{"title":"Ivanov proslov u svjetlu starozavjetne poosobljene mudrosti (Pos 1,1)","authors":"Arkadius Krasicki","doi":"10.53745/bs.91.2.8","DOIUrl":"https://doi.org/10.53745/bs.91.2.8","url":null,"abstract":"Premda je dobro poznat, Proslov Ivanova evanđelja uvijek je iznova izazov mnogim istraživačima. U ovom radu promatra se Proslov u kontekstu cijelog četvrtog evanđelja, ali ponajprije kao jedna zasebna cjelina. Rad se sastoji od četiriju poglavlja koje postupno otkrivaju ulogu Logosa u Proslovu u usporedbi s mudrosnim tekstovima Starog zavjeta. Ivanov «...» može biti eho - aluzija na Knjigu Postanka koja počinje s istom frazom (berišit). Kod Ivana taj se početak povezuje s prvim danom u tjednu, kao danom novog stvaranja čiju ideju razvija u svojem evanđelju. Ivan oblikuje postojeći himan i prilagođava ga svojem djelu kako bi pokazao razliku između Mudrosti i Logosa. No, s druge strane, mudrosni tekstovi ukazuju na funkciju poosobljene Mudrosti koju nadvisuje Logos, odnosno Isus Krist. Logos nadilazi stvorenje jer je on Bog. Logos je utjelovljena Riječ (usp. Iv 1,14), kako je to proročki prikazao Sirah (24,8) i ostali mudrosni tekstovi.","PeriodicalId":53889,"journal":{"name":"Bogoslovska Smotra-Ephemerides Theologicae Zagrabienses","volume":"12 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"78649813","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Cjelovit odgoj","authors":"Odilon-Gbènoukpo Singbo, Snježana Mališa","doi":"10.53745/bs.91.1.4","DOIUrl":"https://doi.org/10.53745/bs.91.1.4","url":null,"abstract":"Autori u radu istražuju izvore sintagme »cjelovit odgoj« te njegovu recepciju u katoličkom nauku o odgoju. Polazeći od kršćanske antropologije, obrazlažu razne implikacije takvog pristupa odgojnom procesu te moguće putove za njegovo ostvarenje u suvremenom kontekstu. Rad je podijeljen u tri dijela. U prvoj točki pod naslovom »Na izvorištu pojma: povijesno‑analitički prikaz« obrađuje se i analizira povijesni izvor pojma cjelovitog odgoja te razumijevanje toga pojma u crkvenim dokumentima te kod domaćih i stranih autora, a posebno u tzv. cjelovitom humanizmu Jacquesa Maritaina. Druga točka pod naslovom »Izabrani teološko‑pedagoški naglasci o cjelovitom odgoju « ističe kršćansku antropologiju kao temelj i izvor ispravnog oblikovanja sadržaja cjelovitog odgoja, uzimajući u obzir suvremene vrijednosne okolnosti koje zahtijevaju nove relacijske dinamike u samom odgojnom procesu. Treća točka rada pod naslovom »Pedagogija srca kao put cjelovitog odgoja« bavi se povezanošću kognitivne i afektivne dimenzije osobe te potrebom za shvaćanjem njezine jedinstvenosti i jednosti, ističući glavne crte Isusove pedagogije i pedagogije Crkve. Takva pedagogija u svojoj je biti personalistička. Kroz rad jasno se ističe utjecaj Jacquesa Maritaina na eksplicitno oblikovanje crkvenog pristupa odgoju. Težište je stavljeno na posadašnjenje antropološko‑teološko‑pedagoškog pristupa cjelovitom odgoju, na kršćanski odgoj kao model cjelovitog odgoja i na njegove moguće primjene. U zaključnom dijelu rada ukazuje se na potrebu povratka na izvore katoličkoga cjelovitog pristupa odgoju. Taj pristup iziskuje entuzijastičku otvorenost srca odgajatelja i odgajanika kroz vjeru u vrhovnog učitelja Isusa Krista.","PeriodicalId":53889,"journal":{"name":"Bogoslovska Smotra-Ephemerides Theologicae Zagrabienses","volume":"26 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"74764174","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Mirjam i Abigajila - dvije mudre starozavjetne žene","authors":"Karlo Višaticki","doi":"10.53745/bs.91.2.7","DOIUrl":"https://doi.org/10.53745/bs.91.2.7","url":null,"abstract":"Prilog u uvodu donosi razmižljanja o biblijskoj starozavjetnoj mudrosti. Jedna cijela skupina starozavjetnih spisa ima karakter mudrosnih ili sapijencijalnih spisa, bilo da je riječ o hebrejskom bilo o katoličkom kanonu nadahnutih spisa. Cijeli je niz starozavjetnih likova koji pripadaju kategoriji mudraca. Riječ je o praktičnoj mudrosti koja je potrebna za razborito upravljanje vlastitim životom, ali u nekim slučajevima i životom vlastite obitelji, plemena, pa čak i cijelog izraelskog naroda. Pored markantnih likova kao što je Josip egipatski, kralj David ili kralj Salomon prilog spominje i »mudre žene«, kao što su to Estera ili Judita, a onda nešto detaljnije obrađuje dva starozavjetna lika: Mirjam i Abigajilu. Mirjam, prema biblijskim izvješćima, ima važnu ulogu u spašavanju svojeg brata Mojsija od sigurne smrti, a i kasnije se profilira kao mudra žena i proročica. Abigajila je najprije supruga Nabala, karakterno vrlo grube i teške osobe, veleposjednika s Karmela. U mogućem sukobu između Davida, koji je još uvijek lutalica, ali u fazi uspona na kraljevsku vlast, Abigajila reagira vrlo mudro, razborito, te na taj način izbjegava direktan sukob Davidovih momaka s Nabalom i moguću veliku tragediju.","PeriodicalId":53889,"journal":{"name":"Bogoslovska Smotra-Ephemerides Theologicae Zagrabienses","volume":"15 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"88190025","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Egzegetsko-teološka analiza Pj 4,1-7 i Izr 31,10-31","authors":"Anđelo Maly","doi":"10.53745/bs.91.2.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.53745/bs.91.2.10","url":null,"abstract":"Dva biblijska teksta iz Pjesme nad pjesmama (Pj 4,1 -17) i iz knjige Mudrih izreka (Izr 31,10 -31) predstavljaju nam dva pogleda dvojice svetopisaca na ženu i njezine karakteristike koje bi trebale biti vrijedne divljenja i poštovanja. Izabrani tekstovi unutar teološko -antropološke interpretacije i potvrđeni egzegetskim tumačenjima na jedan poseban način predstavljaju sukladnost čovjekove složene naravi u planu Mudrosti stvaranja i dovršenja stvorenoga. Zaručnica i žena predstavljene u Pjesmi nad pjesmama i knjizi Mudrih izreka otkrivaju čovjeka koji neće biti obnovljen tek u svojem moralnom integritetu ili tek u svojoj duhovnoj stvarnosti po kojoj ima mogućnost odnosa s Bogom, već će, jer je i ona dio potpune mudrosti po kojoj Bog čini sve, čovjek biti obnovljen u svojoj tjelesnosti. Oba teksta, a posebno onaj iz Pjesme nad pjesmama, bila su objektom različitih i brojnih interpretacija. Uspoređujući ta dva teksta, koja se nerijetko razlikuju u svojem smislu, ali se upravo zbog toga i nadopunjuju, želimo se u ovom radu usmjeriti razrješavanju međusobnih suprotnosti, koristeći se činjenicom da se suprotnosti također i nadopunjuju i izgrađuju. U tom smislu, uz egzegetska tumačenja navedenih tekstova, želimo uvidjeti kako su ta dva biblijska pogleda na ženu specifičan način govora o mudrosti. U konačnici, kroz teološki smisao tumačenja tih tekstova u slikama zaručnice i žene, želja nam je potvrditi činjenicu personifikacije Mudrosti kao ženskog lika u kontekstu starozavjetne literature. Dvije slike: zaručnica i žena, ukoliko idemo dalje od njihova doslovnog značenja, donose mogućnost spoznaje mnogolikosti biblijske Mudrosti, koja je u isto vrijeme imanentna i transcendentna te ostaje posrednicom između Boga i čovjeka. Čovjeka koji traži mudrost kao vrsnu ženu (Tko će ju naći?), a kada je nađe uspinje se k njoj (usp. Pj 4,6) i divi joj se jer je bez mane (Pj 4,7b).","PeriodicalId":53889,"journal":{"name":"Bogoslovska Smotra-Ephemerides Theologicae Zagrabienses","volume":"119 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"89863152","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kako zaštiti starije osobe?","authors":"Danijel Baturina","doi":"10.53745/bs.91.1.1","DOIUrl":"https://doi.org/10.53745/bs.91.1.1","url":null,"abstract":"Hrvatsko društvo, kao i europska društva, neumitno demografski stari. Naslovljavanje potreba starijih osoba i poboljšavanje njihova položaja u društvu strateški je izazov za socijalnu politiku, ali i održavanje socijalne kohezije u društvu. Starije osobe u Hrvatskoj su u višestruko nepovoljnom položaju, u pogledu financijskog statusa, društvenog položaja i obilježja skrbi. Cilj ovog rada je prikazati kakva je perspektiva starijih osoba i mišljenja stručnjaka o njihovu specifičnom položaju u društvu i zajednici, njihovoj ranjivosti na nasilje te mogućnosti prevencije nasilja. Rad se temelji na kvalitativnoj metodi prikupljanja i analize podataka, unutar koje su se provele fokusne grupe u pet sjevernih hrvatskih županija. Analizom okvira su se unutar četiriju tema – znanje stručnjaka o učestalosti, tipovima i izvoru nasilja nad starijim osobama, karakteristike starijih osoba i čimbenici rizika nasilja nad njima, obilježja skrbi za starije osobe koje ih mogu činiti ranjivim na nasilje, prevencija i mehanizmi za sprečavanje nasilja nad starijim osobama – ustanovile kategorije i pojmovi koji su prikazani u radu. Diskusija stavlja rezultate u kontekst onoga što socijalne politike, ali i drugi aspekti društva, trenutno rade, ali i što mogu učiniti u budućnosti kako bi se preveniralo nasilje nad starijim osoba i izgradilo mostove prema njihovoj većoj socijalnoj uključenosti u društvo. Zaključak donosi određene preporuke za politike i stručni rad kao i mapiranje područja djelovanja.","PeriodicalId":53889,"journal":{"name":"Bogoslovska Smotra-Ephemerides Theologicae Zagrabienses","volume":"38 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"91155549","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Znanje i mudrost Isusovih učenika","authors":"Taras Barščevski","doi":"10.53745/bs.91.2.5","DOIUrl":"https://doi.org/10.53745/bs.91.2.5","url":null,"abstract":"Polazeći od činjenice da je moguće nekoga naučiti mudrosti (usp. Mudr 6,9; Job 33,33; Ps 51,8; Sir 23,2 itd.) kao i od pretpostavke da se mudrost može steći (usp. Job 28,18; Izr 3,13; 4,5.7; 8,33 itd.), rad predstavlja širok spektar znanja i neznanja Isusovih učenika, ponajprije obraćajući pažnju na ona mjesta u kojima sam Isus konstatira znanje svojih učenika ili njegovu odsutnost te ih poziva na usvajanje određenog znanja ili mudrosti. Evanđelja konstatiraju da se Isus od najranijeg svojeg djetinjstva napunjao mudrosti i napredovao u njoj (usp. Lk 2,40.52) te da se ta njegova mudrost očitovala kasnije u njegovu nauku i silnim djelima. O sebi Isus tvrdi da zna odakle dolazi i kamo ide, da zna Oca, da zna koga je izabrao te da poznaje svoje ovce. No, isto tako on želi naučiti i svoje učenike kako bi i oni upoznali jedinoga istinskog Boga, i onoga kojeg je On poslao - Isusa Krista te imali život vječni (usp. Iv 17,3). Svoje učenike Isus podučava u prispodobama kako se pripremiti za njegov povratak, a na Posljednjoj večeri daje im primjer uzajamne ljubavi, a njegovo nasljedovanje učinit će ih blaženima (usp. Iv 13,15). Kako bi izbjegli žestokost neprijatelja u širenju evanđelja, Isus savjetuje svojim učenicima biti mudar kao zmija. Istinska mudrost se ponajprije razotkriva u odlučujućem trenutku Kristova povratka i Posljednjeg suda. Kroz primjere likova mudrog graditelja kuće na stijeni (usp. Mt 7,24-27), vjernog i mudrog upravitelja (usp. Mt 24,45-51; Lk 12,42-46), nepoštenog, no snalažljivog upravitelja (usp. Lk 16,1-8) te pet mudrih djevica (usp. Mt 25,1-13) Isus u prispodobama daje učenicima najvažniju pouku mudrosti, a to je kako ući u vječnu radost nebeskog Oca.","PeriodicalId":53889,"journal":{"name":"Bogoslovska Smotra-Ephemerides Theologicae Zagrabienses","volume":"10 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"87327075","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Trasformazione del sacerdozio nel cambiamento d’epoca","authors":"Michelina Tenace","doi":"10.53745/bs.92.3.1","DOIUrl":"https://doi.org/10.53745/bs.92.3.1","url":null,"abstract":"L’articolo parte dalla riflessione sulla testimonianza della Chiesa che, epoca dopo epoca, richiede un aggiornamento a seconda del tempo in cui vivono le comunità diverse. La prima parte dell’articolo individua, infatti, tre modelli della Chiesa che si sono susseguiti dai primi secoli del Cristianesimo fino al tempo che immediatamente precede il Concilio Vaticano II. La Chiesa come mistero, la Chiesa come Impero e la Chiesa come istituzione sono i tre modelli della Chiesa che nelle grandi linee hanno segnato i primi due millenni del Cristianesimo. Questa prima parte dell’articolo finisce con un invito a sfuggire la tentazione del tradizionalismo, che è una forma di fedeltà sbagliata al passato che rischia di soffocare una verità in attesa di essere accolta. Tale verità è il tema della seconda parte dell’articolo che presenta la nuova immagine della Chiesa come comunione che è stata inaugurata con il Concilio Vaticano II, grazie al ritorno alle fonti e l’aggiornamento a partire dalle esigenze presenti. La Chiesa come comunione viene poi posta in relazione con la sinodalità e con la fraternità universale alla luce dell’enciclica »Fratelli tutti« di papa Francesco. L’attuale cammino di una Chiesa sinodale corrisponde infatti all’orientamento dato dal Concilio Vaticano II, poiché fa leva sulla partecipazione attiva di tutti alla missione della Chiesa, e la fratellanza è un’espressione ancora più forte della comunione perché, nella visione del Papa, spinge verso una comunione globale, fuori dal recinto istituzionale e confessionale. La terza parte dell’articolo presenta infine il simposio »Per una teologia fondamentale del sacerdozio« che si è tenuto nella Città del Vaticano dal 17 al 19 di febbraio 2022 e che ha riflettuto sul sacerdozio a partire dall’unico sacerdozio di Cristo e in collegamento con il santo popolo di Dio che è tutto sacerdotale. A partire da questo fondamento, vengono brevemente affrontate due questioni di attualità, cioè la formazione dei futuri sacerdoti che deve essere maggiormente orientata alla fratellanza, e il celibato che va affrontato nell’ambito del discernimento e di una vita che sa rendere fecondo il sacrificio.","PeriodicalId":53889,"journal":{"name":"Bogoslovska Smotra-Ephemerides Theologicae Zagrabienses","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"82340319","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}