{"title":"Libelt – Gołuchowski – Ziemięcka. Zapoznane tropy Norwidowych związków z filozofią polską","authors":"Magdalena Woźniewska-Działak","doi":"10.18290/sn2341.4","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn2341.4","url":null,"abstract":"Artykuł stanowi próbę oświetlenia zapoznanych tropów Norwidowych związków z filozofią polską. Autorka wskazuje, iż najczęściej komentowany wpływ Augusta Cieszkowskiego na myśl autora Promethidiona nie wyczerpuje potencjału pytań o bogactwo ideowych kontekstów pisarstwa Norwida. Konstruując swą rolę jako poety narodowego i społecznego, Norwid wchodził w latach 40. XIX wieku w twórczy dialog z filozofią narodową. Nie aspirował do wypracowania samodzielnego, oryginalnego stanowiska o charakterze sensu stricto filozoficznym, ale w swej poezji (zwłaszcza w swych poematach dyskursywnych) świadomie korzystał z dorobku swej epoki. W artykule autorka upomina się o uwzględnienie w badaniach nad możliwymi wpływami bądź inspiracjami myśli filozofów polskich na twórczość Norwida o osoby – Karola Libelta, Józefa Gołuchowskiego i Eleonory Ziemięckiej. Wszystkich wymienionych myślicieli Norwid znał osobiście. Autorkę Zarysów filozofii katolickiej darzył wielkim szacunkiem. Wiele wskazuje na to, że uwzględnienie Libelta, Gołuchowskiego i Ziemięckiej w refleksji nad twórczością młodego Norwida pozwala zbudować pełniejszą mapę kontekstów właściwych dla identyfikacji jej ideowego zaplecza.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48542426","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Jak mówił Cyprian Norwid? W poszukiwaniu głosu poety","authors":"A. Kozłowska","doi":"10.18290/sn2341.2","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn2341.2","url":null,"abstract":"Artykuł omawia te elementy fonetyki Cypriana Norwida, które udało się zrekonstruować na podstawie graficznych cech jego rękopisów, a także na podstawie informacji o życiorysie językowym poety, przede wszystkim o czasie jego życia oraz mazowieckim pochodzeniu. Na wymowę Norwida składały się prawdopodobnie następujące cechy charakterystyczne dla polszczyzny XIX wieku: obecność samogłosek pochylonych é i ó, synchroniczna wymowa i inna niż dziś dystrybucja nosówek, przedniojęzykowa artykulacja ł, dźwięczność h, synchroniczna realizacja spółgłosek zmiękczonych wargowych, brak wyrównania dźwięczności w grupach typu kw, sw, św, cw, ćw, tw, chw oraz szerszy od współczesnego zakres proparoksytonezy. Do obecnych w idiolekcie Norwida mazowizmów brzmieniowych należały natomiast: formy bez przegłosu, stosowanie połączeń kie, gie w miejsce ogólnopolskich ke, ge oraz ubezdźwięczniająca fonetyka międzywyrazowa. Z kolei z wpływami kresowymi można powiązać częstsze niż w polszczyźnie ogólnej stosowanie o zamiast ó, jak również zastępowanie spółgłosek twardych miękkimi. Zaprezentowany obraz tworzą własności, które autor Vade-mecum dzielił z innymi użytkownikami polszczyzny swojego czasu i środowiska. O ściśle indywidualnych cechach jego wymowy, a także o charakterystycznych dla niego zachowaniach parajęzykowych można wnioskować jedynie pośrednio, odwołując się do relacji osób, które miały z nim kontakt. Z przeglądu takich świadectw wyłania się wizerunek rozmówcy obdarzonego pięknym tembrem głosu, posługującego się wyrazistą intonacją i gestami trafnie zespolonym z wypowiedzią.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48830276","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Skośnoocy szlachcice Norwida","authors":"J. Zieliński","doi":"10.18290/sn2341.5","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn2341.5","url":null,"abstract":"Próba wyodrębnienia w twórczości Norwida zespołu tekstów, rysunków i form mieszanych, podejmujących motyw satyrycznie ujętych polskich szlachciców, którzy mają w sobie coś z Chińczyków i charakteryzują się nonszalanckim stosunkiem do sztuki. Szukając źródeł tej chińsko-sarmackiej mieszanki autor konfrontuje dotychczasowe ustalenia norwidologów (Chlebowska, Dambek, Jeżewski) z szerszym kontekstem prasowym i ikonograficznym, dotyczącym kontaktów Norwida z kulturą chińską.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43273420","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Z Norwidem na scenach teatru i przed kamerami TV. Fascynacje twórcze Kazimierza Brauna","authors":"W. Toruń","doi":"10.18290/sn2341.16","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn2341.16","url":null,"abstract":"Cyprian Norwid zajmuje poczesne miejsce w dorobku artystycznym Kazimierza Brauna. Fascynacja twórczością autora Pierścienia wielkiej damy, wyniesiona z domu rodzinnego, studia polonistyczne w UAM w Poznaniu, studia na Wydziale Reżyserii w PWST w Warszawie i bliskość ideowa z poetą zaowocowały kolejnymi pracami reżyserskimi Brauna nad dramatami Norwida. W sumie, w okresie pobytu w kraju, Braun przygotował 14 wystawień dramatów Norwida, a były to: Pierścień Wielkiej-Damy, Aktor, Tyrtej-Za kulisami, Kleopatra i Cezar, Miłość czysta u kąpieli morskich. Jako signum temporis warsztatu artystycznego Brauna może świadczyć fakt, iż kilka dramatów zostało przygotowanych najpierw jako widowisko telewizyjne, potem jako pełnospektaklowa sztuka w teatrze a następnie przeniesiona do Teatru Telewizji.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43297066","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"„Strzeż się zamiarów prze-pisanych szczelnie…”. Jeden czy dwa wiersze Norwida?","authors":"P. Chlebowski","doi":"10.18290/sn2341.8","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn2341.8","url":null,"abstract":"Artykuł mający charakter edytorskiej analizy, odnosi się do dwóch przekazów Przyjacielowi-poecie oraz Teofilowi, który w tradycji uznawany był dotąd za jeden tekst, jeden utwór poetycki Norwida. Ten pierwszy, Przyjacielowi-poecie, miał stanowić przeredagowaną samowolnie przez Teofila Lenartowicza, ze zmienionym tytułem, uszczuploną wersję (z mniejszą liczbą wersów: uszczuplony o 28 w stosunku do tego drugiego przekazu) przekazu drugiego, Teofilowi, nazywanego właściwym lub pełnym. Efektem porównania obu przekazów oraz danych historycznych z nimi związanych jest teza, uznająca je za różne teksty poetyckie, co w konsekwencji prowadzi do wniosku o traktowaniu ich jako dwóch osobnych wierszy Norwida. Utwór Przyjacielowi-poecie ma charakter ogólny, wyabstrahowany z personalnych konkretyzacji. Jeśli już się one tu przebijają na pozycje prymarne, to można byłoby je łączyć nawet z samym Norwidem. W tym sensie wiersz miałby charakter autoteliczny. Ten drugi, Teofilowi – o czym w ogromnym stopniu decyduje tytuł – stawia przed odbiorcą konkretną postać, znanego poetę i przyjaciela Norwida, stawia z całym kontekstem związanym z jego biografią i jego twórczością, zwłaszcza lat 1854-1855.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44159135","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Cenzuralne perypetie rozprawy O komediach Norwida Ireny Sławińskiej","authors":"Kamila Budrowska","doi":"10.18290/sn2341.12","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn2341.12","url":null,"abstract":"W artykule, na podstawie nieznanych szerzej źródeł archiwalnych, zrekonstruowane został dzieje edytorskie i cenzuralne niedoszłej rozprawy habilitacyjnej Ireny Sławińskiej O komediach Norwida. Ustalono, że ukończyła ją badaczka w końcu 1951 roku, by przez cały rok 1952 i początek kolejnego zabiegać o jej wydanie, równolegle czyniąc starania o uzyskanie habilitacji. Rozprawę przetrzymano w lubelskim oddziale urzędu cenzury, by ostatecznie, dzięki interwencji profesora Andrzeja Wojtkowskiego – posła na Sejm PRL, a jednocześnie pracownika Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego – udzielić zgody na druk. Przyczyną przetrzymania pracy, jak stwierdzono w artykule, mogła być zarówno niechętnie widziana przez władze autorka, niekorzystny czas zgłoszenia książki do druku, katolickie wydawnictwo, jak i podjęta tematyka. O komediach Norwida to jedyna opublikowana w 1953 roku publikacja Sławińskiej, co wskazywać może na istnienie ciążącego nad nią w latach stalinowskich cenzorskiego „zapisu”.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46692931","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"„…i jeśli mi pozwolą tragedie moje, chcęż jeszcze Panią widzieć”. Łucji Rautenstrauchowej dekada z Norwidem","authors":"M. Abramczyk","doi":"10.18290/sn2341.9","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn2341.9","url":null,"abstract":"Artykuł stanowi próbę rekonstrukcji relacji Łucji Rautenstrauchowej z Cyprianem Norwidem. Na podstawie analizy biografii pisarki oraz znanej korespondencji Cypriana Norwida autorka podejmuje próbę odtworzenia początków znajomości z poetą, która została zawarta we Włoszech w latach 40. XIX w. a także dalszego przebiegu relacji, kontynuowanej w trakcie wizyt pisarki w Paryżu w latach 50. i 60. XIX wieku.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48352823","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Do Tomasa Venclovy – przy wręczeniu poecie medalu za zasługi w upowszechnianiu twórczości Cypriana Norwida","authors":"J. Fert","doi":"10.18290/sn2240.15","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn2240.15","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46186711","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Brodaty mężczyzna w antykizowanej szacie – nieznany rysunek Norwida","authors":"Edyta Chlebowska","doi":"10.18290/sn2240.9","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn2240.9","url":null,"abstract":"Artykuł ma na celu prezentację dotychczas nieznanego rysunku Norwida Brodaty mężczyzna w antykizowanej szacie powstałego w Rzymie w 1847 r., który został sprzedany przez dom aukcyjny Desa-Unicum. Rysunek stanowi reprezentatywny przykład rysunkowej twórczości Norwida z drugiej połowy lat 40. XIX w.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44587253","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ekwiwalencja i akceptowalność anglojęzycznych tłumaczeń utworów Norwida","authors":"Agata Brajerska-Mazur","doi":"10.18290/sn2240.5","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn2240.5","url":null,"abstract":"Artykuł jest kontynuacją i próbą rewizji badań autorki, poświęconych tłumaczeniom utworów Norwida na język angielski. Zawarte w nim dane dotyczące przekładu tekstów poety (które tłumaczono? w jaki sposób? kto je przekłada? dlaczego?) są interpretowane z translatologicznego punktu widzenia. Autorka pokazuje m.in. rozdźwięk pomiędzy sposobem przekładu dzieł Norwida (idącym konsekwentnie wbrew modom i normom translatorycznym kultury docelowej – tj. dążącym do pełnej ekwiwalencji z oryginałem), a przyjęciem tych przekładów przez odbiorców translacji. Akceptowalność zależy od pełni zrozumienia tłumaczeń przez czytelników, którzy w bardzo ograniczonym zakresie pojmują ich polskie konotacje, ponieważ graniczą one z nieprzekładalnością.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45188801","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}