{"title":"Disturbed, restored and novel ecosystems – Concepts and practices challenging landscape planning, design and management in the 21st century","authors":"Paulo Farinha-Marques, C. Fernandes, C. Teixeira","doi":"10.22630/ahla.2018.39.2","DOIUrl":"https://doi.org/10.22630/ahla.2018.39.2","url":null,"abstract":"Od czasów XVIII-wiecznej rewolucji przemysłowej populacja ludzka szybko rośnie (około 7,5 miliarda ludzi w 2017 roku), głęboko zmienia wszystkie ekosystemy Ziemi i w coraz większym stopniu koncentruje się w miastach (54% w 2014 roku), tworząc rozległe tereny metropolitarne. Tak duże liczby wymuszają szybkie zmiany metabolizmu biosfery, wynikające z wylesienia, uszczuplenia naturalnych zasobów, zanieczyszczenia, globalnego ocieplenia, pustynnienia, niekontrolowanej zabudowy i utraty różnorodności biologicznej. Rezultaty badań pokazują ogromne obszary ogołoconych, nudnych i ubogich krajobrazów, niezdolnych do wyżywienia swoich populacji, zmuszających je do migracji, do głodowania lub walki. Środki konserwacji koncentrowały się na odległych lub mniej zaludnionych obszarach, szczególnie tych, które zachowały bardzo wysoką jakość przyrodniczą, wiele walorów estetycznych, ważne gatunki dzikich zwierząt lub przedprzemysłowy wiejski charakter. Kilka strategii restauracji zostało wdrożonych, szczególnie w krajach rozwiniętych, aby ratować zdegradowane krajobrazy. To doprowadziło do powstania różnej skali „zielonych” struktur, takich jak: rezerwaty przyrody, pasy zieleni, zielone korytarze, błękitna i zielona infrastruktura, miejsca i krajobrazy dziedzictwa kulturowego oraz miejskie tereny zieleni. Współczesne przepływy ludności doprowadziły do przemieszczenia gatunków przez oceany i kontynenty, zwiększając nagłą kolonizację i natychmiastową zmianę lokalnych ekosystemów, które dawniej ewoluowały przez długi czas. Ostatnio niektóre z tych asamblaży gatunków zyskały określenie nowych ekosystemów: powstałe w wyniku działalności człowieka, samowystarczalne asamblaże „egzotycznych” i rodzimych gatunków w szczególnych biofizycznych kontekstach, z tendencją do dominacji i przewagi „egzotyki” nad lokalnymi gatunkami. Te nowe ekosystemy pozornie nie są podobne do naturalnego środowiska i stają się dominującymi habitatami na Ziemi. Te istotne kwestie wymagają świeżego spojrzenia dla wypracowania łącznego i systemowego podejścia do konserwacji długo ewoluujących naturalnych ekosystemów, zrównoważonego rozwoju ekosystemów zależnych od człowieka i integracji nowych ekosystemów ze starymi. Zaangażowanie każdego jest cenne, aby dzielić się pomysłami i działaniami integrującymi zmianę, a także gwarantującymi bardzo dużą różnorodność biologiczną, dostępność zasobów naturalnych i terenów przyrodniczych w przyszłości. Nasza globalna świadomość powinna aktywować programy i praktykę w zakresie planowania miejscowego, projektowania i zarządzania, aby sprawdzić wiedzę, stawić czoło biedzie oraz poprawić jakość i godność życia. To kwestia życia lub śmierci a... ŻYCIE JEST WAŻNE!","PeriodicalId":332259,"journal":{"name":"Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW - Horticulture and Landscape Architecture","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-11-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128830233","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Tiffany Hernik-Zawistowska, K. Michalska, M. Studnicki
{"title":"Preliminary observations on cherry (Prunus avium L.) infested by the cherry fruit fly (Rhagoletis cerasi L.) in protected and unprotected stands","authors":"Tiffany Hernik-Zawistowska, K. Michalska, M. Studnicki","doi":"10.22630/ahla.2018.39.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.22630/ahla.2018.39.10","url":null,"abstract":"Nasionnica trześniówka ma duże znaczenie ekonomiczne w Polsce i na świecie. Porażenie owoców czereśni przez larwy tej muchówki może sięgać nawet 100%. Celem pracy było porównanie stopnia porażenia przez nasionnicę trześniówkę owoców dziko rosnącej czereśni ptasiej, odmian towarowych czereśni ‘Vanda’, ‘Summit’ i ‘Alex’ w sadzie chronionym chemicznie oraz ‘Regina’ w sadzie ekologicznym. Pominięcie zabiegów insektycydami w części sadu spowodowało wysoki stopień porażenia owoców niechronionych drzew. Uszkodzenie owoców późno dojrzewającej odmiany ‘Alex’ osiągnęło wartość 45%, a 52% na odmianie ‘Regina’ z sadu ekologicznego. Procent porażenia owoców przez nasionnicę był podobny bez względu na to, z jakiej części korony (dolnej, środkowej czy górnej) były zbierane owoce. Wczesność odmiany czereśni miała istotny wpływ na poziom porażenia owoców. Odmiany późne były silniej porażane przez nasionnicę niż odmiany średnio wczesne, co jest zgodne z wynikami innych autorów. W żadnym ze stanowisk nie znaleziono parazytoidów larw nasionnicy trześniówki. Dotyczyło to też stanowiska dzikiej czereśni ptasiej, w którym rok wcześniej odnotowano występowanie parazytoidów Psytallia carinata. Badania te powinny być kontynuowane w większej liczbie stanowisk z uwzględnieniem także parazytoidów poczwarek nasionnicy trześniówki","PeriodicalId":332259,"journal":{"name":"Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW - Horticulture and Landscape Architecture","volume":"11 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-11-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123876542","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"The influence of sacral buildings on spatial structure and landscape identity","authors":"M. Kaczyńska","doi":"10.22630/ahla.2018.39.8","DOIUrl":"https://doi.org/10.22630/ahla.2018.39.8","url":null,"abstract":"Przedmiotem rozważań artykułu jest krajobraz kulturowy miasta oraz wpływ religii chrześcijańskiej (Kościoła rzymskokatolickiego) na ten krajobraz. Celem badań było określenie wpływu obiektów sakralnych na strukturę przestrzenną i tożsamość krajobrazu południowej Warszawy. Badania obejmowały analizę okresu, okoliczności powstania i zasięgu parafii oraz wyboru lokalizacji kościołów, określenie układu krajobrazowego i struktury przestrzennej parafii. Badania pokazały, że wpływ architektury sakralnej na strukturę przestrzenną i tożsamość krajobrazu jest nadal czytelny.","PeriodicalId":332259,"journal":{"name":"Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW - Horticulture and Landscape Architecture","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-11-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130628145","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Environment-population relations in Albania and their impact on the management of socio-geographical space","authors":"S. Axhemi","doi":"10.22630/ahla.2018.39.1","DOIUrl":"https://doi.org/10.22630/ahla.2018.39.1","url":null,"abstract":"Istnieje bardzo interesujący związek między populacją a środowiskiem, który może mieć przydatny wkład w poszerzenie zrozumienia tego tematu. Jest to interdyscyplinarny obszar badań ze względu na szerokie spektrum, które obejmuje. Specyficzne terytorium, region, gdziekolwiek na kuli ziemskiej, ma sens, istnieje i rozwija się, a w tym samym czasie ewoluuje jedynie w skutek interakcji między nim a aktywnością człowieka. Przyroda, środowisko, terytoria i różne regiony świata ciągle były areną wybuchających konfliktów, wywoływanych przez różnorodne czynniki. Związek między populacją i geograficznym środowiskiem w Albanii charakteryzują się pewnymi szczególnymi cechami. Istnieją tam oddziaływania i istotne wzajemne związki między czynnikami przyrodniczymi, takimi jak krajobraz, klimat, hydrografia i teren a społeczną i ekonomiczną aktywnością. Współzależność tych czynników wyraża się także obecnością wielu zjawisk środowiskowych, które są problematyczne dla populacji Albanii w jej przestrzeni socjogeograficznej. Zanieczyszczenie wody, degradacja terenu, erozja i pustynnienie obecne są w pewnych obszarach socjogeogra- ficznych. Równocześnie coraz częściej zdarzają się inne kryzysy środowiskowe. Mamy do czynienia z zanieczyszczeniem atmosfery z powodu używania lub produkcji różnych substancji i przenoszenia się w powietrzu spalanych substancji szkodliwych dla ludzkiego zdrowia, co powoduje powstawanie gęstej zasłony z dymu i zanieczyszczenie wielu miast. Obserwuje się wycinkę drzew i niszczenie flory leśnej, powstawanie konstrukcji o znaczeniu ekonomicznym i turystycznym kosztem wielu terenów, masową eksploatację na rzecz turystyki wielu obszarów nadmorskich i górskich. Z powodu przepełnienia wielu obszarów, zwłaszcza miejskich, z roku na rok narastają w nich problemy dotyczące zużycia wody, zasobów kopalnych i ich używania, potrzeb budowlanych i terenów pod zabudowę, zaopatrzenia w energię i wodę, energii termalnej i odnawialnej itp. Liczne lokalizacje turystyczne tracą na znaczeniu, ponieważ dostają się do nich ścieki i odpady przemysłowe, dla których brakuje miejsc składowania. W tym artykule przeanalizowano złożoność wzmiankowanych problemów. Ponadto na podstawie związku ludzi ze środowiskiem podjęto próbę podkreślenia roli planowania społecznego i polityki społecznej w zarządzaniu przestrzenią socjogeograficzną w Albanii.","PeriodicalId":332259,"journal":{"name":"Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW - Horticulture and Landscape Architecture","volume":"166 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-11-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130295460","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"The historical shrub roses in urban green areas","authors":"M. Monder","doi":"10.22630/ahla.2018.39.4","DOIUrl":"https://doi.org/10.22630/ahla.2018.39.4","url":null,"abstract":"Parkowe róże historyczne w przestrzeni miejskiej. Tradycja uprawy róż sięga czasów antycznych i do dziś są one jedną z najważniejszych roślin ozdobnych. Liczne gatunki i odmiany starszego pochodzenia mają duże walory dekoracyjne, a ponadto spełniają warunki stawiane roślinom przeznaczonym do sadzenia w mieście: są bardzo odporne na warunki zimowe i rosną dobrze na własnych korzeniach; tolerują upały oraz susze; są wystarczająco odporne na choroby i szkodniki; mają zróżnicowane i nieduże wymagania glebowe; „czysto\" przekwitają; mają niewielkie wymagania pielęgnacyjne sprzyjające ograniczeniu nakładów finansowych. Istotny jest ich udział w ekosystemach miejskich: gęste i kolczaste krzewy róż stanowią schronienie, a pseudo-owoce pożywienie dla ptaków i małych ssaków; nektar i pyłek kwiatowy wabią owady. W Polsce nie ma tradycji stosowania róż historycznych w zieleni publicznej. Możliwy odpowiedni dobór róż historycznych o wymienionych korzystnych cechach dotyczy terenów zurbanizowanych, w tym na przydroża, do zieleńców i parków, a przede wszystkim do założeń historycznych i zabytkowych. Wiele róż z tej grupy jest zalecanych do założeń o charakterze naturalistycznym. Wśród nich są taksony odpowiednie do stosowania w nasadzeń rabatowych, grupowych, jako żywopłoty nieformowane, do kompozycji z innymi gatunkami roślin na stanowiskach słonecznych lub częściowo zacienionych.","PeriodicalId":332259,"journal":{"name":"Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW - Horticulture and Landscape Architecture","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-11-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129604491","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Spatial analysis of agricultural greenhouse gas emission at the municipality (LAU-2) level across Poland","authors":"E. Wójcik-Gront, M. Ollik","doi":"10.22630/ahla.2018.39.7","DOIUrl":"https://doi.org/10.22630/ahla.2018.39.7","url":null,"abstract":"Polska jest zobowiązana do corocznego raportowania krajowej emisji gazów cieplarnianych (GHG) w formie Krajowych Raportów Inwentaryzacyjnych (NIR) do Sekretariatu Konwencji Klimatycznej (UNFCCC). Całkowita emisja GHG w kraju pochodzi z wielu sektorów gospodarki. Jednym z nich jest rolnictwo. W prezentowanej pracy metodologia opracowana przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) została użyta do oszacowania przestrzennego zróżnicowania emisji gazów cieplarnianych pochodzących z rolnictwa w całej Polsce na poziomie gmin. Obliczono wielkości emisji metanu, podtlenku azotu oraz dwutlenku węgla pochodzących z rolnictwa w każdej z 2173 polskich gmin. Następnie wielkości te zostały przeliczone na ekwiwalenty dwutlenku węgla, zsumowane i dzięki temu otrzymano całkowitą emisję z rolnictwa w każdej gminie. Autorzy pracy użyli danych na temat zasobów gospodarstw i charakterystyki systemów rolniczych w gminach ze Spisu Rolnego z 2010 roku (NAC2010), które zostały zebrane przez Główny Urząd Statystyczny w Polsce (GUS). Wyniki obliczeń naniesiono na mapę i po raz pierwszy dla Polski otrzymano rozkład przestrzenny emisji rolniczych gazów cieplarnianych na poziomie gmin. Największą emisję GHG z rolnictwa zaobserwowano w rejonach Podlasia i Wielkopolski. Jest ona związana z dużą intensywnością rolniczej produkcji zwierzęcej i roślinnej w tych rejonach.","PeriodicalId":332259,"journal":{"name":"Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW - Horticulture and Landscape Architecture","volume":"8 1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-11-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129352118","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"The role of the countryside in strengthening the green infrastructure system WrOF based on the example of Chrzanów village","authors":"J. Pyszczek","doi":"10.22630/ahla.2018.39.6","DOIUrl":"https://doi.org/10.22630/ahla.2018.39.6","url":null,"abstract":"Krajobraz jest dynamiczny, ulega ciągłym przemianom, które są szczególnie widoczne w miejscach o intensywnej działalności człowieka. W istniejących systemach przyrodniczych występują zjawiska fragmentacji krajobrazu, w tym zanikania zieleni wysokiej, regulacji koryt rzecznych oraz przemian gruntów rolnych na tereny budowlane. Można ten problem zauważyć w miejscach rozprzestrzeniania się miast, a także ekspansywnego zasiedlania terenów wiejskich położonych w ich bliskim sąsiedztwie. Tereny wokół miast pełnią istotną dla nich funkcję ochronną. Granica między miastem i obszarem wiejskim to strefa zwiększonej urbanizacji i zanikania zieleni wysokiej czy przestrzeni otwartych, a te działania negatywnie wpływają na system zielonej infrastruktury miasta, prowadząc do osłabienia jej funkcji ochronnej, zagrażająć bioróżnorodności oraz zaburzając układ przestrzenny krajobrazu. Dla Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego (WrOF) opracowano w 2014 r. projekt systemu zielonej infrastruktury, którego wdrożenie ma zapobiegać tym negatywnym zjawiskom. Szansą na jego wzmocnienie jest wykorzystanie potencjału, który ma zieleń we wsiach położonych na tym obszarze. Celem referatu jest ukazanie możliwości krajobrazu wsi Chrzanów, który może wzmocnić system zielonej infrastruktury WrOF. Zostanie to przedstawione na przykładzie wsi Chrzanów z wykorzystaniem metody sektorowej analizie wnętrz krajobrazowych (SAWK).","PeriodicalId":332259,"journal":{"name":"Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW - Horticulture and Landscape Architecture","volume":"64 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-11-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124849413","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}