StanovnistvoPub Date : 2023-12-23DOI: 10.59954/stnv.579
Vladimir Stanković
{"title":"Neka iskustva iz popisa stanovništva 1981. godine","authors":"Vladimir Stanković","doi":"10.59954/stnv.579","DOIUrl":"https://doi.org/10.59954/stnv.579","url":null,"abstract":"Već po ustaljenoj tradiciji, razmatranje nekih ključnih metodoloških pitanja popisa stanovništva, pre i posle izvršenih probnih popisa, izaziva pojačanu pažnju stručne javnosti. Nažalost, za većinu tih probnih popisa pa i za probne popise koji su prethodili redovnom popisu 1981. godine, ne može se reći da su ostvarili svoj primarni zadatak koji se sastojao u definisanju sadržaja redovnog popisa i empirijskoj proveri pouzdanosti metodološkog instrumentarija koji će pri njegovoj realizaciji biti primenjen. Sadržinska nepodudarnost probnih i redovnih popisa, kao i korišćenje ad hoc utvrđenih metodoloških rešenja u probnim popisima postaju, sudeći po dosadanjim iskustvima, prepoznatljive karakteristike jugoslovenske statističke prakse. U radu se, takođe, daje osvrt na neka važna metodološka sadržinska pitanja kao što su: 1) kategorizacija stanovništva prema \"prisutnosti\", 2) potreba za sadržinskom standardizacijom popisa i redukcijom broja pitanja na popisnim obrascima, 3) potreba za izradom adekvatnije statističke klasifikacije (tipologije) naselja, 4) mogućnosti za dobijanje \"izvedenih\" obeležja, 5) problemi vezani za realizaciju jedinstvenog projekta automatske obrade podataka, 6) utvrđivanje kriterijuma logičke kontrole i njihov uticaj na kvalitet podataka i dr.","PeriodicalId":35694,"journal":{"name":"Stanovnistvo","volume":"14 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139161320","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
StanovnistvoPub Date : 2023-12-23DOI: 10.59954/stnv.585
Svetlana Mudrenović
{"title":"Jacques Vallin, Stan D'Souza, Alberto Palloni: \"Measurement and Analysis of Mortality - (New Aproaches)\"","authors":"Svetlana Mudrenović","doi":"10.59954/stnv.585","DOIUrl":"https://doi.org/10.59954/stnv.585","url":null,"abstract":"<jats:p>Nema.</jats:p>","PeriodicalId":35694,"journal":{"name":"Stanovnistvo","volume":"29 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139161943","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
StanovnistvoPub Date : 2023-12-23DOI: 10.59954/stnv.583
R. Stevanovic
{"title":"Goran Penev, Ljiljana Sekulić, Dragoljupka Cicović: \"Projekcije stanovništva SR Jugoslavije 1991-2021 - Population projections of the FR Yugoslavia 1991-2021\"","authors":"R. Stevanovic","doi":"10.59954/stnv.583","DOIUrl":"https://doi.org/10.59954/stnv.583","url":null,"abstract":"<jats:p>Nema.</jats:p>","PeriodicalId":35694,"journal":{"name":"Stanovnistvo","volume":"26 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139162566","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
StanovnistvoPub Date : 2023-12-23DOI: 10.59954/stnv.582
Jelena Predojević
{"title":"Willy Bosveld: \"The ageing of fertility in Europe (A comparative demographic-analytic study)\"","authors":"Jelena Predojević","doi":"10.59954/stnv.582","DOIUrl":"https://doi.org/10.59954/stnv.582","url":null,"abstract":"<jats:p>Nema.</jats:p>","PeriodicalId":35694,"journal":{"name":"Stanovnistvo","volume":"28 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139161719","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
StanovnistvoPub Date : 2023-12-23DOI: 10.59954/stnv.581
Olga Melovski-Trpinac
{"title":"Obrada anketnih podataka na mikroračunarima - sistem ISSA","authors":"Olga Melovski-Trpinac","doi":"10.59954/stnv.581","DOIUrl":"https://doi.org/10.59954/stnv.581","url":null,"abstract":"<jats:p>Nema.</jats:p>","PeriodicalId":35694,"journal":{"name":"Stanovnistvo","volume":"66 10","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139162267","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
StanovnistvoPub Date : 2023-12-23DOI: 10.59954/stnv.578
Marina Janjić-Komar
{"title":"Pravo na razvod braka","authors":"Marina Janjić-Komar","doi":"10.59954/stnv.578","DOIUrl":"https://doi.org/10.59954/stnv.578","url":null,"abstract":"Razvod braka u poslednjih dve decenije pretrpeo je značajne promene. Neuspeh porodičnog života postaje društveno relevantna činjenica samo u odnosu na posledicu koje izaziva razvod braka. Sam razvod kao takav sve se manje reguliše i ovaj liberalni odnos prema razvodu utiče i na sve manji društveni značaj braka. Koncepcije razvoda su različite: skrivljeni razvod, razvod slom, odvojen život, sporazumni razvod itd. Opredeljenje za neku od ovih koncepcija ukazuje na značaj uzroka za razvod braka dok u nekim pravima još samo postupak za razvod braka predstavlja domen pravnog odlučivanja. Jugoslovensko pravo odslikava sve dileme oko razvoda braka. Ako bi se nastojalo da brak ima veći socijalni značaj trebalo bi da sud ima ovlašćenje da odbije razvod braka ako bi razvod braka izazvao velike finansijske probleme ili bi predstavljao očiglednu nepravdu za jednog bračnog druga. Pošto postupak razvoda dolazi u prvi plan, dobija na značaju postupak medijacije. Tako razvod braka ne predstavlja samo razvod lek već se tako dolazi do odgovornog razvoda.","PeriodicalId":35694,"journal":{"name":"Stanovnistvo","volume":"11 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139162671","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
StanovnistvoPub Date : 2023-12-23DOI: 10.59954/stnv.577
Mirjana Rašević, Mina Petrović
{"title":"Iskustva populacione politike u svetu relevantna za odgovor na demografske probleme Srbije","authors":"Mirjana Rašević, Mina Petrović","doi":"10.59954/stnv.577","DOIUrl":"https://doi.org/10.59954/stnv.577","url":null,"abstract":"Rad predstavlja sintezu iskustava populacione politike u svetu u dvadesetom veku. Prezentirane su mortalitetna politika, politika prema fertilitetu, politika prema starima i migratorna politika. Program akcije usvojen na kairskoj konferenciji posmatran je u kontekstu novih pristupa populacionoj politici. Politici u oblasti fertiliteta stanovništva je posvećen najveći deo ovog priloga, pre svega, zbog toga što je ona u najvećoj meri demografska politika i politika sa najviše nedoumica. Specifičnost problema rađanja u Srbiji uslovila je obuhvat iskustava razvijenih i nerazvijenih zemalja. Dat je što konkretniji izraz principa, ciljeva i mera. Obrađeno je i pitanje efikasnosti odnosno razlozi izostavljanja željenih efekata. Analiza je pokazala da osobine i rezultati dosadašnje politike u oblasti fertiliteta stanovništva i mere koje se predlažu za sledeće decenije otkrivaju krupne probleme koji se gotovo graniče sa nemoći i u razvijenim zemljama i u zemljama u razvoju, za razliku od mortalitetne i migratorne politike i političkog odgovora na starenje populacije. Pored nesumnjivog napretka u kvalitativnom smislu - rasprostranjenost, postavljena načela, principi i ciljevi, izgrađen institucionalni okvir - natalitetna politika nije dovoljno efikasna da reši populacioni problem. Akcije u prilog rađanja odnosno njegovog ograničavanja moraju biti intenzivnije, celovitije i istraživačke. Ekonomski razvoj koji bi respektovao demografski faktor u svetu koji se razvija i populaciona edukacija u razvijenom svetu se nameću kao mogući novi pravci politike. Međutim, veliki i možda najsloženiji problem koji populaciona politika treba da savlada nalazi se u sferi svesti - državnoj, političkoj, društvenoj i individualnoj.","PeriodicalId":35694,"journal":{"name":"Stanovnistvo","volume":"97 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139163192","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
StanovnistvoPub Date : 2023-12-23DOI: 10.59954/stnv.512
G. Matković
{"title":"Future Plans and Durable Solutions for War Affected Population in FR of Yugoslavia","authors":"G. Matković","doi":"10.59954/stnv.512","DOIUrl":"https://doi.org/10.59954/stnv.512","url":null,"abstract":"Judging by the future plans expressed in the Census, 410.3 thousand refugees and other war affected persons intend to permanently settle in the FR of Yugoslavia, while approximately 54 thousand persons are planning repatriation. The census results show that the younger, better educated, employed and those with their own apartments, more than others wish to remain in the FR of Yugoslavia. War-affected persons of other than Serb nationality, the elderly, pensioners, the unemployed and those accommodated in collective centers, to a greater extent plan to repatriate. In order to find durable solutions it is important also to analyze the number of war-affected persons and the conditions under which they would return to their previous habitual residence. According to the survey, conducted by the Economic institute, a mere 4.0% of the respondents replied that they would return \"regardless of everything, while a further 3.9% would return if they were given guarantees regarding their safety. An important factor for 34.2% of the respondents, in addition to their safety is the existence of appropriate financial conditions, while 57.9% would not return, under any circumstances. Although the future plans of the refugees cannot be considered as being definite, finding durable solutions, especially in the sphere of refugee integration cannot be left to spontaneous processes. Rather this requires the formulation of a programme that must be development oriented and designed so that conflicts with the local population are avoided. A precisely defined legal and institutional framework is necessary for integration. Both in this sphere, and especially in the part which will remain humanitarian in character, international assistance is indispensable.","PeriodicalId":35694,"journal":{"name":"Stanovnistvo","volume":"68 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139162796","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
StanovnistvoPub Date : 2023-12-20DOI: 10.59954/stnv.567
Miroslav Rašević
{"title":"Procena osnovnih parametara stanovništva Oblasti Brankovića za 1455. godinu","authors":"Miroslav Rašević","doi":"10.59954/stnv.567","DOIUrl":"https://doi.org/10.59954/stnv.567","url":null,"abstract":"Rezultati procene koji se saopštavaju u ovom članku deo su šireg istraživanja o demografskim prilikama i stanovništvu, preduzetog u okviru projekta \"Naselja i stanovništvo Oblasti Brankovića 1455. godine\", koji je organizovao Odbor za naučno proučavanje stanovništva Srpske akademije nauka i umetnosti. \u0000Osnovu za procenu demografskih parametara predstavljali su rezultati fiskalnog popisa iz 1455 godine. Popis su sprovele turske vlasti po osvajanju Oblasti Brankovića, koja je geografski pripadala jednom delu današnjeg Kosova. On je spadao u kategoriju feudalnog popisa, u kojem su registrovane novčane i naturalne obaveze stanovništva prema lokalnim feudalnim vlastima. Prema propisima turskih vlasti predmet popisa su predstavljali poljoprivrednici i drugi stanovnici sela i mešovitih naselja, a ne i stočari i stanovništvo gradskih naselja kao i ono koje je bilo u vojnoj i feudalnoj službi. \u0000Popisom je obuhvaćeno 645 sela, uključujući i 42 opustela, 1 mešovito naselje 15 crkava i manastira, medu kojima i 2 napuštene i 31 mezra. Za svaku od ovih jedinica registrovana su imena muškaraca i žena-udovica poreskih obveznika, koji su se nalazili na celu \"kuća\" ili delova \"kuća\" u slučaju višegeneracijskih porodica, zatim imena monaha i neoženjenih muškaraca (koji su prema turskim propisima takođe bili poreski obveznici). Uz imena starešina \"kuća\"muškaraca (ne i za ostale kategorije poreskih obveznika) naveden je dodatni podatak, naješće o porodičnom poreklu(ime oca) ili rodbinskoj vezi sa nekim od popisanih poreskih obveznika, ređe podaci o zanimanju, narodnosti, migracionom obeležju ili socijalnom statusu. \u0000Procene demografskih parametara izrađene su na dva nivoa: prvi, čiji je neposredni izvor turski popis, i drugi, koji nema uporište u rezultatima popisa. Na prvom nivou procenjen je ukupan broj stanovnika i strukture muškaraca starešina\"kuća\" prema zanimanju, narodnosti i migracionom i socijalnom statusu, a na drugom, starosno-polna struktura i visina nataliteta i mortaliteta stanovništva. \u0000Kao metod procene ukupnog broja stanovnika korišćen je indeks o prosečnoj veličini \"kuće\". Za „kuću“ na čijem čelu su muškarci indeks je procenjen na 4,40. Pri ovoj proceni imale su se u vidu primenjene definicije \"kuće\" u popisu i dugo trajanje neredovnih prilika za vreme ratnih godina. Vrednost indeksa o prosečnoj veličini \"kuće\" na čijem su delu žene-udovice procenjen je na 2,50. Ova procena je zasnovana na pretpostavci da su se na delu \"kuća\" u najvećem broju nalazile mlađe žene-udovice i da one zadržavaju status starešine do ženidbe najstarijeg sina. Neoženjeni muškarci i monasi vrednovani su sa indeksom 1. \u0000Na osnovu procenjenih indeksa i podataka popisa o broju poreskih obveznika ukupan broj stanovnika Oblasti je procenjen na 67480 (tabela 2). \u0000Procena broja stanovnika po starosti izvršena je po velikim grupama. Iznete su dve hipoteze. Prva, 42% dece do 14 godina temelji se na sastavu porodice koji pretpostavlja indeks o prosečnoj veličini \"kuće\" i druga, 3% sta","PeriodicalId":35694,"journal":{"name":"Stanovnistvo","volume":"67 23","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138957127","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}