{"title":"Atmospheric Chemistry and Climate in the Anthropocene / Chemia Atmosferyczna I Klimat W Antropocenie","authors":"P. Crutzen, S. Wacławek","doi":"10.1515/cdem-2014-0001","DOIUrl":"https://doi.org/10.1515/cdem-2014-0001","url":null,"abstract":"Abstract Humankind actions are exerting increasing effect on the environment on all scales, in a lot of ways overcoming natural processes. During the last 100 years human population went up from little more than one to six billion and economic activity increased nearly ten times between 1950 and the present time. In the last few decades of the twentieth century, anthropogenic chlorofluorocarbon release have led to a dramatic decrease in levels of stratospheric ozone, creating ozone hole over the Antarctic, as a result UV-B radiation from the sun increased, leading for example to enhanced risk of skin cancer. Releasing more of a greenhouse gases by mankind, such as CO2, CH4, NOx to the atmosphere increases the greenhouse effect. Even if emission increase has held back, atmospheric greenhouse gas concentrations would continue to raise and remain high for hundreds of years, thus warming Earth’s climate. Warming temperatures contribute to sea level growth by melting mountain glaciers and ice caps, because of these portions of the Greenland and Antarctic ice sheets melt or flow into the ocean. Ice loss from the Greenland and Antarctic ice sheets could contribute an additional 19-58 centimeters of sea level rise, hinge on how the ice sheets react. Taking into account these and many other major and still growing footprints of human activities on earth and atmosphere without any doubt we can conclude that we are living in new geological epoch named by P. Crutzen and E. Stoermer in 2000 - “Anthropocene”. For the benefit of our children and their future, we must do more to struggle climate changes that have had occurred gradually over the last century. Abstrakt Człowiek wywiera coraz większy wpływ na środowisko na różne sposoby, w wielu przypadkach ostro ingerując w procesy naturalne. W ciągu ostatnich 100 lat liczebność ludzkiej populacji wzrosła - z nieco ponad 1 mld do 6 mld, a od 1950 roku do chwili obecnej nastąpił dziesięciokrotny rozwój działalności gospodarczej. W ciągu kilku ostatnich dekad XX wieku antropogeniczna emisja freonów doprowadziła do drastycznego spadku poziomu ozonu stratosferycznego, tworząc dziurę ozonową nad Antarktydą. Następstwem tego zjawiska jest wzrost promieniowania UV-B, który pociąga za sobą katastrofalne skutki, m.in. zwiększa ryzyko zachorowań na raka skóry. Uwalniane do atmosfery, przez człowieka, w dużych ilościach gazy cieplarniane, takie jak CO2, CH4, NOx, powodują zwiększenie efektu cieplarnianego. Nawet jeśli wzrost emisji zostanie zatrzymany, stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze będą nadal rosnąć i pozostaną na wysokim poziomie przez setki lat, a to doprowadzi do ocieplenia klimatu na Ziemi. Wzrost temperatury przyczyni się do aprecjacji poziomu wód morskich. Będzie to spowodowane topnieniem lodowców górskich i czap lodowych. Utrata lodu Grenlandii i lądolodów Antarktydy, w zależności od tego, w jaki sposób zareagują na ocieplenie, może przyczynić się do wzrostu poziomu mórz i oceanów nawet o dodatkowych 19-5","PeriodicalId":41079,"journal":{"name":"Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology","volume":"19 1","pages":"28 - 9"},"PeriodicalIF":0.4,"publicationDate":"2014-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66776700","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Changes in the Structure of Activated Sludge Protozoa Community at the Different Oxygen Condition / Zmiany W Strukturze Zbiorowiska Pierwotniaków Osadu Czynnego W Zróżnicowanych Warunkach Tlenowych","authors":"R. Babko, T. Kuzmina, G. Łagód, K. Jaromin-Gleń","doi":"10.1515/cdem-2014-0008","DOIUrl":"https://doi.org/10.1515/cdem-2014-0008","url":null,"abstract":"Abstract Several experiments were performed in the laboratory condition using an SBR bioreactor modelling the expected conditions, created by malfunction of certain bioreactor elements, thus the different oxygen condition. In the course of the experiments, the concentrations of ammonia nitrogen, nitrates(III), nitrates(V), TOC, and TC were systematically measured. Besides physico-chemical parameters, the structure of activated sludge community was analyzed. In the samples, the number and species composition of protozoa (ciliates) were determined. Each of the three measuring series conducted for various types of process conditions was repeated three times. The activated sludge used for inoculation of the bioreactor was sampled at Hajdow WWTP in Lublin. The results obtained are the average of three repetitions of every experimental series. On this ground, we may conclude that the number of ciliates shows a high correlation with the O2 concentration, pH and TOC. Abstrakt W pracy przedstawiono wyniki badań prowadzonych w laboratoryjnym bioreaktorze SBR, symulującym warunki występujące w przypadku awarii urządzeń stanowiących wyposażenie bioreaktora (systemu mieszania i systemu napowietrzania). Analizowano skład chemiczny ścieków, w tym stężenia związków azotu (azot amonowy, azotany(III) i azotany(V)), a także stężenia związków organicznych wyrażanych jako ogólny węgiel organiczny (OWO) i węgiel całkowity. Oprócz wskaźników chemicznych analizowany był również zespół organizmów osadu czynnego. W pobieranych próbkach określano ilość pierwotniaków (orzęski) w wymienionej grupie. Każdą z trzech serii pomiarowych prowadzonych dla różnych warunków procesowych powtarzano trzykrotnie. W eksperymencie wykorzystano osad czynny pobierany z oczyszczalni ścieków Hajdów w Lublinie. Na podstawie uzyskanych wyników badań można stwierdzić, że liczebności analizowanych zbiorowisk orzęsków wykazują związek ze stężeniem tlenu, pH oraz wartością OWO.","PeriodicalId":41079,"journal":{"name":"Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology","volume":"19 1","pages":"87 - 95"},"PeriodicalIF":0.4,"publicationDate":"2014-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"https://sci-hub-pdf.com/10.1515/cdem-2014-0008","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66777220","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Floods in the Upper Part of Vistula and Odra River Basins in the 19th and 20th Centuries / Powodzie W Górnej Części Dorzeczy Wisły I Odry W XIX I XX Wieku","authors":"S. Czaja, R. Machowski, Mariusz Rzetala","doi":"10.1515/cdem-2014-0012","DOIUrl":"https://doi.org/10.1515/cdem-2014-0012","url":null,"abstract":"Abstract The discussion of floods in this paper covers the section of the Odra River basin from its source down to the mouth of the Nysa Klodzka River and the section of the Vistula River basin down to the Krakow profile. The area of the upper part of Odra River basin is 13,455 km2 and the length of the river bed in this section is ca. 273.0 km. In the reach examined, the Vistula River is 184.8 km long and has a catchment area of approximately 8,101 km2. Geographical and environmental conditions in the upper part of the Vistula and Odra Rivers basins are conducive to floods both in the summer and winter seasons. The analyses conducted for the 19th and 20th centuries demonstrate that two main types of floods can be distinguished. Floods with a single flood wave peak occurred in the following years in the upper Odra River basin: 1813, 1831, 1879, 1889, 1890 and 1896, and on the Vistula River they were recorded in 1805, 1813, 1816, 1818, 1826, 1830, 1834, 1844 and 1845. In the 20th century, similar phenomena were recorded on the Odra River in 1903, 1909, 1911, 1915, 1925, 1960, 1970 and 1985, and on the Vistula River they occurred in 1903, 1908, 1925, 1931, 1934, 1939, 1948, 1951, 1970, 1972, 1991, 1996, 1997 and 1999. The second category includes floods with two, three or more flood wave peaks. These are caused by successive episodes of high rainfall separated by dry periods that last for a few days, a fortnight or even several weeks. Such floods occurred on the upper Odra River in 1847, 1854, 1880, 1888, 1892, 1897 and 1899; while on the Vistula River only two (1839 and 1843) floods featured two flood wave peaks. In the 20th century on the upper Odra River, floods of this type occurred in 1902, 1926, 1939, 1940, 1972, 1977 and 1997; on the upper Vistula River, they were recorded in 1906, 1915, 1919, 1920, 1940, 1958, 1960 and 1987. Abstrakt Celem badań jest analiza powodzi w XIX i XX w. w górnej części dorzecza Odry (tj. po ujście Nysy Kłodzkiej) oraz w górnej części dorzecza Wisły (tj. po profil w Krakowie). Powierzchnia badanej części dorzecza Odry wynosi 13 455 km2, a długość koryta rzeki około 273,0 km. Wisła na opisywanym odcinku ma długość 184,8 km, a powierzchnia zlewni wynosi około 8101 km2. Warunki środowiska geograficznego dorzecza górnej Wisły i Odry powodują powstawanie powodzi zarówno w półroczu letnim, jak i zimowym. Z przeprowadzonych analiz dla okresu XIX i XX wieku wynika, że w przebiegu powodzi można wyróżnić dwa ich zasadnicze typy. Wezbrania o jednej kulminacji w XIX wieku w górnej części dorzecza Odry wystąpiły w latach: 1813, 1831, 1879, 1889, 1890 i 1896, a w górnej części dorzecza Wisły w latach: 1805, 1813, 1816, 1818, 1826, 1830, 1834, 1844 i 1845. W XX wieku podobne zjawiska notowano na Odrze w latach: 1903, 1909, 1911, 1915, 1925, 1960, 1970 i 1985, a na Wiśle w latach: 1903, 1908, 1925, 1931, 1934, 1939, 1948, 1951, 1970, 1972, 1991, 1996, 1997 i 1999. Do drugiego typu powodzi zaliczono te o dwóch, trzech i większej li","PeriodicalId":41079,"journal":{"name":"Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology","volume":"19 1","pages":"127 - 134"},"PeriodicalIF":0.4,"publicationDate":"2014-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"https://sci-hub-pdf.com/10.1515/cdem-2014-0012","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66777654","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Michelangelo Merisi Da Caravaggio and Multimedia Presentations - A Marriage of Beauty of Art and The Art of Presentation / Michelangelo Merisi Da Caravaggio I Prezentacje Multimedialne - Mariaż Piękna Sztuki I Sztuki Prezentacji","authors":"M. Szyłak-Szydłowski","doi":"10.1515/cdem-2014-0004","DOIUrl":"https://doi.org/10.1515/cdem-2014-0004","url":null,"abstract":"Abstract In this paper, the evolution of the style of Caravaggio had been traced and, focusing on the selected images it had been proved that the methods used by that eminent painter can successfully be applied during the creation of modern, effective multimedia presentations. The strength of Caravaggio was in its simplicity and mundane. For indicated formal measures may be included, inter alia: the elimination of tonally extended second plan and replace it with a dark, uniform background. Caravaggio calmed down composition painting almost monochromatic paintings, which emphasizes the foreground, as well as the keynote message. In the paper it was emphasized that exactly the same objectives should be guided in the creation of multimedia presentations, extracted from unnecessary embellishments that irrupt to the fore dispersing attention. Based on the analysis of selected paintings, in the article, review of procedures associated with the colors of multimedia presentations, extremely important in creating multimedia presentations and highlighting media had been proposed. Several theories related to the psychology of color had been also presented, and also sought to answer the question of why we should not trust psychologists boundlessly. Abstrakt W artykule, prześledziwszy ewolucję stylu Caravaggio i skupiwszy się na wybranych obrazach, dowiedziono, że metody stosowane przez tego wybitnego malarza z powodzeniem mogą zostać wykorzystane podczas tworzenia współczesnych, efektywnych prezentacji multimedialnych. Napisano, że siła tego wybitnego malarza tkwiła w prostocie i przyziemności. Do wspomnianych środków formalnych zaliczone mogą być między innymi: eliminacja rozbudowanego tonalnie drugiego planu i zastąpienie go ciemnym, jednolitym tłem. Caravaggio „uspokoił” kompozycję, malując niemal monochromatyczne obrazy uwypuklające plan pierwszy, przekaz i myśl przewodnią. W artykule podkreślono, że dokładnie te same cele przyświecać powinny w tworzeniu prezentacji multimedialnych, wyekstrahowanych z ozdobników wdzierających się niepotrzebnie na pierwszy plan, rozpraszając uwagę odbiorcy. Na podstawie analizy wybranych obrazów zaproponowano przegląd zabiegów związanych z kolorystyką w prezentacjach multimedialnych, niezmiernie istotną przy tworzeniu prezentacji multimedialnych i uwypuklaniu przekazu. Przedstawiono tu kilka teorii związanych z psychologią barw, a zarazem starano się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego nie należy bezgranicznie ufać psychologom.","PeriodicalId":41079,"journal":{"name":"Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology","volume":"19 1","pages":"47 - 57"},"PeriodicalIF":0.4,"publicationDate":"2014-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"https://sci-hub-pdf.com/10.1515/cdem-2014-0004","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66777049","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
B. Piechowicz, P. Grodzicki, Iwona Piechowicz, K. Stawarczyk
{"title":"Beer as Olfactory Attractant in the Fight Against Harmful Slugs Arion Lusitanicus Mabille 1868 / Piwo Jako Atraktant W Zwalczaniu Szkodliwego Ślimaka Z Gatunku Arion Lusitanicus Mabille 1868","authors":"B. Piechowicz, P. Grodzicki, Iwona Piechowicz, K. Stawarczyk","doi":"10.1515/cdem-2014-0011","DOIUrl":"https://doi.org/10.1515/cdem-2014-0011","url":null,"abstract":"Abstract In 2012-2013 a series of laboratory and field experiments were carried out to check out, if beers can be used as olfactory attractants in the fight against harmful slugs Arion lusitanicus. Six brands of lager beer were used for olfactory analysis (Goolman Premium, Harnas Jasne Pełne, Tatra Mocne, Kasztelan Niepasteryzowane, Lezajsk Niepasteryzowane, Wojak Jasny Pelny). During laboratory and field tests it was evidenced that beers of all types were more attractive for slugs than water. Abstrakt W latach 2012-2013 w warunkach laboratoryjnych i polowych przeprowadzono cykl eksperymentów mających na celu sprawdzenie, czy piwo stanowi atraktant, mogący znaleźć zastosowanie w walce ze szkodliwym ślimakiem z gatunku Arion lusitanicus Mab. W badaniach preferencji węchowych wykorzystano sześć piw typu lager (Goolman Premium, Harnaś Jasne Pełne, Tatra Mocne, Kasztelan Niepasteryzowane, Leżajsk Niepasteryzowane, Wojak Jasny Pełny). Zarówno podczas testów laboratoryjnych, jak i terenowych wykazano, że dla osobników A. lusitanicus piwa wszystkich badanych marek okazały się bardziej atrakcyjne od wody.","PeriodicalId":41079,"journal":{"name":"Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology","volume":"19 1","pages":"119 - 125"},"PeriodicalIF":0.4,"publicationDate":"2014-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"https://sci-hub-pdf.com/10.1515/cdem-2014-0011","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66777279","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
J. Kříž, Lidmila Hyšplerová, L. Trnková, A. Lyčka, Bohumil Vybíral, J. Hlubik, Z. Ziembik, A. Dołhańczuk-Śródka, M. Wacławek
{"title":"Innovation in Study of Physical and Technical Measurements. Czech-Polish Cooperation of Universities / Innowacje Studiów Fizyczne I Techniczne Metody Pomiarowe. Czesko-Polska Współpraca Uniwersytetów","authors":"J. Kříž, Lidmila Hyšplerová, L. Trnková, A. Lyčka, Bohumil Vybíral, J. Hlubik, Z. Ziembik, A. Dołhańczuk-Śródka, M. Wacławek","doi":"10.1515/cdem-2014-0003","DOIUrl":"https://doi.org/10.1515/cdem-2014-0003","url":null,"abstract":"Abstract In the Faculty of Science (University of Hradec Králové) the innovative program in chemistry for the study specialization Physico-technical Measurements and Computer Technology was developed. The innovation of chemistry filed study has been focused especially on increase in competitiveness and in graduates employment. Design of innovation enables graduates applying for the position of experts in physical measurements and informatics and at the same time they expand their competence in the service of the physico-chemical instrumentation in industrial ecology. Because Faculty of Science is not equipped yet in expensive instrumentation for nuclear spectrometry, cross-border cooperation with the Faculty of Natural and Technical Sciences (University of Opole) has been started. In the area of teaching about non-traditional energy sources the cross-border cooperation with the Department of Automation and Renewable Energy Sources, Faculty of Electrical Engineering (Czestochowa University of Technology) has been initiated. Well-developed system of cooperation with companies, which are equipped with the latest technology of environmental protection, was created. In the exchange system Polish students attended for practicing in these companies. The aim of the contribution is to describe one of the means of innovation of chemistry field study in the frame of bachelor study specialization oriented in physics and computer technology. We believe that the new approach will lead to increase in graduate competitiveness as well as to development of their motivation to study and better understanding of regulation principles of chemical processes and patterns. Abstrakt Na Wydziale Nauk (Uniwersytet w Hradec Králové) opracowano innowacyjny program nauczania chemii dla studiów o specjalizacji Pomiary Fizyko-Techniczne i Technologie Komputerowe. Celem wprowadzonych innowacji w nauczaniu chemii było przede wszystkim zwiększenie konkurencyjności absolwentów na rynku pracy i zwiększenie możliwości ich zatrudnienia. Wprowadzona innowacja umożliwia absolwentom ubieganie się o stanowiska ekspertów pomiarów fizycznych i zastosowań informatyki, jednocześnie poszerzają oni swoje kompetencje w zakresie obsługi oprzyrządowania fizykochemicznego w ekologii przemysłu. Ponieważ Wydział nie jest jeszcze wyposażony w drogie urządzenia do spektrometrii atomowej, podjęto współpracę transgraniczną z Wydziałem Przyrodniczo-Technicznym Uniwersytetu Opolskiego. W zakresie nauczania o niekonwencjonalnych źródłach energii rozpoczęto współpracę transgraniczną z Zakładem Sterowania i Odnawialnych Źródeł Energii Politechniki Częstochowskiej. Stworzono dobrze rozwinięty system współpracy z firmami, wykorzystującymi najnowsze technologie ochrony środowiska. W systemie wymiany polscy studenci odbywali praktyki w tych przedsiębiorstwach. Celem tej pracy jest opis jednej z innowacji wprowadzonej w obszarze nauczania chemii na studiach licencjackich o specjalizacji w dziedzinie fizyki i techno","PeriodicalId":41079,"journal":{"name":"Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology","volume":"19 1","pages":"37 - 45"},"PeriodicalIF":0.4,"publicationDate":"2014-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"https://sci-hub-pdf.com/10.1515/cdem-2014-0003","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66776591","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}