Environmental Stresses in Crop Sciences最新文献

{"title":"اثرات کلاتآهن و نانوذرات اکسیدآهن بر برخی ویژگیهای فیزیولوژیکی گیاه یونجه (Medicago sativa L.)","authors":"مهری عسکری, فریبا امینی, سیدمهدی طالبی, معصومه شفیعی گواری","doi":"10.22077/ESCS.2017.522.1104","DOIUrl":"https://doi.org/10.22077/ESCS.2017.522.1104","url":null,"abstract":"آهن یک عنصر کم‌مصرف مغذی و ضروری برای رشد گیاهان است که در متابولیسم گیاهان نقش مهمی را ایفا می‌کند. به‌منظور بررسی اثرات کمبود آهن و سطوح مختلف نانوذرات اکسیدآهن (0، 5، 10، 20 و 25 میکرومولار) در مقایسه با کلات آهن بر رشد برگ، رنگیزه‌های فتوسنتزی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاه یونجه رقم همدانی، آزمایشی بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در دانشگاه اراک سال 1394 انجام شد. تیمار آهن بر پارامترهای رشد و رنگیزه‌های فتوسنتزی اثر مثبت داشت. بیشترین و کمترین مقدار رشد برگ و رنگیزه‌های فتوسنتزی به ترتیب در سطح ٢۵ و صفر میکرومولار نانوذرات اکسیدآهن به دست آمد. تیمار نانو کود آهن در غلظت‌های مختلف، حتی غلظت 5 میکرومولار، سبب افزایش معنی‌دار رشد برگ و مقادیر رنگیزه‌های فتوسنتزی در مقایسه با کلات آهن شد. بیشترین مقدار آنتی‌اکسیدان‌ها و پرولین در غلظت صفر میکرومولار نانوذرات اکسید آهن اندازه‌گیری شد؛ بنابراین غلظت صفر آهن برای گیاه یونجه تنش محسوب می‌شود. هیچ اختلاف معنی‌داری بین سطوح مختلف نانوذرات اکسید آهن و کلات آهن ‌بر اساس مقادیر پرولین و فعالیت آنتی‌اکسیدان‌ها وجود نداشت؛ بنابراین نوع مناسب کود آهن برای گیاه یونجه نانو کود آهن است و غلظت 25 میکرومولار نانوذرات اکسید آهن مقدار مطلوب و بهینه است.","PeriodicalId":31378,"journal":{"name":"Environmental Stresses in Crop Sciences","volume":"11 1","pages":"449-458"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-06-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46168944","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"تأثیر اسید هیومیک، تراکم و آبیاری تکمیلی بر صفات کمی و کیفی نخود (Cicer arietinum L.) محلی نیشابور","authors":"علی نخزری مقدم, نادیا پارسا, حسین صبوری, سهیلا بختیاری","doi":"10.22077/ESCS.2017.575","DOIUrl":"https://doi.org/10.22077/ESCS.2017.575","url":null,"abstract":"مقدمه حبوبات از منابع مهم غذایی سرشار از پروتئین برای تغذیه انسان و دام هستند. دانه حبوبات با دارا بودن 32-18 درصد پروتئین در رژیم غذایی مردم به‌ویژه در تغذیه افراد کم‌درآمد، اهمیت بسیار دارند (Majnoun Hosseini, 2008). نایار و همکاران (Nayyar et al., 2006) معتقدند که زمان گل‌دهی و تشکیل غلاف حساس‌ترین مراحل دوران رشد گیاه نخود نسبت به خشکی می‌باشند و تنش خشکی در مرحله گل‌دهی با کاهش باروری گل‌ها باعث کاهش تعداد دانه در بوته می‌شود. گد و همکاران (Gad et al., 2012) گزارش دادند که با محلول‌پاشی اسید هیومیک عملکرد دانه، وزن 1000 دانه و درصد پروتئین دانه افزایش یافت. هدف از این بررسی تعیین اثر تراکم، آبیاری تکمیلی و اسید هیومیک بر صفات کمی و کیفی نخود محلی نیشابور بود. مواد و روش‌ها به‎‌منظور بررسی تأثیر اسید هیومیک، تراکم و آبیاری تکمیلی بر عملکرد، اجزای عملکرد دانه، درصد پروتئین و عملکرد پروتئین نخود محلی نیشابور، آزمایشی به‌صورت فا‌کتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشگاه آزاد اسلامی نیشابور در سال زراعی 92- 1391 اجرا شد. عامل‌های موردبررسی مشتمل بر اسید هیومیک در دو سطح شامل عدم مصرف و مصرف اسید هیومیک، تراکم در سه سطح شامل 20، 30 و 40 بوته در مترمربع و آبیاری تکمیلی در سه سطح شامل عدم آبیاری، آبیاری در مرحله گلدهی و آبیاری در مرحله تشکیل غلاف بود. در این بررسی بذرها با دست کشت شدند. هر کرت شامل پنج خط با چهار متر طول، فاصله ردیف 25 سانتی‌متر، فاصله بوته روی ردیف 20، 13.3 و 10 سانتی‌متر بر توجه به تراکم 20، 30 و 40 بوته در متر مربع بود. برای تعیین تعداد غلاف در بوته، دانه در بوته، وزن دانه، عملکرد بوته و درصد پروتئین 10 بوته به‌طور تصادفی انتخاب شد. برای تعیین عملکرد دانه، دو ردیف حاشیه و 0.5 متر از دو طرف ردیف‌های وسط حذف و بقیه برداشت و در دمای 70 درجه سانتی‌گراد به‎مدت 48 ساعت در اون گذاشته شد و سپس توزین شد. برای تجزیه واریانس داده‌ها از نرم‌افزار SAS Ver. 9.1.3 و برای مقایسه میانگین‌ها از آزمون حداقل تفاوت معنی‌دار در سطح احتمال پنج درصد استفاده شد. یافته‌ها اثر اسید هیومیک و تراکم بر همه صفات به‌جز وزن 100 دانه و درصد پروتئین و اثر آبیاری تکمیلی بر همه صفات معنی‎دار شد. اثر متقابل اسید هیومیک × آبیاری تکمیلی بر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، عملکرد بوته، عملکرد دانه و پروتئین در هکتار و اثر متقابل تراکم× آبیاری تکمیلی بر تعداد دانه در بوته و عملکرد بوته معنی‌دار به دست آمد. مصرف اسید هیومیکهمه صفات را افزایش داد. عملکرد دانه در تیمار مصرف و عدم مصرف اسید هیومیک به ترتیب 2234 و 1752 کیلوگرم در هکتار بود. افزایش تراکم اجزای عملکرد را کاهش اما عملکرد دانه و پروتئین را افزایش داد. عملکرد دانه و پروتئین در تراکم 40 بوته در مترمربع به ترتیب 2264 و 521.4 کیلوگرم در هکتار بود. آبیاری همه صفات به‌جز درصد پروتئین را افزایش داد. عملکرد دانه در تیمارهای آبیاری در مراحل گل‎دهی و تشکیل غلاف به ترتیب 2417 و 2330 و عملکرد پروتئین 561 و 531.9 کیلوگرم در هکتار بود. در این بررسی بیش‌ترین عملکرد دانه و پروتئین با مصرف اسید هیومیک و آبیاری در مرحله گل‏دهی با 2697 و 638.2 کیلوگرم در هکتار به دست آمد که تفاوت معنی‎داری با تیمار مصرف اسید هیومیک و آبیاری در مرحله غلاف‌دهی با 2648 و 615.3 کیلوگرم در هکتار نداشت. در تراکم 40 بوته در مربع بیش‎ترین عملکرد دانه و پروتئین به ترتیب با 2264 و 521.4 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. نتیجه‌گیر","PeriodicalId":31378,"journal":{"name":"Environmental Stresses in Crop Sciences","volume":"10 1","pages":"183-192"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2017-06-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46931039","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"تأثیر متانول بر شاخص های جوانه زنی و رشد گیاهچه ای لوبیا (Phaseolus vulgaris cv. COS16) در شرایط تنش خشکی","authors":"نظام آرمند, حمزه امیری, احمد اسماعیلی","doi":"10.22077/ESCS.2016.414","DOIUrl":"https://doi.org/10.22077/ESCS.2016.414","url":null,"abstract":"مقدمه                       لوبیا در بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه به‌عنوان یکی از منابع مهم پروتئین گیاهی محسوب می­شود. در ایران سطح زیر کشت لوبیا حدود 240 هزار هکتار با عملکرد متوسط 150 کیلوگرم در هکتار می­باشد. جوانه ­زنی یک مرحله مهم در چرخه زندگی گیاه است و می­تواند تأثیر بسزایی در میران تولید و عملکرد گیاهان داشته باشد. کیفیت جوانه­ زنی بذر تأثیرات قابل‌توجهی بر صفات رشدی گیاه در مراحل بعد از جوانه­ زنی، اشغال آشیان­های اکولوژیکی و محدوده جغرافیایی گیاه دارد. گزارش شده است که جوانه­ زنی بذرهای حبوبات ازجمله لوبیا تحت تأثیر مستقیم شرایط نامطلوب محیطی مانند تنش­های خشکی و شوری قرار دارد. در تحقیقات مختلفی، کاربرد متانول به‌عنوان یک منبع کربن برای بهبود رشد و عملکرد گیاهان زراعی در شرایط تنش خشکی توصیه شده است. کاربرد خارجی متانول به‌طور مستقیم با فرآیند­های متابولیکی رشد و نمو گیاه و همچنین با فرآیند­های مرتبط با مکانیسم­های دفاعی از قبیل فعال شدن ژن­های درگیر در بیوسنتز اسید جاسمونیک مرتبط است. برخی مطالعات نشان داده­ اند که مصرف متانول می­تواند کارایی جذب عناصر غذایی را به‌خصوص در شرایط مواجهه گیاه با تنش­های محیطی بهبود بخشد. با توجه به اینکه گزارش­های متعددی در ارتباط با تأثیر مثبت متانول بر فاز رویشی گیاهان در ایران وجود دارد، بااین‌وجود مطالعات اندکی در زمینه اثر متانول بر شاخص­های جوانه­زنی وجود دارد. هدف اصلی این تحقیق بررسی اثر متانول بر شاخص­های جوانه­ زنی بذر­های لوبیا (رقم COS16) تحت تنش خشکی می­باشد. مواد و روش ­ها                           به‌منظور بررسی اثرات احتمالی متانول بر بهبود تحمل به خشکی لوبیا در مرحله جوانه ­زنی آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهی دانشگاه صنعتی خاتم‌الانبیاء بهبهان انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سطوح مختلف محلول متانول شامل شاهد (بدون متانول)، 10، 20 و 30 درصد حجمی و نیز سه سطح تنش خشکی (0، 3- و 6- بار) بودند. تنش خشکی با استفاده از پلی­اتیلن گلایکول 6000 در دمای 25 درجه سانتی­گراد و طبق معادله میچل و کافمن اعمال شد. بازدید از نمونه ­ها به‌طور روزانه یک‌بار و به مدت 14 روز انجام شد و در هر بازدید تعداد بذرهای جوانه‌زده (دارای طول ریشه­چه 3 میلی­متر) ثبت شدند. در روز پایانی آزمایش، ریشه­چه­ ها و ساقه­چه ­ها از بذور جدا شدند و مهمترین شاخص­های جوانه­ زنی نظیر سرعت و درصد جوانه­ زنی، طول ساقه­چه و ریشه­چه، وزن خشک ساقه­ چه و ریشه­ چه، سطح ریشه­ چه و آندوسپرم مصرفی اندازه ­گیری شد. نتایج و بحث                              نتایج تجزیه واریانس داده­ ها نشان داد که تنش خشکی و کاربرد متانول تأثیر معنی­ داری بر سرعت و درصد جوانه­ زنی، طول ساقه­ چه و ریشه ­چه، وزن خشک ساقه­ چه و ریشه­ چه، سطح ریشه­ چه و آندوسپرم مصرفی داشت. نتایج مقایسه میانگین­ها در اثرات متقابل نشان داد که در تمامی سطوح تنش خشکی، مصرف سطوح 20 و 30 درصد حجمی متانول منجر به کاهش معنی­ دار شاخص­های جوانه­ زنی لوبیا شد. اعمال تنش خشکی 6- بار منجر به کاهش معنی ­دار درصد و سرعت جوانه‌زنی، وزن خشک ریشه‌چه، وزن خشک ساقه­ چه، طول ریشه‌چه، طول ساقه­ چه، سطح ریشه­ چه و آندوسپرم مصرفی در مقایسه با تیمار بدون تنش شد. درمجموع، نتایج پژوهش کنونی نشان داد که کاربرد متانول در مرحله جوانه­ زنی نه‌تنها در کاهش اثرات منفی ناشی از تنش خشکی نقشی نداشت، بلکه در شرایط بدون تنش خشکی نیز بر شاخص‌های جوانه‌زنی ل","PeriodicalId":31378,"journal":{"name":"Environmental Stresses in Crop Sciences","volume":"9 1","pages":"229-239"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2016-11-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68127977","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"اثر تنش خشکی در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزاء عملکرد، پایداری غشای سلول و محتوای نسبی آب برگ ژنوتیپ های سورگم دانه ای (Sorghum bicolor L. Moench)","authors":"علی آذری نصرآباد, سید محسن موسوی نیک, محمد گلوی, علیرضا سیروس مهر, سید علیرضا بهشتی","doi":"10.22077/escs.2016.413","DOIUrl":"https://doi.org/10.22077/escs.2016.413","url":null,"abstract":"مقدمه                       عملکرد گیاهان زراعی از جمله سورگوم تحت تاثیر تنش خشکی به عنوان یکی از مهمترین تنش­های غیر زنده محدود می­شود. اگرچه سورگوم توانایی سازش با بسیاری از تنش­ ها مثل گرما، خشکی و شوری را دارد، اما در نواحی خشک و نیمه­ خشک این گیاه معمولا در مرحله زایشی و مرحله بعد از گلدهی تحت تاثیر تنش آبی قرار می­گیرد و عملکرد آن کاهش می­یابد. بین ژنوتیپ­های سورگوم از نظر قابلیت تحمل دوره­های خشکی و واکنش به این دوره­ها تفاوت قابل ملاحظه­ای وجود دارد. بعضی از محققین برروی ویژگی­ های برگ پرچم مخصوصا روابط آب برگ بخاطر اثر متقابل قابل توجه آن با مقاومت به خشکی تاکید کرده­اند. در این تحقیق برخی از خصوصیات از جمله پایداری غشای سلول و محتوای نسبی آب برگ در ژنوتیپ­ های سورگوم دانه­ای در شرایط مزرعه ­ای بررسی شده و به پاسخ عملکرد و اجزاء عملکرد ژنوتیپ­های سورگوم در شرایط تیمارهای تنش خشکی( قطع آبیاری در مرحله رشد رویشی، زایشی و آبیاری نرمال)پرداخته شده است. مواد و روش­ها                             به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد، اجزای عملکرد دانه، پایداری غشای سلول و محتوای رطوبت نسبی برگ ژنوتیپ­های سورگوم دانه­ای، آزمایشی به صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 93 در مزرعه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی اجرا گردید. تیمارهای تنش خشکی شامل آبیاری نرمال(شاهد)، قطع آبیاری در مرحله رشد رویشی(مرحله رویت آخرین برگ به صورت لوله­ای) و قطع آبیاری در مرحله رشد زایشی(50 درصد بوته ها در مرحله آغاز گلدهی) به عنوان عامل اصلی و 10 ژنوتیپ سورگوم دانه­ای شاملKGS29،MGS2 ،KGS33 ، سپیده، KGFS27،MGS5 ،KGFS5 ،KGFS17، KGFS13 و KGFS30 به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. برای تعیین اجزای عملکرد دانه از هر کرت نیم متر طولی برداشت و تعداد بوته، تعداد پانیکول، تعداد دانه پانیکول، وزن هزار دانه، تعداد دانه در متر مربع تعیین گردیدند. برای تعیین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت پس از حذف 2 خط حاشیه و نیم متر ابتدا و انتهای هر کرت از سطح 3 متر مربع برداشت انجام شد و پس از خشک شدن کامل، کل نمونه­ها توزین و عملکرد بیولوژیک تعیین شد و سپس نمونه­ها با دست کوبیده شده و دانه­ها جدا و توزین گردیده و شاخص برداشت محاسبه شد. برای محاسبه محتوای نسبی آب برگ (RWC)، از هر کرت و از برگ پرچم نمونه­گیری شد و محتوای نسبی آب برگ یا آماس نسبی از طریق فرمول وزرلی (weatherley) محاسبه گردید. برای محاسبه میزان خسارت به غشاء یا تراوایی غشاء، ابتدا سه بوته از هر کرت بطور تصادفی انتخاب و برگ پرچمی آنها جدا شد. سپس توسط دستگاه کاغذ سوراخ کن تعداد 4 عدد دیسک از این برگها تهیه و در داخل آب مقطر بمدت 24 ساعت در دمای یخچال (4 درجه سانتی گراد) قرار داده شد. هدایت الکتریکی آبی که برگها در آن گذاشته شده بود توسط دستگاه اندازه گیری هدایت الکتریکی(EC meter)  هدایت الکتریکی آن اندازه گیری شده و از اعداد حاصل برای محاسبات استفاده شد. پس از جمع آوری داده­های مربوط به عملکرد و اجزاء آن با استفاده از نرم افزار SAS مورد تجزیه واریانس ساده قرار گرفت. میانگین داده­ها با استفاده از آزمون LSD در سطح احتمال 5 درصد مقایسه گردیدند. نتایج                         نتایج نشان داد که تنش خشکی تاثیر معنی ­داری بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت، وزن هزار دانه، تعداد دانه در پانیکول، نفوذپذیری غشای سلول و محتوای نسبی آب برگ (RWC) داشته و سبب ","PeriodicalId":31378,"journal":{"name":"Environmental Stresses in Crop Sciences","volume":"9 1","pages":"217-228"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2016-11-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68127622","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"تأثیر کیتوزان و زئولیت بر رشد و عملکرد کنجد (Sesamum indicum L.) تحت شرایط مختلف آبیاری در یزد","authors":"سید علی علوی اصل, فر سیروسمنصوری, سید علی مدرس ثانوی, کمال سادات اسیلان, سید علی طباطبایی, مهرداد مرادی قهدریجان","doi":"10.22077/ESCS.2016.362","DOIUrl":"https://doi.org/10.22077/ESCS.2016.362","url":null,"abstract":"به­ منظور ارزیابی اثر زئولیت و محلول­پاشی کیتوزان در گیاه کنجد تحت شرایط مختلف آبیاری، آزمایشی به­ صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه­ تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل رژیم­های آبیاری در سه سطح (آبیاری در 50، 65 و 80 درصد تخلیه­ی آب قابل‌دسترس گیاه از خاک، به ترتیب به‌عنوان شاهد، تنش متوسط و تنش شدید)، محلول­ پاشی در چهار سطح (کیتوزان با غلظت­های0/4 و 0/05 درصد، آب مقطر (شاهد) و اسید استیک یک درصد) و کاربرد زئولیت در دو سطح (عدم کاربرد و کاربرد 4/5 تن در هکتار) در کرت­های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد اثرات متقابل هر سه تیمار بر عملکرد روغن و دانه، تعداد بذر در کپسول و ارتفاع اولین کپسول از زمین معنی­دار است. عدم کاربرد زئولیت در سطح تنش متوسط عملکرد روغن و دانه را به ترتیب 4 برابر و 67 درصد نسبت به کاربرد زئولیت در شرایط شاهد آبیاری به ­طور میانگین در تمامی سطوح محلول­پاشی کاهش داد. همچنین مشخص شد عدم کاربرد زئولیت در شرایط تنش شدید وزن خشک کل، درصد روغن و تعداد کپسول در بوته را به ترتیب 70، 10 درصد و 4 برابر نسبت به کاربرد این ماده­ی معدنی در شرایط بدون تنش کاهش می­دهد. با توجه به این نتایج، زئولیت و کیتوزان می­توانند آسیب­های ناشی از تنش کم­آبی را در برخی صفات تعدیل کرده و به بالا بردن توانایی این گیاه در راستای افزایش عملکرد و اجزای آن کمک کنند.","PeriodicalId":31378,"journal":{"name":"Environmental Stresses in Crop Sciences","volume":"9 1","pages":"163-172"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2016-07-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68128157","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"اثر تیمارهای پرایمینگ بذر بر سبز شدن زنیان تحت سطوح مختلف آبیاری","authors":"سمیه ملکزاده, سیف اله فلاح","doi":"10.22077/ESCS.2016.363","DOIUrl":"https://doi.org/10.22077/ESCS.2016.363","url":null,"abstract":"ارزیابی تحمل به کم‌آبی گیاهان دارویی، به‌منظور کشت در مناطق خشک و شور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. جوانه‌زنی و استقرار گیاهان دارویی به علت قوه نامیه کم با مشکل مواجه است و تنش‌های محیطی، به‌ویژه خشکی بیش از عوامل دیگر موجب کاهش سبز شدن این گیاهان می‌گردند. پرایمینگ بذر ازجمله روش‌هایی است که منجر به افزایش قابلیت جوانه‌زنی در شرایط تنش می‌شود. بدین منظور برای بررسی اثر تیمارهای مختلف پرایمینگ بذر بر بهبود پارامترهای سبز شدن گیاه زنیان، آزمایشی به‌صورت کرت خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه دانشگاه شهرکرد اجرا شد. سطوح مختلف آبیاری (آبیاری پس از 11، 22 و 33 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر) به‌عنوان عامل اصلی و تیمارهای پرایمینگ بذر (عدم پرایمینگ، هیدروپرایمینگ، نیترات پتاسیم، سولفات روی، پلی‎اتیلن گلیکول 6000 و جیبرلیک اسید) به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد در شرایط تنش ملایم (آبیاری بعد از 22 میلی‎متر تبخیر)، بیشترین سرعت و درصد سبز شدن با پلی‎اتیلن گلیکول و بیشترین وزن خشک ریشه‌ با جیبرلیک اسید، نیترات پتاسیم، پلی‎اتیلن گلیکول و سولفات حاصل شد. علاوه بر این تحت شرایط بدون تنش، طول ریشه، طول اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، ضریب آلومتری نه‌تنها با پرایمینگ بذور بهبود نیافت حتی مقادیر این صفات نسبت به بذور پرایم نشده کاهش یافت. در شرایط تنش شدید (آبیاری بعد از 33 میلی‎متر تبخیر), سرعت و درصد سبز شدن و شاخص ویگور با تیمارهای پلی‎اتیلن گلیکول، جیبرلیک اسید، سولفات روی افزایش یافت و بیشترین طول ریشه (6/75 سانتی‌متر) و طول اندام هوایی (4/4 سانتی‌متر) به ترتیب در تیمارهای جیبرلیک اسید و سولفات روی مشاهده شد. همچنین پرایمینگ با سولفات روی باعث افزایش معنی‌دار وزن خشک اندام هوایی (16/12 میلی‌گرم گیاهچه) و ضریب آلومتری (0/82) گردید. به‌طورکلی می‌توان نتیجه‎گیری نمود که در شرایط تنش خشکی پارامترهای سبز شدن بذور پرایم شده با سولفات روی در مقایسه با سایر تیمارهای پرایمینگ بذر ارتقا یافت، بنابراین این تیمار برای تعدیل اثرات محدودکننده تنش خشکی بر رشد گیاهچه زنیان توصیه می‎شود.","PeriodicalId":31378,"journal":{"name":"Environmental Stresses in Crop Sciences","volume":"9 1","pages":"173-184"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2016-07-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68127604","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}