon Devleti Kuzey’den ayrılmaya kararlıydı. Bu nedenle Güney, Kuzey’e karşı ilk atışını gerçekleştirdi. Böylece Amerika’da bir iç savaş ortaya çıktı. Yaşanan bu iç savaş dünya gündemine de oturdu. Bu iç savaşı yakından takip eden devletlerden birisi de Birleşik Krallıktı. Bu çalışmada Birleşik Krallık’a ait The Sun Gazetesi’nde yayımlanan Amerikan İç Savaşı haberlerine yer verilmiştir. Bu haberler doğrultusunda Amerikan İç Savaşı incelenmiştir. Bu savaşın ‘’The Sun’’ gazetesine nasıl yansıdığı tespit edilmeye çalışılmıştır.","PeriodicalId":228702,"journal":{"name":"Medeniyet Kültürel Araştırmalar Belleteni","volume":"73 10","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139150112","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Medâris-i İlmiye Nizamnâmesi Sonrasında Osmanlı Taşrasında Medrese Kurma Teşebbüsleri (1910-1914)","authors":"Hasan Şahi̇ntürk","doi":"10.60051/medbel.1404928","DOIUrl":"https://doi.org/10.60051/medbel.1404928","url":null,"abstract":"Öz Bu makalenin konusu, 1910 Medâris-i İlmiye Nizamnâmesi’nden 1914 Islah-ı Medâris Nizamâmesi’ne kadar geçer dört yıllık süreçte, Osmanlı taşrasındaki asr-ı hazıraya uygun, fünûn-i cedide derslerini programında barındırır bir şekilde kurulması amaçlanan medreselerdir. 26 Şubat 1910 tarihinden itibaren Medâris-i İlmiye Nizamnâmesinin yayımlanmasıyla beraber artık medreselerde fünûn-i cedide dersleri okutulmaya başlanmıştır. Fakat bu uygulama büyük oranda İstanbul ile sınırlı kalmış, fünûn-i cedide dersleri taşradaki medreselerde birkaç örnek uygulama dışında yaygınlık kazanamamıştır. Bu sebeple bazı vilayetlerde zamanın koşullarına uygun, mevcut medreselerin dışında yeni bir medrese kurma girişimleri söz konusu olmuştur. Bu girişimler, nizamnâmenin bir gereği olarak ortaya çıkmamıştır. Fakat nizamnâmenin fünûn-i cedidenin medreselerde okutulmasına olanak sağlaması dolayısıyla oluşturmuş olduğu ortam bu girişimlere bir zemin hazırlamıştır. Priştine, Van ve Bağdat’ta örneklerine rastlayabildiğimiz bu projeler savaşlar ve mâlî kaynak yoksunluğu sebebiyle hayata geçirilememiştir. Fakat ders programları, fiziki-mimari özellikleri, amaçları ve kendi bölgeleri için taşıdıkları misyon bakımından incelenmeye değerdir. Zira bu medreseler mevcut medreselerin yanında alternatif yeni bir medrese anlayışı sunmaktadır. Ayrıca mevcut medreselerden fiziki-mimari özellikleri bakımından daha farklı ve büyük düşünülen bu medreseler, Darü’l-Fünûn benzeri olarak tahayyül edilmiştir. Bu medreselerin talebe sayısı da mevcut medreselerden çoktur. Bunun yanında bu medreseler, kurulması planlanan vilayet ve civarı için taşıdığı misyon bakımından da dikkat çekicidir. Zira Priştine, Van ve Bağdat belirtilen yıllarda Osmanlı Devleti’nin çeşitli sorunlarla mücadele ettiği vilayetlerdir. Bu anlamda medreselerin, hem halkın dini ve dünyevi eğitim seviyesini yükseltmek hem de bölgedeki farklı propagandalara engel olma amaçları bulunmaktadır.","PeriodicalId":228702,"journal":{"name":"Medeniyet Kültürel Araştırmalar Belleteni","volume":"25 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139154732","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"27 Numaralı Galata Şer'iyye Sicili","authors":"Ö. Yilmaz","doi":"10.60051/medbel.1405535","DOIUrl":"https://doi.org/10.60051/medbel.1405535","url":null,"abstract":"Asırlar boyunca geniş bir coğrafyaya hükmeden ve hükmü altında zengin bir etnik yapı barındıran Osmanlı Devleti’ne dair olaylar ve olgular günümüze intikal eden arşiv kaynaklarından yararlanarak tespit edebilmekteyiz. Zengin arşiv kaynakları içerisinde yer alan şer‘iyye sicillerinin incelenmesiyle sosyal ve kültürel, idarî, hukukî ve iktisadî alanlarındaki pek çok bilgiye ulaşabilmekteyiz. Mahkeme kaydı dediğimiz bu siciller hukukun nasıl uygulandığı ve İslam hukuku ile şer‘i hukukun değerlendirmesinin yapılabileceği önemli bir kaynak olduğunu görebilmekteyiz. Muhtelif konulara sahip olan bu siciller Osmanlı tarihi için mihenk taşı olduğunu söyleyebiliriz. Bu çalışmada 27 numaralı Galata şer‘iyye sicili tanıtmakla birlikte aynı zamanda defterin nasıl incelendiği ve defterin bulunduğu H.1013-1014 (M. 1604-1605) tarihli dönemin sosyo-ekonomik hayatına dair değerlendirmeler yer almaktadır. Defterin incelenmesini kolaylaştırmak adına iki bölüme ayırarak değerlendirmeler yapıldı. Defterin ilk bölümü kadı tarafından ele alınan satış, borç, alacak-verecek, rehin, muhalefat, vakıf, ortaklık, köle, gümrük, suç, aile ve miras gibi davaların yer aldığı hükümleri barındırmaktadır. Bu kısım da Osmanlı tebaasının günlük yaşamını, uğraşını, sorunlarını ve sorunlar karşısında çözüm arayışlarını görebilmekteyiz. İkinci bölümde ise merkezden kadıya gönderilen ferman, berat, buyruldu, tezkire, temessük ve arz-hal gibi belgelerin değerlendirmeleri bulunmaktadır. Bu kısımda merkez ile taşra arasındaki iletişimi görmekteyiz. Merkezden kadıya gönderilen ve deftere kaydedilen belgelerde merkeze iletilen şikayetler ve talepler, devlet memurunun görevlendirilmesi, vergilerinin ödendiğine dair belgeler yer almıştır.","PeriodicalId":228702,"journal":{"name":"Medeniyet Kültürel Araştırmalar Belleteni","volume":"61 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139154277","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"14. Yüzyılın Son Çeyreğinde Moğolistan’daki Siyasi Durum ve Bu Durumun Timurlu-Ming İlişkilerine Etkisi","authors":"Nureddin İzbasar","doi":"10.60051/medbel.1405586","DOIUrl":"https://doi.org/10.60051/medbel.1405586","url":null,"abstract":"1368 yılında Yuan Hanedanlığı’nın son imparatoru Togan Timur’un Hanbalık’tan kuzeye çekilmesi Moğolistan’da yeni bir dönemin başlangıcı oldu. Kubilay ile Arık Buka arasındaki mücadeleden bir asır geçmesine rağmen Togan Timur’un Moğolistan’a dönmesi, Arık Buka ailesini hoşnut etmedi. Onlar Arık Buka’nın intikamını almaya ve Altan Uruk’un siyasi nüfuzunu kazanmaya niyetlendiler. Bunun için Ming Hanedanlığı’nın yürüttüğü askerî seferleri izleyerek Togan Timur ve oğullarının iyice güçten düşmesini beklediler. Nihayetinde Togan Timur’un oğlu Togus Timur, 1388 yılında Moğolistan’ın doğusundaki Buyr Gölü kıyısında Ming ordusu tarafından ağır bir bozguna uğratıldı. Arık Buka’nın torunu Yesudar beklediği anın geldiğini düşünerek harekete geçti. Küçük bir müfrezeyle Karakurum’a doğru kaçan Togus Timur’a saldırarak onu öldürdü. Buyr Gölü Savaşı sonrası Ming ordusunun esir aldığı on binlerce insanın içinde Semerkantlı tüccarlar da vardı ve Ming’in başkenti Nanjing’e götürüldü. Yapılan tahkikler sonucunda onların Semerkantlı tüccarlar olduğu anlaşılınca ülkelerine sağ salim dönmeleri sağlandı. Böylelikle dolaylı da olsa iki ülke arasında temas kurulmuş oldu. Öte yandan Ming Hanedanlığı’nın müdahalesiyle karışan Moğolistan, taht mücadeleleri ve kanlı suikastlarla boğuşmaya başladı. Togan Timur soyundan gelen Olcay Timur canını kurtarmak için Semerkant’a kaçmak zorunda kaldı. Bu da Emir Timur’un Çin hakkındaki düşüncelerinin şekillenmesinde büyük bir rol oynadı. Emir Timur, Moğol tüccarları casusluk için Ming’e gönderdiği gibi Çin’i fethetmek için yola çıktığında yanına Olcay Timur’u da almıştı. Dolayısıyla Timurlu-Ming ilişkilerinde Moğollar ve Moğolistan faktörü gerek doğrudan gerekse dolaylı yoldan etkisini sürdürdü. Bu çalışmada dönemin Çince ana kaynakları, Timurlu dönemi ana kaynakları ve 17. yüzyıl sonrası kaleme alınmış (birinci elden) Moğolca kaynaklardan istifade edilerek Çin’de Yuan Hanedanlığı’nın yıkılış süreci takip edilerek 15. yüzyılın başına kadar devam eden Ming-Moğol ilişkilerinin Ming-Timurlu ilişkilerini nasıl etkilediği ortaya konulmaya çalışılmıştır.","PeriodicalId":228702,"journal":{"name":"Medeniyet Kültürel Araştırmalar Belleteni","volume":"69 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139153236","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}