{"title":"DESENVOLVIMENTO PROFISSIONAL DOCENTE: o que ensinam os Professores Eméritos?","authors":"M. Cunha, Márcia Maria de Oliveira","doi":"10.18764/2446-6549.2019.15848","DOIUrl":"https://doi.org/10.18764/2446-6549.2019.15848","url":null,"abstract":"TEACHING PROFESSIONAL DEVELOPMENT: what do Professors Emeritus teach?DÉVELOPPEMENT PROFESSIONNEL DES ENSEIGNANTS: les Professeurs Emérites enseignent quoi?RESUMOA pedagogia universitária preocupa-se com a profissão docente, seus saberes e formação. Com esta perspectiva realizamos uma pesquisa com professores que trabalham ou trabalharam em cursos de Geografia em universidades públicas no Brasil e que alcançaram o título de Professor Emérito. Usando os princípios da pesquisa qualitativa, que valoriza a memória, os sete professores que responderam ao convite foram ouvidos em entrevistas semiestruturadas. Os resultados indicaram que os processos de constituição da docência são históricos e culturais, que estes professores desenvolveram trajetórias que articularam o ensino e a pesquisa, podendo ser referências no campo profissional docente.Palavras-chave: Educação; Professores Eméritos; Desenvolvimento Profissional Docente.ABSTRACTThe university pedagogy is concerned with the teaching profession, its knowledge and training. With this perspective we carried out a research with teachers who work or worked in Geography courses in public universities in Brazil and that reached the title of Emeritus Professor. Using the principles of qualitative research, which values memory, the seven teachers who responded to the invitation were heard in semi-structured interviews. The results indicated that the processes of teacher education are historical and cultural, and that these teachers developed trajectories that articulated teaching and research, and could be references in the professional field of teaching.Keywords: Education; Emeritus Professor; Teaching Professional Development.RÉSUMÉ La pédagogie universitaire s'intéresse au métier d'enseignant, à ses connaissances et à sa formation. Dans cette perspective, nous avons mené une enquête auprès de professeurs qui travaillent ou ont travaillé sur des cours de géographie dans des universités publiques du Brésil et qui ont obtenues le titre de Professeur Émérite. En utilisant les principes de la recherche qualitative, qui valorise la mémoire, les sept enseignants qui ont répondu à l'invitation ont été entendus lors d'entretiens semi-structurés. Les résultats ont indiqué que les processus de constitution de l'enseignement sont historiques et culturels, que ces enseignants ont développé des trajectoires articulant enseignement et recherche, et peuvent être des références dans le domaine professionnel de l'enseignement.Mots-clés: Éducation; Professeurs Émérites; Perfectionnement Professionnel des Enseignants.","PeriodicalId":434994,"journal":{"name":"InterEspaço: Revista de Geografia e Interdisciplinaridade","volume":"8 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-12-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123771288","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Karolina Motta de Campos, R. Herrera, Lucas de Oliveira Lima, H. S. Prates, M. Garcia
{"title":"OCORRÊNCIA DE Vouacapoua americana Aubl. e Virola surinamensis Warb. EM ÁREAS IMPACTADAS PELA UHE BELO MONTE","authors":"Karolina Motta de Campos, R. Herrera, Lucas de Oliveira Lima, H. S. Prates, M. Garcia","doi":"10.18764/2446-6549.2019.15857","DOIUrl":"https://doi.org/10.18764/2446-6549.2019.15857","url":null,"abstract":"OCCURRENCE OF Vouacapoua americana Aubl. and Virola surinamensis Warb. IN AREAS IMPACTED BY UHE BELO MONTEPRESENCIA DE Vouacapoua americana Aubl. y Virola surinamensis Warb. EN ZONAS IMPACTADAS POR UHE BELO MONTERESUMOO georreferenciamento de espécies ameaçadas é de grande importância na determinação de planos de conservação mais efetivos e a definição de áreas prioritárias. Objetivo desse trabalho foi georreferenciar áreas de ocorrência e distribuição geográfica de matrizes de Vouacapoua americana e Virola surinamensis localizadas em áreas impactadas pela UHE Belo Monte. Foram coletadas coordenadas das áreas de ocorrência e distribuição de matrizes de acapu em áreas impactadas por Belo Monte, a partir de duas fontes: (1) Relatórios de Inventários Florestais (matrizes suprimidas e não suprimidas) e (2) Coletas realizadas em campo. Foi contabilizado o número de matrizes obtidas no relatório e em campo. Com base nas coordenadas, foram produzidos mapas georreferenciados da área de ocorrência e distribuição geográfica das duas espécies. Para acapu, foram obtidas 75 coordenadas, 22 coletadas em campo e 53 retiradas dos Relatórios (25 matrizes suprimidas e 28 não suprimidas). Observou-se a ocorrência de acapu de maneira distribuída na área do estudo, e sua ocorrência na região do estudo deve-se às condições ambientais favoráveis para seu biociclo. Notou-se a distribuição de matrizes em aglomerados, com aproximadamente 4 matrizes por aglomerado. Para Virola surinamensis, a distribuição geográfica segue um padrão de distribuição em aglomerados. Foram obtidos 2 aglomerados nos dados atuais com área ocupacional total de 3,52 ha com 14 matrizes e 3 aglomerados com os dados de 2011, apresentando a área de 1010,46 ha com 40 indivíduos. Por serem ameaçadas de extinção, é necessário o uso de geotecnologias para subsidiar políticas públicas de conservação da biodiversidade.Palavras-chave: Floresta Amazônica; Espécie Florestal; Impactos Ambientais; Geoprocessamento.ABSTRACTGeoreferencing of threatened species is of great importance in determining more effective conservation plans and defining priority areas. The objective of this work was to georeference areas of occurrence and geographic distribution of Vouacapoua americana and Virola surinamensis matrices located in areas impacted by the Belo Monte HPP. Coordinates were collected from the areas of occurrence and distribution of acapu matrices in areas impacted by Belo Monte, from two sources: (1) Forest Inventory Reports (suppressed and non-suppressed matrices) and (2) Field surveys. The number of matrices obtained in the report and in the field was counted. Based on the coordinates, georeferenced maps of the area of occurrence and geographical distribution of the two species were produced. For acapu, 75 coordinates were obtained, 22 collected in the field and 53 taken from the Reports (25 suppressed and 28 non-suppressed matrices). It was observed the occurrence of acapu in a distributed way in the study area,","PeriodicalId":434994,"journal":{"name":"InterEspaço: Revista de Geografia e Interdisciplinaridade","volume":"11 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-12-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121220458","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"INTERROGANTES SOBRE LA RELACIÓN ENTRE TURISMO Y DESARROLLO","authors":"A. Tanana","doi":"10.18764/2446-6549.2019.12091","DOIUrl":"https://doi.org/10.18764/2446-6549.2019.12091","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":434994,"journal":{"name":"InterEspaço: Revista de Geografia e Interdisciplinaridade","volume":"2 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122660563","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"ANÁLISE DO USO E COBERTURA DA TERRA NA BACIA HIDROGRÁFICA DO RIO MOCAJUBA-PA","authors":"J. Cavalcante, A. M. M. Lima","doi":"10.18764/2446-6549.2019.12215","DOIUrl":"https://doi.org/10.18764/2446-6549.2019.12215","url":null,"abstract":"ANALYSIS OF LAND USE AND COVERAGE IN THE MOCAJUBA-PA RIVER WATER BASINANÁLISIS DE USO DE LA TIERRA Y COBERTURA EN LA CUENCA DEL RÍO MOCAJUBA-PARESUMOA bacia hidrográfica do Rio Mocajuba vem sofrendo alterações de suas características naturais devido à expansão de atividades antrópicas, colocando em risco áreas de manguezais que são protegidas por Unidades de Conservação. Dessa forma, o presente artigo objetiva quantificar as alterações do uso da terra na bacia nos anos de 1999 e 2018. Para a operacionalização da pesquisa foram utilizadas duas técnicas de classificação supervisionada (pixel a pixel e orientada a objeto) assim como visita em campo para validação da classificação. As classificações obtiveram um índice Kappa entre 0,73 e 0,92. A área da bacia, entre os anos de 1999 e 2018, obteve um aumento na classe composta por ocupações antrópicas de 48% na classificação orientada a objeto e 55% na classificação pixel a pixel. Por outro lado, áreas com formação florestal obtiveram uma diminuição de 33% na classificação orientada a objeto e 29% na classificação pixel a pixel.Palavras-chave: Recursos Hídricos; Reservas Extrativistas; Manguezais; Sensoriamento Remoto.ABSTRACTThe Mocajuba River watershed has been changing its natural characteristics due to the expansion of anthropic activities, putting at risk mangrove areas that are protected by Conservation Units. Thus, the present article aims to quantify land use changes in the basin in 1999 and 2018. For the operationalization of the research, two supervised classification techniques (pixel-based and object-oriented classification) as well as field visit were used for classification validation. The ratings obtained a Kappa index between 0.73 and 0.92. Between 1999 and 2018, the catchment area increased by 48% in the anthropic occupation class in the object-oriented classification and 55% in the pixel-based classification. On the other hand, areas with forest formation achieved a 33% decrease in object-oriented classification and 29% in pixel-based classification.Keywords: Water Resources; Extractive Reserves; Mangroves; Remote Sensing. RESUMENLa cuenca del río Mocajuba ha estado cambiando sus características naturales debido a la expansión de las actividades antrópicas, poniendo en riesgo las áreas de manglares que están protegidas por las Unidades de Conservación. Por lo tanto, el presente artículo tiene como objetivo cuantificar los cambios en el uso del suelo en la cuenca en 1999 y 2018. Para la operacionalización de la investigación, se utilizaron dos técnicas de clasificación supervisada (píxel por píxel y orientada a objetos), así como la visita de campo para la validación de clasificación. Las calificaciones obtuvieron un índice Kappa entre 0.73 y 0.92. Entre 1999 y 2018, el área de captación aumentó en un 48% en la clase de ocupación antrópica en la clasificación orientada a objetos y en un 55% en la clasificación píxel por píxel. Por otro lado, las áreas con formación forestal obtuvieron","PeriodicalId":434994,"journal":{"name":"InterEspaço: Revista de Geografia e Interdisciplinaridade","volume":"66 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121763122","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Fredson Murilo da Silva, Danilo Diego de Souza, Rodrigo José de Carvalho Lopes, H. Costa
{"title":"POTENCIAL TURÍSTICO E PEDAGÓGICO DAS PAISAGENS DE PAULO AFONSO, BAHIA, NORDESTE DO BRASIL","authors":"Fredson Murilo da Silva, Danilo Diego de Souza, Rodrigo José de Carvalho Lopes, H. Costa","doi":"10.18764/2446-6549.2019.12280","DOIUrl":"https://doi.org/10.18764/2446-6549.2019.12280","url":null,"abstract":"POTENTIAL TOURISM AND PEDAGOGICAL OF THE LANDSCAPES OF PAULO AFONSO, BAHIA, NORTHEAST OF BRAZILPOTENCIAL TURÍSTICO Y PEDAGÓGICO DE LOS PAISAJES DE PAULO AFONSO, BAHIA, NORESTE DE BRASILRESUMOAo considerar o crescimento das cidades na atualidade, muitas pessoas procuram lugares que lhe apresentem tranquilidade e descanso. Este trabalho teve como objetivo descrever o potencial turístico e pedagógico da cidade de Paulo Afonso, Bahia, além de destacar a importância do turismo para a conservação das paisagens naturais e culturais e a potencialidade pedagógica das mesmas. O método de pesquisa utilizado para este trabalho foi o exploratório, seguido de pesquisa bibliográfica para maior conhecimento da área de estudo e estudo de campo, com visitas técnicas à cidade de Paulo Afonso, Bahia. Os resultados demostram diversas formações rochosas na região da cidade de Paulo Afonso-BA, as quais proporcionam o surgimento de exuberantes paisagens. O potencial turístico da região é promovido pelos elementos naturais, como o cânion do Rio São Francisco, o Parque das Mangueiras e o Parque Belvedere. Com essa riqueza de elementos que evidencia o potencial da região, pode ser realizada pesquisas científicas e aulas de campo por várias áreas de conhecimento.Palavras-chave: Turismo; Paisagem; Recursos Naturais; Rio São Francisco.ABSTRACT When considering the growth of cities today, many people look for places that give them peace and rest. This paper aimed to describe the tourist and pedagogical potential of the city of Paulo Afonso, Bahia, as well as highlighting the importance of tourism for the conservation of natural and cultural landscapes and their pedagogical potential. The research method used for this work was the exploratory, followed by bibliographic research for better knowledge of the study area and field study, with technical visits to the city of Paulo Afonso, Bahia. The results show various rock formations in the region of the city of Paulo Afonso-BA provide the emergence of lush landscapes. The tourist potential of the region is promoted by natural elements such as the São Francisco River Canyon, Mangueiras Park and Belvedere Park. With this wealth of elements that show the potential of the region, scientific research and field classes can be carried out by various areas of knowledge.Keywords: Tourism; Landscape; Natural Resources; São Francisco River.RESUMENAl considerar el crecimiento de las ciudades hoy en día, muchas personas buscan lugares que les den paz y descanso. Este artículo tiene como objetivo describir el potencial turístico y pedagógico de la ciudad de Paulo Afonso, Bahía, así como destacar la importancia del turismo para la conservación de los paisajes naturales y culturales y su potencial pedagógico. El método de investigación utilizado para este trabajo fue el exploratorio, seguido de investigación bibliográfica para un mejor conocimiento del campo de estudio y trabajo de campo, con visitas técnicas a la ciudad de Paulo Afonso, Bahía. L","PeriodicalId":434994,"journal":{"name":"InterEspaço: Revista de Geografia e Interdisciplinaridade","volume":"30 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116469710","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"CONSTRUÇÃO DA AUTONOMIA NA EDUCAÇÃO INFANTIL: interações entre crianças e professoras","authors":"Maria Fabrícia de Medeiros, Adelaide Alves Dias","doi":"10.18764/2446-6549.2019.9651","DOIUrl":"https://doi.org/10.18764/2446-6549.2019.9651","url":null,"abstract":"CONSTRUCTION OF AUTONOMY IN EARLY CHILDHOOD EDUCATION: interactions between children and teachersCONSTRUCCIÓN DE AUTONOMÍA EN LA EDUCACIÓN INFANTIL: interacciones entre los niños y los maestrosRESUMOEste estudo investigou as interações e afetividade entre professoras-criança e criança-criança e suas implicações para o processo da autonomia infantil. Observou-se a rotina diária de uma turma de Maternal 2 com 26 crianças de 3 anos, uma professora e uma monitora em um CREI-Centro de Referência em Educação Infantil na cidade de João Pessoa-PB. A técnica empregada foi a de vídeogravação de episódios interativos e os dados foram tratados por meio da análise microgenética, onde dividimos os episódios interativos em 3 (três) tipos de díades: criança-criança, professoras-criança e criança-professoras. Os resultados indicam que as crianças resistiam e construíam sua autonomia entre os pares. É oportuno dizer que encontramos um ambiente com interações intercaladas entre afetivas e proporcionadoras da construção da autonomia (criança-criança) e outras disciplinadoras (professora ou monitora-criança).Palavras-chave: Autonomia; Interações; Afetividade.ABSTRACTThis study investigated the interactions and affection between child teachers and child-child and its implications for the process of children's autonomy. There was the daily routine of a group of Maternal 2 with 26 children 3 years old, a teacher and a monitor in a Children's Education Reference CREI-Center in the city of João Pessoa-PB. The technique used was the video recording of interactive episodes and the data were treated by microgenetic analysis, where we divided the interactive episodes in three (3) types of dyads: child-child, child-teachers and child- teachers. The results indicate that children resisted and building their autonomy among peers. It is fair to say that we find an environment with interactions interspersed between affective and proporcionadoras the construction of autonomy (child-child) and other disciplinary (teacher or monitor-child).Keywords: Autonomy; Interactions; Affectivity.RESUMENEste estudio investigó las interacciones entre maestros y afecto y cuidado de los niños y sus implicaciones para el proceso de autonomía de los niños. No era la rutina diaria de un grupo de Maternal 2 con 26 niños de 3 años, un profesor y un monitor de referencia Educación CREI - centro de niños en la ciudad de João Pessoa -PB. La técnica utilizada fue la grabación en vídeo de episodios interactivos y los datos fueron tratados mediante análisis microgenético, donde se dividió a los episodios interactivos en tres (3) tipos de díadas: Familias con niños, Apto para maestros y niños-profesores. Los resultados indican que los niños se resistieron y la construcción de su autonomía entre pares. Es justo decir que nos encontramos con un entorno con interacciones intercalados entre afectiva y proporcionadoras la construcción de la autonomía (el niño-niño) y otra disciplina (profesor o monitor-niño).Palabr","PeriodicalId":434994,"journal":{"name":"InterEspaço: Revista de Geografia e Interdisciplinaridade","volume":"25 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-12-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116862396","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"OS DESAFIOS DOS GEÓGRAFOS-EDUCADORES NO ENSINO FUNDAMENTAL DAS ESCOLAS PÚBLICAS DA CIDADE DE ALTAMIRA-PA","authors":"Bruno Alves dos Santos, Patrícia Barbosa Nunes","doi":"10.18764/2446-6549.2019.15790","DOIUrl":"https://doi.org/10.18764/2446-6549.2019.15790","url":null,"abstract":"THE CHALLENGES OF EDUCATIONAL GEOGRAPHERS IN THE FUNDAMENTAL EDUCATION OF THE PUBLIC SCHOOLS OF THE CITY OF ALTAMIRA-PALOS DESAFÍOS DE LOS GEÓGRAFOS-EDUCADORES EN LA ENSEÑANZA FUNDAMENTAL DE LAS ESCUELAS PÚBLICAS DE LA CIUDAD DE ALTAMIRA-PARESUMOEste artigo apresenta as análises dos desafios dos geógrafos-educadores que lecionam no ensino fundamental, na cidade de Altamira, localizada na região Sudoeste do estado do Pará. Para a obtenção dos dados utilizou-se a pesquisa bibliográfica e trabalho de campo com aplicação de questionário, por meio do qual se buscou investigar os desafios vivenciados pelos professores de Geografia. Os resultados mostram que, diariamente os professores, em sala de aula, enfrentam desafios, tais como a falta de materiais didático-pedagógicos, a falta de um ambiente adequado, a rotina que, em certa medida, impede que o professor faça uma reflexão sobre o cotidiano, afetando diretamente o processo ensino-aprendizagem. Com todos os desafios que o professor de Geografia encontra em seu dia a dia na sala de aula, faz-se necessário que o mesmo seja inovador, criativo, enfim, que seja professor. O professor é um dos atores que propiciam ao aluno o desenvolvimento, promovendo o saber científico.Palavras-chave: Ensino de Geografia; Professores; Alunos; Desafios.ABSTRACTThis article presents the analysis of the challenges of geographers-educators who teach in elementary education, in the city of Altamira, located in the Southwest region of the State of Pará. To obtain the data, we used bibliographical research and fieldwork with questionnaire application, through which it was sought to investigate the challenges experienced by teachers of Geography. The results show that daily teachers in the classroom face challenges such as the lack of didactic-pedagogical materials, the lack of an adequate environment, the routine that, to a certain extent, prevents the teacher to reflect on the daily life, directly affecting the teaching-learning process. With all the challenges that the Geography teacher encounters in his day-to-day life in the classroom, it is necessary that he be innovative, creative, that he is a teacher. The teacher is one of the actors that provide the student with the development, promoting the scientific knowledge. Keywords: Teaching Geography; Teachers; Students; Challenges.RESUMENEste artículo presenta el análisis de los desafíos de los geógrafos-educadores que enseñan en la enseñanza fundamental, en la ciudad de Altamira, ubicada en la región Sudoeste del estado de Pará. Para la obtención de los datos se utilizó la investigación bibliográfica y trabajo de campo con aplicación de cuestionario, por medio del cual se buscó investigar los desafíos vivenciados por los profesores de Geografía. Los resultados muestran que, diariamente, los profesores, en el aula, enfrentan desafíos, tales como la falta de materiales didácticos-pedagógicos, la falta de un ambiente adecuado, la rutina que, en cierta medida, impide que el pro","PeriodicalId":434994,"journal":{"name":"InterEspaço: Revista de Geografia e Interdisciplinaridade","volume":"41 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-12-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133482189","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Danyelly Feitosa da Costa, Éder Mileno da Silva DE Paula, A. Lobato
{"title":"GESTÃO TERRITORIAL DAS ÁGUAS NA AMAZÔNIA: degradação da bacia do Igarapé Altamira – Altamira (PA) e as transformações pós Belo Monte","authors":"Danyelly Feitosa da Costa, Éder Mileno da Silva DE Paula, A. Lobato","doi":"10.18764/2446-6549.2019.15750","DOIUrl":"https://doi.org/10.18764/2446-6549.2019.15750","url":null,"abstract":"TERRITORIAL MANAGEMENT OF WATER IN THE AMAZON: degradation of the Igarapé Altamira Basin – Altamira (PA) and the transformations after Belo MonteGESTIÓN TERRITORIAL DE LAS AGUAS EN LA AMAZONIA: degradación de la bacia del Igarapé Altamira – Altamira (PA) y las transformaciones postales Belo MonteRESUMOEste artigo fornece uma análise das mudanças do uso e cobertura do solo na sub-bacia (SBH) do Igarapé Altamira, dentro da Bacia Hidrográfica do Xingu, correlacionando com algumas políticas de ordenamento territorial provenientes do Estado Brasileiro, em especial, a construção da Rodovia Transamazônica (BR-230) e da UHE Belo Monte. A análise do uso e da cobertura do solo foi realizada por meio de dados do projeto TerraClass. Os resultados obtidos apontam que a SBH do Igarapé Altamira está dentro de uma zona consolidada pelo uso agropecuário, sendo a abertura da Rodovia Transamazônica o principal vetor de transformação destas paisagens.Palavras-chave: Gestão Ambiental; Gestão Territorial; Bacias Hidrográficas; UHE Belo Monte. ABSTRACTThis article provides an analysis of changes in land use and land cover in the sub-basin (SBH) of Igarapé Altamira, within the Xingu Hydrographic Basin, correlating with some territorial planning policies from the Brazilian State, in particular, the construction of the Highway Transamazônica (BR-230) and the Belo Monte HPP. The analysis of land use and cover was carried out using data from the TerraClass project. The results obtained indicate that the SBH of Igarapé Altamira is within a zone consolidated by agricultural use, with the opening of the Transamazon Highway being the main vector of transformation of these landscapes.use, which has undergone many changes in recent years. Using data from the TerraClass project to analyze inappropriate land use and resulting in the use of the spring for agriculture and livestock.Keywords: Environmental Management; Territorial Management; Watersheds; UHE Belo MonteRESUMENEste artículo presenta un análisis de los cambios en el uso y cobertura del suelo en la subcuenca (SBH) de Igarapé Altamira, dentro de la Cuenca Hidrográfica del Xingu, correlacionados con algunas políticas de ordenamiento territorial del Estado brasileño, en particular, la construcción de la Carretera. Transamazônica (BR-230) y la UHE de Belo Monte. El análisis de uso y cobertura del suelo se realizó a partir de datos del proyecto TerraClass. Los resultados obtenidos indican que el SBH de Igarapé Altamira se encuentra dentro de una zona consolidada por uso agrícola, siendo la apertura de la Carretera Transamazónica el principal vector de transformación de estos paisajes.Palabras clave: Gestión Ambiental; Gestión Territorial; Cuencas Hidrográficas; UHE Belo Monte.","PeriodicalId":434994,"journal":{"name":"InterEspaço: Revista de Geografia e Interdisciplinaridade","volume":"13 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-12-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125453291","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
César Martins de Souza, Nelivaldo Cardoso Santana, Edilane Bezerra Amorim
{"title":"PRINCESA DO XINGU-PA: educação, sociabilidade e impactos sociais em uma agrovila da Amazônia","authors":"César Martins de Souza, Nelivaldo Cardoso Santana, Edilane Bezerra Amorim","doi":"10.18764/2446-6549.2019.15721","DOIUrl":"https://doi.org/10.18764/2446-6549.2019.15721","url":null,"abstract":"PRINCESA DO XINGU-PA: educación, sociabilidad e impactos sociales en una comunidad rural de AmazoniaPRINCESA DO XINGU-PA: education, sociability and social impacts in an Amazon agro-villageRESUMODevido à invisibilidade social da Amazônia, suas agrovilas e seus caminhos no interior das matas se tornam invisíveis à sociedade brasileira. A partir de entrevistas e observação direta, em pesquisas de campo na agrovila Princesa do Xingu, localizada em Altamira-PA, realizadas antes e depois da construção da Hidrelétrica Belo Monte, o presente artigo busca analisar as transformações nas práticas de sociabilidade e educação escolar a partir deste empreendimento. A educação e o transporte possuem dificuldades e limitações que desafiam os mais velhos e muitas vezes funcionam como um elemento de expulsão dos mais jovens. Após décadas, a agrovila se tornou um lugar onde os moradores se sentem pertencentes, a despeito dos problemas sociais que enfrentam.Palavras-chave: Desenvolvimento Econômico na Amazônia; Educação Amazônica; Meio Rural; Planejamento Social.ABSTRACTDue to the social invisibility of the Amazon, their local neighborhood rural villages and their paths in the forests become invisible to the Brazilian society. From interviews and direct observation, through field research in the rural village Princesa do Xingu, located in Altamira-PA, carried before and after the construction of the Belo Monte’s Hydropower plant, this article seeks to analyze the changes in sociability and school education practices from this enterprise. Education and transport have difficulties and limitations that challenge old age people and often work as an element to repel the youngest ones. After decades, the agricultural village became a place where the live-in people feel they belong to, despite the social problems they face.Keywords: Economic Development in the Amazon; Amazon Education; Rural Environment; Social Planning.RESUMENPuesto que hay una invisibilidad social de la Amazonia, sus comunidades rurales y sus caminos en el interior de la selva se vuelven invisibles para la sociedad brasileña. A partir de entrevistas y de la observación directa en investigaciones de campo en la comunidad agrícola Princesa do Xingu, ubicada en Altamira-PA, llevadas a cabo antes y después de la construcción de la Hidroeléctrica Belo Monte, esto artículo busca analizar los cambios en las prácticas de sociabilidad y educación escolar desde el comienzo de la implantación de esto emprendimiento. La educación y el transporte presentan dificultades y limitaciones que desafían a los adultos mayores y funcionan como un elemento de expulsión de los más jóvenes. Después de décadas, la comunidad agrícola se transformó en un lugar donde sus residentes sienten que pertenecen a esa comunidad, a pesar de los problemas sociales que enfrentan.Palabras clave: Desarrollo Económico en la Amazonia; Educación Amazónica; Medio Rural; Planificación Social.","PeriodicalId":434994,"journal":{"name":"InterEspaço: Revista de Geografia e Interdisciplinaridade","volume":"28 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-12-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122204421","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"A NEGAÇÃO DO DIREITO QUILOMBOLA AO TERRITÓRIO NO ESTADO DO TOCANTINS","authors":"Hudson Nascimento de Sousa Filho, M. Borges","doi":"10.18764/2446-6549.2019.15833","DOIUrl":"https://doi.org/10.18764/2446-6549.2019.15833","url":null,"abstract":"THE DENIAL OF THE QUILOMBOLA RIGHT TO THE TERRITORY IN THE STATE OF TOCANTINSLA NEGACIÓN DEL DERECHO QUILOMBOLA AL TERRITORIO EN EL ESTADO DEL TOCANTINSRESUMOObjetiva-se com esta pesquisa compreender a estrutura e a dinâmica do processo de expansão capitalista do agronegócio sobre os tradicionais territórios da comunidade quilombola Dona Juscelina, expropriada obrigatoriamente de suas terras no campo localizado na região norte do Tocantins, município de Muricilândia, onde ainda vivem há cerca de cinquenta anos, mas, atualmente, no espaço urbano. O que tornou possível apreender que, contrariamente aos interesses de uso do espaço geográfico como fonte de recurso para geração de lucro-absoluto, a comunidade expressa resistência e relação de afeto no reconhecimento do território enquanto abrigo junto à terra, para sobrevivência ao estado de austeridade do qual foram submetidos historicamente, devido à expansão da frente pioneira econômica, hoje, personificada no MATOPIBA.Palavras-chave: Agronegócio; Conflitualidade; Quilombolas; Território.ABSTRACTThe objective of this research was to understand the structure and dynamics of the capitalist expansion process of agribusiness over the traditional territories of the Quilombola community Dona Juscelina, compulsorily expropriated from their lands in the field located in the northern region of Tocantins, in the municipality of Muricilândia, where they still live for about fifty years, but currently in the urban space. This made it possible to perceive that, contrary to the interests of the use of the territory as a source of resource for the generation of absolute profit. The community expresses resistance and a relation of affection in the recognition of the territory as a shelter near the land to survive the state of austerity from which they were submitted historically due to the expansion of the pioneering economic front, now, embodied in MATOPIBA.Keywords: Agribusiness; Conflict; Quilombolas; Territory.RESUMEN Se objetivó con esa investigación comprender la estructura y la dinámica del proceso de expansión capitalista del agronegocio sobre los tradicionales territorios de la Comunidad Quilombola Doña Juscelina, expropiada obligatoriamente de sus tierras en el campo ubicadas en la región norte del Tocantins, municipio de Muricilândia, donde aún viven desde hace unos cincuenta años, pero, actualmente, en el espacio urbano. Lo que hizo posible aprehender que contrariamente a los intereses de uso del territorio como fuente de recurso para generación de lucro-absoluto la comunidad expresa resistencia y relación de afecto en el reconocimiento del territorio como refugio junto a la tierra para supervivencia al estado de austeridad del cual fueron sometidos históricamente debido a la expansión del frente pionero económico, hoy, personificada en MATOPIBA.Palabras clave: Agroindustria; Conflicto; Quilombolas; Territorio.","PeriodicalId":434994,"journal":{"name":"InterEspaço: Revista de Geografia e Interdisciplinaridade","volume":"33 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-12-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131032950","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}