KosovaPub Date : 2024-03-01DOI: 10.62609/ks.vi41.4015
Naser Ferri
{"title":"Shtatorja e parë e Nënës Terezë ishte ngritur në Novosellë të Gjakovës","authors":"Naser Ferri","doi":"10.62609/ks.vi41.4015","DOIUrl":"https://doi.org/10.62609/ks.vi41.4015","url":null,"abstract":"Pas shenjtërimit të Nënës Terezë (por edhe më herët) mediet publike kroate publikuan lajmin sipas të cilit shtatorja e parë në botë e kësaj bije shqiptare ishte ngritur në ishullin Braç të Kroacisë në vitin 2002, ndërsa e vërteta është se ajo ishte ngritur në Novosellë të Gjakovës qysh në vitin 1990 deri sa ajo ishte ende gjallë.","PeriodicalId":517955,"journal":{"name":"Kosova","volume":"62 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140286158","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
KosovaPub Date : 2024-03-01DOI: 10.62609/ks.vi41.4017
Gjon Berisha
{"title":"Zef Mirdita, Dardanci i Dardanija u antici, Hrvatski institut za povijest (Biblioteka Hrvatska povjesnica: monografije i studije III/67), Zagreb 2015, 624 f.","authors":"Gjon Berisha","doi":"10.62609/ks.vi41.4017","DOIUrl":"https://doi.org/10.62609/ks.vi41.4017","url":null,"abstract":"Këtë vit (2016), u nda nga jeta, studiuesi më i shquar i dardanëve dhe Dardanisë, Zef Mirdita, i cili pas vetës na la një opus të madh shkencor, në mesin e të cilave edhe veprën kapitale, të cilës ia ka kushtuar pjesën më të madhe të jetës, monografinë shkencore të shkruar në gjuhën kroate me titull “Dardanci i Dardanija u antici” (Dardanët dhe Dardania në antikë)”, për të cilën po i shkruajmë disa rreshta.","PeriodicalId":517955,"journal":{"name":"Kosova","volume":"31 122","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140406209","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
KosovaPub Date : 2024-03-01DOI: 10.62609/ks.vi41.3999
Ilir Culaj
{"title":"Disa aspekte të religjionit në Ulpianën antike","authors":"Ilir Culaj","doi":"10.62609/ks.vi41.3999","DOIUrl":"https://doi.org/10.62609/ks.vi41.3999","url":null,"abstract":"Dardania përbënte një pjesë të regjioneve qendrore të siujdhesës ballkanike. Pozita gjeografike e saj dhe vetitë e hidrografisë, të relievit, klimës etj., e bëjnë si një tërësi të ndarë e të veçantë gjeografike, gjë që ka ndikuar në zhvillimin e saj historik dhe kulturor. Njëra nga qendrat kryesore të Dardanisë ishte Ulpiana, e cila paraqet njëherit edhe njërën nga qendrat më interesante arkeologjike në Kosovë dhe rajonin e gjerë të gadishullit Ilirik. Shtrirja pranë depozitimeve minerare xehetare të pasura me metale të çmueshme, tokat pjellore përreth saj, si dhe pozita e mirë gjeostrategjike që posedonte duke qenë pjesë e një udhëkryqi të rëndësishëm rrugësh antike, ishin faktorët kryesorë që ndikuan në themelimin, zhvillimin dhe ekzistencën e saj shekullore. Prezenca e statione beneficiarii consulari në Ulpianë e dëshmuar në burimet epigrafike, vetëm sa e dëshmon rolin dhe rëndësinë e madhe ekonomike që paraqiste ajo për romakët.","PeriodicalId":517955,"journal":{"name":"Kosova","volume":"12 15","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140286544","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
KosovaPub Date : 2024-03-01DOI: 10.62609/ks.vi41.4003
Marenglen Verli
{"title":"Luhatjet e fuqive të mëdha dhe qëndrimi Shqiptar pas kongresit të Lushnjës","authors":"Marenglen Verli","doi":"10.62609/ks.vi41.4003","DOIUrl":"https://doi.org/10.62609/ks.vi41.4003","url":null,"abstract":"Periudha dhjetor 1919-janar 1920, ishte periudhë shumë e vështirë për Shqipërinë. Në Konferencën e Paqes në Paris, delegacioni shqiptar, pasi e kishin injoruar i kishin bërë të qartë se Shqipëria pavarësisht asnjanësisë gjatë Luftës së Parë Botërore, jo vetëm nuk do t’i rimerrte trevat copëtuara me vendimet e Konferencës së Londrës më 1913, po do të pësonte përsëri copëtime e kufizime në territorin dhe sovranitetin e vet. Traktati i Fshehtë i Londrës, i 26 prillit 1915, me anën e të cilit Fuqitë e Mëdha të Antantës, joshën Italinë të kalonte në anën e tyre në konfrontimin e madh botëror, e copëtonte shprehimisht Shqipërinë e 1913, në veri e në jug, në interes të Serbisë e Greqisë dhe në perëndim në interes të Italisë. Përveç qytetit dhe krahinës së Vlorës, që do të kalonin në sovranitetin italian, Roma siguronte edhe protektoratin mbi shtetin shqiptar të rrudhur midis luginave të Drinit dhe të Vjosës. Edhe pse me këmbënguljen e SHBA-së u duk sikur traktatet e fshehta nuk do të zbatoheshin, përsëri negociatat në Konferencë, preknin rëndë interesat e shqiptarëve dhe në bazën e tyre kishin përmbajtjen e Traktatit të 26 prillit.","PeriodicalId":517955,"journal":{"name":"Kosova","volume":"88 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140401511","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
KosovaPub Date : 2024-03-01DOI: 10.62609/ks.vi41.4010
Mrika Limani
{"title":"Një analizë kuantitative e viktimave të Prizrenit dhe rrethinës gjatë luftës së dytë botërore, sipas listës së viktimave të luftës, lëshuar nga Këshilli Ekzekutiv Federal i Jugosllavisë (Pjesa e dytë)","authors":"Mrika Limani","doi":"10.62609/ks.vi41.4010","DOIUrl":"https://doi.org/10.62609/ks.vi41.4010","url":null,"abstract":"Në vazhdë të analizës së paraqitur paraprakisht, analiza e plotësuar është kryer duke u bazuar në fletushkat zyrtare të viktimave të Jugosllavisë të lëshuara nga Këshilli Ekzekutiv Federal i Jugosllavisë. Si pasojë, fletushkat për rrethinën e Prizrenit përmbajnë të dhënat mbi viktimat që kanë qenë qytetarë të regjistruar në komunën e Prizrenit, cilësi në bazë të cilës edhe janë regjistruar si viktima në rrethinën e Prizrenit. Ngaqë kjo ka qenë kriteri i seleksionimit për regjistrimin e viktimave, vendvdekja e një numri të konsiderueshëm të viktimave ka qenë jashtë kufijve të Kosovës. Megjithatë, me seleksionimin e të dhënave, analizës kuantitative","PeriodicalId":517955,"journal":{"name":"Kosova","volume":"6 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140402163","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
KosovaPub Date : 2024-03-01DOI: 10.62609/ks.vi41.4008
Alban Dobruna
{"title":"Bashkësia islame e Gjakovës, gjatë luftës së dytë botërore (1941-1945)","authors":"Alban Dobruna","doi":"10.62609/ks.vi41.4008","DOIUrl":"https://doi.org/10.62609/ks.vi41.4008","url":null,"abstract":"Në prill të vitit 1941, shtetet e Bllokut fashist sulmuan Jugosllavinë duke e shpërbërë dhe copëtuar atë1. Fatin e saj e përjetuan edhe trevat shqiptare që ishin nën sundimin jugosllav. Në kuadër të pushtimit nazifashist, viset shqiptare u ndanë në tri zona pushtimi: gjermane, italiane dhe bullgare. Pjesa më e madhe e Kosovës, së bashku me trevat veriperëndimore të Plavës, Gucisë, Rozhajës, Tutinit, Ulqinit, Tuzit; trevat lindore etnike shqiptare dhe pikërisht Tetova, Gostivari, Dibra, Kërçova e Struga, u përfshinë në zonën italiane të pushtimit2. Zonës okupuese gjermane iu bashkëngjitën Qarku i Mitrovicës, ku u përfshinë edhe rrethet e Podujevës, Vushtrrisë dhe Tregut të Ri, që hynë në kuadër të Serbisë së Nediqit.","PeriodicalId":517955,"journal":{"name":"Kosova","volume":"4 7","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140404691","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
KosovaPub Date : 2024-03-01DOI: 10.62609/ks.vi41.4012
Shkodran Imeraj
{"title":"Referendumi për Kosovën shtet sovran dhe i pavarur, 26-30 shtator 1991, sipas gazetës “Bujku” në Kosovë","authors":"Shkodran Imeraj","doi":"10.62609/ks.vi41.4012","DOIUrl":"https://doi.org/10.62609/ks.vi41.4012","url":null,"abstract":"Vendimi i Kuvendit të Krahinës Socialiste Autonome të Kosovës i 23 shkurtit 1989, për miratimin e projekt-amendamenteve për ndryshimin e Kushtetutës së Republikës Socialiste të Serbisë dhe vendimi i Kuvendit të Republikës Socialiste të Serbisë, më 28 mars 1989, vendim ky që suspendoi Autonominë e Kosovës, shkaktuan pakënaqësi të madhe në mesin e shqiptarëve të Kosovës. Në shumë qendra të Kosovës u organizuan dhe u mbajtën demonstrata dhe mitingje me të cilat u kundërshtuan ndryshimet kushtetuese. Në mesin e demonstruesve shqiptarë kishte shumë të vrarë dhe të plagosur.","PeriodicalId":517955,"journal":{"name":"Kosova","volume":"18 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140285737","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
KosovaPub Date : 2024-03-01DOI: 10.62609/ks.vi41.4006
Marbona Cuka
{"title":"E drejta penale Shqiptare në periudhën 1939-1945","authors":"Marbona Cuka","doi":"10.62609/ks.vi41.4006","DOIUrl":"https://doi.org/10.62609/ks.vi41.4006","url":null,"abstract":"Objekt trajtese e këtij punimi është zhvillimi i legjislacionit penal shqiptar në periudhën 1939-1945. Arsyeja e përzgjedhjes së kësaj periudhe është se, ende Shqipëria e fillimit të mijëvjeçarit të ri vazhdon të ndikohet nga ngjarjet dhe çështjet e kësaj periudhe që përkon me Luftën e Dytë Botërore. “Për të kuptuar shqiptarët e vitit 2000 e tutje, është e rëndësishme të zbulosh kush kanë qenë ata gjatë viteve 1939-1945”, shkruan profesor Bernd Fischer në një nga librat e tij, duke dashur të evidentojë në këtë mënyrë sa rëndësinë, por dhe diskutimet e pranishme mbi këtë periudhë lidhur me krijimin e imazhit të shqiptarëve si popull dhe si shtet.Ky punim synon të sjellë nëpërmjet gjurmimit, analizës, krahasimit e shpjegimit në mënyrë shkencore, legjislacionin penal, por dhe më gjerë sistemin ligjor dhe gjyqësor shqiptar, nën ndikimin e rrethanave historike të kohës.","PeriodicalId":517955,"journal":{"name":"Kosova","volume":"59 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140405956","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
KosovaPub Date : 2024-03-01DOI: 10.62609/ks.vi41.4014
Hamit Kaba
{"title":"Të drejtat e njeriut në Jugosllavi (1983)","authors":"Hamit Kaba","doi":"10.62609/ks.vi41.4014","DOIUrl":"https://doi.org/10.62609/ks.vi41.4014","url":null,"abstract":"Raporti i mëposhtëm u hartua nga Komisioni për Marrëdhëniet me Jashtë në Dhomën e Përfaqësuesve të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, në vitin 1984. Ai bazohet në vëzhgimet e Komisionit Amerikan të Helsinkit për të Drejtat e Njeriut dhe tek informacioni i sjellë nga “Amnesty International”. Dokumenti merret me probleme që prekin nivelin e zbatueshmërisë së lirive dhe të drejtave të njeriut në Jugosllavinë e vitit 1983. Baza morale dhe juridike për këto gjykime e kritika e kishte burimin tek “Karta e Helsinkit” dhe sidomos tek “shporta e tretë”, që u kushtohet lirive dhe të drejtat e njeriut, e miratuar në vitin 1975 në Konferencën e Helsinkit. Jugosllavia, një ndër vendet më aktive të thirrjes së kësaj konference, filloi dalëngadalë ta humbiste emrin e saj “të mirë” në këtë fushë, pavarësisht se vlerësimet për këtë vend, në krahasim me vendet e tjera komuniste të Evropës Lindore e Qendrore e sidomos me Shqipërinë, vazhduan të mbeteshin deri diku pozitive.","PeriodicalId":517955,"journal":{"name":"Kosova","volume":"12 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140286788","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
KosovaPub Date : 2024-03-01DOI: 10.62609/ks.vi41.4019
Gjon Berisha
{"title":"Akademik Zef MIRDITA (1936–2016)","authors":"Gjon Berisha","doi":"10.62609/ks.vi41.4019","DOIUrl":"https://doi.org/10.62609/ks.vi41.4019","url":null,"abstract":"Më 4 prill të vitit 2016, në moshën 80 vjeçare, në Zagreb u nda nga jeta, profesori, studiuesi, historiani dhe dardanologu i shquar Akademik Zef Mirdita, jeta dhe vepra e të cilit për vite të tëra ishte e lidhur me Universitetin e Prishtinës dhe atë të Kroacisë. Në të dyja fushat e aktiviteteve të tij, në kërkime shkencore dhe mësimdhënie, ka arritur rezultate të jashtëzakonshme dhe ka lënë gjurmë të thella, që do ti qëndrojnë gjithmonë. Pothuajse e tërë jeta e tij dhe puna shkencore ishte e lidhur, që nga rinia e deri në vdekje, në mes Kosovës dhe Kroacisë.","PeriodicalId":517955,"journal":{"name":"Kosova","volume":"16 S1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140399690","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}