{"title":"Declaration of Green Areas, National Parks, Protected Areas and Groves from Environmental Protection Practices in the Context of Urbanism in Islamic Environmental Law","authors":"Muhammet Abdulmecit KARAASLAN","doi":"10.32711/tiad.1280692","DOIUrl":"https://doi.org/10.32711/tiad.1280692","url":null,"abstract":"Günümüzde bütün uygar devletler tarafından bir takım kanun, kural ve yaptırımlar bağlamında özen ve titizlikle tahripten korunmak istenen çevrenin insanların istifadesine sunulabilmesini sağlayabilmek için “yeşil kuşak, sit alanı, milli park” uygulamasına tarihte ilk defa Mekke’de rastlanılmaktadır. Hz. İbrahim (a.s.) tarafından haram bölge ilân edilen Mekke’yi kuşatan belirli bir alan, Hz. Peygamber (s.a.s.)’den haramlık ve yasaklığını muhafaza etmiştir. Bu tarihî yasağa, vaktiyle Cahiliye Arapları dahi özenle uymuşlardır. Hz. Peygamber, Mekke'nin yanında Taif’in bazı bölgeleri olmak üzere Medine’nin de dört bir tarafını çevreleyen alanı; haram, dokunulmaz, koruluk ve sit alanı diye tabir edilebilecek anlamda yasak bölge ilan etmiştir. Bu haram bölgelerin ve ormanın ağacını kesmek, kuş ve yabani hayvanlarını avlamak, otunu yolmak gibi yeşilliğine zarar vermek gibi davranışlar yasaklanmıştır. Bu yasakları çiğneyenlerin malzemelerinin müsadere edilmesi gibi bazı maddi yaptırımlar da uygulanmıştır. İlk İslam şehri, kendisinden sonrakileri etkileyerek merkezde cami, etrafı yeşil sit alanı olmak üzere halkalar şeklinde tek merkezli bir yapıdadır. Hz. Peygamber, ortalama ekonomik durum, başkalarına karşı övünme, israf gibi kaygılardan dolayı en fazla iki katlı ev yapımına izin vermiştir. Bunun yanında Yahudilerden kalıp anıtsal değeri olan üç katlı taş evleri de övmüş onları Medine’nin süsü olarak isimlendirmiştir.","PeriodicalId":486865,"journal":{"name":"Türkiye ilahiyat araştırmaları dergisi","volume":"160 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136278256","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Family in the Digital Age: Religion Among Youth in Relation to Their Parents","authors":"Mehmet HABERLİ","doi":"10.32711/tiad.1245065","DOIUrl":"https://doi.org/10.32711/tiad.1245065","url":null,"abstract":"Dijital teknolojiler, dijital medya ile internet; günümüz toplumlarının gündelik yaşam, deneyim ve pratiklerini şekillendirerek, neredeyse dokunulmamış hiçbir alan bırakmamıştır. Toplumun en küçük birimi olan aile de dijital gelişmelerden etkilenen alanların başında gelmektedir. Bu süreçte dijital medya, yalnızca aile içi ve dışı iletişim biçimini değiştirmekle kalmamış, aynı zamanda ebeveyn-çocuk/genç ilişkisini de farklı düzey ve biçimlerde dönüştürmüştür. Dijital medya, bir yandan çocuk ve gençlere yeni sosyalleşme ile eğitim fırsatları sunarken; öte yandan aile içi ilişkilerde birtakım sorunların, pedagojik veya sosyal problemlerin ortaya çıkmasına yol açabilmektedir. Bu bağlamda gençlerin ailede gerçekleşen dini sosyalleşme süreçleri, dini eğitim biçimleri ile din algıları da değişime uğramaktadır. Buradan hareketle çalışma, dijital çağdaki ebeveyn-çocuk ilişkileri bağlamında, ergen ve genç bireylerin ailedeki dini sosyalleşme, din algısı ve dindarlık eğilimlerini ilgili literatüre dayanarak betimsel analiz yöntemiyle ele almayı amaçlamıştır. Çalışma sonucunda gerek dünyada gerekse Türkiye’de gençlerin dini bağlılık oranının yetişkinlere göre daha düşük olduğu görülürken, dijitalleşme ile din algısı arasında bir korelasyon olduğu saptanmıştır.","PeriodicalId":486865,"journal":{"name":"Türkiye ilahiyat araştırmaları dergisi","volume":"67 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136276586","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Evaluation of Tajdid Understandings in the Shafi'i Literature in Terms of the History of Sects","authors":"Nida Sultan ÇELİKKAYA, Mehmet Saffet SARIKAYA","doi":"10.32711/tiad.1288758","DOIUrl":"https://doi.org/10.32711/tiad.1288758","url":null,"abstract":"Bilhassa Modernleşme sonrası dönemde Müslüman zihinleri meşgul eden dini yenilenme hususunun İslam düşüncesinin erken dönemlerindeki mahiyetinin tespiti, sahih bir dini yenilenme anlayışı geliştirmek bakımından önem arz etmektedir. İslam düşüncesi bünyesinde ortaya çıkan muhtelif ekoller ve onların din anlayışlarında görülen farklılaşmalar dikkate alındığında, dinin tecdidinin tek tip bir anlayış biçimiyle ifade edilmesi mümkün görünmemektedir. Hiçbir fikrin boşlukta doğmayacağı ilkesinden hareketle erken dönemde dinin tecdidi anlayışlarının; zaman-mekan bağlamında, fikir-hadise irtibatı çerçevesinde, düşünce ekollerinin özellikleri ve ortaya çıktığı şartlar göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi önemlidir. Bu minvalde çalışmada tecdid kavramı özelinde bir literatür araştırması yapılmış; çalışma Şâfiî mezhebi çerçevesinde, başlangıçtan bu hususta müstakil eser sahibi Suyûtî (ö. 911/1505)’ye uzanan dönemle sınırlandırılmıştır.","PeriodicalId":486865,"journal":{"name":"Türkiye ilahiyat araştırmaları dergisi","volume":"54 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136278783","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"An Overview of the Social Life of the Period through Ibn Kemal's Fatwas on Foundations","authors":"Selçuk KIRTEPE","doi":"10.32711/tiad.1274759","DOIUrl":"https://doi.org/10.32711/tiad.1274759","url":null,"abstract":"Bireyler toplumu oluşturur. Toplumda bireyi ve toplumu ilgilendiren bazı sorunlar yaşanılması kaçınılmazdır. Sorunların bazısı kişisel bazıları da toplumsal olabilir. Bu sorunlar için üretilen çözümler o toplumun siyasi, hukukî, sosyal ve iktisadi yaşantısı hakkında bilgi sahibi olmaya imkân verir. Bu çerçevede Osmanlı Devleti asırlarında derlenen fetva mecmuaları o dönemin toplumsal yapısına ait veriler sunar. Çünkü fetvalar bireyin dini ve hukuki sorularına yönelik yetkili kişi (Şeyhülislam/Müftü) tarafından verilen cevaptır. Bu soru ve cevaplar o dönemin sosyal yaşantısına, sosyal ilişkilerine ve sosyal işleyişine dair veriler içerir. Betimsel yaklaşım kullanılan bu araştırmada 16. asırda yaşamış Şeyhülislam İbn Kemal’in vakıflarla ilgili fetvaları bağlamında dönemin sosyal şartları incelenmesi hedeflenmiştir. Zira bu fetvalar o dönemdeki toplumsal yapı ve sosyal yaşantıya ait verilere sahiptir. Bu veriler çözümlenerek bireylerin konumunun ve sosyal ilişkilerinin anlaşılmasına katkıda bulunulabilir. Nitekim insanın bireysel ve toplumsal özellikleri kısmi değişikliklerle mevcudiyetini devam ettirmektedir. Bu sorunların insanın zaafları çerçevesinde; şekil, zaman ve şahıslar değişse bile sorunların değişmediği söylenebilir.","PeriodicalId":486865,"journal":{"name":"Türkiye ilahiyat araştırmaları dergisi","volume":"129 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136277313","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Aḥzāb Sûresinin 56. Âyetinde Geçen “Salât” Kavramının Sûre Bütünlüğü İçindeki Anlamı Üzerinde Bir Değerlendirme","authors":"Nurettin ÇİFTÇİ","doi":"10.32711/tiad.1286362","DOIUrl":"https://doi.org/10.32711/tiad.1286362","url":null,"abstract":"Mü’minlerin Hz. Nebî’ye karşı vazifeleri vahiyle belirlenmiş olup bu konuda en fazla görev Aḥzāb sûresinde geçmektedir. Sûrede mü’minlerin önemli vazifelerinden biri 56. âyette geçen “salât” emridir. Tefsirlerde “salât” kelimesine öncelikle lügat kitaplarındaki anlamları esas alınarak “rahmet”, “dua” “istiğfar” gibi manalar verilmektedir. Bu konuda gelen rivâyetlerde de “ona salât edin” emrinden “Allahumme salli ….” dualarını okumak kastedildiği aktarılmaktadır. Kelimenin sözlüklerde geçen manalarından ve rivâyetlerde geçen ifadelerden öncelikle rahmet, dua ve istiğfar kastedildiği anlaşılmakla beraber âyetin sûre bütünlüğü ve bağlamı göz önünde bulundurulduğunda, kelimenin bu anlamların yanı sıra “desteklemek” anlamına da gelebileceğini söylemek mümkündür. Bu çalışmada “salât” kelimesinin sûre bütünlüğü ve bağlamı içindeki anlamı üzerinde durulacaktır.","PeriodicalId":486865,"journal":{"name":"Türkiye ilahiyat araştırmaları dergisi","volume":"14 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136278253","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Abu Bakr in Asbâb al Nuzûl","authors":"Ahmet GÜNDÜZ","doi":"10.32711/tiad.1279917","DOIUrl":"https://doi.org/10.32711/tiad.1279917","url":null,"abstract":"Hz. Ebû Bekir İslam tarihinin en saygın şahsiyetlerinden birisidir. Ona bu denli bir kıymet kazandıran unsurların Kur’ân’ın nüzûl sürecindeki yerini tespit etmek son derce önemlidir. Konuya dair Hüseyin Çelik’in ‘Hz. Ebû Bekir Hakkında Nâzil Olan Ayetler” başlıklı bir makalesi vardır. Ancak bu çalışmanın büyük bir kısmı tefsir odaklıdır. Bizim araştırmamızda ise ağırlıklı olarak Hz. Ebû Bekir hakkındaki ayetlerin nüzûl sebepleri bir değerlendirmeye tabi tutulmaktadır. Buradan hareketle onun model şahsiyet oluşu Kur’ân bağlamında ortaya konulmaktadır. Mevzu işlenirken nüzûl sırası değil de konu bütünlüğü gözetilmiştir. Bu vesileyle sahasında en eski kaynak olan Vâhidî’nin Esbâb-ı nüzûl adlı eseri gözden geçirilmiş ve Hz. Ebû Bekir’in adının geçtiği bütün rivayetler sahîh hadis kaynakları ve tefsirler çerçevesinde bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Netice olarak Hz. Ebû Bekir’in örnek bir şahsiyet oluşunu ortaya koyan ayetlerin nâzil olduğu görülmüştür. Bu da onun saygınlığının bir yönüyle Kur’ân temelli olduğunun göstergesidir.","PeriodicalId":486865,"journal":{"name":"Türkiye ilahiyat araştırmaları dergisi","volume":"28 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136278255","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Şark’ta Ömrünü İlme Adayan Bir Fakîh: Seyda Molla Abdüllatif eş-Şemâmî, Hayatı, Eserleri, Fıkhî Kişiliği, Tesirleri","authors":"Mehmet CENGİZ","doi":"10.32711/tiad.1298171","DOIUrl":"https://doi.org/10.32711/tiad.1298171","url":null,"abstract":"Seyda Molla Abdüllatif eş-Şemâmî, Diyarbakır ili Merkez Sur ilçesine bağlı Şemâmî köyünde kurduğu medresesinde tam 54 yıl müderrislik yaparak din-i mübin-i İslâm’a hizmet etti. Gençliğinden vefatına kadar, büyük bir özveriyle ve kesintisiz bir şekilde sürdürdüğü bu tedris faaliyetleri neticesinde ilmiyle ve edebiyle maruf yüzlerce İslâm âlimi yetiştirdi. Samimiyet, istikrar, sevgi, ilgi, disiplin gibi ilkeleri başarılı bir şekilde uygulayan Molla Abdüllatif’in ismi böylece şark bölgesindeki medrese geleneği içinde markalaştı. Başta fıkıh/fıkıh usûlü ilmi olmak üzere İslâmî tüm ilimlerde büyük bir âlim olan Molla Abdüllatif’in fıkıh tedrisinde fıkhî mezhepleri dikkate alan karma bir usulü benimsemesi ve fıkhın birçok meselesini tatbikî/uygulamalı olarak talebelerine öğretme tekniğini uygulaması dönemin medrese geleneği içinde büyük bir ilgiyle karşılandı. Özellikle fıkıhta sahip olduğu ilminin derinliği ve kuşatıcılığı; ayrıca fıkhı öğretme ve fetva verme metodolojisinin farklılığı sebebiyle Molla Abdüllatif, çağdaşı olduğu âlimler arasında kadâ/hüküm açısından otorite kabul edildi. Bu makalemiz, Seyda Molla Abdüllatif’in fıkıh ilmini öğretme ve fetva verme metodolojisi özelinde fıkhî kişiliğini tespit ve analiz etmeyi hedeflemektedir.","PeriodicalId":486865,"journal":{"name":"Türkiye ilahiyat araştırmaları dergisi","volume":"21 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136278596","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Good Morals Among the Conditions of Turning to Allah in the Thought of Ibn Qayyim al-Jawzīyya","authors":"Mustafa Salih EDİS","doi":"10.32711/tiad.1285517","DOIUrl":"https://doi.org/10.32711/tiad.1285517","url":null,"abstract":"Turning towards Allah plays a primary role in the servant's recognition of Allah and fulfilling his duties to Him. In this respect, there are different ways of turning towards Allah. One of these is morality. According to Ibn Qayyim, the basis and center of moral education and training in Islam is the Qur'an and the Sunnah. The aim of this study is to reveal Ibn al-Qayyim's construction of morality by using sūfī elements in turning towards Allah. Even though he is not a Sufi, he puts forward serious views on Sufism issues. In this respect, he always mentions husn al-khuluq (good moral) as a condition for turning to Allah. This study aims to present the good moral values that Ibn Qayyim considers essential to turning to Allah and the conditions necessary to perform good morals.","PeriodicalId":486865,"journal":{"name":"Türkiye ilahiyat araştırmaları dergisi","volume":"10 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136163294","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}