Vox PatrumPub Date : 2023-09-15DOI: 10.31743/vp.15385
Tadeusz Gacia
{"title":"Średniowieczna liryka nabożna (wybór)","authors":"Tadeusz Gacia","doi":"10.31743/vp.15385","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.15385","url":null,"abstract":"Przekład na język polski pięciu utworów z Analecta hymnica.","PeriodicalId":23994,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"133 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135354415","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vox PatrumPub Date : 2023-09-15DOI: 10.31743/vp.16316
Sławomir Nowosad
{"title":"Ojcowie Kościoła w teologii anglikańskiej","authors":"Sławomir Nowosad","doi":"10.31743/vp.16316","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.16316","url":null,"abstract":"Od początków swojej eklezjalnej odrębności anglikanizm widział w Ojcach Kościoła „jasne gwiazdy” (J. Jewel), które prowadzą chrześcijanina do prawdziwego zrozumienia słowa Bożego. Niniejsze opracowanie ukazuje, jak w swoim historycznym rozwoju teologia anglikańska odwoływała się, choć zawsze ostrożnie, do antyku chrześcijańskiego jako nieodzownego elementu chrześcijańskiej tradycji. Dały temu wyraz już pierwsze fundamentalne dla tej teologii teksty, jak Book of Common Prayer czy 39 Artykułów (wiary), które w ten sposób wskazywały na ciągłość Kościoła Anglii z Kościołem pierwszych wieków. W okresie kształtowania się tego wyznania wyróżniali się w tym tacy biskupi i teologowie, jak T. Cranmer, R. Hooker czy J. Jewel, a w późniejszym okresie karolińskim J. Cosin, J. Taylor czy G. Bull. Odwołując się do Ojców, wbrew purytańskiej czy ewangelikalnej krytyce, broniono zwłaszcza miejsca i roli biskupów w Kościele. Nowe dowartościowanie patrystyki przyszło wraz z ruchem oksfordzkim, czemu wyraz dały nowe tłumaczenia w serii Biblioteka Ojców. Celem była odnowa samych fundamentów Kościoła, wiary oraz życia sakramentalnego i liturgicznego. Również współczesna teologia anglikańska sięga do starożytnej tradycji w poszukiwaniu inspiracji i odpowiedzi na wyzwania nowych czasów, co można dostrzec m.in. u takich teologów, jak F. L. Cross, R. Williams, S. Coakley, C. Harrison czy A. Louth. Ostatnia część artykuł zawiera analizę pism K. E. Kirka, profesora i biskupa Oksfordu. Dla odnowy chrześcijańskiej moralności najwięcej „w Biblii i u Ojców” szukał on światła dla rzeczywistego rozwoju duchowego i moralnego, specjalny akcent stawiając na wizję uszczęśliwiającą jako ostateczny cel i sens ludzkiego życia, w zgodzie ze słowami św. Ireneusza: gloria Dei vivens homo, vita autem hominis visio Dei.","PeriodicalId":23994,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"2 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135354548","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vox PatrumPub Date : 2023-09-15DOI: 10.31743/vp.15621
Krzysztof Morta
{"title":"Palący oddechem wąż („serpens flatu adurens”) św. Hieronima","authors":"Krzysztof Morta","doi":"10.31743/vp.15621","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.15621","url":null,"abstract":"Przedmiotem artykułu jest pojawiający się w starym Testamencie w tłumaczeniu św. Hieronima wzmianka o „wężu palącym oddechem” serpens flatu adurens (Pwt 8,14). Wąż ten obok innych wymienionych jadowitych stworzeń miał zagrażać Izraelitom podczas wędrówki po pustyni. W artykule podjęto próbę odpowiedzi w oparciu o realia świata starożytnego (literaturę z tego okresu), jaki konkretnie wąż kryje się pod tym niezwykłym opisem. Św. Hieronim w swym przekładzie wymienia różne gatunki węży znanych w świecie grecko- rzymskim jako ekwiwalenty hebrajskich nazw. Okazuje się, że analizowane w artykule określenie węża, Hieronim zaczerpnął z Symmacha. Sam Symmach opierał się na komentarzu rabinackim i popełnił błąd przy tłumaczeniu tekstu hebrajskiego. Pomyłka ta jednak była do zaakceptowania przez Hieronima w odniesieniu do bazyliszka W przekonaniu starożytnych wąż ten oprócz innych śmiercionośnych właściwości miał moc palenia wszystkiego dookoła. Hieronim wprowadził do Biblii bazyliszka z nazwy 7 razy (w Septuagincie wąż ten pojawia się tylko 2 razy). Omawiany przypadek byłby 8 miejscem przywołania bazyliszka w Hieronimowym tłumaczeniu Biblii.","PeriodicalId":23994,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"6 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135354411","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vox PatrumPub Date : 2023-09-15DOI: 10.31743/vp.16288
Grzegorz Mariusz Baran
{"title":"Ks. prof. dr hab. Antoni Żurek – Curriculum Vitae","authors":"Grzegorz Mariusz Baran","doi":"10.31743/vp.16288","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.16288","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":23994,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"43 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135354413","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vox PatrumPub Date : 2023-09-15DOI: 10.31743/vp.16122
Mariusz Szram
{"title":"Praesentia carnalis Christi. Incarnation Terminology in the Anti-heretical Polemic of Philastrius of Brescia","authors":"Mariusz Szram","doi":"10.31743/vp.16122","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.16122","url":null,"abstract":"The terminology found in one of the oldest Latin catalogs of heresies, Diversarum hereseon liber, written by Philastrius, bishop of Brescia (330-387/388), was adapted to the needs of anti-heretical polemics, and at the same time reflected the way of talking about Christ’s earthly mission, characteristic of the Latin patristic literature of the second half of the 4th century. A detailed philological and theological analysis of Philastrius’s treatise led to the following conclusions: (1) The terminology used by the author was rooted in the early Christian tradition (caro, corpus, incarnatio, incorporatio), but also original through the use of his own formula praesentia carnalis; (2) The vocabulary used in the catalog was strictly dependent on the subject of the doctrinal dispute. In polemics with docetistic heresies, Philastrius used the term caro more often than corpus, describing the body and, indirectly, the entire human nature of Christ. In the discussion with heresies that did not directly address the subject of the body of Christ, and also when presenting the orthodox teaching of the Church on the Incarnation of the Son of God, he used the term incorporatio more often than incarnatio; (3) The favorite phrase used by the Bishop of Brescia to describe the Incarnation was praesentia carnalis Christi. With it, Philastrius emphasized several important aspects of the theology of the Incarnation: the real corporeality of the person of Christ; the presence of the Son of God among people and its salvific purpose; a long process of revealing God to man, related to the Old Testament prophecies, the fulfillment of which was the coming of the Savior to earth.","PeriodicalId":23994,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"37 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135354418","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vox PatrumPub Date : 2023-09-15DOI: 10.31743/vp.15536
Sławomir Bralewski
{"title":"Decreta caelestia versus princeps bonus w świetle \"Res Gestae\" Ammiana Marcellina","authors":"Sławomir Bralewski","doi":"10.31743/vp.15536","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.15536","url":null,"abstract":"Ammian Marcellin w Res Gestae uczynił z cesarza Juliana wzór dobrego władcy, mimo że bogowie zadecydowali o klęsce jego wyprawy perskiej, w której on sam poniósł śmierć. Dokonując oceny jego charakteru przypisał mu konkretny katalog cnót. Na ich czele znalazły się najpierw cztery cnoty kardynalne: temperantia, prudentia, iustitia i fortitudo, które zostały uzupełnione dodatkowo przez scientia rei militaris, auctoritas, felicitas i liberalitas. Zabrakło wśród nich pietas, należącej w przekonaniu Rzymian do zasadniczych cnót moralnych, która w epoce cesarstwa stała się kardynalną cnotą imperatorów. Kwestia ta nie znalazła dotychczas należytego wyjaśnienia. Analizując przekaz Ammiana Marcellina autor artykułu wykazał, że Ammian Marcellin zrezygnował z pietas, gdyż powszechnie była znana przesada z jaką Julian celebrował kulty tradycyjne. Tym bardziej że tego typu nadużycia generowały oskarżenie o superstitio. Niewątpliwie Ammian był zafascynowany postacią cesarza, widząc w jego postępowaniu wzór do naśladowania dla innych panujących. Zależność felicitas od pietas stanowiła jednak dla niego poważny kłopot, wymagający rozwiązania. Postanowił więc zrezygnować z lansowania pobożności Juliana jako cnoty cesarskiej. Nie chciał wszelako jego klęski tłumaczyć bezbożnością. Znalazł więc wyjaśnienie, które cesarza nie obciążało, a był nim kapryśny charakter Fortuny.","PeriodicalId":23994,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"184 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135354408","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vox PatrumPub Date : 2023-09-15DOI: 10.31743/vp.15965
Paweł Wygralak
{"title":"Ildefonsa z Toledo modlitwy do Matki Bożej. Analiza treści modlitw","authors":"Paweł Wygralak","doi":"10.31743/vp.15965","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.15965","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiono analizę dwóch modlitw Ildefonsa z Toledo skierowanych do Maryi zawartych w dziele De virginitate Sanctae Mariae. Na uwagę zasługuje zarówno bardzo osobista forma modlitw, jak i ich treść. Biskup Toledo wyraża w nich swoje najgłębsze uczucia do Maryi, określając Ją jako swoją Panią i Władczynię. Wychwala Ją za udział w dziele zbawienia, ale przede wszystkim prosi o wstawiennictwo, aby mógł zjednoczyć się z Chrystusem. W ten sposób wskazuje, na czym polega prawdziwa pobożność maryjna: powinna zawsze prowadzić do pogłębienia więzi z Chrystusem.","PeriodicalId":23994,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"27 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135354414","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vox PatrumPub Date : 2023-09-15DOI: 10.31743/vp.15511
Zofia Brzozowska, Mirosław J. Leszka
{"title":"„Ozdobiona wszelkimi cnotami” cesarska siostra Pulcheria i „roztropna” cesarzowa Atenais-Eudocja – co o epoce Teodozjusza II wiedzieli Słowianie prawosławni w średniowieczu?","authors":"Zofia Brzozowska, Mirosław J. Leszka","doi":"10.31743/vp.15511","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.15511","url":null,"abstract":"Obraz cesarstwa bizantyńskiego w połowie V w. i wizerunek władających nim osób w piśmiennictwie staroruskim ukształtował się na bazie stworzonych na Bałkanach przekładów cerkiewnosłowiańskich dzieł trzech historyków bizantyńskich: Jana Malalasa (VI w.), Jerzego Mnicha zw. Hamartolosem (IX w.) i Konstantyna Manassesa (XII w.). Wykorzystywanie ich przekazów przez autorów chronografów nawet w drugiej połowie XVI w. świadczy o wyjątkowej żywotności historiografii bizantyńskiej i swoistej ponadczasowości utworów wspomnianych dziejopisów. Trzeba jednak zauważyć, iż Pulcheria, Teodozjusz II, Atenais-Eudocja i Marcjan nie przykuwali uwagi staroruskich historiografów tylko jako osoby mające realny wpływ na bieg wydarzeń w przeszłości. Słowianie prawosławni schyłku średniowiecza postrzegali połowę V w. przede wszystkim jako epokę wielkich sporów o naturę Chrystusa, zakończonych zwołaniem soborów ekumenicznych w Efezie (431 r.) i Chalcedonie (451 r.). Niektórzy zaangażowani w kontrowersje teologiczne swego czasu cesarze i cesarzowe byli na obszarze Slavia Orthodoxa czczeni jako święci. Analiza staroruskich chronografów z XIV–XVI w. pozwala przypuścić, że hagiografia oddziaływała na kreowanie wizerunków tego rodzaju postaci w historiografii. By zrekonstruować całościowy obraz Pulcherii i Atenais-Eudocji w literaturze staroruskiej należałoby zatem przebadać też poświęcone im teksty hagiograficzne.","PeriodicalId":23994,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"34 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135354546","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vox PatrumPub Date : 2023-09-15DOI: 10.31743/vp.15519
Andrzej Michalik
{"title":"Ojcowie Kościoła w drodze chrześcijanina do Jezusa Chrystusa na przykładzie życia i dzieła Josepha Ratzingera/Benedykta XVI","authors":"Andrzej Michalik","doi":"10.31743/vp.15519","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.15519","url":null,"abstract":"Życie i dzieło Josepha Ratzingera/Benedykta XVI jest głęboko i ściśle splecione z nauczaniem i świadectwem wierności Chrystusowi Ojców Kościoła. Prowadził on z Ojcami dialog i włączał ich do dialogu, który prowadził z myślą współczesną. Przez swój bogaty dorobek teologiczny pokazał, że myśl Ojców jako świadków wiary Kościoła pierwszych wieków, może także dzisiaj pomóc w głębszym rozumieniu wiary. Ojcowie Kościoła byli dla niego nie tylko nieustanną inspiracją, ale także – zwłaszcza jako Najwyższy Pasterz Kościoła – stawiał ich za wzór chrześcijańskiego życia dla uczniów Chrystusa na początku trzeciego tysiąclecia. Dlatego można powiedzieć, że na własnym przykładzie ukazywał współczesnym chrześcijanom jak wsłuchując się w nauczanie Ojców i naśladując przykład ich życia podążać do Jezusa i za Jezusem.","PeriodicalId":23994,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"16 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135354547","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vox PatrumPub Date : 2023-09-15DOI: 10.31743/vp.16121
Bogdan Stanisław Czyżewski
{"title":"Reguła Eugipiusza o funkcji opata","authors":"Bogdan Stanisław Czyżewski","doi":"10.31743/vp.16121","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.16121","url":null,"abstract":"Reguła napisana dla klasztoru w Lucullanum przez Eugipiusza (VI w.), chociaż nie należy do zbyt oryginalnych, posiada jednak pewne elementy, na które warto zwrócić uwagę. Jej autor dokonał kompilacji ośmiu reguł starożytnego Kościoła, najwięcej zaczerpnął z pism monastycznych św. Augustyna i z Reguły Mistrza. W kilku miejscach skraca cytowane przez siebie źródła, mając na uwadze specyfikę klasztoru, którego był opatem. Godne zauważenia są teksty mówiące o opacie, któremu przyznaje, zaraz po Chrystusie, najwyższą godność we wspólnocie. Zwraca też uwagę na spoczywającą na nim odpowiedzialność za braci, zarówno w dziedzinie formowania ich życia duchowego jak i karności, której są poddawani, by osiągnąć doskonałość. Oryginalność Reguły Eugipiusza polega też na „korekcie” niektórych „przywłaszczonych” przez niego tekstów, co stwarza pewną trudność, zwłaszcza w odniesieniu do sosowanej przez niego terminologii odnoszącej się do opata. Nie zawsze jest konsekwentny w posługiwaniu się terminami abbas, praepositus i decanus, co powoduje, że nie w każdym przypadku jesteśmy w stanie dokładnie określić, kogo tak naprawdę miał na myśli Eugipiusz. Być może mamy do czynienia nie z typową regułą zawierającą przepisy odnoszące się do codziennych praktyk mieszkańców klasztoru św. Seweryna, co raczej zbiór przepisów pochodzących z różnych wczesnochrześcijańskich reguł, które miały służyć jako przewodnik dla opata w Lucullanum.","PeriodicalId":23994,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"237 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135354549","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}