«Էջմիածին» կրոնագիտական և հայագիտական ամսագիր=“Etchmiadzin” Theological and Armenological Journal=«Эчмиадзин» религиоведческий и арменоведческий журнал最新文献

{"title":"ՆԵՐՍԷՍ ՇՆՈՐՀԱԼԻ. ՀԱՆԵԼՈՒԿՆԵՐ","authors":"","doi":"10.56737/2953-7843-2023.13-5","DOIUrl":"https://doi.org/10.56737/2953-7843-2023.13-5","url":null,"abstract":"Ամփոփում:\u0000Ներսէս Դ․ Կլայեցի հայրապետի մահուան 850-րդ տարելիցի կապակցութեմբ շարադրուած է կաթողիկոսի համառօտ կենսագրութիւնը եւ թարգմանուած են հեղինակի 300-ը գերազանցող հանելուկներից 6-ը, որ զուտ ազգային եւ հոգեւոր նշանակութիւն ունեն՝ Հայկ Նահապետ, Տորք Անգեղ, Սուրբ Տրդատ Գ․ թագաւոր, Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչ, Մովսէս Խորենացի, Դաւիթ Անյաղթ ։\u0000В связи с 850-летием со дня смерти Св. Патриарха Нерсеса IV Клаеци (Шнорали) изложена краткая биография Католикоса и переведены его 6 из более чем 300 авторских загадок, имеющих чисто национальный и духовный характер: Айк Наапет (прародитель армянского народа), Торк Ангех, Св. царь Тиридат III, Св. Григорий Просветитель, Св. Мовсес Хоренаци, Давид Непобедимый.\u0000In connection with the 850th anniversary of the death of the Catholicos Nerses IV of Kla or Saint Nerses the Graceful, a brief biography of the Catholicos is presented and six of more than his 300 author’s riddles, which have purely national and spiritual significance, are translated: Patriarch Hayk, Tork Angegh, King St. Tiridates III, St. Gregory the Illuminator, Movses of Khoren, David the Invincible.","PeriodicalId":505631,"journal":{"name":"«Էջմիածին» կրոնագիտական և հայագիտական ամսագիր=“Etchmiadzin” Theological and Armenological Journal=«Эчмиадзин» религиоведческий и арменоведческий журнал","volume":"1 17","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-06-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141347278","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԽՈՐԷՆ Ա. ՄՈՒՐԱԴԲԷԿԵԱՆԻ\u0000ՄԱՀՈՒԱՆ ԱՌԵՂԾՈՒԱԾԻ ՇՈՒՐՋ","authors":"Քանաքարա Հայրապետեան","doi":"10.56737/2953-7843-2023.13-51","DOIUrl":"https://doi.org/10.56737/2953-7843-2023.13-51","url":null,"abstract":"Ամփոփում:\u0000Պատմագիտութեան ասպարէզում Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Խորէն Ա. Մուրադբէկեանի մահուան հետ կապուած տեսակէտները տարբեր են. Ամենայն Հայոց կաթողիկոսը սրտի կաթուածի՞ց է մահացել, թէ՞ խեղդամահ է արուել, արդեօ՞ք կաթողիկոսի բռնի մահը Մայր Աթոռ Ս. էջմիածնում պահուող զինամթերքի, թէ՞ գանձերի հանգամանքով է բացատրելի: Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի մահուան առեղծուածի բացայայտումը կարևոր է ոչ միայն Հայոց Եկեղեցու պատմութեան, այլ նաեւ տուեալ ժամանակաշրջանի Խորհրդային Հայաստանի եւ առհասարակ 1930-ական թուականներին խորհրդային իրականութեան հասարակական- քաղաքական յարաբերութիւնների եւ իրավիճակի ուսումնասիրութեան ու լուսաբանման, հայ հոգևորականութեան հանդէպ՝ խորհրդային քաղաքական վերնախաւի իրականացրած քաղաքականութեան՝ բիրտ ու դաժան միջոցների կիրառման տեսակէտից: Ներկայացուող յօդուածն ունի ոչ միայն գիտական, այլև գործնական նշանակութիւն: Ներկայ փուլում կրկին Հայ Առաքելական Եկեղեցու առջև ծառացած օրակարգային հարցերից է եկեղեցի- պետութիւն փոխյարաբերութիւնների կարգաւորումը: Հետևաբար` անցեալի փորձի ուսումնասիրումն ու հետազօտումը հնարաւորութիւն կստեղծի ոչ միայն նշուած հիմնախնդրի կարգաւորմանը միտուած համապատասխան քայլերի, ուղենիշների մշակման համար, այլև առկայ քաղաքական, հանրային, կրօնական մարտահրաւէրներին դիմակայելու կարողութիւնների ձևաւորման:\u0000Годы патриаршества Католикоса Всех Армян Хорена I Мурадбекяна (1932—1938) совпали с неимоверно сложным периодом в истории армянского народа, когда сталинское насилие и антицерковная политика достигли своего апогея. В этих обстоятельствах глава Армянской Апостольской Церкви Католикос Хорен I, учитывая историческую роль Армянской Апостольской Церкви в деле сохранения нации, а также принимая во внимание, что на родине церковь мало-помалу теряет свой авторитет и вес в общественной жизни, выдвинул на первый план задачу урегулирования взаимоотношений между диаспорой — Церковью — государством, но преимущественно между Церковью и диаспорой, то есть Первопрестольным Святым Эчмиадзином и Патриаршими престолами, а также проблему повышения авторитета Армянской Апостольской Церкви в диаспоре. Следовательно, было не случайным восстановление поста патриаршего посланника в диаспоре в 1934 году, а также вовлечение Патриарших престолов — Иерусалимского, Константинопольского патриархатов и Киликийского католикосата в програме разработки Конституции Армянской Апостольской Церкви, торжественного празднования в диаспоре 1500-летнего юбилея перевода Библии на армянский язык и формирования армянской литературы. В результате Католикосу Хорену I Мурадбекяну удалось не только установить теплые братские отношения между Первопрестолом и Патриаршими престолами, но и прочно связать армянство всего мира и два престола вместе с Киликийским католикосатом с Родиной и Святым Эчмиадзином. Представляемая статья имеет не только научное, но и практическое значение. Одним из актуальных вопросов, стоящих перед Армянской Апостольской Церковью на данном этапе, является продолжение урегулирования взаимоотношений между армянской диаспорой-Церковью-государством, Первопрестольным Святым Эчм","PeriodicalId":505631,"journal":{"name":"«Էջմիածին» կրոնագիտական և հայագիտական ամսագիր=“Etchmiadzin” Theological and Armenological Journal=«Эчмиадзин» религиоведческий и арменоведческий журнал","volume":"43 21","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-06-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141344989","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Գ. ՍՈՒՆԴՈՒԿԵԱՆԻ «ՎԱՐԻՆԿԻ ՎԵՉԵՐԸ» ՊԱՏՄՈՒԱԾՔԸ\u0000ԳՐԱԿԱՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ՀՈԼՈՎՈՅԹՈՒՄ\u0000(ակադեմիկոս Էդուարդ Ջրբաշեանի ծննդեան 100-աեակի առթիվ)","authors":"Վաչագան Աւագեան","doi":"10.56737/2953-7843-2023.13-66","DOIUrl":"https://doi.org/10.56737/2953-7843-2023.13-66","url":null,"abstract":"Ամփոփում:\u0000Հայ անուանի դրամատուրգ Գաբրիէլ Սունդուկեանի (1825—1912) գրական ժառանգութեան մէջ առանձնակի հետաքրքրութիւն է ներկայացնում «Վարինկի վեչերը» պատմուածքը, որը ոչ միայն հեղինակի ստեղծագործական նուաճումներից է, այլեւ մէկն է հայ գեղարուեստական արձակի կատարեալ գործերից, որ անհրաժեշտ ուշադրութեան չի արժանացել սկզբնապէս: Յօդուածում քննուած են տարբեր գրականագէտների եւ յատկապէս ակադ․ Էդուարդ Ջրբաշեանի կարծիքները ներկայ ստեղծագործութեան վերաբերեալ:\u0000In the literary heritage of the famous Armenian playwright Gabriel Sundukian (1825—1912), the short story «Varinki Vecher» is of exceptional interest, which is not only one of the author’s creative achievements, but also one of the perfect works of Armenian fiction that initially did not receive proper attention. The article examines the works of various literary experts, especially Eduard Jrbashyan’s opinions on this work.","PeriodicalId":505631,"journal":{"name":"«Էջմիածին» կրոնագիտական և հայագիտական ամսագիր=“Etchmiadzin” Theological and Armenological Journal=«Эчмиадзин» религиоведческий и арменоведческий журнал","volume":"45 18","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-06-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141345291","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Անիի հուշարձաններն ըստ Կարապետ Հովհանջանյանի լուսանկարների\u0000(Մատենադարանի գրադարանի լուսանկարչական ժողովածուների հավաքածու, Հմր 423 ժողովածու)","authors":"Իվեթ Թաջարյան","doi":"10.56737/2953-7843-2023.12-121","DOIUrl":"https://doi.org/10.56737/2953-7843-2023.12-121","url":null,"abstract":"Summary\u0000In the late 19th– early 20th century, interest in archeology increased. It was greatly contributed by the works of historians, among which there were many photographs. With their help, historical and later archeological researches were easier and more efficient.\u0000Karapet Hovhanjanyan belongs to the number of people who started using his camera for that purpose. Hovhanjanyan was a 19th c. public figure, writer, archaeologist and photographer. In 1904, he presented an album of photographs to Ter-Movsisyan,Vardapet of Etchmiadzin. Now the album is stored in the collection of albums of the Matenadaran library, album № 423. It contains 22 photographs. These are imagesof archeological buildings and sculptures from the city of Ani, which came to the attention of Hovhanjanyan. All photographs in the album bear titles and inscriptions on the reverse side.\u0000Thus, with his articles, drawings and photographs, Karapet Hovhanjanyan focused the attention of scientists on the Armenian culture with a brilliant past and the skill of Armenian artists. They are still in demand today and continue to maintain their importance as a source for arthistorians or restorers.\u0000\u0000РЕЗЮМЕ\u0000В конце XIX – начале XX века возрастает интерес к археологии. Этому в большой мере способствовали труды историков, в которых было большое количество фотографий. С их помощью исторические, а впоследствии и археологические исследования стали проходить намноголегче и результативнее.\u0000Карапет Овганджанян относится к числу людей, использовавших фотоаппарат с этойцелью. Овганджанян – видный государственный деятель, писатель, археолог и фотограф XIX века. В 1904 году он дарит альбом фотографий Эчмиадзинскому архимандриту отцу Мовсисяну. Сейчас этот альбом хранится в собрании альбомов библиотеки Матенадарана в альбоме номер 423. В нем представлены 22 фотографии. В фотографиях предстают древние строения города Ани, а также скульптуры, оказавшиеся в фокусе внимания Овганджаняна. Все фотографии в альбоме озаглавлены и подписаны на обратной стороне. \u0000Таким образом, Карапет Овганджанян своими статьями, чертежами и фотографиями привлекал внимание ученых к имеющей блестящее прошлое армянской культуре и мастерству армянских творческих деятелей. Они и сегодня являются востребованными и в качестве первоисточников продолжают сохранять свою важность для историков, искусствоведов и реставраторов.","PeriodicalId":505631,"journal":{"name":"«Էջմիածին» կրոնագիտական և հայագիտական ամսագիր=“Etchmiadzin” Theological and Armenological Journal=«Эчмиадзин» религиоведческий и арменоведческий журнал","volume":"46 8","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-06-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141348235","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ԳՐԻԳՈՐ ՄԱՐԱՇԵՑԻ.\u0000900-ԱՄԵԱՅ ԹԱՏԵՐԳՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐ ԿԵԱՆՔԸ","authors":"Արմէն Յովակիմեան, Քրիստինէ Բոյաջեան","doi":"10.56737/2953-7843-2023.13-97","DOIUrl":"https://doi.org/10.56737/2953-7843-2023.13-97","url":null,"abstract":"Ամփոփում:\u0000Հեղինակներն ընթերցողին են ներկայացնում Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի հերթական հրատարակութիւնը՝ Գրիգոր Մարաշեցու «Բան գովեստից Մարիամու Աստուածածնին» երկը, որ հայ իրականութեան մէջ մեզ հասած առաջին ամբողջական, ինքնուրոյն «թատերային» ստեղծագործութիւնն է։\u0000Авторы представляют читателю очередное издание Первопрестольного Святого Эчмиадзина: творение автора XII века Григора Марашеци «Хвалебное слово Пресвятой Богородице», что в армянской действительности является первым самостоятельным и полным духовно-поэтическим произведением, текст которого дошел до наших дней в целости и сохранности.","PeriodicalId":505631,"journal":{"name":"«Էջմիածին» կրոնագիտական և հայագիտական ամսագիր=“Etchmiadzin” Theological and Armenological Journal=«Эчмиадзин» религиоведческий и арменоведческий журнал","volume":"39 9","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-06-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141346040","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ ՇԻՐՎԱՆԶԱԴԷԻ ԹՂԹԱԿՑՈՒԹԻՒՆԸ ԲԱՔՈՒԻ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԹԵՐԹԻՆ","authors":"Գէորգ Հնձացեան, Անի Խուդավերդեան, Մայեա Գրիգորեան","doi":"10.56737/2953-7843-2023.13-38","DOIUrl":"https://doi.org/10.56737/2953-7843-2023.13-38","url":null,"abstract":"Ամփոփում:\u00001877—1920 թթ․ Բաքւում հրատարակուել է 60 անուն հայկական թերթ։ Դրանց մեծագոյն մասը կամ կորսուել է կամ դատապարտուած է։ Ի թիւս այլոց կորստեան պիտի մատնուեր նաեւ Ալեքսանդր Շիրվանզադէի թղթակցութիւնը յիշեալ քաղաքի ռուսալեզու «Баку» թերթին ։ Նրա թղթակցութեան բնագիրը մեզ չի հասել, ուստի հրապարակւում է Սարիղամիշի ճակատամարտի սկիզբը վերտառութեամբ յօդուածի պատճէնը (մեքենագիր), որ պահպանուել է Գէորգ Մադոյեանի (1911—1990) արխիւում։\u0000From 1877 to 1920, 60 Armenian newspapers were published in Baku. Most of them were either lost or doomed to disappear. Among others, is Alexander Shirvanzade’s feature article for the Russian-language Armenian newspaper “Baku” about the beginning of the battle of Sarighamish. The original of this report has not reached us, so we publish a copy (typewritten) of the article on the beginning of the Sarighamish battle, preserved in the archive of Gevorg Madoyan.","PeriodicalId":505631,"journal":{"name":"«Էջմիածին» կրոնագիտական և հայագիտական ամսագիր=“Etchmiadzin” Theological and Armenological Journal=«Эчмиадзин» религиоведческий и арменоведческий журнал","volume":"36 26","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-06-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141349935","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Սյունիքի մարզի նորակառույց եկեղեցիները (2001-2022 թթ․)","authors":"Արման Մալոյան","doi":"10.56737/2953-7843-2023.11-151","DOIUrl":"https://doi.org/10.56737/2953-7843-2023.11-151","url":null,"abstract":"SUMMARY\u0000\u0000In the history of medieval Armenian Church architecture, the architectural school of Syunik has a truly honorable place with its talented architects, master builders and khachkar masters. Representatives of this architectural school left an immortal memory in the monastery of medieval Armenian Church architecture and raised the Armenian Church architecture to a new level.\u0000 In 1991, later in the newly independent Republic of Armenia, the Armenian Church architecture experienced a Revival, and a new period of growth. Modern Armenian architects and master builders now continue the best traditions of the medieval Armenian Church architecture applying new technologies, solutions and ideas in the building of new churches, including the churches of the Syunik region.\u0000In this article we present the newly built churches and chapels of the Syunik region of Armenia (St. Mesrop Mashtots Church in Kapan, St. Gayane Church in Davit Bek, St. Sargis Church in Kashuni, St. Grigor Tatevatsi Church in Shinuhayr, St. Astvatsatsin Church in Shaki, St. Hripsime Church in Tolors, St. Stepanos Church in Darbas, St. Hovhannes Mkrtich Chapel in Chakaten, St. Martiros Chapel in Tolors). In the article, we present the architectural forms of the above-mentioned churches and chapels, the history of construction and other related issues\u0000РЕЗЮМЕ\u0000\u0000В истории средневекового армянского церковного зодчества архитектурная школа Сюника с ее талантливыми архитекторами, мастерами-строителями и мастерами хачкаров занимает поистине почетное место. Представители этой архитектурной школы оставили бессмертную память в истории средневекового армянского церковного зодчества и обогатили армянское церковное зодчество прекрасными памятниками.\u0000 С 1991 года современные армянские архитекторы и мастера-строители, применяя новые технологии, решения и идеи, новопостроенные церкви, в том числе и церкви Сюникской области, главным образом проектируют и строят, сохраняя и развивая лучшие традиции средневековой армянской церковной архитектуры.\u0000В этой статье мы представляем новопостроенные церкви и часовни Сюникской области Армении (церковь Св. Месропа Маштоца в Капане, церковь Св. Гаяне в Давид Беке, церковь Св. Саргиса в Кашуни, церковь Св. Григора Татеваци в Шинуайре, церковь Св. Аствацацин в Шаки, церковь Св. Рипсиме в Толорсе, церковь Св. Степаноса в Дарбасе, часовня Св. Ованеса Мкртича в Чакатене, часовня Св. Мартироса в Толорсе). В статье представлены архитектурные формы вышеназванных церквей и часовен, история строительства и другие сопутствующие вопросы. В статье мы коснулись архитектурных форм вышеупомянутых церквей и часовен, истории строительства и связанных с этим других вопросов.","PeriodicalId":505631,"journal":{"name":"«Էջմիածին» կրոնագիտական և հայագիտական ամսագիր=“Etchmiadzin” Theological and Armenological Journal=«Эчмиадзин» религиоведческий и арменоведческий журнал","volume":"26 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-06-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141347358","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Հայաստանեայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին եւ համընդհանուր կառավարման կերպափոխման հիմնախնդիրները","authors":"Մարիամ Մարգարյան, Գարիկ Պողոսյան","doi":"10.56737/2953-7843-2023.11-98","DOIUrl":"https://doi.org/10.56737/2953-7843-2023.11-98","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":505631,"journal":{"name":"«Էջմիածին» կրոնագիտական և հայագիտական ամսագիր=“Etchmiadzin” Theological and Armenological Journal=«Эчмиадзин» религиоведческий и арменоведческий журнал","volume":"35 8","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-06-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141345961","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ԴԻՔԷՆՍԻ «ՍՈՒՐԲԾՆՆԴԵԱՆ ԵՐԿԵՐԸ» ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆ ԱՒԱՆԴՈՅԹԻ ԼՈՅՍԻ ՆԵՐՔՈՅ","authors":"Լուիզա Գասպարեան","doi":"10.56737/2953-7843-2023.13-26","DOIUrl":"https://doi.org/10.56737/2953-7843-2023.13-26","url":null,"abstract":"Ամփոփում:\u0000Յօդուածը նուիրուած է ԺԹ․ դարավերջի եւ Ի․ հարիւրամեակի սկզբի ռուս եւ հայ գրական- մշակութային միջավայրում Չարլզ Դիքէնսի՝ «Սուրբ Ծննդեան պատմութիւնների » գրական ազդեցութեան վերհանմանը: Մշակութային փոխանցման լոյսի ներքոյ ուրուագծւում են գեղարուեստական թարգմանութեան հայեցակարգին վերաբերող մի շարք հարցադրումներ` ի յայտ բերելով Դիքէնսի վէպերի ժառանգութեան եւ թարգմանութիւնների գործուն ընկալման իրողութիւնները Հայաստանում (յատկապէս Արևելեան Հայաստանում) ։ Ցաւով նկատւում է, որ հայերէն թարգմանութիւնները մեծաւ մասամբ կատարուել են ռուսերէն թարգմանութիւնների «միջնորդութեամբ »: Աւելին, ուսումնասիրութիւնը ցոյց է տուել, որ «Սուրբ Ծննդեան պատմութիւնների » վաղ թարգմանութիւնները ենթարկուել են զգալի ձևափոխութիւնների` ելնելով ռուս եւ հայ լեզուամշակութային առանձնայատկութիւններից: Հիմնուելով Դիքենսի ստեղծագործութիւններին՝ իբրև եզրակացութիւն նշւում է, որ վաղ վիկտորիանական շրջանի Անգլիայի ընկերային- մշակութային համապատկերը գրեթէ հաւասարապէս հեռու է ռուս եւ հայ իրականութիւնից: Յարդիւնս ասուածի մշակութային փոխանցումը յանգեցրել է թարգմանութիւնների զգալի փոփոխութեան:\u0000Статья посвящена исследованию литературной роли книги «Рождественские повести» Диккенса в русской и армянской литературной средах конца XIX и начала XX веков. Обозначается спектр вопросов касательно концепции художественного перевода в свете культурного трансфера. В анализе очерчивается ситуация активной рецепции наследия и переводов произведений Диккенса в Армении (особенно в Восточной Армении) конца XIX, которые, в большинство случаев, переводились через «посреднической» роли русских переводов. Исследование показало, что ранние переводы «Рождественских повестей» были видоизменены: наблюдаются определенные трансформации, обусловленные лингво-культурными особенностями как русской, так и армянской среды. Делается вывод, что социокультурный контекст ранней викторианской Англии (на материале работ Диккенса) практически одинаково чужд как русским, так и армянским культурным реалиям. Соответственно, культурный трансфер привел к значительной модификации переводов с целью более плавного восприятия контекста, в существенно отличающихся социокультурных и геополитических условиях.","PeriodicalId":505631,"journal":{"name":"«Էջմիածին» կրոնագիտական և հայագիտական ամսագիր=“Etchmiadzin” Theological and Armenological Journal=«Эчмиадзин» религиоведческий и арменоведческий журнал","volume":"66 29","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-06-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141346567","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Հովհաննես Կարնեցու՝ Ղազար Բաբերդցի († 1809) նահատակին նվիրված անտիպ չափածո վկայաբանությունը եւ տաղը","authors":"Գառնիկ Հարությունյան","doi":"10.56737/2953-7843-2023.12-62","DOIUrl":"https://doi.org/10.56737/2953-7843-2023.12-62","url":null,"abstract":"РЕЗЮМЕ\u0000\u0000В литературном наследии известного армянского поэта, педагога и писца Ованнеса Карнеци (ок. 1750-1820) отдельную группу формируют его мартирологические сочинения, посвященные армянским мученикам Османсой империи своего времени. Три из них были опубликованы еще в 1902 и 1903 гг., в составленном Акобом Манандяном и Грачьей Ачаряном монументальном сборнике “Новые армянские мученики”. В своей монографии, посвященной Ованнесу Карнеци, литературовед Шушаник Назарян, упоминая об еще одной такой стихотворной мартирологии, посвященной мученику Казару (Лазарь) Бабердци († 1809), не опубликовала этот текст. \u0000Целью этой публикации является прежде всего завершение издания мартирологического наследия Ованнеса Карнеци, тем самым представляя вниманию научного сообщества эту стихотворную мартирологию. Это еще и маленький шаг в сторону продолжения работы начатой А. Манандяном и Г. Ачаряном по изданию и исследованию неопубликованных мартирилогий. Текст мартирологии Казара Бабердци мы составили на основе рукописи Матенадарана 9958 (нап. в Карине, в 1809 г.), которая считается автографом. Его мы сопоставили с текстом дошедшим до нас в рукописи Матенадарана 8735 (XIX в., после 1809 г.).\u0000К сожалению, Ованнес Карнеци не сообщяет много биографических данных о Казаре Бабердци. В мартирологии не выясняются также некоторые обстоятельства мученичества этого «нового мученика». Известно время событий – 1809 г., место – город Баберд, откуда и Казар был родом. Ованнес Карнеци воспевает его мученический подвиг также в посвященном ему гимне, который размещен после поэмы. \u0000\u0000\u0000SUMMARY \u0000\u0000\u0000In the literary heritage of the prominent Armenian hymnographer, pedagogue, and scribe of the XVIII-XIX cc., Hovhannes Karnetsi (of Karin, c. 1750-1820), martyrological works dedicated to the Armenians martyred during his lifetime in the Ottoman Empire form a separate group. Three of these were published in 1902 and 1903 in the monumental collection “Armenian New Martyrs” compiled by Hakob Manandyan and Hrachya Acharyan. In her book dedicated to Hohannes Karnetsi, philologist Shushanik Nazaryan mentioned another martyrological poem dedicated to the martyr Ghazar of Baberd or Baberdtsi († 1809) but did not publish its text.\u0000The current publication first aims to complete the publication of the martyrological heritage of Hovahannes Karnetsi, introducing this versified martyrology to academic circles. This is also a little step towards the continuation of the initiative started by H. Manandyan and H. Acharyan, aiming publication and study of unpublished martyrological texts. The text of the martyrology of Gazar of Baberd was prepared based on the text preserved in the MS 9958 (written in Karin in 1809) of the Matenadaran, considered to be the autograph. We have compared this text with the one in the MS 8735 (XIX c., after 1809) of the Matenadaran.\u0000Unfortunately, Hovhannes Karnetsi has not provided many biographical details about Gazar of Baberd. In the versified martyrology, some circumstances co","PeriodicalId":505631,"journal":{"name":"«Էջմիածին» կրոնագիտական և հայագիտական ամսագիր=“Etchmiadzin” Theological and Armenological Journal=«Эчмиадзин» религиоведческий и арменоведческий журнал","volume":"8 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-06-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141349040","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}