Oddziaływanie prezydenta na tworzenie i profil rządów w warunkach labilnej wielopartyjności: od nacisku do perswazji – uwagi o stuleciu doświadczeń w Finlandii

Abstract

Profesor Tadeusz Szymczak, wybitny konstytucjonalista i „dobry duch” Alma Mater Lodziensis, większości środowiska konstytucjonalistów i ustrojoznawców kojarzy się ze studiami nad federalizmem w państwach europejskich oraz nad instytucją prezydenta. Stulecie Jego urodzin skłania do prześledzenia ewolucji statusu i oddziaływań prezydenta na funkcjonowanie europejskich systemów państwowych oraz do refleksji nad przekształceniami w statusie konstytucyjnym i politycznym tej instytucji ustrojowej i w jej funkcjonowaniu. W kręgu ewoluujących prezydentur w państwach europejskich godnym refleksji przeobrażeniom ulegała prezydentura finlandzka. Jednym z pól istotnych ustrojowo przeobrażeń zwieńczonych – po osiemdziesięciu latach – zmianą regulacji konstytucyjnej (przez zastąpienie aktu z 1919 r. nową regulacją konstytucyjną z 1999 r.) było wykonywanie kompetencji powoływania premiera i rządu, przyjmowania ich dymisji oraz inspirowanie bądź akceptowanie rekonstrukcji składu partyjnego i osobowego. Wymiar rocznicy skłania do objęcia uwagą okresu zbieżnego z czasem, jaki upłynął od narodzin Profesora, tj. pełnego już stulecia.