{"title":"Konstytucyjny status Prezydenta Republiki Armenii","authors":"Stanisław Bożyk","doi":"10.18778/0208-6069.104.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.104.02","url":null,"abstract":"Artykuł poświęcony został pozycji ustrojowej i roli prezydenta Republiki Armenii. Autor analizuje w nim przeobrażenia statusu konstytucyjnego tego naczelnego organu państwowego wraz z kolejnymi nowelizacjami ustawy zasadniczej, które od chwili rozpadu ZSRR i uzyskania przez Armenię pełnej suwerenności w 1991 r. dokonywane były kilkakrotnie. Konstytucja z 1995 r. ukształtowała pozycję prezydenta w nawiązaniu do modelu semiprezydenckiego, przyznając mu nadrzędną rolę w stosunku do pozostałych organów państwa, w tym także wobec parlamentu. Jego uprawnienia zostały jednak istotnie ograniczone po nowelizacji konstytucji w 2005 r. Jeszcze bardziej status armeńskiego prezydenta zmienił się po ostatniej rewizji konstytucji z 2015 r., która odeszła ostatecznie od modelu semiprezydenckiego, wprowadzając system rządów parlamentarnych. W ramach tego systemu prezydentowi Armenii wyznaczona została rola głowy państwa i konstytucja nie zalicza go nawet expressis verbis do organów władzy wykonawczej.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"42 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134957406","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jako strażnik konstytucji","authors":"Anna Rakowska","doi":"10.18778/0208-6069.104.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.104.10","url":null,"abstract":"W myśl art. 10 i 126 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Prezydent jest nie tylko organem władzy wykonawczej, ale także organem reprezentującym państwo oraz organem wykonującym tzw. arbitraż. Przypisanie Prezydentowi roli strażnika konstytucji mieści się w jego funkcji arbitra. Pomysł, aby Prezydentowi powierzyć funkcję organu stojącego na straży konstytucji, powielał się w projektach ustawy zasadniczej, nad którymi w latach 1994–1997 pracowało Zgromadzenie Narodowe. Postanowienie konstytucji, że Prezydent stoi na straży przestrzegania konstytucji, oznacza, że ma on być gwarantem konstytucyjnej aksjologii, co może wyrażać się w realizacji różnych kompetencji. Prezydent wreszcie – jak strażnik konstytucji – sam jest w szczególny sposób zobowiązany do przestrzegania jej postanowień. Oczywiste jest bowiem, że Prezydent RP, jako arbiter stojący na straży wartości i norm konstytucji, sam nie może ustawy zasadniczej naruszać.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"26 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134957541","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Pomiędzy tradycją a regulacją prawną – analiza stosunku Prezydenta Federacji Rosyjskiej do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego w latach 2012–2022","authors":"Jakub Stępień","doi":"10.18778/0208-6069.104.13","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.104.13","url":null,"abstract":"Relacje pomiędzy przedstawicielami organów władzy państwowej a wspólnotami religijnymi pozostają istotnym elementem współczesnej rzeczywistości społeczno-politycznej większości krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Próby wykorzystania społecznego autorytetu związków wyznaniowych w celu zdobycia bądź umocnienia swojej pozycji podejmowane są przez polityków w różnych postaciach i niejednorodnym zakresie. Podobna aktywność nierzadko odbiega od standardów wyznaczanych przez treść konstytucji tychże państw. Tego rodzaju zjawisko zauważalne jest także w przypadku działalności Prezydenta Władimira Putina względem Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, która – pozostając silnie inspirowana tradycją uzależnienia Cerkwi od władzy politycznej państwa rosyjskiego – narusza przepisy Konstytucji i ustaw federalnych Federacji Rosyjskiej w zakresie relacji pomiędzy państwem i wspólnotami religijnymi.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"57 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134957410","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Model odpowiedzialności prawnokonstytucyjnej Prezydenta Stanów Zjednoczonych w świetle najnowszych doświadczeń zastosowania procedury impeachmentu","authors":"Jerzy Jaskiernia","doi":"10.18778/0208-6069.104.06","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.104.06","url":null,"abstract":"Przedmiotem analizy jest model odpowiedzialności prawnokonstytucyjnej prezydenta Stanów Zjednoczonych w świetle najnowszych doświadczeń jego zastosowania wobec prezydentów: Richarda M. Nixona, Billa Clintona i Donalda Trumpa. W centrum uwagi autora znalazła się kwestia, w jak dużym stopniu mamy tu do czynienia z upolitycznieniem tej procedury w sytuacji, gdy akt oskarżenia formułuje Izba Reprezentantów, a sądzi Senat. Przeprowadzona analiza nie pozwala jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Elementy upolitycznienia, choć niewątpliwie obecne, nie pozwalają na zrównanie tej procedury z modelem odpowiedzialności politycznej, występującej w systemach parlamentarno-gabinetowych.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"28 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134958580","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Zastępstwo Prezydenta Republiki Włoskiej w sprawowaniu urzędu w świetle regulacji konstytucyjnej i praktyki ustrojowej","authors":"Zbigniew Witkowski, Katarzyna Jachimowicz","doi":"10.18778/0208-6069.104.15","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.104.15","url":null,"abstract":"Autorzy analizują problem zastępstwa Prezydenta Republiki Włoskiej. Kwestia ta została bardzo lakonicznie uregulowana w przepisach Konstytucji Włoch, co spowodowało powstanie istotnych wątpliwości interpretacyjnych. Wiele problemów stworzyło przede wszystkim doprecyzowanie pojęcia „trwałej przeszkody”, o której mowa w konstytucyjnych przepisach, a także określenie procedury zadeklarowania jej zaistnienia. Niejasna jest również pozycja ustrojowa oraz zakres uprawnień Przewodniczącego Senatu sprawującego funkcję zastępcy głowy państwa. Autorzy stoją jednak na stanowisku, że doktryna włoskiego prawa konstytucyjnego i praktyka ustrojowa całkiem dobrze i wyczerpująco z tymi problemami sobie poradziły.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"61 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134957549","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Zawarcie przymierza pod warunkiem w legendzie o Horatiusach i Kuriatiusach (Liv. 1.24)","authors":"Izabela Leraczyk","doi":"10.18778/0208-6069.102.08","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.102.08","url":null,"abstract":"Artykuł przedstawia zagadnienie zawarcia pod warunkiem (condicio) traktatu pokojowego (foedus) na przykładzie legendy o Horatiusach i Kuriatiusach, przedstawianej m.in. przez Liwiusza czy Dionizjusza z Halikarnasu. Warunek zakładał, że losy wojny rozstrzygnie pojedynek pomiędzy przedstawicielami obu stron, a zwycięzca będzie sprawował dowództwo wojskowe nad armią pokonanego. Tekst wspomina również o koncepcie tzw. monomachii, czyli pojedynku wybranych, który – zgodnie z antycznymi przekazami – mógł zakończyć bitwę.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"6 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-04-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"75290194","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Doktor Ireneusz Jakubowski (1952–2020)","authors":"Anna Pikulska-Radomska","doi":"10.18778/0208-6069.102.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.102.01","url":null,"abstract":"Ireneusz Jakubowski łączył w życiu zawodowym dwie pasje: prawo i muzykę. Był pasjonatem historii Polski, mnóstwo czytał i bardzo dużo wiedział. Jako prawnik koncentrował się na historii prawa rzymskiego oraz poglądach na prawo i jego nauczanie w Polsce. Jako solista na wielu scenach w kraju i za granicą śpiewał największe partie tenorowe w światowej literaturze muzycznej.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"25 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-04-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"89266278","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Estetyczne fundamenty polityki w koncepcji Wilhelma von Humboldta","authors":"M. Chmieliński","doi":"10.18778/0208-6069.102.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.102.02","url":null,"abstract":"Przedmiotem artykułu jest oparta na estetycznej idei samodoskonalenia (niem. Bildung) koncepcja polityczna przedstawiciela preromantyzmu niemieckiego Wilhelma von Humboldta. Autor zwraca uwagę, że charakterystyczna dla preromantyzmu i romantyzmu niemieckiego koncepcja estetyczna wprowadziła nowy paradygmat w zakresie postrzegania twórczości artystycznej. Klasyczna wizja sztuki jako naśladownictwa za sprawą zradykalizowanej przez preromantyków i romantyków niemieckich Kantowskiej filozofii podmiotu została przeformułowana w filozofię kreacji artystycznej pojmowanej jako ekspresja indywidualności i oryginalności artysty. Na tym nowym estetyczno-indywidualistycznym paradygmacie Wilhelm von Humboldt oparł swoją klasycznie liberalną wizję państwa minimalnego. Estetyczna koncepcja Bildung stała się w ten sposób fundamentem filozofii politycznej.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"336 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-04-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"76907948","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Akty normatywne władcy w prawie starożytnego Bliskiego Wschodu","authors":"L. Fijałkowska","doi":"10.18778/0208-6069.102.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.102.05","url":null,"abstract":"Artykuł przedstawia przegląd aktów normatywnych wydawanych przez władców państw starożytnego Bliskiego Wschodu. Brak doktryny prawa sprawił, że na Bliskim Wschodzie nie powstał nigdy żaden system klasyfikacji aktów prawnych. Król nie był też związany wymaganiami formalnymi w odniesieniu do stanowionego przez siebie prawa ani zasadami prawidłowej legislacji.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"172 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-04-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"88208081","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Jak profesor Oswald Balzer pomógł niechcący Węgrom zalegalizować zabór Doliny Białej Wody","authors":"J. Matuszewski","doi":"10.18778/0208-6069.102.09","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6069.102.09","url":null,"abstract":"W 1769 r. Austria gwałtem przyłączyła do Węgier ziemie polskiego starostwa nowotarskiego, w tym Dolinę Białej Wody. W 1772 r. cesarzowa te same tereny zabrała Węgrom i przyłączyła do Austrii. \u0000Toczący się w XIX w. spór o austriacko-węgierską granicę w Tatrach został w 1902 r. rozstrzygnięty wyrokiem sądu polubownego. Trybunał uwzględnił niemal w całości żądania Austrii, ale równocześnie przesądził, na skutek upartych żądań austriackiego obrońcy, Oswalda Balzera, o pozbawieniu Galicji prawa do odzyskania zrabowanej przez Węgrów Doliny Białej Wody.","PeriodicalId":32743,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica","volume":"9 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-04-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"84370438","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}