{"title":"Geleneğin Tahripkâr Gücünün Yansımaları: Baskı, Susturma ve Unutulmuşluk","authors":"Burhanettin Tatar","doi":"10.17131/MILEL.505020","DOIUrl":"https://doi.org/10.17131/MILEL.505020","url":null,"abstract":"Yazimizda dikkate aldigimiz temel sorular sunlardir: Kur’an’in mutlak hakikat iddiasi ve hafiza arasinda ne tur bir iliski gozlemlenebilir? Bu iliski, Islam’in otekisi olarak adlandirilan, dolayisiyla olumsuzlanan seyleri susturma ve baskilama formu olarak ele alinabilir mi? Şayet boyle bir baskilama soz konusuysa, Islam geleneginde bircok ses, metin ve kavrami unut(tur)ma, susturma ve baskilamanin nedenleri neler olabilir? Fark edebildigimiz sekliyle, butun ya da mutlak hakikate erisme tesebbusunde bulunan monolojik-kavramsal dusunce, entelektuel farkindalik ve metin/yorum gelenegine hâkim olmaya basladiginda, bu gelenek duzlemi, gelenegin olusumuna katki yapan parcalar icin bir tur suskunluk, unutulus veya baskilamaya yol acma anlaminda tahripkâr bir boyut kazanmaya baslamistir .","PeriodicalId":202559,"journal":{"name":"MİLEL VE NİHAL: İNANÇ, KÜLTÜR VE MİTOLOJİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ","volume":"13 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"120822239","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Yasin Meral, Sâmirî’nin Buzağısı","authors":"T. Altinel","doi":"10.17131/milel.436848","DOIUrl":"https://doi.org/10.17131/milel.436848","url":null,"abstract":"Kur’an-i Kerim kissalar hususunda buyuk oranda Kitab-i Mukad-des’le ortak bir zemini paylasmaktadir. Hz. Adem’in cennetten ko-vulusu, Hz. Nuh’un tufani, Hz. Ibrahim’in oglunu kurban etmeye calismasi, Hz. Musa’nin Israilogullarini Misir’dan cikarmasi veya Hz. Isa’nin dogumu her iki kutsal kitabin ele aldigi konulardir. An-cak farkli bir anlatim soz konusu oldugunda Kur’an-i Kerim, tuhaf bir sekilde guvenirliligi tartisma konusu olan Kitab-i Mukaddes’teki bilgiler kullanilarak elestirilmektedir. Bunun yaninda Islam gelene-ginin Kur’an’i Kerim’in sessiz kaldigi hususlarda kissalari bir butun olarak sunmak adina cogu zaman Yahudi ve Hristiyan gelenegin-deki bilgileri kaynak gostermeden kullanmasi, Kitab-i Mukaddes basta olmak uzere Yahudi ve Hristiyan kaynaklarinin bu alanda mutlak otoriteye donusmesine katkida bulunmustur. Dolayisiyla Kur’an-i Kerim, Kitab-i Mukaddes’ten farkli bilgiler sundugunda; ya teolojik bir sartlanma ile oryantalistler tarafindan tarihsel (!) hata yapmakla suclanmis ya da Kitab-i Mukaddes’e taninan bu mutlak otoritenin karsisinda uzlastirma yolu secilerek bu farkliligin sebebi ve yol gostericiligi goz ardi edilmistir. Hâlbuki Kur’an’i ayricalikli kilan sey, onun kissalar hususunda Yahudi-Hiristiyan gelenegini yi-nelemenin otesinde onun kaliplarinin sorgulanmasini gerektiren tartisma basliklarini belirlemesidir. Iste Yasin Meral’in Sâmiri’nin Buzagisi kitabi, Kur’an’in farkli soylemleriyle Kitab-i Mukaddes’teki bilgileri tartismaya acan basliklardan biri olan buzagi kissasini ana-liz etmektedir. Yazar kendi ifadesiyle hocasi Baki Adam’in Yahudilik ve Hristiyanlik Acisindan Kuran’in Tartismali Konulari isimli eserinde actigi yoldan ilerlemektedir. Oyle ki Meral, Sâmiri mevzusunu irde-lemekle Baki Adam’in ele aldigi Hâmân, Uzeyir ve Meryem’e ilave-ten Kur’an’in tartismali konulari arasina mustakil bir muzakere bas-ligi eklemis bulunmaktadir","PeriodicalId":202559,"journal":{"name":"MİLEL VE NİHAL: İNANÇ, KÜLTÜR VE MİTOLOJİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ","volume":"40 5 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-06-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130042103","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Mehmet Alıcı, Işığın Elçisi Mani ve Gnostik Düşüncesi","authors":"Bilal Toprak","doi":"10.17131/milel.436850","DOIUrl":"https://doi.org/10.17131/milel.436850","url":null,"abstract":"Insanin kurtulusunu hedefleyen dinlerin temel ogretilerini belirleyen etmenlerin basinda insanin madde ile olan iliskisine yonelik konular gelmektedir. Kimi dini gelenekler insani bir butun olarak ele alirken, kimileri de maddeyi teolojik ve ontolojik acidan kotu olarak degerlendirir. Dinin dunyaya bakisini belirleyen, insan ve cevre iliskilerine yon veren bu etkinin dogru anlasilabilmesi icin gnostik geleneklerin insan algisi buyuk onem arz etmektedir. Dualist bir bakis acisina sahip olan gnostik dusunceye gore, madde ve maddeden kaynaklanan her sey kotudur. Maddeye karsi gelistirilen bu radikal tavrin sonucu olarak, Tanri’nin kotu olan hicbir seyi yaratmayacagi dusuncesi hâkimdir. Kotu bir yer olan dunyada, dunyevi isler araciligiyla kurtulusa ermek mumkun degildir. Buna gore gercek kurtulus ancak hakikatin bilgisine yani gnosis e sahip olmakla mumkun olabilir. Bircok dini cemaat sayesinde varligini surduren gnostisizm, ozellikle Sabiilik ve Maniheizm sayesinde mustakil bir yapiya burunur. Bu baglamda kendisini Budda, Zerdust ve Isa Mesih’in mujdeledigi kurtarici olarak tanitan Mani’nin gnostik yasam oykusu ve dusuncesi Ortadogu’daki dini gruplari anlamak noktasinda da bizlere onemli ipuclari sunmaktadir.","PeriodicalId":202559,"journal":{"name":"MİLEL VE NİHAL: İNANÇ, KÜLTÜR VE MİTOLOJİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ","volume":"56 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-06-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124375188","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Şinasi Gündüz, İslam ve Sâbiîlik","authors":"Mehmet Alici","doi":"10.17131/MILEL.436845","DOIUrl":"https://doi.org/10.17131/MILEL.436845","url":null,"abstract":"Ulkemizde gnostik gelenekler konusunda yetkin calismalara imza atan ve gnostik dusuncenin akademik cevrelerde bilinmesini sagla-yan Şinasi Gunduz, son kitabiyla hem gnostik bir gelenek olarak Sâbiiligin temel hareket noktalarini arz etmekte ve hem de Islam’la bir karsilastirma yaparak oryantalist iddialarin saglam bir zemine oturmadigini acik etmektedir. Gunduz’un Islam ve Sâbiilik basligiyla kaleme aldigi bu calisma basta konuya ilgi duyan genel okur kitle-sine hitap etmektedir. Bununla birlikte ozellikle ilahiyat alaninda bu hususta arastirma yapan akademisyenlere konuya iliskin dogru bil-giyi vermeyi hedeflemektedir. Muellif, oryantalistlerin iki gelenek arasindaki benzerlik iddialarini ve pozitivist perspektifi tartismaya acmaktadir. Bunu yaparken de her iki dini gelenegin temel kaynak-larindan hareket ederek konunun daha iyi anlasilmasi acisindan karsilastirmali bir yontem uygulamaktadir.","PeriodicalId":202559,"journal":{"name":"MİLEL VE NİHAL: İNANÇ, KÜLTÜR VE MİTOLOJİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ","volume":"140 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-06-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116450338","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ekrem Sarıkçıoğlu, Kanonik-Apokrif İncillere Göre Hz. İsa Ha-yatı ve Mesajı","authors":"Muhammed Hanifi Bakışgan","doi":"10.17131/milel.436849","DOIUrl":"https://doi.org/10.17131/milel.436849","url":null,"abstract":"Insanlik tarihinde krallar, bilim adamlari, kahramanlar, komutan-lar, din kuruculari ve daha sayamadigimiz bircok unlu sima gelip gecmistir. Şuphesiz bunlar arasinda gerek yasadiklari donem iceri-sinde gerekse kendilerinden sonra devasa kitleleri etkileyen kisiler-den soz edilebilir. Bahsettigimiz bu kimseler, din kurucularindan baskalari degildir.","PeriodicalId":202559,"journal":{"name":"MİLEL VE NİHAL: İNANÇ, KÜLTÜR VE MİTOLOJİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ","volume":"48 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-06-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124804943","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Hz. Lokman’ın Öğütleri ve Antik Mısır’ın Sebayt Metinleri","authors":"Yasin Meral","doi":"10.17131/milel.436823","DOIUrl":"https://doi.org/10.17131/milel.436823","url":null,"abstract":"Hz. Lokman’in Kur ’ an ’ daki ogu tleri T u rk c e ve yabanc i dillerde pek c ok c alismaya konu olmu s tur. Arastirmacilar, Hz. Lokman ’ i farkli medeniyetlerdeki muhtelif bilgelerle o zdeslestirirken ogu tleri de bu medeniyetlerdeki bilgelik literat u r u i c erisinde degerlendirmislerdir. Bu makalede Hz. Lokman ve ogu tleri, arastirmac i lar i n g o z ardi ettigi Antik Misir ve Sebayt metinleri cercevesinde ele al i nacakt i r. Bu c er c evede bu makale, Hz. Lokman ’ in Misirli bir bilge olabilecegini ve ogu tlerinin de Antik Misir ’ in bilgelik literat u r u olarak bilinen Sebayt metinlerinde aranabilecegini iddia etmektedir .","PeriodicalId":202559,"journal":{"name":"MİLEL VE NİHAL: İNANÇ, KÜLTÜR VE MİTOLOJİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ","volume":"51 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-06-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122274656","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Mitik Tasavvurun Siyer Kültürüne Etkileri: Muîniddin el-Miskin’in Meâricü’n Nübüvve fi Medârici’l Fütüvve’si Örneği","authors":"M. Arslan","doi":"10.17131/MILEL.436838","DOIUrl":"https://doi.org/10.17131/MILEL.436838","url":null,"abstract":"Bu makalede Muinuddin el-Miskin’in (o. 907/1501) Meâricu’n Nubuvve fi Medârici’l Futuvve adli siyer eserindeki mitsel motifler incelenmis, eserin Turkce cevirisinde meshuru olan Altiparmak Mehmet’inki esas alinmistir. Eser diger siyer kitaplarindan farkli olarak Nur-i Muhammedi kavramini merkeze almakta, sadece Hz. Muhammed’in hayatini konu edinmeyip kozmolojik konulari mitik tarzda ele almaktadir. Yaratilis konusunun eserin basinda mitik anlatimla islenmesi, Nur ve diger baska (kalem, agac, kus-ruh kusu vb.) sembollerin kozmolojik konularin anlatiminda kullanilmasi esere mitik karakter kazandirmaktadir. Ancak bu mitik nitelik sadece eserin basinda degil, Nur’un ele alindigi bolumlerde de (Mirac, Hz. Peygamberin dogumu vb.) de kendisini gostermektedir. Islam gelenegindeki bircok kavramin arketiplerine deginilmektedir. Eser Turk ve Mezopotamya kulturlerindeki mitik etkiyi barindirmasi, evrenin varolusu, yaratilis, dogus, olum gibi anlatimi zor kozmolojik konulari Hz. Muhammed (sav) merkezli ve mitik soylem tarziyla ele alisi kitlelerin esere olan ilgisini artirmistir","PeriodicalId":202559,"journal":{"name":"MİLEL VE NİHAL: İNANÇ, KÜLTÜR VE MİTOLOJİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ","volume":"440 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-06-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127938873","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Türk Mitolojisine Ait ‘Kutsal Ana’ İmgesinin Siyasal Antropoloji Bağlamında Değerlendirilmesi","authors":"Efe Baştürk","doi":"10.17131/MILEL.436844","DOIUrl":"https://doi.org/10.17131/MILEL.436844","url":null,"abstract":"Mitoloji, bir toplumun kolektif hafizasinin bilincaltini olusturur. Mitolojik gostergeler, yalnizca destansi ozellikler tasimaz; onlar ayrica bir toplumun politik ve hukuki anlamda nasil orgutlendigine iliskin ipucu sunarlar. Bu bakimdan bir toplumun politik orgutlenmesi, kolektif bilinci yapilandiran arketipler vasitasiyla anlasilabilir. Bu calisma, arketiplerin mitolojik varyantlarina odaklanarak Eski Turk toplumlarindaki “kutsal Ana” imgesine deginecektir. Eski Turk toplumlarinda kutsal Ana imgesine yuklenen animist anlam, kendisini, anahanli politik sistemde gostermektedir. Anahanlik, arkaik Turk toplumunun, bir taraftan doga ile butuncul iliskisini, diger taraftan ise bu butuncul iliskiden kaynaklanan siyasal[lik] duzeyini yansitmaktadir. Anahanli bir siyasal sistem, doga ile kurulan iliskinin hem imgesel-arketipsel duzeyini, hem de tum bu surecler yoluyla insa edilen politik-hukuki bir yapiyi isaret eder. Turk toplumunun arkaik varolus bicimi olarak anahanlik, kadin imgesine yuklenen “kutsallik” anlamini, “farklilasmamis” (doga ile butuncul varolus) bir siyasal sistem vasitasiyla kurar. Bu calisma, siyasal antropoloji perspektifine dayanarak arkaik Turk toplum yasamini ilgili arketipler uzerinden tartismayi amaclamaktadir .","PeriodicalId":202559,"journal":{"name":"MİLEL VE NİHAL: İNANÇ, KÜLTÜR VE MİTOLOJİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ","volume":"66 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-06-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116582432","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Hindu Düşünür Dayananda Sarasvati’nin Kur’ân’a Yönelik Eleştirileri","authors":"Cemil Kutlutürk","doi":"10.17131/MILEL.436824","DOIUrl":"https://doi.org/10.17131/MILEL.436824","url":null,"abstract":"Farkl i din mensuplar i n i n birbirlerine karsi yazd i klari savunma veya elestiri i c eren metinlerden olusan reddiye gelenegi, Dinler Tarihi i c in o nemli bir c alisma alan i d i r. U lkemizde Yahudi-H i ristiyan-M u sl u man reddiye gelenegini konu alan c ok k i ymetli c alismalar mevcuttur. Fakat kokleri I sl â m’ i n ilk y i llar i na kadar uzanan Hindular ile M u sl u manlar aras i ndaki iliskileri ve her iki din i gelenege mensup bireylerin birbirlerine y o nelik bakis i n i konu edinen c alisma yok denecek kadar azd i r. Bu alana katk i sunmak amac i yla kaleme al i nan bu yaz i da, fikirleriyle modern donem Hindu dus u ncesine y o n vermis ve Arya Samac hareketinin kuruculugunu ustlenmis olan Dayananda Sarasvati’nin, Kur’ân- i Kerim ’ in u slubuna ve muhtevas i na dair elestirileri incelenmistir. Konu daha ziyade onun Satyarth Prakas (Hakikat Nuru) adl i eserine dayan i larak ele al i nmistir. Boylece Hindu-Musluman reddiye gelenegi hakk i nda okuyuculara bilgi verilmis ve bu alanda yeni calismalar i n yap i lmas i hususunda birikimli arast i rmac i lar i n tesvik edilmesi amaclanmist i r","PeriodicalId":202559,"journal":{"name":"MİLEL VE NİHAL: İNANÇ, KÜLTÜR VE MİTOLOJİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ","volume":"40 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-06-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130168994","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Rus Ortodoksluğunu Protesto Etmenin İmkânı: Malakanlar/Manevi Hıristiyanlar","authors":"Ş. Dualı","doi":"10.17131/milel.436840","DOIUrl":"https://doi.org/10.17131/milel.436840","url":null,"abstract":"Hiristiyanlik tarihi incelendiginde hemen her donemde heretik addedilen onlarca akimin ortaya cikmistir. Ozellikle on besinci yuzyildan itibaren Katolisizm’e karsi Batida birden fazla dini olusumun Protestanlik semsiyesi altinda gun yuzune cikmistir. Bu husus, Ortodoks Hiristiyan dunyasinda da yanki bulmus ve ozellikle Carlik Rusyasi’nda kimi ayrilikci hareketler belirmistir. Bu calisma, Ortodoksluga bir protesto mahiyetinde tesekkul eden Malakanizm hareketini konu edinmektedir. Bu cercevede ilk olarak Malakan inancinin ortaya cikisi, gelisimi, inanc ve ibadet esaslari arastirma konusu edinilmekte, Malakanizm ile Protestanlik arasinda benzer ve ayrisan noktalar uzerinde durulmaktadir. Ayrica Malakanizm hareketinin Protestanlik kadar basari elde edemeyisinin nedenleri tespit edilmeye calisilmaktadir .","PeriodicalId":202559,"journal":{"name":"MİLEL VE NİHAL: İNANÇ, KÜLTÜR VE MİTOLOJİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ","volume":"159 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-06-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114862916","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}