Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Mineral Resources Management最新文献

{"title":"Geneza i potencjalne wykorzysta nie zeolitu na obszar ze Moncongloe, Maros, Sulawesi Południowe, Indonezja","authors":"Irzal Nur, Paulina Taba, Arifudin Idrus, Ulva Ria Irfan, Sufriadin Sufriadin, Sri Widodo, Aryanti Virtanti Anas, Muhammad Ridha Ardian, Adelia Dwirisa Anjelina","doi":"10.24425/gsm.2024.150831","DOIUrl":"https://doi.org/10.24425/gsm.2024.150831","url":null,"abstract":"Na obszarze Moncongloe w regencji Maros w prowincji Sulawesi Południowej w Indonezji zidentyfikowano mineralizację zeolitu w porfirowym ryolicie i zielonym tufie w sekwencji wulkaniczno- osadowej, należącej do mioceńskiej formacji Camba. W artykule opisano najnowsze badania mineralizacji zeolitu na podstawie danych terenowych i laboratoryjnych, które koncentrowały się na jej aspektach genetycznych i potencjalnych zastosowaniach w oparciu o jej właściwości mineralogiczne i chemiczne. Prace laboratoryjne zastosowane w tym badaniu obejmują analizę mineralogiczną (petrografia i XRD) oraz masową analizę chemiczną (XRF dla głównych tlenków, ICP-OES i ICP-MS dla pierwiastków śladowych). Badania mikroskopowe i XRD wskazują, że zeolit jest typem filipsytu, który jest związany ze smektytem i powstał jako produkt przemiany pierwotnych fenokryształów skalenia K, a także drobnokrystalicznej masy gruntowej i szkła wulkanicznego. Obecność zeolitu typu filipsytowego związanego ze smektytem została również potwierdzona przez skład chemiczny. Mineralizacja zeolitu związana ze smektytem na badanym obszarze powstała w wyniku procesu przemiany przez płyn hydrotermalny w alkalicznej wodzie morskiej, od późnego miocenu do pliocenu. Można zatem stwierdzić, że w tym przedziale czasowym nastąpiły zmiany hydrotermalne. Magma tworząca wulkaniczne skały macierzyste, to magma serii zasadowej, o składzie pośrednim do kwaśnego, pochodząca ze strefy subdukcji. Zeolit typu filipsytu bogaty w K na badanym obszarze może być stosowany m.in. do: usuwania ołowiu z wody oraz parakwatu ze ścieków, ekstrakcji potasu z wody morskiej, usuwania toru z roztworów węglanowych, jako katalizator w knoevenagelu, a także jako suplement diety dla zwierząt domowych, do wchłaniania amoniaku w wodzie oraz do terapii raka jelita grubego.","PeriodicalId":502492,"journal":{"name":"Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Mineral Resources Management","volume":"45 11","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141806923","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Wyzwania i możliwości odzysku w gospodarce odpadami podczas procesów wydobycia i wzbogacania rud zawierających uran i tor – przegląd","authors":"Taşkın Deniz Yıldız, Tuğba Deniz Tombal-Kara","doi":"10.24425/gsm.2024.149305","DOIUrl":"https://doi.org/10.24425/gsm.2024.149305","url":null,"abstract":"Podczas wydobycia surowców promieniotwórczych, pierwiastków ziem rzadkich i innych pierwiastków z rud zawierających uran i tor powstają różnego rodzaju odpady radioaktywne oraz niektóre odpady poprodukcyjne. Pozostałości po wydobyciu i przeróbce rud, czyli odpady i odpady poflotacyjne, stwarzają szereg problemów związanych z gospodarką odpadami. Ich nieporęczna struktura uniemożliwia składowanie pod ziemią, a długi okres półrozpadu radioaktywności powoduje różne problemy związane z ich długotrwałym składowaniem. W rzeczywistości wtórna obecność surowców promieniotwórczych wraz z innymi minerałami wymaga przestrzegania procedur dotyczących odpadów niebezpiecznych przy składowaniu odpadów zawierających surowce radioaktywne po odzyskaniu tych głównych minerałów. Być może w przyszłości możliwe będzie odzyskiwanie tych surowców radioaktywnych ze składowanych odpadów kopalnianych. Perspektywa braku równowagi w globalnej podaży i popycie na uran zwiększa znaczenie źródeł wtórnych przyczyniających się do globalnej podaży uranu. Rosnące znaczenie wtórnych źródeł surowców radioaktywnych sugeruje, że należy zwrócić większą uwagę na odzysk tych zasobów wraz z pierwotnymi minerałami niż w przeszłości. W literaturze światowej nie ma artykułu przeglądowego opisującego i omawiającego gospodarkę odpadami surowców promieniotwórczych w górnictwie i przetwórstwie minerałów wraz z możliwościami i przeszkodami w ich odzyskiwaniu. Biorąc pod uwagę ten brak w literaturze, w niniejszym opracowaniu wyjaśniono właściwości odpadów i odpadów poflotacyjnych powstałych w wyniku wydobycia i przeróbki rud surowców radioaktywnych, wspomniano o napotkanych trudnościach oraz przedstawiono propozycje rozwiązań, wykorzystując literaturę dotyczącą odzysku odpadów poflotacyjnych i gospodarki odpadami.","PeriodicalId":502492,"journal":{"name":"Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Mineral Resources Management","volume":"132 44","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140369856","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Geochemia iłów przejściowych kredy i trzeciorzędu (K/T) w południowo-wschodniej Turcji","authors":"Sema Tetiker","doi":"10.24425/gsm.2024.149297","DOIUrl":"https://doi.org/10.24425/gsm.2024.149297","url":null,"abstract":"W artykule przeanalizowano mineralogię i skład chemiczny osadów iłowców górnej kredy i dolnego paleocenu z Mardin i Batman w południowo-wschodniej Turcji. Główną paragenezą minerałów w elemencie górnej kredy były minerały chloryt-smektyt (C-S) i illit, natomiast w elemencie dolnego paleocenu występowały minerały chloryt-wermikulit (C-V) i wermikulit. Gliny były ubogie w krzemionkę, ale wykazywały wysoką zawartość Al, Fe, Mg, Cr, Ni, V i Zr. Niższa zawartość pierwiastków alkalicznych (Na, Ca, Mg, K) w osadach ilastych sugeruje stosunkowo intensywne zwietrzenie obszaru źródłowego. Skład mineralogiczny, proporcje głównych pierwiastków, zawartość pierwiastków śladowych i pierwiastków ziem rzadkich (REE) w osadach pokazują, że element górnej kredy składa się z materiałów o litologii źródeł felsowych, podczas gdy stosunkowo udział źródeł podstawowych występuje w jednostce dolnego paleocenu. Porównanie zawartości pierwiastków głównych i śladowych w minerałach krzemianów warstwowych/ilastych z członami ujawniło, że układy glin różniły się od siebie, chociaż wzbogacenia/ubytki były odmienne w zależności od pochodzenia (skały bazowe lub detrytyczne) skał pochodnych, minerałów i pierwiastków. W dolnym paleocenie zawartość REE w iłach wzrosła z minerałów detrytycznych do krzemianów warstwowych/ilastych pochodzenia chemicznego/ diagenetycznego/neoformacyjnego. W okresie kredy i trzeciorzędu lokalne lub regionalne zdarzenia geodynamiczne i diagenetyczne w dużej mierze wpływały na procesy sedymentacji skał i różnice w pochodzeniu wśród przedstawicieli formacji Germav.","PeriodicalId":502492,"journal":{"name":"Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Mineral Resources Management","volume":"22 11","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140372338","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Geologia i charakterystyka mineralizacji złota epitermalnego w prospekcie Motongkad w Północnym Sulawesi, Indonezja","authors":"Muhmammad Adam, Asri Jaya, Musri Mawaleda, Irzal Nur","doi":"10.24425/gsm.2024.149299","DOIUrl":"https://doi.org/10.24425/gsm.2024.149299","url":null,"abstract":"W prospekcie Motongkad w regencji East Bolaang Mongondow w prowincji Północne Sulawesi w Indonezji miała miejsce epitermalna mineralizacja złota, zlokalizowana w andezytowo-bazaltowej brekcji, lawy i tufie należących do środkowomioceńskiej skały wulkanicznej (Tmv). Skała wulkaniczna jest intruzją andezytu i zawiera drobne żyły kwarcowe. W żyłach kwarcu znaleziono złoto, srebro i piryt. Badania te składają się z dwóch głównych etapów, prac terenowych i prac laboratoryjnych. Prace terenowe prowadzono na całym obszarze prospektu Motongkad, gdzie losowo, selektywnie i systematycznie pobierano próbki świeżych i zmienionych skał oraz mineralizacji z wychodni oraz z wykopu badawczego. Prace laboratoryjne obejmują petrografię, dyfrakcję rentgenowską (XRD), mikroskopię rudy oraz analizę chemiczną metodą atomowej spektrometrii absorpcyjnej (AAS). Obszar badań uporządkowany jest według trzech jednostek litologicznych. Stratygraficznie jednostkami są andezyt, ryolit i tuf. Zmiany hydrotermalne na badanym obszarze sklasyfikowano w pięciu strefach: kwarcowo-serycytowa, kwarcowo-serycytowo-gliniasta, kwarcowo-kalcytowoserycytowo- chlorynowa, kwarcowo-kalcytowo-serycytowa i kwarcowo-kalcytowo-kaolinitowa. Mineralizacja prospektu Motongkad składa się z dwóch typów, mianowicie typu żylnego i typu rozproszonego. Minerały rudne występujące w prospekcie Motongkad to: złoto, piryt, chalkopiryt, sfaleryt, kowelit, chalkozyn, bornit i tennantyt. Doszliśmy do wniosku, że mineralizacja złota i związane z nią minerały w prospekcie Motongkad są mineralizacją hydrotermalną o właściwościach epitermicznych. Na podstawie wyników analizy mineralogicznej stwierdzono, że istnieją dwa rodzaje minerałów złotonośnych, mianowicie rodzime minerały złota i elektrum, w których zazwyczaj występuje piryt. Na podstawie sporządzonej mapy rozmieszczenia zmian i mineralizacji rekomenduje się, aby spółka prowadziła wydobycie o najwyższej zawartości złota w strefach zmian kwarcowo-serycytowych i kwarcowo-serycytowo-gliniastych, które mieszczą się w granicach 0,83–1,07 g/Mg.","PeriodicalId":502492,"journal":{"name":"Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Mineral Resources Management","volume":"50 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140371542","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Charakterystyka skały macierzystej i geochemia minerałoidu Rongkong Opal-C, region Północnego Luwu, prowincja Południowe Sulawesi, Indonezja","authors":"Alam B. Thamsi, Agus A. Budiman, Emi P. Umar, Harwan Harwan","doi":"10.24425/gsm.2024.149301","DOIUrl":"https://doi.org/10.24425/gsm.2024.149301","url":null,"abstract":"Opal można znaleźć w kilku miejscach, w tym w Ameryce, Tanzanii, Brazylii, Meksyku, Afryce Wschodniej, Indonezji i Australii, która jest obecnie największym na świecie producentem czarnego opalu. Jednym z najcenniejszych ekonomicznie klejnotów na świecie jest opal mineraloidalny. W obszarze Rongkong opal znajduje się w skale macierzystej wulkanicznej skały magmowej, a mianowicie w andezycie. Niniejsze badanie ma na celu określenie charakterystyki mikrostrukturalnej skały macierzystej opalu oraz zawartości pierwiastków i związków w geochemii skały macierzystej opalu w obszarze Rongkong w Indonezji. W ramach badań pobrano w terenie trzy próbki wielkości próbek ręcznych. Trzy próbki stanowiły jedną próbkę skały macierzystej i dwie próbki mineraloidu opalu; próbki zostały następnie przygotowane i przeanalizowane w laboratorium. Analiza laboratoryjna została przeprowadzona przy użyciu SEM-EDS, XRF i analiz petrograficznych. Wyniki analizy testowej SEM-EDS wykazały, że większość składników skały nośnej opalu to aluminium i tlenek. Widać to po znacznej zawartości Al i O. W próbkach 1 i 2 Al, O, Ca i P o najwyższym składzie związków chemicznych to Al2O3, CaO i P2O5. Minerał opalowy Rongkong z Limbong Village, Rongkong District, North Luwu Regency, South Sulawesi, w oparciu o wyniki analizy XRF, zawiera związki chemiczne SiO2, Al2O3, K2O, Fe2O3, CaO, TiO2, RuO2, SrO, MnO, V2O5, Rb2O, Ag2O i CuO. Składnikiem, który jest bardziej dominujący w mineraloidach opalowych, jest SiO2 ze względu na wzbogacenie krzemianów w tworzeniu mineraloidów opalowych.","PeriodicalId":502492,"journal":{"name":"Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Mineral Resources Management","volume":"27 23","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140372894","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Wpływ wybranych czynników i dostępu do surowców mineralnych na rozwój energetyki wiatrowej w Polsce","authors":"A. Rybak, Aleksandra Rybak","doi":"10.24425/gsm.2024.149303","DOIUrl":"https://doi.org/10.24425/gsm.2024.149303","url":null,"abstract":"W artykule zaprezentowano wyniki badań dotyczących znaczenia dostępu do surowców krytycznych dla rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce. Autorzy zbudowali zbiór czynników, które potencjalnie mogą wpływać na ten rozwój. Pod uwagę wzięto 24 zmienne objaśniające, które przyporządkowano do pięciu kategorii. Wielkość zapotrzebowania na surowce mineralne w danym roku związane z rozbudową technologii wiatrowej wyznaczono z wykorzystaniem programu napisanego przez autorów. Znaczenie poszczególnych czynników zostało zweryfikowane z wykorzystaniem modelu ARMAX. Dzięki temu możliwe było wskazanie tych zmiennych objaśniających, które istotnie wpływają na wielkość produkcji energetyki wiatrowej w Polsce. Do grupy surowców mineralnych zaliczono metale krytyczne, które są niezbędne do wytwarzania turbin wiatrowych. Są to pierwiastki ziem rzadkich, miedź, nikiel, bor, mangan. Model ARMAX pozwala na zbadanie związku zmiennej objaśnianej ze zmiennymi objaśniającymi. Optymalizacja parametrów modelu była prowadzona na drodze ograniczania wielkości błędu średniokwadratowego. Podczas walidacji modelu posłużono się współczynnikiem VIF – variance inflation factor, testami Dickeya-Fullera oraz Doornika-Hansena. Walidacja ARMAX polegała także na wyborze modelu, których charakteryzuje najniższa wartość kryteriów informacyjnych oraz na wyznaczeniu błędów ex post między innymi błędu Mean Absolute Percentage Error (MAPE). Dodatkowo określono charakter poszczególnych zmiennych niezależnych, czyli ustalono czy są one stymulantami, nominantami, czy destymulantami. Wykonana prognoza umożliwiła zweryfikowanie możliwości spełnienia założeń Polityki Energetycznej Polski do 2040 roku. Prognoza wykazała, że jeśli nie zmienią się trendy rozwojowe czynników wpływających na energetykę wiatrową, możliwe będzie spełnienie założeń PEP2040 dotyczących dynamicznego rozwoju farm wiatrowych w Polsce i podwojenia mocy wytwórczych do 2030 roku. Analiza z wykorzystaniem modelu ARMAX pokazała, że dostęp do surowców takich jak REE, Cu, Ni, Br i Mn będzie miał bardzo istotny wpływ na rozwój energetyki wiatrowej w Polsce. Każdy czynnik kategorii surowców wprowadzony do modelu uznano za istotny statystycznie na poziomie istotności α = 0,01, czyli przy najniższym akceptowalnym ryzyku popełnienia błędu. Dlatego baza surowcowa będzie kluczowa dla zapewnienia dostępu do energetyki wiatrowej na poziomie przyjętym w PEP2040.","PeriodicalId":502492,"journal":{"name":"Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Mineral Resources Management","volume":"29 10","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140371884","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Nowe parametry geologiczne dla krajowych złóż fosforytów – dyskusja","authors":"S. Mazurek, J. Roszkowska-Remin, T. Bienko","doi":"10.24425/gsm.2024.149298","DOIUrl":"https://doi.org/10.24425/gsm.2024.149298","url":null,"abstract":"Rosnące ceny fosforytów i nawozów fosforanowych, silna koncentracja producentów ograniczona do kilku państw na świecie, wyjątkowe znaczenie fosforu w rolnictwie, a dodatkowo brak możliwości jego substytucji to czynniki, które powodują, że fosforyty uznane zostały za surowce krytyczne. Alternatywą dla importu i sposobem na osiągnięcie bezpieczeństwa dostaw może być rozszerzenie i eksploatacja własnej bazy zasobowej. W Polsce fosforyty z północnego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich wydobywane były metodą podziemną, której zaniechano od początku lat 70. XX wieku ze względu na brak opłacalności wydobycia. Jednakże w Polsce wschodniej i południowo-wschodniej występują płytko konkrecje fosforytowe wieku eoceńskiego, które mogą mieć lokalnie znaczenie złożowe, a wydobycie ich może odbywać się metodą odkrywkową. Ekonomika wydobycia w płytkich odkrywkach nie wymaga tak rygorystycznych parametrów granicznych dla złóż fosforytów jak obecnie obowiązujące, które dobrane są pod warunki eksploatacji metodą podziemną. W publikacji autorzy przeanalizowali współczesne uwarunkowania opłacalności eksploatacji złóż fosforytów, m.in., dynamikę zmian cen fosforytów, przegląd granicznych parametrów złożowych projektów fosforytowych na świecie i ekonomikę odkrywkowej eksploatacji kopaliny, gdzie jako punkt odniesienia (w Polsce) przyjęto kopalnię kruszyw o eksploatacji mieszanej (w części spod lustra wody). W efekcie zaproponowano dla eoceńskich fosforytów w Polsce nowe, graniczne parametry definiujące złoże i jego granice.","PeriodicalId":502492,"journal":{"name":"Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Mineral Resources Management","volume":"132 13","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140369711","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Łańcuchy wartości w przemyśle surowcowym – przykład cobalt value chain","authors":"S. Lorenc, M. Podobińska-Staniec, A. Wiktor-Sułkowska, A. Kustra","doi":"10.24425/gsm.2024.149302","DOIUrl":"https://doi.org/10.24425/gsm.2024.149302","url":null,"abstract":"Globalny rozwój elektromobilności oraz innowacyjności życia stają się obecnie coraz bardziej widoczne. Bezpośrednią implikacją takiego stanu rzeczy jest wzrost popytu na nowoczesne produkty i usługi, ich komponenty i tym samym na surowce niezbędne do ich wytworzenia (np. kobalt, lit, metale ziem rzadkich). Raw materials w U nii Europejskiej (EU ) związane z sektorami strategicznymi: energia odnawialna, mobilność elektryczna, przemysł obronny i lotniczy, czy też technologie cyfrowe, wykazują bardzo silne uzależnienie od importu w całym łańcuchu wartości. W przypadku 11 z 30 tzw. surowców krytycznych (CR M), niezbędnych do przeprowadzenia transformacji energetycznej, zależność UE od importu przekracza już teraz 85 procent. Globalne łańcuchy dostaw, które już wcześniej były napięte, ucierpiały jeszcze bardziej w wyniku pandemii CO VID -19 oraz zaognionych sytuacji geopolitycznych, co doprowadziło do jeszcze większych niedoborów krytycznych surowców w E uropie i sprawiło, że branża stoi przed wyzwaniami związanymi z zabezpieczeniem dostępu do zasobów. Implikacją tego faktu było przyjęcie we wrześniu 2023 r. przez Parlament Europejski stanowiska w sprawie prawodawstwa dotyczącego surowców krytycznych, w którym wezwał UE do zwiększenia swoich mocy przerobowych w całym łańcuchu wartości i umożliwienia wytworzenia co najmniej 40% rocznego zużycia surowców strategicznych do 2030 roku. Rosnące znaczenie w procesie przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną przypisuje się kobaltowi (Co), który jest niezbędnym komponentem zarówno przy produkcji pojazdów elektrycznych (EV), stacjonarnych magazynów energii, czy też w rozwijających się sektorach: energii wiatrowej, systemach ogniw paliwowych i technologii magazynowania wodoru, robotyki, pojazdów bezzałogowych (dronów), druku 3D, jak również technologii cyfrowych. Zabezpieczenie dostaw tego surowca ma kluczowe znaczenie dla odporności gospodarczej Unii Europejskiej, jej przewagi technologicznej i strategicznej autonomii. Celem artykułu jest przedstawienie i analiza koncepcji łańcuchów wartości jako strategicznych modeli rozwoju długoterminowego i zapewnienia efektywności w zrównoważonym ujęciu. Według autorów, szczegółowa analiza łańcuchów wartości może pozwolić na określenie strategicznych kierunków działania i zidentyfikowanie ryzyk ich zaburzenia czy przerwania. Dla praktycznego wymiaru zaprezentowanych analiz przytoczono łańcuch wartości na przykładzie kobaltu oraz wskazano determinanty jego funkcjonowania na obecnym rynku wraz z perspektywami rozwoju.","PeriodicalId":502492,"journal":{"name":"Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Mineral Resources Management","volume":"22 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140374206","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Identyfikacja czynników wpływających na wielkość produkcji w kopalniach węgla kamiennego","authors":"Patrycja Bąk, M. Turek","doi":"10.24425/gsm.2024.149300","DOIUrl":"https://doi.org/10.24425/gsm.2024.149300","url":null,"abstract":"Według różnych źródeł w roku 2022 na polski rynek trafiło od około 8,5 do nawet 10 milionów ton rosyjskiego węgla, który był głównie wykorzystywany do celów grzewczych przez firmy ciepłownicze oraz prywatne gospodarstwa domowe (szczególnie w północnych rejonach kraju). Zakaz kontynuacji tego importu wymaga określenia innych źródeł pozyskania paliwa – mogą nimi być albo import z innych krajów, albo zwiększenie wielkości wydobycia przez krajowe kopalnie. Obydwie te alternatywy wymagają jednak określonego czasu na ich zrealizowanie. Znalezienie nowych dostawców zagranicznych pociąga za sobą konieczność zawarcia nowych kontraktów, co może być o tyle trudne, że wiele innych państw, podobnie jak Polska, nie chce już kupować rosyjskiego węgla. A oprócz tego pozostaje jeszcze kwestia wynegocjowania odpowiednich cen. Z innymi problemami jest związana ewentualna decyzja o zwiększaniu krajowego wydobycia. Wymaga to przede wszystkim wcześniejszego udostępnienia i rozcięcia nowych partii złóż, które mogłyby być eksploatowane, z czym wiąże się konieczność często kilkuletniego prowadzenia robót chodnikowych oraz poniesienia znaczących nakładów finansowych na ich realizację i na odpowiednie wyposażenie techniczne nowo przygotowanych przodków wydobywczych. Przy odpowiednim wsparciu finansowym ze strony państwa może to być możliwe, lecz nie w każdej kopalni – istnieje bowiem szereg innych uwarunkowań determinujących wielkości wydobycia możliwe do uzyskania, szczególnie w przypadku chęci jego zwiększenia. Celem niniejszej publikacji jest przedstawienie i analiza oraz identyfikacja czynników, które wpływają bezpośrednio na wielkość produkcji węgla kamiennego z uwzględnieniem dynamicznie zmieniającego się otoczenia rynkowego.","PeriodicalId":502492,"journal":{"name":"Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Mineral Resources Management","volume":"25 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140377197","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Niezagospodarowane złoża kruszyw piaskowo-żwirowych o potencjalnym znaczeniu strategicznym w Polsce","authors":"K. Guzik, J. Kamyk, A. Kot-Niewiadomska","doi":"10.24425/gsm.2024.149306","DOIUrl":"https://doi.org/10.24425/gsm.2024.149306","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiono wyniki waloryzacji złóż kruszyw piaskowo-żwirowych w Polsce. Celem badań była identyfikacja najbardziej cennych złóż o potencjalnie strategicznym znaczeniu, które wymagają objęcia ochroną. Do analizy wytypowane zostały niezagospodarowane złoża kruszyw żwirowych (zawartość żwiru powyżej 70%) o zasobach powyżej 10 mln ton oraz złoża kruszyw piaskowo-żwirowych (zawartość żwiru 25–70%) o zasobach 20 mln t. Waloryzacja została przeprowadzona przy użyciu dwóch wielkokryterialnych metodyk oceny złóż, z których pierwsza zaproponowana została przez Niecia i Radwanek-Bąk (2013, 2014), a druga opracowana została w ramach projektu MINAT URA 2020 (Galos i in. 2016). Ocenie podlegają w nich kryteria dotyczące stopnia rozpoznania budowy geologicznej, walory surowcowe kopaliny (wielkość i jakość zasobów), atrakcyjność górnicza oraz dostępność złóż dla potrzeb ich przyszłej eksploatacji wynikająca z uwarunkowań środowiskowo-przestrzennych. Spośród 4 110 niezagospodarowanych złóż stanowiących krajową bazę zasobową do produkcji kruszyw piaskowo-żwirowych tylko 8 złóż żwirów oraz 64 złoża piasków i żwirów przekroczyło wyznaczony próg zasobów. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji ustalono, że większość analizowanych złóż, które mogą być rozważane jako złoża o potencjalnym znaczeniu strategicznym na poziomie regionalnym, posiada ograniczoną dostępność z uwagi na uwarunkowania środowiskowe i planistyczne. Tylko jedno złoże żwirów oraz 7 złóż kruszyw piaskowo- -żwirowych posiada jednocześnie korzystne walory surowcowe, geologiczno-górnicze, środowiskowe oraz planistyczne. W artykule przedstawiono rekomendacje dotyczące potrzeby dostosowania kryteriów waloryzacji do specyfiki złóż udokumentowanych w grupie piasków i żwirów wykazujących przydatność do produkcji kruszyw.","PeriodicalId":502492,"journal":{"name":"Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Mineral Resources Management","volume":"30 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140373834","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}