{"title":"Sovyetler Birliği'nde Din Karşıtı Mücadele ve Komsomol","authors":"Burcu Özdemir","doi":"10.18513/EGETID.596130","DOIUrl":"https://doi.org/10.18513/EGETID.596130","url":null,"abstract":"Sovyetler Birligi’nde dinle mucadele, sinif savasinin onemli bir parcasiydi ve sosyalist bir toplum duzenin kurulabilmesinin onkosulu olarak goruluyordu. Bunun icin komunist yonetim tarafindan devrimin ilk yillarindan itibaren yogun bir din karsiti propaganda yurutuldu. Din, emekcilerin baslica dusmani olarak tanimlandi. Ibadethanelerin kapatilmasi, dini egitimin yasaklanmasi, her turlu dini yayinin durdurulmasi bu surecin ilk adimlariydi. Daha sonraki donemde bunlara din karsiti bayramlar, seminerler ve film gosterimleri gibi metotlar da eklendi. Sovyetler Birligi’nde dinle mucadele surecini yuruten kurum, 1925 yilinda teskil edilen Militan Ateistler Birligi’ydi. Militan Ateistler Birligi’nin vazifesi, din karsiti propagandadan kiliselerin kapatilmasina ve dini cemaatlerin tasfiyesine kadar cesitlilik arz ediyordu. Bununla birlikte dinle mucadelede Komsomol da onemli bir rol oynadi. Komsomol’un din karsiti propaganda metotlarindan en dikkat cekici olani, dini bayram gunlerinde gerceklestirilen Komsomol festivalleriydi. Komsomol festivallerinin amaci kutsal seylere tapinmak degildi, tam tersine bunlar dini degerlerin alaya alindigi etkinliklerdi. Komsomol’un gorevi, bu festivaller araciligiyla, yeni nesle hicbir kutsalligin bulunmadigini gostermekti. Bu calisma, devrimin ilk yillarindan baslayarak Sovyetler Birligi’ndeki dinle mucadele surecini ele almakta ve ayrica Komsomol’un bu mucadeledeki rolunu arsiv belgelerinden de istifade ederek aciklamaya calismaktadir.","PeriodicalId":40948,"journal":{"name":"Tarih Incelemeleri Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2019-07-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48925124","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Hasan Tahsin ve “İlk Kurşun” Üzerine Bir Literatür Analizi","authors":"M. Vural","doi":"10.18513/EGETID.596151","DOIUrl":"https://doi.org/10.18513/EGETID.596151","url":null,"abstract":"Birinci Dunya Savasi’nin sonunda Paris Konferansi’nda alinan karar geregi 15 Mayis 1919 gunu Izmir sehri, Yunan ordusu tarafindan isgal edilir. Isgal sirasinda yasanan kargasa bir anda Osmanli ve Bati kamuoyunun gundemine oturur. Sabah saatlerinde rihtima cikan Yunan birlikleri, Saat Kulesi ve Sarikisla’yi gecip Kemeralti girisine geldiginde bir veya bir kac el silah sesi duyulur. Bunun uzerine Yunan askerleri; kislaya, hukumet konagina ve alana baglanan caddelerle, binalara ates etmeye baslamis, Yunan askerlerinin actigi ates sonucunda cok sayida Musluman hayatini kaybetmistir. Yasananlardan dolayi ilk kursun veya kursunlarin kaynagiyla ilgili tartismalar resmi raporlara girmistir. Milli Mucadele yillari dâhil uzun bir donem Turkiye’de, Kurtulus Savasi’nin Izmir’de Yunan askerlerine karsi atilan “ilk kursunla” basladigi yonunde bir tarihsel anlatiya basvurulmamis, dolayisiyla “ilk kursunu” kimin attigi ile ilgili de herhangi bir isim 1940’lara kadar da telaffuz edilmemistir. Ozellikle 1960’lardan sonra Hasan Tahsin (Osman Nevres) ismi ile birlikte “ilk kursun” kavrami da tarih anlatimina eklemlenmistir. Bu calisma “ilk kursunu” kimin nerede attigindan ziyade; Hasan Tahsin’in attigini one suren tarihsel anlatinin referansi kabul edilen eserleri ve bu eserlerde sunulan tarihsel kanitlari kritik etmeyi, ote yandan ise Hasan Tahsin ve “ilk kursun” etrafinda donen tartismalarin tarihsel seruvenine bakmayi hedeflemektedir.","PeriodicalId":40948,"journal":{"name":"Tarih Incelemeleri Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2019-07-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68185399","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Hicaz ve Mısır Heyetlerinin Paris Barış Konferansı’ndaki Faaliyetleri","authors":"Resul Yavuz","doi":"10.18513/egetid.596176","DOIUrl":"https://doi.org/10.18513/egetid.596176","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":40948,"journal":{"name":"Tarih Incelemeleri Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2019-07-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68185462","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"1950'lerin İkinci Yarısında Orta Doğu'da Soğuk Savaş: Batı Müdahalesine Karşı Sovyetlerin Cevabı Nedir?","authors":"Umut Bekcan","doi":"10.18513/egetid.596058","DOIUrl":"https://doi.org/10.18513/egetid.596058","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":40948,"journal":{"name":"Tarih Incelemeleri Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2019-07-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68185688","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Rusça ve Türkçe Kaynakların Işığında Beyaz Rus Mültecilerinin Anadolu’daki Yaşamları","authors":"Kezban Acar Kaplan","doi":"10.18513/EGETID.596039","DOIUrl":"https://doi.org/10.18513/EGETID.596039","url":null,"abstract":"Rusya’daki 1917 yilindaki Ekim Ihtilali’ni muteakip Bolseviklerle (Kizillarla) Carlik rejimi yanlilari (Beyazlar) arasinda yasanan ic savas sirasinda ve sonunda, 1919 ve 1920 yilarinda Bolseviklerden kacarak ve Rusya’dan ayrilarak Osmanli Devleti’ne siginan on binlerce Rus multeci, Turkiye’de bircok calismaya konu olmuslardir. Bu calismalarin buyuk bir cogunlugu, Istanbul’daki Rus multecileri, onlarin Istanbul ve cevresindeki yasamlarini, Istanbul’daki sosyal, kulturel ve eglence hayatina etkilerini ele alirken, bir kismi da Gelibolu’daki Beyaz Ordu’yu incelemektedir. Bunlardan bazilarinda Beyaz Rus multecilerin Anadolu’da da varlik gosterdigine dair genel birtakim bilgiler sunulmakta, hatta birisinde bazi kisa bilgiler de verilmektedir. Ancak hicbirisinde Anadolu’daki Rus multeciler ayrintili bir bicimde ele alinmamistir. Rusca bazi arsiv kaynaklari ve ATASE ve Basbakanlik Cumhuriyet Arsivi’nden bazi belgeleri temel alan bu calismada, Anadolu’daki Rus multeciler hakkinda bilgiler verilecek ve degerlendirmeler yapilacaktir.","PeriodicalId":40948,"journal":{"name":"Tarih Incelemeleri Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2019-07-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68185811","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"İngiliz Doğu Hindistan Şirketi’nin Yerli Birlikleri: Sepoy Ayaklanması","authors":"Furkan Külünk","doi":"10.18513/EGETID.596124","DOIUrl":"https://doi.org/10.18513/EGETID.596124","url":null,"abstract":"17. yuzyilin hemen basinda uzun soluklu Hindistan seruvenine baslayan Ingiltere menseli Dogu Hindistan Şirketi, bu topraklarda kalici olmak istiyordu. Bu dogrultuda bolgeye gelen devletlerin aksine oncelikli olarak daha ilimli ve kalici ticari iliskilere yonelen sirket kisa zamanda Baburlu sarayinda bir etkinlik sahasi tesis etti. Sahip oldugu etkinligi ve beraberindeki kazanimlarini koruma zorunlulugu dogdugundan askeri yapilanma politikasi gutmeye basladi. Ozellikle ticari merkezlerin korunmasi konusunda hassas bir politika guden sirket, Ingiliz askerlerin yaninda yine Ingiliz subaylarin emri altinda olmak uzere asker ihtiyacini yerli halktan karsilamaya basladi. Baslarda var olan yuksek sadakat yerini bagimsizlik durtulerinden beslenen ayaklanmaya birakti. Ingiliz Dogu Hindistan Şirketi’nin yetistirdigi askerler simdi Ingilizlere karsi duruyorlardi. Bircok sebebin sonucunda yardimci birlikten isyanci asi ordusuna donusen Sepoylar iste bu noktada Hindistan tarihinde bagimsizlik hareketinin onculeri olarak anilacaklardi. Bu calisma, Sepoylarin Ingiliz Dogu Hindistan Şirketi ordusunun bunyesine nasil dahil olduklarindan bahsedecek ve sonrasinda hangi nedenlerden dolayi bir ayaklanma baslattiklari uzerinde duracaktir.","PeriodicalId":40948,"journal":{"name":"Tarih Incelemeleri Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2019-07-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68185721","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Bolşeviklerin Geçici Hükümeti Devirme Girişimi: 1917 Temmuz Ayaklanması","authors":"Ramin Sadigov","doi":"10.18513/EGETID.596142","DOIUrl":"https://doi.org/10.18513/EGETID.596142","url":null,"abstract":"1917 yili Rusya icin calkantili bir yil oldu. Ulkede art arda gelisen olaylar Carlik rejimini yikilmaya kadar goturdu. Yonetimi Gecici bir hukumet devraldi, lakin onun icraatlari devrimi yapan orgutleri pek memnun etmedi. Ozellikle Bolsevik Partisi ilk gunden itibaren hukumetle uzlasmayarak ona karsi faaliyetlerde bulundu. Dahasi diger partileri de hukumetle is yapmakla suclayarak Temmuz ayinda bir ayaklanma girisimi yapti, lakin basarisiz oldu. Turkiye’de Bolseviklerin faaliyeti uzerine yapilan calismalarda genellikle Ekim Devrimi uzerinde durulmaktadir. Bunun nedeni Ekim ayindaki devrimi basariyla sona erdirmis olmalaridir. Fakat onlarin Ekim’den once de bir ayaklanma girisiminde bulunduklari ve hukumeti devirmek istedikleri bilinmektedir. Yalniz bu hususun calismalarda pek yer almadigi tespit edilmistir. Bundan dolayi calismada Bolseviklerin Temmuz’daki ayaklanma girisimi incelenmis, nasil hazirlandiklari ve taraftarlarini ne denli organize ettikleri uzerinde durulmustur. Calisma esnasinda donemin resmi ve gayri resmi basini, ilk donem Sovyet kaynaklari ve son donem arastirmalari uzerinden Bolseviklerin ayaklanma girisimindeki rolu tetkik edilmistir.","PeriodicalId":40948,"journal":{"name":"Tarih Incelemeleri Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2019-07-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48322541","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"XX. Yüzyıl Başlarında İzmir Basınında Reklam","authors":"Elif C. Nelson","doi":"10.18513/egetid.596128","DOIUrl":"https://doi.org/10.18513/egetid.596128","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":40948,"journal":{"name":"Tarih Incelemeleri Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2019-07-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68185791","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Papalık Hizmetinde Kardinal Bessarion’un Türklere Karşı Haçlı Seferi Çağrısı","authors":"Zeynep Inan Aliyazicioğlu","doi":"10.18513/EGETID.502725","DOIUrl":"https://doi.org/10.18513/EGETID.502725","url":null,"abstract":"15. yuzyilin baslarinda Trabzon’da dogan Kardinal Bessarion, egitimi icin once Konstantinopolis’e sonra Mistra’ya gitmistir. 1438/39 yillarinda Dogu Kilisesini temsilen Ferrara- Floransa Konsiline katilmistir. Konsilden sonra Bizans Imparatorlugu’nda tutunamayan Bessarion, once Floransa’ya daha sonra da Roma’ya giderek oraya yerlesmistir. Papa IV. Eugenius’un destegiyle onemli gorevler ustlenmistir. Bu sirada Katolik Kilisesine gecerek kardinallige kadar yukselmistir. Bessarion, Bizans Imparatorlugu’nun Turklerle mucadelesini yakindan takip ederek hem bireysel olarak hem de papalik nezdinde kâfirlerle mucadele konusuna hayatini adamistir. 1453’te Istanbul’un fethi, 1463’te Bosna’nin fethi, 1470’te Egriboz’un fethi ve bu surecte Turklerin Hristiyan dunyasini tehdit etmesi Avrupa’da ardi ardina Turklere karsi duzenlenecek bir hacli seferi icin toplantilar tertip edilmesine sebep olmustur. 15. yuzyilin ikinci yarisinda yasanan bu diplomasi trafiginde Bessarion da aktif bir rol oynamistir. Bessarion sadece katildigi toplantilarla ve elcilikleriyle degil ayni zamanda yasaminin sonuna kadar kaleme aldigi yazilariyla da Avrupa’da, Turklere karsi buyuk bir kutsal savasin yapilmasi ve Istanbul’un Turklerin elinden geri alinmasi icin mucadele vermistir.","PeriodicalId":40948,"journal":{"name":"Tarih Incelemeleri Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2018-12-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49661491","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kallipolis’ten Gelibolu’ya – Bir İsim Nedir Ki?","authors":"Samuel N. C. Lieu, Betül Özbay","doi":"10.18513/egetid.502721","DOIUrl":"https://doi.org/10.18513/egetid.502721","url":null,"abstract":"I. Dunya Savasi’nda yuklendigi kilit gorev ve ustlendigi buyuk sorumlulukla uluslararasi bir un kazanmis Canakkale’nin Gelibolu ilcesi, gecmisten bugune cok katmanli bir tarihe sahip olmustur. Ozellikle ad bilimi ile suregen tarihin nasil birbiriyle ic ice oldugunu isleyen makalede, bir ismin yalnizca basit bir adlandirma olmadigini ayni zamanda kulturel degisimin ve cesitliligin de onemli bir yansimasi oldugunu gormekteyiz. Ayrica makalede, Antik Yunan Cagi’ndan Osmanli Imparatorlugu’na Gelibolu ismi ile Gelibolu Yarimadasi’nin tarihi gelisiminin yaninda baska ‘Gelibolu’lara da kisa bir bakis sunulmaktadir.","PeriodicalId":40948,"journal":{"name":"Tarih Incelemeleri Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2018-12-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49034960","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}