{"title":"Instytucja impeachmentu w ukraińskim porządku prawnym","authors":"Aldona Domańska","doi":"10.18778/0208-6069.104.03","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.104.03","url":null,"abstract":"Pozycję prawnoustrojową głowy państwa Ukrainy wyznacza zakres jego/jej odpowiedzialności. Na podstawie przepisów konstytucji Prezydent Republiki Ukrainy może być złożony z urzędu w trybie procedury impeachmentu. Niniejszy artykuł poświęcony został tej właśnie problematyce.
 Celem prowadzonych badań jest przedstawienie specyfiki ukraińskiej instytucji impeachmentu. Służyć ma temu przede wszystkim metoda prawno-dogmatyczna. Pozwoli ona nie tylko dokonać rzetelnej egzegezy norm, ale także skonfrontować poglądy przedstawicieli polskiej i ukraińskiej doktryny na badany temat.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"51 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134957403","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Oddziaływanie prezydenta na tworzenie i profil rządów w warunkach labilnej wielopartyjności: od nacisku do perswazji – uwagi o stuleciu doświadczeń w Finlandii","authors":"Marian Grzybowski","doi":"10.18778/0208-6069.104.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.104.05","url":null,"abstract":"Profesor Tadeusz Szymczak, wybitny konstytucjonalista i „dobry duch” Alma Mater Lodziensis, większości środowiska konstytucjonalistów i ustrojoznawców kojarzy się ze studiami nad federalizmem w państwach europejskich oraz nad instytucją prezydenta. Stulecie Jego urodzin skłania do prześledzenia ewolucji statusu i oddziaływań prezydenta na funkcjonowanie europejskich systemów państwowych oraz do refleksji nad przekształceniami w statusie konstytucyjnym i politycznym tej instytucji ustrojowej i w jej funkcjonowaniu. W kręgu ewoluujących prezydentur w państwach europejskich godnym refleksji przeobrażeniom ulegała prezydentura finlandzka. Jednym z pól istotnych ustrojowo przeobrażeń zwieńczonych – po osiemdziesięciu latach – zmianą regulacji konstytucyjnej (przez zastąpienie aktu z 1919 r. nową regulacją konstytucyjną z 1999 r.) było wykonywanie kompetencji powoływania premiera i rządu, przyjmowania ich dymisji oraz inspirowanie bądź akceptowanie rekonstrukcji składu partyjnego i osobowego. Wymiar rocznicy skłania do objęcia uwagą okresu zbieżnego z czasem, jaki upłynął od narodzin Profesora, tj. pełnego już stulecia.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"53 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134957557","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Przekazanie ustawy Sejmowi przez Prezydenta RP do ponownego rozpatrzenia a dyskontynuacja prac parlamentarnych","authors":"Ryszard Piotrowski","doi":"10.18778/0208-6069.104.09","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.104.09","url":null,"abstract":"Jeżeli Prezydent nie wystąpił z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie danej ustawy przed jej podpisaniem, może z umotywowanym wnioskiem przekazać ustawę Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Tak ukształtowane weto prezydenckie ma charakter zawieszający, co odpowiada konstytucyjnemu modelowi relacji między Prezydentem a parlamentem, wynikającemu z zasady podziału władz. W praktyce zdarza się skierowanie ustawy do ponownego rozpatrzenia krótko przed zakończeniem kadencji Sejmu – tak, że izba nie zdąży odnieść się do wniosku Prezydenta. W takiej sytuacji zgodnie z zasadą dyskontynuacji postępowanie w sprawie weta zostanie zakończone, a weto prezydenckie z zawieszającego zostaje przekształcone w absolutne. Wykładnia Konstytucji uzasadniająca transformację weta nie uwzględnia konsekwencji zasady podziału władz, która wyklucza powierzenie głowie państwa ostatecznej i nieodwołalnej decyzji o losie ustawy. Wątpliwości interpretacyjne dotyczące stosowania zasady dyskontynuacji wobec weta prezydenckiego należy rozstrzygać na rzecz respektowania podstawowych wartości i zasad konstytucyjnych wyznaczających reguły racjonalności ustrojowej.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"3 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134957404","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Adaptacja prezydenckiego systemu rządów w państwach Azji Południowo-Wschodniej na tle literatury anglojęzycznej","authors":"Anna Michalak","doi":"10.18778/0208-6069.104.08","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.104.08","url":null,"abstract":"System prezydencki jest krytykowany od dawna, szczególnie przez przedstawicieli nauk politycznych. System ten charakteryzuje rygorystyczny podział (separacja) władzy ustawodawczej i wykonawczej oraz połączenie funkcji prezydenta i szefa rządu. W myśl tych zasad prezydentowi (jako organowi władzy wykonawczej) przysługuje pełnia władzy wykonawczej oraz zwolnienie z odpowiedzialności przed parlamentem. Krytycy twierdzą, że jest to system prowadzący do braku stabilności władzy. Ostatnie badania prowadzone w tym zakresie nad ustrojami państw Azji Południowo-Wschodniej, które przyjęły prezydencki system rządów, zdają się przeczyć tej tezie. W konsekwencji prezydencki system rządów ma swych zwolenników i przeciwników, mocne i słabe strony. Niemniej jego cechy charakterystyczne same w sobie nie uniemożliwiają zbudowania trwałej demokracji prezydenckiej. Jak prezydencki system rządów będzie funkcjonował w praktyce, nie zależy wyłącznie od przyjętych formalnych ram instytucjonalnych, ale także od tak zmiennych i nieoczywistych czynników, jak osobowość aktorów sceny politycznej, system partyjny czy – nie tylko ogólne – kwestie kulturowe.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"31 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134957405","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Wybory prezydenckie zarządzone na dzień 10 maja 2020 r. w świetle projektu uchwały Sejmu RP o powołaniu komisji śledczej","authors":"Andrzej Szmyt","doi":"10.18778/0208-6069.104.14","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.104.14","url":null,"abstract":"Opracowanie jest poświęcone analizie poselskiego projektu uchwały Sejmu RP o powołaniu komisji śledczej w sprawie wyborów na Prezydenta RP, zarządzonych na dzień 10 maja 2020 r. Wybory w tym terminie nie odbyły się. W toku przygotowań do wyborów nastąpiły istotne naruszenia prawa przez organy rządowe. Powstały też wielomilionowe straty. Posłowie opozycji wnieśli projekt uchwały o powołaniu w tej sprawie sejmowej komisji śledczej.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"35 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134957408","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Interes prawny wspólnoty samorządowej oraz jego ochrona na gruncie polskiego prawa","authors":"Ryszard Paweł Krawczyk","doi":"10.18778/0208-6069.104.07","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.104.07","url":null,"abstract":"W Polsce koncepcja pojęcia wspólnoty samorządowej jest pewną fikcją prawną utożsamianą z ogółem mieszkańców jednostek zasadniczego podziału administracyjnego. W Europie dość powszechnie wspólnotę samorządową nazywa się społecznością lokalną. Wspólnota samorządowa w Polsce powstaje z mocy prawa i jest przymusowym związkiem osób. Wspólnota nie ma własnej podmiotowości prawnej oddzielonej od podmiotowości prawnej jednostki samorządu terytorialnego. Autor opracowania omawia konstytucyjne i ustawowe pojęcie wspólnoty samorządowej oraz rozwiązania ustrojowoprawne chroniące jej interes. Autor analizuje problem ochrony interesu wspólnoty samorządowej, nawiązując do przykładów polskiej praktyki samorządowej.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"120 17-18 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134957412","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Tryb powoływania rządu w Chorwacji. Uwagi na tle kryzysu rządowego w 2015 r.","authors":"Konrad Składowski","doi":"10.18778/0208-6069.104.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.104.11","url":null,"abstract":"Artykuł poświęcony jest trybowi powoływania rządu w Republice Chorwacji. Przepisy Konstytucji chorwackiej tryb ten określają w dość wąskim zakresie. W praktyce doprowadziło to do kryzysu rządowego po wyborach w 2015 r. Ostatecznie doszło do powołania rządu w tym czasie. Jednakże w toku stosowania przepisów konstytucji pojawiły się istotne problemy związane z interpretacją jej postanowień. Artykuł przybliża tę problematykę.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"30 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134957413","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Udział prezydenta w procedurze zmiany konstytucji w państwach Grupy Wyszehradzkiej","authors":"Krzysztof Skotnicki","doi":"10.18778/0208-6069.104.12","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.104.12","url":null,"abstract":"Artykuł omawia udział prezydenta w procedurze zmiany konstytucji w państwach Grupy Wyszehradzkiej. Prawo inicjowania zmiany konstytucji mają prezydenci Polski i Węgier, nie posiadają go natomiast prezydenci Czech i Słowacji. Prezydenci wszystkich czterech państw nie mogą wnosić poprawek do ustaw zmieniających konstytucję. Tylko Prezydent Polski ma prawo zażądania przeprowadzenia referendum zatwierdzającego zmianę konstytucji, ale wyłącznie w przypadku nowelizacji przepisów rozdziałów I, II lub XII. Z kolei Prezydent Węgier może wystąpić do Sądu Konstytucyjnego o zbadanie, czy zmiana konstytucji została dokonana w procedurze przewidzianej w konstytucji. Prezydenci wszystkich państw podpisują zmiany konstytucji, termin, w którym mają tego dokonać, jest jednak bardzo zróżnicowany. Dlatego można stwierdzić, że prezydenci wszystkich czterech państw nie odgrywają w procedurze zmiany konstytucji roli, jaka wynika z ich pozycji ustrojowej.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"62 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134957558","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Wybory parlamentarne w Polsce w 1935 i 1938 roku","authors":"Dariusz Górecki","doi":"10.18778/0208-6069.104.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.104.04","url":null,"abstract":"Artykuł zawiera zwięzłe omówienie problematyki wyborczej zawartej w konstytucji z 1935 r. i w obu ordynacjach wyborczych z 1935 r. do Sejmu i do Senatu, a także analizy wyników wyborów parlamentarnych przeprowadzonych w latach 1935 i 1938. Do niskiej frekwencji wyborczej w 1935 r. przyczyniło się zbojkotowanie wyborów przez ugrupowania opozycyjne. Natomiast w 1938 r. pomimo ogłoszenia bojkotu wyborów przez opozycję nastąpił wzrost frekwencji wyborczej do Sejmu o 21,2% i do Senatu o 7,6%. Spowodowane to było wzrostem napięcia międzynarodowego, przyłączeniem do Polski Śląska Zaolziańskiego, zmuszeniem Litwy do nawiązania stosunków dyplomatycznych, a także poprawą sytuacji gospodarczej w kraju i wzrostem inwestycji w okręgach przemysłowych. Ponadto w każdym społeczeństwie istnieje pewien ułamek wyborców powstrzymujących się od głosowania ze względu na brak zainteresowania życiem politycznym kraju.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"53 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134957552","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}