{"title":"ROZDZIAŁ 104 'LEX COLONIAE GENETIVAE IULIAE'– PRÓBA REKONSTRUKCJI PROCEDURY ZAŁOŻENIA KOLONII","authors":"A. Jurewicz","doi":"10.21697/zp.2023.23.2.03","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/zp.2023.23.2.03","url":null,"abstract":"Artykuł poświęcony jest próbie analizy procedury deductio coloniae Genetivae Iuliae w świetle informacji zawartych w jej statucie. Autorka stara się ustalić, czy na podstawie cap. 104 możliwa jest rekonstrukcja przebiegu założenia kolonii. Podstawowym problemem jest to, czy w świetle lakonicznej informacji z cap. 104 można zrekonstruować spójny obraz ówczesnych wydarzeń. Analiza uzupełniona jest o informacje na temat aktualnej sytuacji politycznej w Rzymie.","PeriodicalId":23850,"journal":{"name":"Zeszyty Prawnicze","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-10","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"73228153","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"JURYŚCI JAKO KONSULTANCI WŁADZ W ŚREDNIOWIECZNYCH KOMUNACH WŁOSKICH","authors":"A. Szymańska","doi":"10.21697/zp.2023.23.2.06","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/zp.2023.23.2.06","url":null,"abstract":"Przedmiotem artykułu jest rola, jaką pełnili prawnicy w średniowiecznych miastach Italii, ich aktywność zawodowa oraz polityczna. Szczególny nacisk został położony na ich działalność interpretacyjną, doradczą oraz sporządzanie consilia dla urzędników komunalnych. Juryści wydawali oficjalne opinie prawne zarówno w sprawach sądowych administracyjnych, jak i politycznych. Ich porady były wykorzystywane do rozwiązywania problemów wynikających między innymi ze sprzecznych przepisów prawa statutowego oraz z ciągłych ich zmian, będących skutkiem rywalizacji pomiędzy instytucjami.","PeriodicalId":23850,"journal":{"name":"Zeszyty Prawnicze","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-10","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"75101041","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"WIESŁAW MOSSAKOWSKI – PRAWO RZYMSKIE – MIKOŁAJ KOPERNIK. O INTUICJI BADAWCZEJ I PODEJMOWANIU TYLKO WAŻNYCH TEMATóW","authors":"Franciszek Longchamps de Bérier","doi":"10.21697/zp.2023.23.2.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/zp.2023.23.2.02","url":null,"abstract":"„Mikołaj Kopernik był znawcą rzymskiego prawa cywilnego” – pisał w 2001 r. Wiesław Mossakowski. Bardzo chciał w to wierzyć. Odkrycia i ustalenia ostatniej dekady rzuciły nowe światło na poszukiwania w zakresie działalności Kopernika jako prawnika. Był on bowiem typowym in-house counsel – prawnikiem praktykiem w służbie kapituły katedralnej, do której należał w Księstwie Warmińskim. Artykuł W. Mossakowskiego w znacznej mierze się zdezaktualizował, ale niektóre jego intuicje zostały potwierdzone. Publikując go, niemało ryzykował. Nawet śmieszność. Okazał się wizjonerem.","PeriodicalId":23850,"journal":{"name":"Zeszyty Prawnicze","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-10","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"88117959","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"UMOWY SPADKOWE W EDYKCIE JUSTYNIANA 'DE ARMENIORUM SUCCESSIONE' Z 535 R.","authors":"A. Grebieniow","doi":"10.21697/zp.2023.23.2.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/zp.2023.23.2.04","url":null,"abstract":"Prawo justyniańskie zawiera wiele świadectw wykorzystywania umów w sprawach dotyczących następstwa prawnego mortis causa. Jednym z przykładów jest mało znany Edykt Justyniana z 535 r. De Armeniorum successione. Edykt wydany został w celu politycznej i prawnej integracji Armenii z Cesarstwem, tak ważnej wobec stałego wówczas zagrożenia ze strony Sassanidów. Na marginesie głównych postanowień edykt zawiera wzmiankę o stosowaniu ugód, którymi nota bene skutecznie modyfikowano testamentowy porządek dziedziczenia już od okresu klasycznego, oraz o enigmatycznych „innych pacta”. Pozostałe źródła prawne mogą zawierać wskazówki, jakie porozumienia spadkowe miał na myśli cesarz Justynian. Wydaje się, że Ed. 3, potwierdzając lokalną praktykę prawną, wskazuje jednocześnie na jej podobieństwo do niezależnie wykształconej praktyki stosowania prawa rzymskiego w tym zakresie.","PeriodicalId":23850,"journal":{"name":"Zeszyty Prawnicze","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-10","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"85293657","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"JĘZYK JEST KLUCZEM DO POZNANIA KULTURY","authors":"M. Jońca, Reinhard Zimmermann","doi":"10.21697/zp.2023.23.2.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/zp.2023.23.2.10","url":null,"abstract":"<jats:p>.</jats:p>","PeriodicalId":23850,"journal":{"name":"Zeszyty Prawnicze","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-10","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"83972293","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"THE SIGNIFICANCE OF INTEREST FOR ACTIVE LEGITIMATION IN ROMAN CIVIL PROCEDURE","authors":"Anton Guzhva","doi":"10.21697/zp.2023.23.2.09","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/zp.2023.23.2.09","url":null,"abstract":"The aim of this article is to examine the importance of interest for an applicant’s right to legal protection in Roman civil procedure. I establish a connection between the interest of the authorized person and his right to sue or apply for an interdict by reviewing the sources of Roman law concerning a claim for theft or on the grounds of a contract of mandate or actio ad exhibendum, as well as interdicts on the protection of posession. This enables me to define the persons with a right to enjoy these forms of procedural protection thanks to having a proven interest. Thus, the contractor who is robbed of the subject of his contract had the right to sue for theft, since he was responsible for the safekeeping of the thing. So, too, was the creditor of a pledge, since he had an interest in owning the subject of the pledge. The applicant for a right to actio ad exhibendum needed to have an interest in the presentation of the thing, regardless of whether he was its owner. The person entitled to bring an action on the grounds of a contract of mandate was the principal, if he had an interest in the execution of the commission. Interest was also the necessary condition for an applicant to claim a right to the quod vi aut clam interdict, which could be granted not only to the owner of the thing, but also to other persons whose interests were infringed.","PeriodicalId":23850,"journal":{"name":"Zeszyty Prawnicze","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-10","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"88204514","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"‘FURIOSUS SI HOMINEM OCCIDERIT NON TENETUR’. RECEPCJA RZYMSKICH ROZWIĄZAŃ DOTYCZĄCYCH WYŁĄCZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ OSÓB CHORYCH UMYSŁOWO W ŚREDNIOWIECZNYM USTAWODAWSTWIE SYCYLIJSKIM ORAZ PRAWIE KANONICZNYM Z UWZGLĘDNIENIEM POGLĄDÓW ÓWCZESNEJ JURYSPRUDENCJI (XII-XIV W.)","authors":"Bartosz Zalewski","doi":"10.21697/zp.2023.23.2.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/zp.2023.23.2.05","url":null,"abstract":"Problematyka wyłączenia odpowiedzialności karnej osób niepoczytalnych w chwili popełnienia czynu w prawie rzymskim doczekała się już szerszego omówienia w literaturze. Zdecydowanie mniej uwagi poświęcono kwestii recepcji rozwiązań rzymskich w prawie średniowiecznym. Zagadnienie to jest tymczasem istotne z punktu widzenia rozważań stricte historycznych, odnoszących się do kwestii funkcjonowania ówczesnego wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych (w zakresie dotyczącym sprawców niepoczytalnych). Pogłębiona analiza omawianej problematyki pozwala jednocześnie stwierdzić, że recypowanie rzymskich rozwiązań do prawodawstwa karnego królów sycylijskich oraz do prawa kanonicznego wpłynęło również na rozwój teoretycznej refleksji nad pojęciem przestępstwa, a przede wszystkim znamion jego strony podmiotowej (elementu subiektywnego). Rozstrzygnięcie zagadnienia, czy sprawca niepoczytalny objęty jest jedynie klauzulą niekaralności, czy też może w ogóle nie dopuszcza się przestępstwa z uwagi na brak zdolności do ponoszenia winy, przyczyniło się bowiem do ugruntowania się stanowiska, że jedynie czyn zawiniony może stanowić przestępstwo.","PeriodicalId":23850,"journal":{"name":"Zeszyty Prawnicze","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-10","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"90454853","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"PROFESOR WIESŁAW MOSSAKOWSKI (1949–2021) I JEGO DOROBEK NAUKOWY","authors":"Andrzej Sokala, M. Sobczyk","doi":"10.21697/zp.2023.23.2.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/zp.2023.23.2.01","url":null,"abstract":"Artykuł ten poświęcony jest pamięci Profesora Wiesława Mossakowskiego, toruńskiego romanisty i kanonisty, zmarłego w 2021 r. Katedralni koledzy Profesora przedstawiają w nim Jego życiorys i dorobek naukowy, zarówno jako praktyka prawa, jak i pracownika nauki oraz dydaktyka. Oprócz opisu zainteresowań naukowych i publikacji Profesora praca zawiera osobiste wspomnienia autorów o Jego osobie.","PeriodicalId":23850,"journal":{"name":"Zeszyty Prawnicze","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-10","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"91212023","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"NIEBEZPIECZEŃSTWO USIŁOWANIA NIEUDOLNEGO","authors":"Agnieszka Liszewska","doi":"10.21697/zp.2023.23.2.07","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/zp.2023.23.2.07","url":null,"abstract":"Warunkiem kryminalizacji czynu określonego w ustawie jako zabroniony pod groźbą kary jest nieakceptowalne społecznie niebezpieczeństwo, jakie zachowanie to sprowadza dla dobra prawnego. Biorąc to pod uwagę, w artykule podjęto próbę wyjaśnienia istoty niebezpieczeństwa usiłowania nieudolnego, które charakteryzuje obiektywny brak możliwości dokonania przestępstwa. Przyjęto, że niebezpieczeństwo każdego usiłowania należy łączyć z dokonaniem przestępstwa, a nie z naruszeniem dobra prawnego, zaś ujemne wartościowanie czynu będące podstawą jego karygodności pozostaje niezależne od powstania jakiegokolwiek skutku, ale wymaga jednocześnie uwzględnienia zamiaru sprawcy. Biorąc to pod uwagę, przyjęto, że o niebezpieczeństwie usiłowania nieudolnego decyduje obiektywna ocena dokonywana z perspektywy ex ante przez postronnego obserwatora wyposażonego w wiedzę sprawcy, dla którego będące przedmiotem oceny postępowanie przedstawia się jako zdatne do zrealizowania znamion czynu zabronionego.","PeriodicalId":23850,"journal":{"name":"Zeszyty Prawnicze","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-10","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"80026753","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"JAKIE ZNACZENIE W DAWNYCH EDYKTACH PRETORÓW MA ZWROT: „CI, KTÓRZY PUBLICZNIE WYDZIERŻAWILI USUNIĘCIE SIECI Z RZEK” AULUS GELLIUS, ‘NOCE ATTYCKIE’ 11,17 TEKST – TŁUMACZENIE – KOMENTARZ","authors":"Anna Tarwacka","doi":"10.21697/zp.2023.23.2.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/zp.2023.23.2.11","url":null,"abstract":"<jats:p>.</jats:p>","PeriodicalId":23850,"journal":{"name":"Zeszyty Prawnicze","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-10","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"83009326","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}