Studia Historiae Scientiarum最新文献

Dlaczego nadal interesuje nas Mikołaj Kopernik (1473–1543)? 550-lecie urodzin Mikołaja Kopernika i 150-lecie pierwszego publicznego posiedzenia Akademii Umiejętności w Krakowie 为什么我们仍然对尼古拉斯-哥白尼（1473-1543 年）感兴趣？尼古拉斯-哥白尼诞辰 550 周年和克拉科夫艺术与科学学院首次公开会议 150 周年

Studia Historiae Scientiarum Pub Date : 2023-10-05 DOI: 10.4467/2543702xshs.23.003.17694

Michał Kokowski

{"title":"Dlaczego nadal interesuje nas Mikołaj Kopernik (1473–1543)? 550-lecie urodzin Mikołaja Kopernika i 150-lecie pierwszego publicznego posiedzenia Akademii Umiejętności w Krakowie","authors":"Michał Kokowski","doi":"10.4467/2543702xshs.23.003.17694","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/2543702xshs.23.003.17694","url":null,"abstract":"Artykuł jest rozwinięciem wykładu plenarnego wygłoszonego 16 lutego 2023 r. w Auli Polskiej Akademii Umiejętności z okazji 550-lecia urodzin Mikołaja Kopernika i 150-lecia pierwszego publicznego posiedzenia Akademii Umiejętności w Krakowie. Formułuje on odpowiedź na kluczowe pytanie: „Dlaczego nadal interesuje nas Mikołaj Kopernik?” i dotyczy wielowymiarowej przestrzeni zagadnień, których składowymi są człowiek – społeczeństwo – kultura (nauka, teologia i religia, sztuki piękne) – idee, pojęcia – czas – przestrzeń i to wszystko w zmiennych kontekstach historycznych. Tematyka ta ujmowana jest z pespektywy metodologii nauk historycznych i historii nauk ścisłych, historii, historii i filozofii nauk ścisłych, historii idei, kosmologii naukowej i kosmologii ogólnokulturowej, historii sztuki i kultury, historii teologii i religii, historii pamięci, historii politycznej i geopolitycznej, socjologii i kulturoznawstwa: kulturowej roli wielkich bohaterów / geniuszy i pracy zbiorowej w kulturze, roli obchodów okolicznościowych oraz postaci Kopernika jako „marki reklamowej”.","PeriodicalId":36875,"journal":{"name":"Studia Historiae Scientiarum","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135483336","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Uzupełniony wykaz polskich czasopism historycznych oparty na modelu ewaluacji czasopism opracowanym przez Pracownię Naukoznawstwa IHN PAN 根据 IHN PAN 科学研究实验室开发的期刊评估模型编制的波兰历史期刊完整清单

Studia Historiae Scientiarum Pub Date : 2023-10-05 DOI: 10.4467/2543702xshs.23.019.17710

Dorota Kozłowska

引用次数: 0

Mikhail Ziegler, the First Professor of Metallurgy at Warsaw Polytechnic, and His Contribution for Developing our Knowledge about Steels 米哈伊尔·齐格勒，华沙理工学院第一位冶金学教授，以及他对发展钢铁知识的贡献

Studia Historiae Scientiarum Pub Date : 2023-10-05 DOI: 10.4467/2543702xshs.23.011.17702

Dmytro Zhurylo, Volodymyr Levchenko

{"title":"Mikhail Ziegler, the First Professor of Metallurgy at Warsaw Polytechnic, and His Contribution for Developing our Knowledge about Steels","authors":"Dmytro Zhurylo, Volodymyr Levchenko","doi":"10.4467/2543702xshs.23.011.17702","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/2543702xshs.23.011.17702","url":null,"abstract":"The article presents results of research on the origin and development of scientific schools in the field of metallurgy in Eastern Europe at the turn of the 19th–20th centuries, associated with the scientific and pedagogical activities of the famous scientist Professor Mikhail Karlovich Ziegler in the higher technical educational institutions of Warsaw (Warsaw Polytechnic Institute of Emperor Nicholas II), Kharkiv (Kharkov Technological Institute of Emperor Alexander III), St. Petersburg (Petrograd Polytechnic Institute) and Moscow (Moscow Mining Academy). The main facts of the biography of this scientist and educator are given. The stages of formation of M.K. Ziegler as a personality and a scientist against the backdrop of occurring historical processes are shown. The Soviet period of his activity was considered separately. The scientific achievements of Professor Ziegler in the field of steel metallurgy, in particular, in determining the strength of steels depending on the conditions of their crystallization, studying the diffusion of impurities in steels, which became the foundation for the development of continuous casting technology, i.e.one of the most important world inventions of the 20th century, are systematized and analyzed. His organizational and educating contribution for the training of scientific and engineering personnel for the metallurgical industry is also estimated. The article includes interesting forgotten and little-known facts from the history of metallurgical science and the training of the higher engineering and technical personnel in educational institutions located on the territory of modern Ukraine and Poland.","PeriodicalId":36875,"journal":{"name":"Studia Historiae Scientiarum","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135483715","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Incommensurability Explained in the Terms of Presuppositions. A Comment to Kuhn’s Thesis on Radical Meaning Variance 用预设解释不可通约性。库恩激进意义变异论述评

Studia Historiae Scientiarum Pub Date : 2023-10-05 DOI: 10.4467/2543702xshs.23.005.17696

Adam Grobler

{"title":"Incommensurability Explained in the Terms of Presuppositions. A Comment to Kuhn’s Thesis on Radical Meaning Variance","authors":"Adam Grobler","doi":"10.4467/2543702xshs.23.005.17696","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/2543702xshs.23.005.17696","url":null,"abstract":"Kuhn’s radical meaning variance thesis implies that scientists, who work in different paradigms cannot understand each other. This, however, seems incredible. The air of paradox can be dispersed once the role of presuppositions in constituting a paradigm is acknowledged. Presuppositions function in the way of the Wittgensteinian ungrounded hinges and often are only implicitly assumed. In the face of recalcitrant puzzles some presuppositions can be made explicit and revised. The mechanism of possible revisions of presuppositions can be accounted for in terms of Hintikka’s interrogative model of scientific inquiry with some amendments. The model includes three possible reactions to an anomaly: (i) a conservative offer of an auxiliary hypothesis within the current paradigm, (ii) a reinterpretation of puzzling experimental results and non-revolutionary enrichment of the current paradigm with a novel hypothesis, and (iii) a revision of presuppositions that amounts to a full-fledged scientific revolution. The choice depends on the success or failure of more conservative alternatives and the scope of application of the theory under investigation. In the proposed approach, incommensurability does not hinder communication between the proponents of different paradigms. In addition, some other controversial points in Kuhn’s views are explained, like Kuhn’s losses, reproaching conservative attitudes towards anomalies, or the admissibility or inadmissibility of the coexistence of rival paradigms. Last but not least, a link between a paradigm shift and the strive for truth is established.","PeriodicalId":36875,"journal":{"name":"Studia Historiae Scientiarum","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135483447","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Connections Between the Lvov-Warsaw School and the University in Poznań 利沃夫-华沙学校与波兹纳斯大学之间的联系

Studia Historiae Scientiarum Pub Date : 2023-10-05 DOI: 10.4467/2543702xshs.23.010.17701

Roman Murawski

引用次数: 0

Działalność Komisji Historii Matematyki przy Zarządzie Głównym Polskiego Towarzystwa Matematycznego w latach 1997–2000 波兰数学学会理事会数学史委员会 1997-2000 年的活动

Studia Historiae Scientiarum Pub Date : 2023-10-05 DOI: 10.4467/2543702xshs.23.014.17705

Stanisław Domoradzki

{"title":"Działalność Komisji Historii Matematyki przy Zarządzie Głównym Polskiego Towarzystwa Matematycznego w latach 1997–2000","authors":"Stanisław Domoradzki","doi":"10.4467/2543702xshs.23.014.17705","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/2543702xshs.23.014.17705","url":null,"abstract":"W artykule przedstawimy działalność Komisji Historii Matematyki powołanej przez Zarząd Główny PTM. Od 1997 do 2000 roku nieprzerwanie przewodniczyła Komisji dr Zofia Pawlikowska-Brożek – dr matematyki UJ w zakresie historii matematyki – uczennica wielce zasłużonego dla upowszechniania i badań nad historią matematyki wybitnego matematyka oraz cenionego dydaktyka prof. dra hab. Zdzisława Opiala (1930–1974). Na podstawie dokumentów, które autor otrzymał do dyspozycji od Przewodniczącej Komisji, przedstawimy w jaki, sposób działalność Komisji przyczyniła się do inicjonowania badań nad historią matematyki i do powstania profesjonalnego środowiska historyków matematyki w Polsce. Historia matematyki w Krakowie jest dyscypliną dobrze znaną od czasów Ludwika A. Birkenmajera (1855–1929). Jego działania z powodzeniem kontynuował Z. Opial. Problematyka krakowskiego ośrodka historyków matematyki została przedstawiona m.in. w pracach (Domoradzki 2020; Kokowski 2020). Istotną inspiracją dla działań Komisji były inicjatywy podejmowane przez Zakład Historii Nauki, Oświaty i Techniki PAN w porozumieniu z Komitetem Historii Nauki i Techniki PAN, w pracach wspomnianych gremiów aktywnie uczestniczyła Przewodnicząca Komisji. Materiały prezentowane w pracy obejmują także okres przed powołaniem Komisji.","PeriodicalId":36875,"journal":{"name":"Studia Historiae Scientiarum","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135483810","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Krytyczny komentarz na temat poglądów T.S. Kuhna o tzw. rewolucji kopernikańskiej i kilka aktualnych uprzedzeń – barier w społecznościach naukowych 对库恩（T.S. Kuhn）关于所谓哥白尼革命的观点以及当前科学界的一些偏见和障碍的批判性评论

Studia Historiae Scientiarum Pub Date : 2023-10-05 DOI: 10.4467/2543702xshs.23.004.17695

Michał Kokowski

{"title":"Krytyczny komentarz na temat poglądów T.S. Kuhna o tzw. rewolucji kopernikańskiej i kilka aktualnych uprzedzeń – barier w społecznościach naukowych","authors":"Michał Kokowski","doi":"10.4467/2543702xshs.23.004.17695","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/2543702xshs.23.004.17695","url":null,"abstract":"Artykuł jest studium przypadku na temat poglądów słynnego T.S. Kuhna o tzw. rewolucji kopernikańskiej. Początkowa część artykułu w syntetyczny sposób przedstawia go jako bardzo utytułowanego historyka i filozofa nauki, autora światowych bestselerów; przypomniano tu także podział jego zwolenników, na m.in. tzw. lewicowych albo prawicowych Kuhnowców i fakt, że sam Kuhn stanowczo odcinał się od dużej części tych zwolenników; zwrócono również uwagę, że w ciągu ostatnich 30 lat oprócz bardzo obfitej literatury hagiograficznej na temat T.S. Kuhna, pojawiły się także opracowania krytyczne. Pozostała część artykułu przedstawia autorską krytyczną analizę poglądów Kuhna na temat tzw. rewolucji kopernikańskiej, które to poglądy stanowiły podstawę schematu rozwoju nauki przedstawionego przez Kuhna w Strukturze rewolucji naukowych (1962), najsłynniejszej dotąd na świecie monografii nauk społeczno-humanistycznych. Krytyka obejmuje genezę, treść i recepcję poglądów Kuhna oraz rozwoju jego interpretacji; czyniona jest ona z perspektywy metodologii nauk historycznych i metody naukowej, którą autor określa mianem hipotetyczno-dedukcyjnej metody myślenia korespondencyjnego. Krytyka oparta jest na nadal aktualnych wcześniejszych publikacjach autora (i ich twórczym rozwinięciu, gdyż nie ogranicza się tylko do omówienia tych publikacji), które z reguły zostały niezauważone przez badaczy myśli T.S. Kuhna, choć powstały w rzeczywistym światowym centrum badań kopernikańskich i są dostępne darmowo w sieci internetowej. Fakt ten skłania autora do wysunięcia przypuszczenia o poważnym niedorozwoju badań Kuhnowskich w skali międzynarodowej oraz o istnieniu w aktualnych środowiskach naukowych silnych uprzedzeń i barier, takich jak np. prymat liczby cytowań (i innych wskaźników bibliometrycznych) nad analizą treści publikacji, efekt Mateusza, efekt rzekomych i faktycznych centrów i peryferiów naukowych, mentalne pozostałości barier zimnej wojny oraz niedorozwój komunikacji naukowej.","PeriodicalId":36875,"journal":{"name":"Studia Historiae Scientiarum","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135483718","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Between Biology and Culture. Polish Reflections on the Concept of Race in the Nineteenth Century 在生物学和文化之间。19世纪波兰人对种族概念的思考

Studia Historiae Scientiarum Pub Date : 2023-10-05 DOI: 10.4467/2543702xshs.23.009.17700

Joanna Nowak, Katarzyna Wrzesińska

{"title":"Between Biology and Culture. Polish Reflections on the Concept of Race in the Nineteenth Century","authors":"Joanna Nowak, Katarzyna Wrzesińska","doi":"10.4467/2543702xshs.23.009.17700","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/2543702xshs.23.009.17700","url":null,"abstract":"In the nineteenth century, the Polish reflection on race and derivative terms was strongly influenced by the Western thought. New achievements and terminology in the field of natural sciences were adopted. Gradually, there was a change of look at peoples, their origin and diversity. In the Enlightenment, while hierarchizing humankind, its biological variety was emphasized. The Romanticism focused on human culture and spirituality. The Positivism, in turn, based on the achievements of natural sciences, saw the basis for evaluation of human groups in biological criteria. The state of contemporary ideas and knowledge favoured the formulation of various racial theories, which also had their own political context. The analysis of Polish sources made it possible to show the specificity of the domestic view in this field. It was often critical, but also approving the division of humankind into lower and higher races. This resulted from the adoption of a Eurocentric point of view. Historiosophy, seeking factors determining a historical role of a given race, also contributed to the search for differences between the white nations of Europe.","PeriodicalId":36875,"journal":{"name":"Studia Historiae Scientiarum","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135483720","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Sprawozdanie z działalności Komisji Historii Nauki PAU w roku 2022/2023 PAU 科学史委员会 2022/2023 年活动报告

Studia Historiae Scientiarum Pub Date : 2023-10-05 DOI: 10.4467/2543702xshs.23.021.17712

Michał Kokowski

引用次数: 0

Portrety zagranicznych instytucji wsparcia twórczości naukowej i kulturalnej na łamach rocznika „Nauka Polska” a Fundusz Kultury Narodowej 波兰科学》与《国家文化基金》年刊中支持科学和文化创作的外国机构的肖像

Studia Historiae Scientiarum Pub Date : 2023-10-05 DOI: 10.4467/2543702xshs.23.012.17703

Mateusz Hübner

引用次数: 0