{"title":"The fortieth anniversary of the death of Dr. Tadeusz Kamza – a urologist from Poznan. Contribution to the collective portrait of doctors in the People’s Republic of Poland","authors":"H. Bogusz","doi":"10.20883/amp.2022/3","DOIUrl":"https://doi.org/10.20883/amp.2022/3","url":null,"abstract":"Artykuł ma charakter osobistych wspomnień autorki o jej ojcu, doktorze Tadeuszu Kamzie (1921-1982), poznańskim urologu.","PeriodicalId":181616,"journal":{"name":"Acta Medicorum Polonorum","volume":"121 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116838998","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"“Portrait of Prof. Gilewski” by Jan Matejko. Relations of outstanding individuals in art and science of the 19th century","authors":"A. Kierzek, Jacek Kotuła","doi":"10.20883/amp.2022/2","DOIUrl":"https://doi.org/10.20883/amp.2022/2","url":null,"abstract":"W historii polskiego rynku aukcyjnego najdroższym obrazem sprzedanym na aukcji jest „Portret Profesora Karola Gilewskiego” Jana Matejki (1838-1893). Artykuł pokrótce przedstawia dokonania Karola Gilewskiego (1832-1871), profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, lekarza wszechstronnie wykształconego, który jak większość ówczesnych chirurgów i internistów zajmował się także chorobami uszu, nosa, gardła i krtani. Jego pionierska praca na temat rozszczepienia krtani w leczeniu polipów krtani zajmuje w historii polskiej medycyny miejsce wyjątkowe. Ponadto zanalizowano stan zdrowia Jana Matejki, wybitnego polskiego malarza, i zaakcentowano rolę Karola Gilewskiego w procesie leczenia tego artysty.","PeriodicalId":181616,"journal":{"name":"Acta Medicorum Polonorum","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129388968","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"The ethical conflict of the physicians of the Second Department of the General Staff of the Polish Army in the interwar period on the example of the fate of Maj. Ludwik Krzewiński, MD (1898-1971)","authors":"Krzysztof Kopociński, Zbigniew Kopociński","doi":"10.20883/amp.2022/5","DOIUrl":"https://doi.org/10.20883/amp.2022/5","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiono sylwetkę mjr. dr. Ludwika Krzewińskiego (1898-1971), lekarza, oficera Wojska Polskiego, ze względu na swoją służbę w Oddziale II. Sztabu Głównego (wywiad i kontrwywiad) jednej z najbardziej kontrowersyjnych postaci polskiej wojskowej służby zdrowia okresu dwudziestolecia międzywojennego. Był on absolwentem Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie z 1927 r., uczestnikiem odsieczy Lwowa w czasie walk z Ukraińcami w latach 1918/1919. Zawodowo specjalizował się w toksykologii, chorobach wewnętrznych i ratownictwie gazowym, autor kilku publikacji naukowych. W latach 1931-1933 był wykładowcą w Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie. Następnie służył w Oddziale II. Sztabu Głównego, gdzie kierował Referatem Lekarsko-Badawczym. Był wynalazcą tzw. „zastrzyków Krzewińskiego”, których celem było łamanie oporu osób przesłuchiwanych przez polskie służby specjalne, zajmował się także produkcją środków toksycznych do stosowania w dywersji i sabotażu. Jego działalność na tym polu, w szczególności udział w wymuszaniu środkami farmakologicznymi zeznań, stała w jaskrawej sprzeczności z zasadami etycznymi, którymi winni kierować się lekarze w swoim codziennym życiu.","PeriodicalId":181616,"journal":{"name":"Acta Medicorum Polonorum","volume":"23 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125918852","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Bromine in the treatment of epilepsy in the journal “Przegląd Lekarski” in 1862-1910","authors":"Sandra Fabianowska, M. Owecki","doi":"10.20883/amp.2022/4","DOIUrl":"https://doi.org/10.20883/amp.2022/4","url":null,"abstract":"Celem pracy było prześledzenie i krytyczny przegląd sposobów leczenia związkami bromu padaczki, przedstawionych w „Przeglądzie Lekarskim”, czołowym polskim czasopiśmie medycznym z XIX wieku. Badaniami objęto publikacje z lat 1857-1910, czyli od wprowadzenia związków bromu do farmakoterapii padaczki, do pierwszego wydania „Neurologii Polskiej”, pierwszego polskiego czasopisma poświęconego wyłącznie neurologii. Analizowane prace odzwierciedlają trudności w stosowaniu bromków w tamtym czasie: niespójne wczesne zalecenia dotyczące proponowanego dawkowania bromku oraz poważne skutki uboczne leku. Mimo to brom pozostał w użyciu ze względu na swoją rewolucyjną skuteczność. Co więcej, nowe alternatywne formy i dawkowanie leku wciąż dążyły do zmniejszenia nasilenia jego skutków ubocznych, a nawet do poprawy jego działania przeciwpadaczkowego. W niektórych artykułach omówiono niefarmakologiczne metody poprawy skuteczności leków, w szczególności specjalne diety zaprogramowane dla chorych na padaczkę. Opracowano także bardziej złożone koncepcje leczenia z wykorzystaniem bromu jako składnika politerapii; te zwykle stosowały określony i skomplikowany schemat dawkowania","PeriodicalId":181616,"journal":{"name":"Acta Medicorum Polonorum","volume":"36 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115160078","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"The noble jugglery. Unfortunate visionary at the time of scientific revolution","authors":"Michał Początek","doi":"10.20883/amp.2022/9","DOIUrl":"https://doi.org/10.20883/amp.2022/9","url":null,"abstract":"Artykuł przedstawia życie i działalność naukową Alberta Wojciecha Adamkiewicza (1850-1921), neurofizjologa, neuroanatoma, neuropatologa i neurologa, niezwykłego i wybitnego uczonego, który żył w okresie burzliwego rozwoju nauk medycznych i przyrodniczych w Europie XIX wieku. Adamkiewicz był beneficjentem, a zarazem ofiarą swoich czasów oraz własnego geniuszu. Jego błyskotliwa kariera akademicka załamała się niespodziewanie i spektakularnie. Znaczący i niewątpliwy wkład Adamkiewicza do dorobku polskiej i europejskiej neurologii został przez historię oceniony dwuznacznie, ze względu na wady charakteru uczonego, złe osobiste decyzje życiowe, a być może po prostu wskutek niedostrzeżonych przez środowisko akademików i lekarzy objawów poważnej choroby.","PeriodicalId":181616,"journal":{"name":"Acta Medicorum Polonorum","volume":"145 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133411990","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"My look at the 100-year history of the University Otolaryngologic Clinic in Poznan","authors":"A. Obrębowski","doi":"10.20883/amp.2022/10","DOIUrl":"https://doi.org/10.20883/amp.2022/10","url":null,"abstract":"Autor z perspektywy przeszło 50-letniej pracy w zakresie uniwersyteckiej otolaryngologii dzieli się refleksjami nad 100-letnią historią Kliniki Otolaryngologicznej w Poznaniu. Wspomina kolejnych kierowników Kliniki i niektóre związane z nimi, czasami zabawne zdarzenia. Wskazuje na współczesne osiągnięcia w zakresie badań naukowych, diagnostyki i leczenia operacyjnego. Podkreśla włączenie Kliniki do realizacji programu światowego szkolenia „live surgery”.","PeriodicalId":181616,"journal":{"name":"Acta Medicorum Polonorum","volume":"16 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121062443","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Dr Leopold Goeppner’s (1766-1824) pioneering fight against smallpox","authors":"Izabella Parowcz","doi":"10.20883/amp.2022/6","DOIUrl":"https://doi.org/10.20883/amp.2022/6","url":null,"abstract":"Ospa prawdziwa (łac. variola vera) przez stulecia uważana była za najgroźniejszą i najbardziej śmiercionośną chorobę zakaźną, odpowiedzialną za zgon, ślepotę i zniekształcenia ciała niezliczonych rzesz ludzi. Mimo wysiłków lekarzy próbujących zahamować rozprzestrzenianie się ospy lub przynajmniej znaleźć sposób pozwalający pacjentom możliwie łagodnie przebyć tę chorobę, przełomem okazało się dopiero odkrycie Edwarda Jennera, który w 1796 r. dowiódł, że zaszczepienie ludziom wirusa ospy krowiej uodparnia ich na działanie wirusa ospy prawdziwej. Nowa metoda szybko zyskała uznanie medyków w różnych miejscach kontynentu europejskiego i na całym świecie. Niniejszy artykuł przedstawia postać dr. Leopolda Goeppnera (1766-1824), fizyka powiatowego ze Świebodzina, pioniera wakcynacji zarówno w Prusach, jak i na obecnych terenach Polski, który już w 1801 r. rozpoczął szczepienia swoich pacjentów przeciwko ospie prawdziwej. Jego trud został ukazany w świetle niestrudzonych zmagań lekarzy w całej Europie, którzy – wyposażeni w nowy rodzaj broni – wypowiedzieli wojnę tak bardzo znienawidzonej, śmiercionośnej chorobie. Jednocześnie musieli walczyć z przeciwnikami nowej metody immunizacji i z szerzącymi się wśród ludzi przesądami.","PeriodicalId":181616,"journal":{"name":"Acta Medicorum Polonorum","volume":"6 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114888173","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Dark times, enlightened people. Doctors of the Polish kings from the Wettin dynasty: August II, August III and Frederick August III","authors":"Michał Początek","doi":"10.20883/amp.2022/1","DOIUrl":"https://doi.org/10.20883/amp.2022/1","url":null,"abstract":"Artykuł ma charakter przeglądowy, a zarazem posiada niektóre cechy eseju. Przedstawia kilkunastu lekarzy nadwornych polskich władców epoki saskiej: Fryderyka Augusta I (1670-1733), elektora saskiego w latach 1697-1733 (z przerwą od 1706 do 1709 r.) zasiadającego na tronie Rzeczypospolitej jako August II, Fryderyka Augusta II (1696-1763) panującego w Polsce w okresie 1733-1763 jako August III oraz księcia elektora Fryderyka Augusta III (1750-1827), który z woli Napoleona został królem Saksonii, a w latach 1807-1815 sprawującym władzę w Księstwie Warszawskim. Sześćdziesiąt lat panowania Wettynów w XVIII wieku uważane jest za ciemną kartę polskich dziejów i przyczynę utraty suwerenności poprzez rozbiory. Z drugiej strony, w tym czasie rozwijała się kultura, powstawały arcydzieła sztuki baroku. Celem artykułu jest wykazanie wysokiego poziomu biegłości zawodowej i wiedzy medycznej lekarzy królewskich.","PeriodicalId":181616,"journal":{"name":"Acta Medicorum Polonorum","volume":"17 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124786399","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"II Ogólnopolskie Seminarium z Historii Farmacji „Narkotyki” w Bydgoszczy","authors":"P. Skalski","doi":"10.20883/amp.2022/8","DOIUrl":"https://doi.org/10.20883/amp.2022/8","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":181616,"journal":{"name":"Acta Medicorum Polonorum","volume":"156 4 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125911433","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Jerzy Jan Pilecki (1908-1981), a Poznan dermatologist and venereologist, the brother of the cursed soldier Witold Pilecki","authors":"A. Magowska","doi":"10.20883/amp.2022/7","DOIUrl":"https://doi.org/10.20883/amp.2022/7","url":null,"abstract":"Artykuł przedstawia życie i działalność lekarską Jerzego Pileckiego (1908-1981), poznańskiego dermatologa i wenerologa. Na jego losy wpływał fakt, że był bratem rotmistrza Witolda Pileckiego (1901-1948), organizatora Tajnej Armii Polskiej, ruchu oporu w KL Auschwitz, a po zakończeniu II wojny światowej antykomunistycznego podziemia, którego powiązane z Moskwą władze Polski skazały na karę śmierci. Jerzy Pilecki rozpoczął studia lekarskie w Wilnie, gdzie odbył przeszkolenie wojskowe, a ukończył w Poznaniu. Podczas II wojny światowej służył w 77. pułku piechoty AK Okręgu Nowogródzkiego. W czasie haniebnego procesu wytoczonego bratu przez władze komunistyczne ukrywał się. Po studiach pracował w Klinice Dermatologicznej Akademii Medycznej w Poznaniu, następnie w poradniach chorób skórnych i wenerycznych okresowo powiązanych ze szpitalem przy ul. Lutyckiej w tym mieście. Był cenionym dermatologiem i wenerologiem.","PeriodicalId":181616,"journal":{"name":"Acta Medicorum Polonorum","volume":"2 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125668524","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}