{"title":"Pamięć o Armii Krajowej: wkład środowiska toruńskiego","authors":"Stanisław Salmonowicz","doi":"10.12775/bfegz.2022.003","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2022.003","url":null,"abstract":"Artykuł jest poświęcony wkładowi środowiska toruńskiego w badania i upamiętnienie Armii Krajowej. Ogromną rolę na tym polu odegrała Elżbieta Zawacka, działająca w tej dziedzinie od lat sześćdziesiątych. Na mocy działań na przełomie lat 1988–1989 (w tym m.in. dzięki opublikowanemu w prasie apelowi Elżbiety Zawackiej w sprawie powołania organizacji kombatanckiej) powołano Fundację „Archiwum i Muzeum Armii Krajowej im. gen. Stefana Roweckiego-Grota” w Warszawie. Wobec braku pewności co do losów warszawskiej Fundacji, Elżbieta Zawacka, Grzegorz Górski i Stanisław Salmonowicz powołali w Toruniu Fundację „Archiwum Pomorskie Armii Krajowej”, która odniosła duży sukces.","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":" 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140091437","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Duże emocje, poważne zarzuty Kulisy konfliktu o upamiętnianie Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski”","authors":"Mateusz Jasik","doi":"10.12775/bfegz.2022.005","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2022.005","url":null,"abstract":"W ostatnich latach XX wieku temperatury nabrał spór wokół historii Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski”. Najbardziej zapalnym punktem dyskusji do dziś pozostaje ocena dwóch liderów tej organizacji: Józefa Dambka i por. Józefa Gierszewskiego. Ich konflikt skutkujący m.in. zabójstwem Józefa Gierszewskiego do dziś budzi bardzo ostre spory i wiąże się z poważnymi oskarżeniami wysuwanymi również pod adresem członków Polskiego Państwa Podziemnego spoza pomorskiej konspiracji. Konflikt o pamięći upamiętnianie znajdują swoje odzwierciedlenie w dokumentach, gazetach i czasopismach, a nawet na sali sądowej.","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":" 404","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140092387","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Iwona Maria Rosen-Krugłowska ps. Iwona, Iwa – toruńska juzistka, żołnierz SZP–ZWZ–AK","authors":"Anna Zakrzewska","doi":"10.12775/bfegz.2022.007","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2022.007","url":null,"abstract":"Iwona Maria Rosen-Krugłowska \"urodziła się 26 IX 1908 r. w miejscowości Wilczonek, pow. Siedlce (woj. lubelskie) jako córka Ignacego Rosena i Janiny Haliny z d. Ratka (Rabka). [...] Irena Rosenówna, spełniając wszystkie warunki przyjęcia na kurs juzistek, odbyła go od 15 X 1931 r. do 15 IX 1932 r. z wynikiem dobrym. [...] W listopadzie 1939 r. została zmobilizowana do służby łączności w grupie juzistek: Zofii Kamińskiej ps. Tola, Jadwigi Kubiakówny ps. Kuba, Izabeli Jadwigi Łopuskiej ps. Marta. Otrzymała przydziałdo VII Oddziału – Finansów i Kontroli Komendy Głównej SZP–ZWZ–AK, kierowanego przez płk. Stanisława Thuna ps. Leszcz. Pracowała w Wydziale Kas Depozytowych, kierowanym przez Jadwigę Różańską z d. Hulanicką ps. Jadzia, Łucja i jej zastępczynię Jadwigę Januszkiewicz ps. Antonina. Wydział zajmował się składanymi do depozytu pieniędzmi pochodzącymi ze zrzutów oraz innymi deponowanymi przedmiotami wartościowymi (np. biżuterią). ","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":" 964","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140091971","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Pamięci Profesora Mieczysława Wojciechowskiego","authors":"Bogdan Chrzanowski","doi":"10.12775/bfegz.2022.008","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2022.008","url":null,"abstract":"\"W 2022 r. ponieśliśmy też inną bolesną stratę – dokładnie 30 XII 2022 r. odszedł prof. dr hab. Mieczysław Wojciechowski. Urodził się 6 X 1934 r. w Starogardzie. Po ukończeniu studiów w 1957 r. na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu rozpoczął pracę w Instytucie Historii i Archiwistyki, gdzie pracował do 2008 r. W 1962 r. uzyskał tytuł doktora historii, a w 1979 r. – doktora habilitowanego. Od 1988 r. profesor nadzwyczajny nauk humanistycznych. Po trzech latach w 1991 r. – profesor zwyczajny. Na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika pełnił różne funkcje: m.in. prodziekana Wydziału Humanistycznego, dyrektora Instytutu Historii i Archiwistyki, kierownika Zakładu Historii Polski i Powszechnej 1918–1944/45. W latach 1990–1994 sprawował funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Historycznego w Toruniu. Był też przewodniczącym Komisji Historii Stosunków Międzynarodowych przy Komitecie Nauk Historycznych PAN. Członek wielu komisji, komitetów i towarzystw naukowych zarówno w kraju, jak i za granicą [...]. Odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1986), Medalem za zasługi dla rozwoju UMK (1999), Krzyżem Oficerskim Odrodzenia Polski (1999). Wielokrotnie wyróżniany.\"","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":" 1216","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140091712","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Olga Gitkiewicz, Krahelska. Krahelskie, Wydawnictwo Dowody na Istnienie, Warszawa 2021, ss. 336","authors":"Dorota Kromp","doi":"10.12775/bfegz.2022.013","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2022.013","url":null,"abstract":"\"Nakładem Wydawnictwa Dowody na Istnienie w ramach Serii Reporterskiej ukazała się książka pt. Krahelska. Krahelskie autorstwa Olgi Gitkiewicz, reporterki i redaktorki, felietonistki miesięcznika „Znak”, nominowanej do Nagrody Literackiej Nike 2018. Książka poświęcona jest historii trzech kobiet o tym samym nazwisku – Halinie, Wandzie i Krystynie Krahelskim. Według słów autorki: „Trzy kobiety, jedno nazwisko, zbliżone lata aktywności, ta sama klasa społeczna. Mylono je, dopisywano nieistniejące pseudonimy, litery w nazwisku, przypisywano nie ich intencje, mieszano szczegóły biografii, jeden życiorys rozpisywano na trzy albo – częściej – trzy zlepiano w jeden”.","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":"39 21","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140084499","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ta wojna zmieni wszystko... Obraz I wojny światowej w literaturze wspomnieniowej kobiet. Wybór tekstów źródłowych, opracowały Aneta Niewęgłowska, Ilona Zaleska, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2022, ss. 446","authors":"Dorota Kromp","doi":"10.12775/bfegz.2022.014","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2022.014","url":null,"abstract":"\"Nakładem Wydawnictwa Naukowego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika ukazało się niezwykle interesujące opracowanie źródłowe prezentujące obraz pierwszej wojny światowej w całości oparty na źródłach kobiecej literatury wspomnieniowo-pamiętnikarskiej – wspomnieniach, pamiętnikach, dziennikach i autobiografiach – w większości wydanych drukiem, ale także relacjach nieopublikowanych lub wydanych fragmentarycznie. Historiografia ostatnio coraz bardziej docenia wartość źródłową przekazów wspomnieniowych i pamiętnikarskich, także kobiecych, większą uwagę w pokazywaniu wojny zwraca się też na problematykęspołeczną, na codzienność wojenną. Książka ta pokazuje, że wojna „to nie tylko męska rzecz”, że kobiety były jej bezpośrednimi uczestniczkami. [...]\"","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":"67 12","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140087179","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Por. Jadwiga Kuśmierek ps. Hańcza, Czarna Hańcza","authors":"Jadwiga Basińska","doi":"10.12775/bfegz.2021.015","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2021.015","url":null,"abstract":"Artykuł o zmarłej 16 grudnia 2021 roku por. Jadwidze Kuśmierek ps. Hańcza, Czarna Hańcza, żołnierzu Armii Krajowej","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":"154 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124289900","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Mjr Maria Kowalewska z d. Biedermann ps. Myszka","authors":"A. Rojewska","doi":"10.12775/bfegz.2021.014","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2021.014","url":null,"abstract":"Artykuł o zmarłej 20 października 2021 roku mjr Marii Kowalewskiej z d. Biedermann ps. Myszka, sanitariuszcę Narodowych Sił Zbrojnych w powstaniu warszawskim.","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":"59 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125325273","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Czy Białoszewsk i miał rację? O matkach czasu wojny","authors":"Sebastian Pawlina","doi":"10.12775/bfegz.2021.002","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2021.002","url":null,"abstract":"Tekst skupia się na kobiecym doświadczeniu drugiej wojny światowej, z naciskiem na role, jakie odgrywały matki. Wychodząc od zdania Mirona Białoszewskiego, który twierdził, że wojna była czasem nawrotu do matriarchatu, autor pokazuje wybrane epizody z historii Warszawy w latach 1939–1945, w których zauważalny jest wpływ matek na funkcjonowanie społeczeństwa. Podkreśla ich rolę w organizowaniu życia codziennego zarówno we wrześniu 1939 r., jak i w Powstaniu Warszawskim. Zaznacza także rolę matek w tworzeniu Polskiego Państwa Podziemnego.","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":"12 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126594090","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Halina Szewczyk z d. Melzacka ps. Halinka, Olga","authors":"Elżbieta Skerska","doi":"10.12775/bfegz.2021.017","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2021.017","url":null,"abstract":"Artykuł o zmarłej w 2021 roku Halinie Szewczyk z d. Melzacka ps. Halinka, Olga, łączniczce i kurierce Komendy Okręgu Pomorskiego Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":"14 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132217627","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}