{"title":"Lidia Smentek, Spadająca co sekundę kropla wody odświeża pamięć: Batalion Śmierci za Wolność, Polskie Wydawnictwo Reklamowe, Toruń 2021, ss. 67","authors":"Piotr Mucha","doi":"10.12775/bfegz.2022.016","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2022.016","url":null,"abstract":"\"W styczniu 2020 r. przypadła 80. rocznica wywiezienia przez Niemców więźniów toruńskiego Fortu VII do obozów koncentracyjnych. Był to drugi, obok zbrodni w Barbarce z przełomu października i listopada 1939 r., akt mordu na ludności Torunia podczas zbrodni pomorskiej. Jednym z upamiętnień zamordowanych przez Niemców na początku wojny jest instalacja artystyczna Zbigniewa Mikielewicza w Parku Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej. W wyniku rozmowy z artystą Lidia Smentek podjęła się zadania opracowania niewielkiej pracy poświęconej Batalionowi Śmierci za Wolność – młodzieżowej organizacji konspiracyjnej działającej na przełomie 1939 i 1940 r. w Toruniu. [...]\"","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":"83 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140087240","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Żegnamy profesora Stanisława Salmonowicza","authors":"Bogdan Chrzanowski","doi":"10.12775/bfegz.2022.002","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2022.002","url":null,"abstract":"Profesor nauk prawnych Stanisław Salmonowicz urodził się 9 XI 1931 r. w Brześciu nad Bugiem. Był historykiem prawa i administracji.Specjalizował się także w historii nowożytnej. W 1960 r. na Uniwersytecie Warszawskim obronił pracę doktorską, uzyskując stopień doktora nauk prawnych, a sześć lat później w 1966 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim stopień doktora habilitowanego nauk prawnych. Od 1983 r. był profesorem nadzwyczajnym, a od 1989 r. – profesorem zwyczajnym. [...] Profesor S. Salmonowicz wykształcił liczne pokolenia historyków i prawników. Posiadał ogromną wiedzę z zakresu historii i prawa. Był jednym z najwybitniejszych historyków prawa w Europie.","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":"120 26","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140088258","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Danuta Szyksznian-Ossowska, ps. Sarenka","authors":"A. Rojewska","doi":"10.12775/bfegz.2022.010","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2022.010","url":null,"abstract":"\"1 XII 2022 r. w wieku 97 lat zmarła w Szczecinie ppłk Danuta Szyksznian-Ossowska z d. Janiczak, łączniczka o pseudonimie „Sarenka”wileńskiej AK. [...] Pierwszą przysięgę konspiracyjną złożyła w Związku Wolnych Polaków – podziemnej organizacji młodzieżowej, następnie związała się ze ZWZ. Pierwsze zadania jako łączniczka wykonywała u kpt. Bolesława Zagórnego „Jana” w ZWZ, przyjmując pseudonim „Szarotka”. [...] W lipcu 1944 r. dwa miesiące po zdanej na tajnych kompletach maturze znalazła się w ogniu walk podczas operacji „Ostra Brama” (6–7 lipca). Pełniła funkcję łączniczki w dzielnicy „A” dowodzonej przez kpt. B. Zagórnego „Jana”. Zajmowała się przenoszeniem meldunków w różne części miasta. [...]\"","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":"119 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140089700","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Bernadeta Schmidt z d. Gałecka, ps. Hanka Mieczkowska","authors":"Elżbieta Skerska","doi":"10.12775/bfegz.2022.011","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2022.011","url":null,"abstract":"11 III 2022 r. zmarła w Bydgoszczy Bernadeta Schmidt z d. Gałecka, ps. Hanka Mieczkowska, członkini Polskiej Tajnej Organizacji – Związek Białej Tarczy; więźniarka polityczna Fordonu i Bojanowa. [...] Od 15 IV 1950 r. do aresztowania 8 XI 1952 r. działała w Bydgoszczy i Toruniu w nielegalnej organizacji młodzieżowej, powstałej w lipcu 1949 r. Założycielem i dowódcą był Lech Zakrzewski ps. Karkołomny, członek rozwiązanej w 1948 r. nielegalnej „Krucjaty Eucharystycznej”, organizacji młodzieży przy kościele pw. św. Ducha w Bydgoszczy. Po złożeniu przysięgi organizacyjnej na ręce L. Zakrzewskiego przyjęła pseudonim „Hanka Mieczkowska”. Objęła funkcję sanitariuszki dysponującej lekami dostarczonymi przez członków organizacji, od 1951 r. także rolę skarbniczki. [...]\"","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":"106 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140089976","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kwestia charakteru. Bojowniczki z getta warszawskiego, pod redakcją Sylwii Chutnik i Moniki Sznajderman, Wydawnictwo Czarne–Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Wołowiec–Warszawa 2023, ss. 342","authors":"A. Mikulska","doi":"10.12775/bfegz.2022.015","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2022.015","url":null,"abstract":"\"Na okładce omawianej publikacji znajdujemy informację, że jest „to pierwsza w Polsce książka, której celem jest odzyskanie pamięci o bojowniczkach z getta warszawskiego”. Pozycja zawiera opowieści o jedenastu żydowskich dziewczynach uczestniczkach powstania w getcie, które stawiły opór Niemcom z bronią w ręku lub bez. Czternaście autorek tekstów składających się na tę publikację to: dziennikarki, pisarki, reporterki, aktywistki oraz współczesne badaczki, których prace dotyczą okresu drugiej wojny światowej a szczególnie Zagłady Żydów. [...]\"","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":" 722","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140092182","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Profesor Stanisław Salmonowicz – okruchy wspomnień","authors":"Jan Wyrowiński","doi":"10.12775/bfegz.2022.001","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2022.001","url":null,"abstract":"\"Moje zaangażowanie w działalność opozycyjną przed 1989 r., datująca się od stanu wojennego bliską współpracą z Elżbietą Zawacką „Zo” i jej środowiskiem, aktywność w Zrzeszeniu Kaszubsko-Pomorskim, działalność polityczna po wyborach 4 VI 1989 r. sprawiły, że drogi owianego legendą profesora Salmonowicza musiały się momentami krzyżować z moimi. Jestem za to wdzięczny losowi. Po Profesorze pozostały książki z jakże dla mnie cennymi i wzruszającymi dedykacjami, korespondencja, zdjęcia oraz to, co najważniejsze: wspomnienia, których okruchami tkwiącymi w mojej pamięci pozwalam się podzielić.\"","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":"69 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140085182","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Archiwum Ludwika Muzyczki","authors":"Elżbieta Skerska","doi":"10.12775/bfegz.2022.006","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2022.006","url":null,"abstract":"\"W 2002 r. prof. dr hab. Stanisław Salmonowicz przekazał Fundacji materiały zebrane przez Ludwika Muzyczkę w latach 1955–1957 i nazwał je „Archiwum Ludwika Muzyczki”. Ludwik Muzyczka (1900–1977) ps. August, Benedykt, Jacek, Ludwik, Wilk, nazwisko okupacyjne Kazimierz Sułkowski – urodził się 25 VIII 1900 r. w Jarosławiu [...] We wrześniu 1939 r. ewakuowany z pow. nakielskiego, z własnej inicjatywy, ale za zgodą wojewody pomorskiego Władysława Raczkiewicza, objął w Inowrocławiu funkcję komisarycznego prezydenta miasta. 2 IX 1939 r. jako inspektor terenowy przy Komendzie Pomorskiego Okręgu ZS uczestniczył w konferencji zorganizowanej przez gen. Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza, dowódcę Okręgu Korpusu VIII w Toruniu. [...] W marcu 1941 r. KG ZWZ decyzją gen. Roweckiego i na podstawie koncepcji Muzyczki przystąpiła do tworzenia odrębnego aparatu administracji. Powstało wówczas Szefostwo Biur Wojskowych określane jakiś czas jako Oddział VIII Sztabu KG krypt. m.in. „Zeszyt”, „Teczka”. Kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari klasy V, zweryfikowany 10 XI 1965 r., zmarł 22 II 1977 r. w Krakowie [...]","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":"115 41","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140088211","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Monika Strączek ps. Halina","authors":"A. Rojewska","doi":"10.12775/bfegz.2022.009","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2022.009","url":null,"abstract":"\"9 IV 2022 r. odeszła na wieczną wartę we Wrocławiu kpt. Monika Strączek z d. Śladewska, sanitariuszka „Halina” 27. Wołyńskiej Dywizji AK, żołnierz 2. Armii WP. [...] W kwietniu 1945 r. wzięła udział w walkach tzw. operacji łużyckiej i jej najkrwawszym epizodzie, jakim była bitwa pod Budziszynem. 6 V 1945 10. Dywizja Piechoty 2. [...] Odznaczona m.in.: Medalem za Odrę, Nysę, Bałtyk (za udział w walkach o Berlin), Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim, Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Polonia Mater Nostra Est, Krzyżem Armii Krajowej, Złotym i Srebrnym Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej. Na wniosek Zarządu Dolnośląskiego ZW i RWP została awansowana do stopnia kapitana. ","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":" 1044","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140091892","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Refleksje na temat książki Olgi Wiechnik, Platerówki? Boże broń! Kobiety, wojna i powojnie","authors":"A. Rojewska","doi":"10.12775/bfegz.2022.012","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2022.012","url":null,"abstract":"Refleksje na temat książki Olgi Wiechnik, \"Platerówki? Boże broń! Kobiety, wojna i powojnie\", wydanej przez Wydawnictwo Poznańskie w styczniu 2023 roku.","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":" 467","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140092469","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Powstanie Warszawskie – przyczyny i skutki","authors":"Stanisław Salmonowicz","doi":"10.12775/bfegz.2022.004","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bfegz.2022.004","url":null,"abstract":"Streszczenie: Artykuł przedstawia przyczyny i skutku wybuchu Powstania Warszawskiego, jego szanse militarne, konsekwencje i znaczenie dla historii Polski. Autor przedstawia stanowisko, że wybuch Powstania był nieunikniony. Główną przyczyną jego wybuchu było narastające pogorszenie się sytuacji międzynarodowej Polski w latach 1941–1943, gdzie Polska przy aprobacie aliantów znalazła się w strefie wpływów ZSRR, pomimo wiary przywódców, że sytuacja ta zmieni się na lepsze. Autor nie zgadza się z poglądem, że przywódcy Powstania byli nieodpowiedzialnymi romantykami, którzy są winni klęski tej walki zbrojnej. Upadek Powstania nie przyniósł poprawy pozycji Polski na arenie międzynarodowej, ułatwił zwycięstwo reżimu komunistycznego, ale również zniechęcił ZSRR do prowadzenia interwencji Armii Czerwonej w Polsce.","PeriodicalId":341368,"journal":{"name":"Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej","volume":"45 7","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140087622","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}