{"title":"Myśl apologetyczna księdza Idziego Radziszewskiego – pierwszego rektora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II","authors":"Ewa Banasińska","doi":"10.18290/rt22699.1","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rt22699.1","url":null,"abstract":"Celem niniejszego opracowania jest przybliżenie myśli apologetycznej ks. Idziego Radziszewskiego, pierwszego rektora KUL. Ksiądz Radziszewski uważał, że jednym z jego najważniejszych obowiązków jest walka z błędnymi poglądami dotyczącymi religii. W swych pracach podjął się dyskusji z ewolucjonistyczną koncepcją religii oraz niewłaściwym ujmowaniem relacji między teologią a naukami przyrodniczymi. Dla ukazania wspomnianych wymiarów myśli apologetycznej ks. Radziszewskiego przeanalizowane zostały cztery główne jego dzieła, uznane za ważne w polskiej apologetyce. Analizę przeprowadzono podejmując się ukazania dwóch zasadniczych tematów, na których skupił się w swej obronie myśli katolickiej pierwszy rektor KUL. Były to kolejno: zagadnienie genezy religii oraz relacja istniejąca między teologią a naukami przyrodniczymi. Przeprowadzona analiza pozwoliła wskazać, że w swoich poglądach ks. I. Radziszewski: 1) sprzeciwiał się rozpowszechnionemu w jego czasach przekonaniu, że jedynie tzw. metoda naukowa (negująca np. refleksję filozoficzną) pozwala osiągnąć prawdę; 2) wykazał nieusuwalne sprzeczności w ewolucyjnej koncepcji genezy religii, która dominowała w jego czasach; 3) wskazał na racjonalne podstawy nadprzyrodzonego pochodzenia religii; 4) wskazał na konieczność respektowania kompetencji poznawczych w przypadku konfliktów zachodzących między wiedzą opartą na poznaniu naukowym a wiedzą będącą owocem refleksji teologicznej; 5) twierdził, że żadne odkrycia w obszarze nauk ścisłych nigdy nie będą mogły – ze względu na różny przedmiot poznania – podważać słusznych twierdzeń teologicznych.","PeriodicalId":206836,"journal":{"name":"Roczniki Teologiczne","volume":"48 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125086776","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Analiza Modlitwy Eucharystycznej H Kościoła Anglii","authors":"Dominik Bosak","doi":"10.18290/rt22698.2","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rt22698.2","url":null,"abstract":"Niniejszy artykuł poświęcony jest analizie jednej z modlitw eucharystycznych Kościoła Anglii (Church of England), jaką jest Modlitwa H (Eucharistic Prayer H). Jest to najkrótsza modlitwa eucharystyczna spośród wszystkich pozostałych, jakie obecne są w głównym tomie Common Worship. Jej struktura została opracowana w ten sposób, że zastosowany w niej model dialogiczny stanowi rdzeń całej modlitwy. Jest to jeden z elementów, który wyróżnia tę modlitwę od pozostałych modlitw eucharystycznych Kościoła Anglii. Przyjęcie dialogicznej formy wspiera rozumienie Eucharystii jako wydarzenia celebrowanego we wspólnocie i przez całą wspólnotę, przeciwko indywidualistycznym tendencjom. Fundamentalnym aspektem modlitwy jest jej teocentryczny charakter. Tekst ukazuje Boga Ojca, jako Tego, który jest w centrum modlitwy eucharystycznej, gdyż to On jest jej adresatem. Ważną kwestią dotyczącą modlitwy H jest również jej głęboka więź z Tradycją Kościoła. Analiza tekstu pozwala stwierdzić, że treść modlitwy jest mocno zakorzeniona w Piśmie Świętym oraz w teologii Ojców Kościoła. Pomimo zachowania tego fundamentalnego dziedzictwa, w modlitwie tej pojawiają się nowatorskie rozwiązania, które wnoszą świeżość do liturgii Kościoła Anglii.","PeriodicalId":206836,"journal":{"name":"Roczniki Teologiczne","volume":"46 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133496642","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Obrzędy pogrzebu chrześcijańskiego w czasie pandemii","authors":"Stanisław Araszczuk","doi":"10.18290/rt22698.1","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rt22698.1","url":null,"abstract":"Pandemia koronawirusa SARS-CoV-2 spowodowała, że zaczęto celebrować obrzędy pogrzebu chrześcijańskiego w oparciu o wprowadzane obostrzenia a nie według norm liturgicznych. Coraz częściej pojawiał się zwyczaj organizowania pogrzebu bez kapłana i Mszy św., a także często stosowano obrzędy pogrzebu związane z kremacją zwłok i obrzęd złożenia urny w grobie. Te zwyczaje mogą wpłynąć na kształtowanie się sposobu celebracji obrzędów pogrzebu także w czasie po pandemii. Dlatego też w praktyce duszpasterskiej należy zatroszczyć się o właściwą celebrację obrzędów związanych z chrześcijańskim pogrzebem. W tej formacji należy pamiętać, że dla chrześcijanina całe jego życie, zapoczątkowane w chrzcie świętym, powinno być stopniowym przygotowaniem do śmierci jako spotkania z Bogiem w wymiarze paschalnym.","PeriodicalId":206836,"journal":{"name":"Roczniki Teologiczne","volume":"6 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121798017","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Hören – Bedenken – Antworten: Zur Dynamik des Antwortpsalms","authors":"Josef-Anton Willa","doi":"10.18290/rt22698.6","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rt22698.6","url":null,"abstract":"Der Antwortpsalm – ein Kind der Liturgiereform des Zweiten Vatikanischen Konzils – vereinigt in sich mehrere zentrale Anliegen der Reform und wird dadurch zum Gradmesser für dessen Umsetzung. Er macht den „Tisch des Wortes Gottes“ reichhaltiger. Er zeigt, dass das Singen wesentlich zur Feier der Liturgie gehört. Er ermöglicht eine zugleich persönliche und gemeinschaftliche Teilnahme aller an der Liturgie. Er trägt zur Vielfalt liturgischer Dienste bei durch den Einsatz eines Psalmisten (oder Kantors). Er vereinigt in sich die drei Schritte des liturgischen Dialogs: hören – bedenken – antworten.","PeriodicalId":206836,"journal":{"name":"Roczniki Teologiczne","volume":"30 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124579137","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Świętość w czasie: rok liturgiczny w ekonomii zbawienia","authors":"Andrzej Megger","doi":"10.18290/rt22698.5","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rt22698.5","url":null,"abstract":"Rok liturgiczny jest celebracją misterium Chrystusa i Jego zbawczego dzieła rozłożoną w czasie. Naród Wybrany sakralizuje czas, ponieważ w nim poprzez różne wydarzenia objawia się i działa Bóg. Żydowski teolog Abraham Joshua Heschel naucza, że czas jest atrybutem Boga i świętości. Czas przenika i podporządkowuje przestrzeń, bo jest obecnością samego Jahwe. Misterium paschalne Jezusa Chrystusa jest wypełnieniem czasu, lecz nie jego dopełnieniem. Nie tylko człowiek i całe stworzenie zostają odnowione, ale także i czas zostaje oczyszczony, ponieważ zmartwychwstanie stanowi centrum tajemnicy czasu. Treścią roku liturgicznego jest Zbawiciel, a więc w liturgii również czas sprawowania antycypuje czas samego Boga, czyli wieczność. W ten sposób czas przeżywany w Kościele staje się narzędziem uświęcenia.","PeriodicalId":206836,"journal":{"name":"Roczniki Teologiczne","volume":"122 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125222460","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Sprawozdanie z działalności naukowo-dydaktycznej Sekcji Liturgiki i Homiletyki KUL w roku akademickim 2021/2022","authors":"Andrzej Megger","doi":"10.18290/rt22698.7","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rt22698.7","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":206836,"journal":{"name":"Roczniki Teologiczne","volume":"35 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133257325","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Dyskurs liturgiczny. Uprzedmiotowienie zjawiska","authors":"Michał Klementowicz","doi":"10.18290/rt22698.4","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rt22698.4","url":null,"abstract":"Istnienie grupy ludzi, która potrafi poprawnie identyfikować system znaków oraz towarzyszące im reguły warunkuje powstanie spójności semiotycznej. Daje to szansę do stworzenia wspólnoty dyskursywnej, w której wypowiedzi adresowane są do konkretnego słuchacza z zachowaniem zasad semiologii i tekstologii. Problemem dla niniejszego tekstu jest kryterium funkcjonowania w ramach celebracji wspólnoty „wymiany myśli” – „wspólnoty dyskursywnej”. Określenie cech dyskursu oraz towarzyszących im zasad pozwala na ułożenie definicji tego pojęcia w ramach liturgii. Osiągnięcie tego zamierzenia zostało zrealizowane w następujących krokach. Po pierwsze usystematyzowana została typologia tekstów pojawiających się w liturgii. Następnie omówiona została koncepcja wspólnoty dyskursywnej. Pozwala to na doprecyzowanie pojęcia „dyskurs liturgiczny”. W ostatnim punkcie zostały omówione normy tekstologiczne dla wybranych tekstów obecnych w celebracji.","PeriodicalId":206836,"journal":{"name":"Roczniki Teologiczne","volume":"59 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130263266","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ordained and Baptized Ministries Through the Lens of Liturgical Singing","authors":"Dorothea Haspelmath-Finatti","doi":"10.18290/rt22698.3","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rt22698.3","url":null,"abstract":"After decades of ecumenical dialogue, the understanding of the relationship between the ministries of the baptized and the ordained continues to be a dividing matter between churches and traditions. This paper suggests that liturgical singing, in which individual and communal song with specific roles become a single and unified liturgical action, offers a model aiming to contribute to the bridging of this persistent divide. \u0000Liturgical theologians have in recent times begun to analyse the fabric of liturgical artistic activities and the complex relationship between the different ministries involved. Here, the dialogue with neurobiological research has helped theology to better understand the roles and functions of the single voice and the group of voices woven into the liturgical texture. This paper proposes that a better understanding of the functioning and the aesthetic nature of liturgical singing puts a new hermeutical tool at the service of the ecumenical dialogue on ministry.","PeriodicalId":206836,"journal":{"name":"Roczniki Teologiczne","volume":"44 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115499673","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Cosmic Theology of Johann Gottlieb Walpurger","authors":"A. Drozdek","doi":"10.18290/rt22697.9","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rt22697.9","url":null,"abstract":"Johann Gottlieb Walpurger was a representative of a physico-theological movement in Germany. He was interested in proving the existence of God and the nature of His attributes from the investigation of nature in general and of insects and bees in particular. Not a researcher himself, he relied on the publishes scholarly records to represent the state of the art knowledge about the physical world. However, his main emphasis was on the spiritual application of the knowledge gained from science.","PeriodicalId":206836,"journal":{"name":"Roczniki Teologiczne","volume":"487 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-08-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131734500","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Jedność Kościoła w teologicznej twórczości Ks. Stanisława Nagiego SCJ","authors":"J. Bujak","doi":"10.18290/rt22697.3","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rt22697.3","url":null,"abstract":"Temat jedności Kościoła należy do najważniejszych kwestii zarówno w eklezjologii, jak i teologii ekumenicznej. Celem artykułu jest ukazanie, przy zastosowaniu metody diachronicznej i porównawczej, w jaki sposób ewoluowało i rozwijało się pojęcie jedności Kościoła w twórczości teologicznej ks. Stanisława Nagiego SCJ, późniejszego kardynała. W pierwszym paragrafie zostały ukazane jego poglądy na jedność Kościoła z apologetycznego okresu jego twórczości, który trwał jeszcze kilka lat po zakończeniu Soboru Watykańskiego II. Paragraf drugi prezentuje nowe ujęcie jedności Kościoła w myśli ks. S. Nagiego, które pojawiło się w związku z eklezjologią Soboru Watykańskiego II i włączeniem się Kościoła katolickiego do ruchu ekumenicznego. Nowość ta wyrażała się w odnajdywaniu wspólnej płaszczyzny eklezjologii katolickiej i protestanckiej w postaci uznawania niewidzialnego i widzialnego wymiaru Kościoła oraz w wyjaśnieniu możliwości pozytywnej oceny ruchu ekumenicznego w dokumentach soborowych poprzez zastosowanie rozróżnienia na „jedność chrześcijan” i „jedność Kościoła” obecnego w dekrecie o ekumenizmie Unitatis redintegratio. Eklezjologia jedności Kościoła obecna w pismach ks. Stanisława Nagiego SCJ, późniejszego kardynała, wpisuje się w nurt „hermeneutyki ciągłości”, o której pisał Joseph Ratzinger/Benedykt XVI, wskazując na trwałość tożsamości Kościoła.","PeriodicalId":206836,"journal":{"name":"Roczniki Teologiczne","volume":"92 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-08-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133030317","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}