Narodna Umjetnost最新文献

{"title":"Temporality of Humanitarian Care","authors":"Romana Pozniak","doi":"10.15176/vol60no214","DOIUrl":"https://doi.org/10.15176/vol60no214","url":null,"abstract":"Praksama i politikama humanitarne skrbi u okviru aktualnog režima migracija u Hrvatskoj, ali i u širem kontekstu europske (semi)periferije, ovaj rad pristupa kroz analitičku prizmu koncepta temporalnosti. Pritom se fokusira na individualnu i iskustvenu razinu humanitarnoga rada, ali i na šire shvaćen proces humanitarizacije skrbi i s njim povezane transformacije uloge i položaja humanitarnih organizacija. Uzimajući u obzir autoričino višegodišnje iskustvo istraživanja humanitarnoga rada i nevladinih organizacija angažiranih na pružanju pomoći izbjeglicama / tražiteljima azila / osobama u pokretu, članak pokazuje različite načine na koje temporalni aspekti humanitarnoga angažmana zrcale politike upravljanja migracijama. Izdvajajući tri primjera iz provedenog etnografskog istraživanja, rad propituje kako temporalno analitičko usmjerenje doprinosi tumačenju uloge humanitarizma u režimima migracija. Prvi primjer tiče se organizacijske održivosti humanitarnih inicijativa, drugi primjer adresira zatiranje trajne kategorije skrbnoga rada u humanitarnom sektoru, a treći primjer analizira humanitarnu stanicu kod Paromlina kao dio temporalnoga upravljanja migracijskim kretanjima.","PeriodicalId":38816,"journal":{"name":"Narodna Umjetnost","volume":"9 12","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139168757","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Monkey Symbolism in Japan","authors":"Danijela Vasić","doi":"10.15176/vol60no207","DOIUrl":"https://doi.org/10.15176/vol60no207","url":null,"abstract":"Majmun je jedina životinja koja je u japanskoj kulturi prošla dug i trnovit put od božanstva do predmeta poruge. Predstave o majmunu deo su najrazličitijih diskursa, od religije i mitologije preko folklora i različitih vrsta umetnosti pa sve do savremene kulture. Mitske predstave o majmunu predstavljaju hibrid budističkih i taoističkih verovanja pristiglih iz Kine, dodatih na postojeće šintoističko nasleđe. Iz tog spleta ideja, čuvar granice između nebeskog i zemaljskog sveta postaje sam bog i božanski glasnik, a postepeno dobija sve značajnije mesto i u verovanjima, gde se naročito ističu apotropejske osobine ove životinje. U čvrstoj je sprezi s planinom kao božanskim toposom, ali su očite i paralele s vodom, suncem i poljoprivredom. Takva simbolika majmuna prelila se i u usmenu tradiciju. Kroz različite pripovedne forme, koje uvek stoje na međi između usmenog i pisanog i gotovo uvek odišu budističkim uticajima, moguće je pratiti transformaciju predstava o majmunu. Vremenom su dobijale sve negativnije konotacije, tako da je majmun izgubio božanske atribute i poprimio osobine kulturnog junaka − trikstera, dok na kraju nije ostala samo životinja na koju čovek gleda s prezirom, podsmehom i eventualno, s osmehom na licu.","PeriodicalId":38816,"journal":{"name":"Narodna Umjetnost","volume":" 42","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138962258","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Istrian Narrative Folklore in Studies by Maja Bošković-Stulli and Milko Matičetov","authors":"Monika Kropej Telban","doi":"10.15176/vol60no204","DOIUrl":"https://doi.org/10.15176/vol60no204","url":null,"abstract":"This article is dedicated to the memory of Croatian eminent folklorist, Maja Bošković-Stulli, who dedicated much of her research to Istrian narrative folklore. She was one of the leading folklorists of the second half of the 20th century and a contemporary of Slovenia’s Milko Matičetov, another exceptional folklorist and field researcher. Together, they are responsible for the collection of Istrian narrative folklore and studied the role which narratives had in the lives of Istrian people. The proximity of different ethnic groups in this territory led to the diversity and richness of narrative culture and folk storytelling up to this day. This article discusses some examples of narrative culture from Slovenian and Croatian Istria from the point of view of vital shifts and changes that can be traced through different historical periods until today.","PeriodicalId":38816,"journal":{"name":"Narodna Umjetnost","volume":" 43","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138962134","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"The Ethnography of Healing and Dying during the Coronavirus Pandemic from the Perspective of Medical Workers in Croatia","authors":"Jelena Marković, Nikolina Novaković","doi":"10.15176/vol60no213","DOIUrl":"https://doi.org/10.15176/vol60no213","url":null,"abstract":"Tijekom pandemije koronavirusa došlo je do značajnijih propitivanja ideje (ne)moći biomedicine i promjena u simboličkom, društvenom i radnom statusu medicinskih radnika. Društvena, ekonomska i zdravstvena kriza potaknula je redefiniranje odnosa prema biomedicini, zdravstvenom sustavu i medicinskim radnicima uslijed potrebe zajednice da nanovo osmisli i razumije koncept bolesti, ograničenih dosega liječenja, novih okolnosti umiranja i žalovanja, opasnosti, solidarnosti i sl. Na temelju etnografskog istraživanja s medicinskim radnicima u vrijeme pandemije, u tekstu se propituju višeslojne i katkada kontradiktorne predodžbe o medicinskim autoritetima i zdravstvenim radnicima u kontekstu pandemijske svakodnevice s fokusom na njihova iskustva promjena u radu i dnevnim rutinama, suočavanja s ljudskom patnjom i smrću u medicinskim ustanovama, ali i života izvan bolnica, u svakodnevici koja je bila u (ne)skladu s opasnostima koje su populaciji prijetile.","PeriodicalId":38816,"journal":{"name":"Narodna Umjetnost","volume":"124 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138959381","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Bik u sistemu folklornog mišljenja","authors":"Lidija Delić","doi":"10.15176/vol60no211","DOIUrl":"https://doi.org/10.15176/vol60no211","url":null,"abstract":"Višestruko divergentnu i složenu simboliku bika u mitskim narativima indoevropskog i severnoafričkog basena baštinio je i srpski usmeni folklor. U zavisnosti od žanrovskih strategija i obrednih praksi akcentovani su njegovi različiti potencijali – veza sa solarnim kultom i vremenom (dan/noć); divinizacija, s ambivalentnim refleksima u božićnim ritualima (životinjski položajnik) i praksi žrtvovanja; figuriranje u “meteorološkim” narativima vezanim za nepogode (vo “oblačar”) i veza sa zemaljskim, najčešće htonskim vodama (predanja o vodenom biku); veza s kultom plodnosti (rog obilja, s neposrednim refleksima u bajkama); uloga u konceptualizaciji i osmišljavanju prostornog modela sveta (bik kosmofor), te parodijska nefunkcionalnost jahanja na volu, čija se arhaična ishodišta naziru u drevnim ritualima na širokom potezu od Sredozemlja do Indije, a odrazi prate u atrubuiranju konja najvećih epskih junaka.","PeriodicalId":38816,"journal":{"name":"Narodna Umjetnost","volume":" 24","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138962970","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Koncepcija povijesti usmene književnosti Maje Bošković-Stulli ili o nekim problemima književnopovijesnoga usustavljivanja usmene književnosti","authors":"Evelina Rudan","doi":"10.15176/vol60no201","DOIUrl":"https://doi.org/10.15176/vol60no201","url":null,"abstract":"The expression “the history of oral literature” contains certain aporias that are rarely encountered in other expressions where “history” is one of the elements. These aporias are evident in two connections: the one that links history with oral literature, and the one manifest in the term “oral literature”. The latter was previously addressed by W. Ong (1982), while the former primarily pertains to the fact that true history of oral literature is elusive. The resolution of the latter issue revolves around our ability to date it. The only chronologically accessible aspect in the context of oral literature is its recorded form. Thus, every history of oral literature is essentially a history of records and their context, to the extent that the context of the record is attainable. This paper explores the concept of literary history that Maja Bošković-Stulli implicitly or explicitly established in her work Usmena književnost (Oral Literature) (History of Croatian Literature, vol. 1) and the way that this history aligns with her ideas about the literary-historical basis of oral literature.","PeriodicalId":38816,"journal":{"name":"Narodna Umjetnost","volume":" 21","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138963498","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Petrokemijski bestijarij","authors":"Andrija Filipović","doi":"10.15176/vol60no212","DOIUrl":"https://doi.org/10.15176/vol60no212","url":null,"abstract":"Given the almost simultaneous beginning of fossil fuel extraction and the foundation of socialist Yugoslavia, it can be argued that Yugoslav socialist modernity was petromodernity. Self-governing socialism and its relationship to the environment and nonhuman animals were grounded in and enabled by fossil fuel extraction, the products derived from it, and the energy produced by its use. In this article, I explore the relationships between Yugoslav petromodernity, plastic production, and plastic animal toys. I analyze the ways in which petromodernity and its attendant practices of fossil fuel extraction and petrochemical product consumption were naturalized through the habituation of bodily senses to plastic through petromodern pedagogy, as exemplified by the design of plastic animal toys. I argue that plastic animal toys become vehicles for the introduction of the Plasticene and means for the production of relations of dominance over animals and nature. The aesthetics of cuteness, as enacted through the design of plastic animal toys, played a key role in these processes.","PeriodicalId":38816,"journal":{"name":"Narodna Umjetnost","volume":" 44","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138962184","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Kako pjeva stara ptica, nauči ptiće pjevati","authors":"S. Babić","doi":"10.15176/vol60no209","DOIUrl":"https://doi.org/10.15176/vol60no209","url":null,"abstract":"Birds are present in everyday life, in forests, parks, cities, in fields and on playgrounds, by rivers and at entrances to stores, etc. Their ubiquity in human everyday life all through history leads to “birds” developing metaphorical meanings and producing powerful stereotypical images, which also motivate wider conceptual meanings. This article focuses on the lexeme ptica “bird” in Slovenian short folklore forms, its stereotypical representation and its metaphorical meanings. The ethnolinguistic approach will provide insight into the characteristics ascribed to birds as well as personifications and metaphorical transfers in short folklore forms, i.e., it will show what the bird symbolizes.","PeriodicalId":38816,"journal":{"name":"Narodna Umjetnost","volume":" 7","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138963192","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"O Maji, Jobu i pčelama","authors":"Antonija Zaradija Kiš","doi":"10.15176/vol60no203","DOIUrl":"https://doi.org/10.15176/vol60no203","url":null,"abstract":"Uz obilježavanje 100. obljetnice rođenja Maje Bošković-Stulli 2022. godine s radošću sam dijelila svoja sjećanja na Maju koja su povezana s dvjema temama koje su obilježile moj znanstveni životni prostor, a to je biblijska starozavjetna Knjiga o Jobu i kulturnoanimalističke teme. Rad pokazuje na koji je način priča o sv. Jobu, tj. njezina apokrifna varijanta utkana u donekle zaboravljenu europsku pučku tradiciju, i to posebice kao Jobovo zaštitništvo glazbenika. Raščlamba ovoga istraživanja usmjerava na slovensku pučku tradiciju sv. Joba čiji se odjek glazbenoga zaštitništva danas vidi na sačuvanim panjskim končnicama, specifičnoj slovenskoj pučkoj likovnoj baštini koja ističe i Jobovo zaštitništvo pčela i pčelara, što je malo poznato u cjelokupnoj europskoj pučkoj tradiciji sv. Joba. U radu se daje pregled dosad poznatih prikaza sv. Joba na drvenim pločicama na košnicama koje se čuvaju u slovenskim muzejima. Razvrstane su u sedam skupina s obzirom na grupacije likova koje sadrže (Job, žena, glazbenici). Njima se pridodaje i jedna nova koja je u ovom radu prvi put otkrivena javnosti, a koju mi je povjerila Maja Bošković-Stulli sa željom da je jednom prigodom opišem. U interpretaciji pločice ponajprije sam se usredotočila na njezinu filološkofolklorističku vizuru, s neminovnim osvrtom na njezin ikonografski aspekt u kontekstu povezanosti Jobova zaštitništva s glazbom i glazbenicima, a posebice s pčelama, kao specifičnom slovenskom kulturnoanimalističkom poveznicom sv. Joba, glazbe i pčelarstva.","PeriodicalId":38816,"journal":{"name":"Narodna Umjetnost","volume":" 9","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138961575","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Stories of Miraculous Healing","authors":"Ljiljana Pešikan-Ljuštanović, Lidija Delić","doi":"10.15176/vol60no202","DOIUrl":"https://doi.org/10.15176/vol60no202","url":null,"abstract":"Rad počiva na poređenju osnovnih elemenata predanja o čudesnom izlečenju i pričanja o životu u tekstovima koji se krajem osamdesetih počinju učestalo objavljivati u revijalnoj i dnevnoj štampi s jednim tipom reklamnih tekstova koji se publikuju na internetu u vidu gotovo formulativnih informacija o novom spasonosnom leku za određenu vrstu široko rasprostranjenih bolesti. Ove tekstove s predanjima povezuje insistiranje na elementima istinosličnosti, te uloga i osnovne odlike iscelitelja, leka, izvora isceliteljske moći, svedočenja i iskustva pacijenata, zastupljenost elemenata čudesnog i numinoznog. Pokazalo se da se znatno manji trud u postizanje ubedljive istinosličnosti ulaže u savremenim tekstovima, možda i zato što su njihovi autori, za razliku od onih s kraja osamdesetih, u potpunosti anonimni, a sajtovi na kojima se objavljuju često privremeni. Sreća, oličena u produženom životu, zdravom i potpunom, bez ograničenja starosti, nudi se svima koji izdvoje neveliku sumu i kupe čudesni lek. Iscelitelj postaje centralna figura ovih narativa, on često sabira ulogu oštećenog, pa i bolesnika, sa ulogom onog koji leči. Pored poznatih lekara, čije ime funkcioniše kao posredni dokaz istinitosti, iscelitelji mogu biti i studenti/studentkinje kao oličenje obnavljajućeg životnog potencijala mladosti i pacijenti koji su lek nasledili od predaka ili ga dobili od svetitelja zaštitnika. Odnos prema nauci u ovim narativima ostaje ambivalentan. “Dobra” medicinska nauka, oličena u znanju studenta/studentkinje, koji, po pravilu, dožive lični gubitak pa ih to podstiče na uspešno istraživanje konkretne bolesti, ili lekara koji je empatičan i osetljiv na patnju svojih (često marginalizovanih) pacijenata (penzioneri, mali ljudi koji ne mogu kupovati skupe lekove) – suprotstavlja se zloj “farmaceutskoj mafiji” i korumpiranoj “zvaničnoj” medicini, koja zbog zarade svesno prikriva i progoni jeftini, efikasni i čudesni lek. I tekstovima s kraja 80-ih i ovima iz 2022. i 2023. zajednička je, u osnovi, suštinska oslonjenost na ljudski strah od prolaznosti, bolesti i smrti i na duboku potrebu da se one, bar privremeno, čudesno prevaziđu, makar po cenu (plaćene) samoobmane.","PeriodicalId":38816,"journal":{"name":"Narodna Umjetnost","volume":" 35","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138962140","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}