International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies最新文献

KIRGIZ VE KAZAK TÜRKLERİNDE KIZ KAÇIRMA GELENEĞİ 吉尔吉斯斯坦和哈萨克斯坦土耳其人的诱拐女童传统

International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies Pub Date : 2024-07-06 DOI: 10.59305/ijvuts.1470876

Fatih Çelik, Eliçe Demir

{"title":"KIRGIZ VE KAZAK TÜRKLERİNDE KIZ KAÇIRMA GELENEĞİ","authors":"Fatih Çelik, Eliçe Demir","doi":"10.59305/ijvuts.1470876","DOIUrl":"https://doi.org/10.59305/ijvuts.1470876","url":null,"abstract":"Türkler, binlerce yıllık tarihleri boyunca aileyi toplumun temeli olarak gördükleri için aile kavramı kutsaldır. Aile, sadece kan bağıyla değil, aynı zamanda birlikte yaşamanın getirdiği dayanışma, sevgi, sadakatle şekillenen bir müessesedir. Türk kültüründe aile, bireyin kimliğini ve toplumsal konumunu belirleyen unsur olarak görülmektedir. Ailedeki her birey, birbirine karşı derin bir saygı ve sevgiyle bağlıdır. Aile, sadece dayanışma ve destek ağı değil, aynı zamanda kültürel mirasın taşıyıcısıdır. Türklerde aile bağı, toplumun temelini oluşturur ve bu bağın gücü, Türk toplumlarının direncini ve dayanıklılığını şekillendirir. Türk kültüründe kadın, toplumun temel direği ve ailenin kutsal merkezi olarak görülür. Kadın, sadece eş veya anne olarak değil, aynı zamanda bilgelik, zarafet ve güç sembolü olarak övgüyle anılır. Kadın, toplumun ilerlemesi ve refahı için değerlidir. Kadınların bilgeliği, sabrı, aile içinde ve toplumda barışın, uyumun korunmasında kritik öneme sahiptir. Ayrıca, kadının sağduyuyla yönlendirme yeteneği, toplumsal kararlara katkıda bulunmaktadır. Türklerde evlilikler genellikle aileler arasında anlaşma ve karşılıklı uzlaşmayla gerçekleşirdi. Ancak bazı durumlarda, özellikle aileler arasındaki anlaşmazlıklar veya istenmeyen evlilikler söz konusu olduğunda, çiftler kaçarak evlenmeyi tercih ederlerdi. Bu durumda, erkek genellikle sevdiği kadını kaçırarak evlenirdi. Kız kaçırma geleneği, genellikle genç çiftlerin aşkı ve kararlılığıyla ilişkilendirilirdi. Ancak, bu durum bazen aileler arasında gerilime ve anlaşmazlıklara neden olabilir ve toplumsal normlara aykırı olarak görülebilirdi. Bu çalışmada Kırgız ve Kazak Türklerinin evlilik türleri arasında yer alan kız kaçırma geleneğine ilişkin bilgilere yer verilmiştir. Yapılan araştırma sonucunda kız kaçırma geleneği Kırgızlarda geçmişten günümüze kadar devam eden bir gelenek olarak karşımıza çıkarken, Kazaklarda özellikle 1930’lu yıllardan sonra ortaya çıkan bir gelenek olarak tespit edilmiştir.","PeriodicalId":211072,"journal":{"name":"International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141672914","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

On the Language of Turkmenistan Publications of Classical Eastern Turkish Texts 论土库曼斯坦的语言东土耳其古典文献出版物

International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies Pub Date : 2024-02-27 DOI: 10.59305/ijvuts.1439891

Selahittin Tolkun

{"title":"On the Language of Turkmenistan Publications of Classical Eastern Turkish Texts","authors":"Selahittin Tolkun","doi":"10.59305/ijvuts.1439891","DOIUrl":"https://doi.org/10.59305/ijvuts.1439891","url":null,"abstract":"Türkolojide Klasik Doğu Türkçesinin gerek Harezm gerekse Çağatay dönemlerine ait metinlerin yayımı önemli çalışma alanlarındandır. Türkiye ve Özbekistan’daki bu dönemlere ait yayınlarda yer yere kimi kelimelerin yazılışında farklılıklar olabilmektedir: deg – dek, ösrük - üsrük vb. Benzer farklı yazılma alıntı kelimelerde daha fazladır: nîze – nayza, nümayân – nemeyân, rûze – roza, vîrân - veyrân vb. \u0000Söz konusu dönemlere ait metinlerin Türkmenistan’da da yayınlandığı görülmektedir. Ancak bu yayınlardaki dilin aynı metinlerin Türkiye ve Özbekistan’da yapılmış yayınlardan oldukça farklı olduğu görülmektedir. Metinlerde gerek Türkçe gerekse alıntı kelimeler çok büyük oranda günümüz Türkmen ölçünlü diline uydurulduğu (tirgüz- yerine direlt-, kiltür- yerine getir- vb.) ancak yer yer özgün biçimlerin (yığla-, buluş-, geltir-) korunduğu görülmektedir. Benzer durum ekler için de söz konusudur. Aynı metin içinde özümni yanında özümi; goymas yanında goymaz vb. kullanımlar bulunmaktadır. Alıntı kelimeler ise tamamen Türkmen ölçünlü söyleyişine uydurularak verilmektedir: Muśŧafā yerine Mustapa; miǾrāc yerine magraç; ŧaǾn u taǾrįfi yerine tagn-u tarıpı vb.","PeriodicalId":211072,"journal":{"name":"International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140426802","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

The Only Palace Example of the Kokand Khanate That Has Existed Today: Hudayar Khan Palace 浩罕汗国现存唯一的宫殿实例：胡达雅尔汗王宫

International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies Pub Date : 2024-02-27 DOI: 10.59305/ijvuts.1438668

İsmail Argunşah

{"title":"The Only Palace Example of the Kokand Khanate That Has Existed Today: Hudayar Khan Palace","authors":"İsmail Argunşah","doi":"10.59305/ijvuts.1438668","DOIUrl":"https://doi.org/10.59305/ijvuts.1438668","url":null,"abstract":"Özbekistan coğrafyası tarih boyunca üç hanlığa ev sahipliği yapmıştır. Özbekistan’da kurulan hanlıkların sonuncusu olan Hokand Hanlığı Fergana vadisinde yer almaktadır. Hanlık Fergana’da kurulmasından dolayı Fergana Hanlığı olarak da bilinmektedir. Hokand Hanlığı verimli arazileri ile ticaret yolu güzergâhında bulunması sebebiyle jeopolitik konum olarak büyük bir öneme sahiptir. Hokand şehri, 18. yüzyılın ilk yarısında hanlığın başkenti olmuştur. Hokand şehrinde inşa edilen mimari eserler şehrin çehresini büyük ölçüde değiştirmiştir. Cami, medrese, türbe, hamam ve saray gibi farklı yapı gruplarını içerisinde barındıran şehir zamanla bir bilim, ticaret, kültür ve sanat merkezi haline dönüşmüştür. Şehirde hanlar, hanların eşleri ve devletin önde gelen diğer isimlerinin birçok yapı inşa ettirdiği görülmektedir. Hokand Hanlığı hükümdarlarından Hudayar Han belirli aralıklarla üç kez tahta oturmuş, iç ve dış karışıklıklarla mücadele etmiş ve aynı zamanda şehrin gelişimine katkıda bulunmayı ihmal etmemiştir. Hokand’da Hokand Hanlığı’na ait günümüze ulaşabilen eserler içerisinde Hudayar Han Sarayı özellikleri bakımından dikkat çekicidir. Hudayar Han Sarayı, hanlığın Hokand şehrinde inşa ettirdiği bilinen yapılar arasında günümüze ulaşabilen en geç tarihli yapıdır. Bu çalışmada Hudayar Han Sarayı plan, malzeme ve teknik, süsleme özellikleri açısından detaylı bir şekilde incelenmiştir.","PeriodicalId":211072,"journal":{"name":"International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140424133","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Özbekçenin Gelişimindeki Sosyogenetik Faktörlerin Değerlendirilmesi 评估乌兹别克发展中的社会遗传因素

International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies Pub Date : 2024-02-27 DOI: 10.59305/ijvuts.1435153

Ensar Kiliç

{"title":"Özbekçenin Gelişimindeki Sosyogenetik Faktörlerin Değerlendirilmesi","authors":"Ensar Kiliç","doi":"10.59305/ijvuts.1435153","DOIUrl":"https://doi.org/10.59305/ijvuts.1435153","url":null,"abstract":"The emergence of modern Uzbek language is closely related to the migration movements of Turk communities towards today's Uzbekistan geography. Turks who reached this geography encountered settled city people of the Transoxiana cultural axis with a relatively high intellectual level. This situation resulted in the Turks, who have a nomadic tradition, being greatly influenced by the culture and language of the settled people. However, the political and social power of the Turks prevented this influence from reaching the level of assimilation. Especially after the Timurid Era, the influence of the Turks on the local folk culture gradually increased. In this article, the interaction between Turks and Indo-European settlers, it was interpreted with the hermenetic technique, taking into account historical, sociological, ethnographic and folklore data. In order to confirm the information interpreted with this technique, phylogenetic studies, which provide more objective data than other methods, were used, and the reasons for the common phonemicization and grammatical unification between Uzbek and Tajik were emphasized. In addition, as a result of these grammatical events, the distinguishing features of Uzbek from other Turk languages are discussed together with their historical reasons. Thus, it is aimed to determine in general terms the effects of the linguistic composition of today's Uzbekistan geography on Uzbek language.","PeriodicalId":211072,"journal":{"name":"International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140426785","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Matrilineal and Patrilineal Genetic Continuity of Two Iron Age Individuals from a Pazyryk Culture Burial 帕兹里克文化墓葬中两个铁器时代个体的母系和父系遗传连续性

International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies Pub Date : 2024-02-27 DOI: 10.59305/ijvuts.1427376

D. Tikhonov, Cemal Gürkan, G. Peler, Victor M. Dyakonov

引用次数: 3

Turkic Ethnic Realities in the Medieval Manuscript of Kipchak Origin 源于基普恰克的中世纪手稿中的突厥民族现实

International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies Pub Date : 2024-02-26 DOI: 10.59305/ijvuts.1430661

{"title":"Turkic Ethnic Realities in the Medieval Manuscript of Kipchak Origin","authors":"","doi":"10.59305/ijvuts.1430661","DOIUrl":"https://doi.org/10.59305/ijvuts.1430661","url":null,"abstract":"The purpose of our work was to analyze the ethnic realities of the Kipchak language in order to \u0000establish its similarities and differences with modern Turkic languages for which this medieval \u0000language was a proto-language. The written medieval manuscript in Arabic “Al-Tuhfa al-Zakiyya fi al- \u0000Lugha al-Turkiyyah” (Genuine wonder about the Turkish language) was one of the most important and \u0000most valuable source for studying the Kipchak language. The main feature of the work was that the \u0000original version was written in the Kipchak, as the anonymous author pointed out on the first page of \u0000the manuscript, stored in Istanbul, in the Beyazit state library. When studying objects that were far \u0000apart from each other in a temporary sense, such as medieval and modern languages, we used the \u0000comparative-historical method, and as a result concluded that in some cases there were only phonetic \u0000differences, while the syntactic and semantic commonality of lexical and phraseological units persisted. \u0000To classify ethnic realities, the statistical method of analysis was used. Ethnographic, cultural and \u0000mental realities testified to direct kinship and a single nomadic culture of the speakers of the languages \u0000of this group and provided an opportunity to restore the historical stages of the development of the \u0000Turkic languages from the Middle Ages to the present day.","PeriodicalId":211072,"journal":{"name":"International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140428745","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Codex Cumanicus’un Söz Varlığı ile Kumuk Türkçesinin Söz Varlığının Ses ve Anlam Farklılığı Görülmeyen Kelimeler Bakımından Karşılaştırılması 库曼尼库斯法典》和库穆克土耳其语词典中无音义差异词的比较

International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies Pub Date : 2024-01-04 DOI: 10.59305/ijvuts.1409788

G. Peler, Beytullah Kocabaş

{"title":"Codex Cumanicus’un Söz Varlığı ile Kumuk Türkçesinin Söz Varlığının Ses ve Anlam Farklılığı Görülmeyen Kelimeler Bakımından Karşılaştırılması","authors":"G. Peler, Beytullah Kocabaş","doi":"10.59305/ijvuts.1409788","DOIUrl":"https://doi.org/10.59305/ijvuts.1409788","url":null,"abstract":"Ses ve anlam değişmeleri lehçeler arasında görülebilen, bir dilin lehçelerindeki ayırt edici özelliklerden birisidir. Ses değişmeleri kelime başlarında, kelime ortalarında ve kelime sonlarında görülebilir. Lehçeler arasındaki bu ses değişmelerinin en önemli sebeplerinden birisi de zamanla lehçeler arası farklılıkların oluşmasıdır. Öte yandan Eski Türkçeden gelen, yazılışları ve anlamları aynı olan kelimeler yaşanılan coğrafyaya ve zamana göre farklı anlamlara sahip olmuştur. \u0000Kıpçak Türkçesinin önemli dil yadigârlarından olan Codex Cumanicus ile günümüzde Kafkasya bölgesinde konuşulan Kumuk Türkçesinin ses ve anlam özellikleri bakımından karşılaştırmalı olarak daha önce hiç ele alınmamış olması bizi böyle bir konuda çalışma yapmaya yönlendirmiştir. Çalışmada Codex Cumanicus ile Kumuk Türkçesinin ses ve anlam bakımından farklılık göstermeyen sözcüklerinin karşılaştırması yapılacaktır. Çalışmada Kıpçak Dönemi eseri olan Codex Cumanicus ve Kumuk Türklerinin kelimelerini içeren Kumuk Türkçesi Sözlüğü ön planda olacak, ses ve anlam farklılaşması görülmeyen kelimeler araştırılacaktır.","PeriodicalId":211072,"journal":{"name":"International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140514146","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Amit Suyu In Dede Korkut 阿米特-苏尤在德德-科尔库特

International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies Pub Date : 2024-01-03 DOI: 10.59305/ijvuts.1294729

Dursun Can Eyüboğlu

{"title":"Amit Suyu In Dede Korkut","authors":"Dursun Can Eyüboğlu","doi":"10.59305/ijvuts.1294729","DOIUrl":"https://doi.org/10.59305/ijvuts.1294729","url":null,"abstract":"Dede Korkut Destanları eski Türk yaşamını bir ayna gibi yansıtan anlatılardır. Tarihin derinliklerinden süzüle süzüle gelen bu anlatılar Türk tarihi, coğrafyası, dili, edebiyatı, kültürü, sanatı gibi birçok konu hakkında değerli bilgiler içermektedir. Dede Korkut’ta birçok yer adı geçmektedir. Bunlardan biri Amıt Suyu/ Amıderya/Amu Derya’dır. Amıt Suyu’nun adı Dede Korkut Kitabı’nda üç boyda geçmektedir. Dede Korkut’taki Amıt Suyu, destanın alt coğrafyasında Türklerin anayurdu Orta Asya’dadır. Dede Korkut’ta adı geçen Amıt Suyu, Amu Derya’dır. Amu Derya, Türkler ile Farsi kavimler arasında bir doğal sınır oluşturuyordu. Dede Korkut’ta adı geçen Amıt Suyu (Amu Derya) ve Demirkapı, Batı Göktürklerinin-Türgişlerin güneybatı sınırını oluşturuyordu. Dede Korkut’taki Aladağ, Karadağ, Karaçuk, Kazılık Dağı, Türkistan, Amıt Suyu/Amu Derya, Demirkapı vb. birçok yer adı destanın tarihi coğrafyasını yansıtmaktadır. Dede Korkut’un alt tabakasındaki Amu Suyu, destanın üst tabakasında değişikliğe uğrayarak Amıt Suyu olarak mahallileşmiş olabilir. Dede Korkut Destanları’nın üst coğrafyasında görülen Hamid, Mardin, Bayburd, Trabuzan, Gürcistan gibi yer adları Karakoyunlu ve Akkoyunluların hem kendi aralarında hem de diğer Türk boyları ve başka kavimlerle mücadelelerinin tarihi hatıralarını taşımaktadır. Bu makalede, Dede Korkut’taki Amıt Suyu; destanın alt coğrafyası ve üst coğrafyasındaki yeri incelenmiştir.","PeriodicalId":211072,"journal":{"name":"International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140514800","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

ÖZBEK TÜRKÇESİNDE BENZETME BİLDİREN BİÇİMBİRİMLER

International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies Pub Date : 2023-08-29 DOI: 10.59305/ijvuts.1347490

Selahittin Tolkun

{"title":"ÖZBEK TÜRKÇESİNDE BENZETME BİLDİREN BİÇİMBİRİMLER","authors":"Selahittin Tolkun","doi":"10.59305/ijvuts.1347490","DOIUrl":"https://doi.org/10.59305/ijvuts.1347490","url":null,"abstract":"Dilin gelişmesi belki de öz olarak benzetme düşüncesinin bir sonucudur. Dildeki soyut anlamlı kelimelerin hemen hepsi bu benzetmenin bir ürünüdür. İlaveten dilbilgisinde kullanılan yan anlam, mecaz anlam, ikinci anlam gibi kavramlar da benzetme düşüncesiyle ilintilidir. Öte yandan gelişmiş dillerde benzetme eylemi beraberinde tahmin, çağrışım, yaklaşıklık, aynılık, karşılaştırma, varsayma, kabul, telakki, görünme, ihtimal, bakış açısı, yorumlama, öngörü gibi düşünceleri de içerir. Dolayısıyla yüzey yapıda benzetme yokmuş gibi görülen cümlelerin bile derin yapısına inildiğinde benzetmenin olduğu görülmektedir. \u0000Dillerde benzetme yaparken somut biçimbirimler kullanılabileceği gibi (şeker gibi adam), söz konusu türden hiçbir biçimbirim bulunmadan da bu durum sağlanabilmektedir (Şekerim, bir gel.). \u0000Bu çalışmamızda Özbek Türkçesinde benzetme amaçlı kullanılan bağımlı veya bağımsız bütün biçimbirimler ele alınacaktır. Bunlar içinde isimler ve bu isimleri türeten ekler, fiiller ve bu fiilleri türeten ekler, edatlar, deyimler vb. Bunlardan birtakım edat ve birtakım isim yapım eklerinin özellikle Farsça, nadiren Arapça kökenli, ayrıca kimilerinin son derece işlek oldukları görülmektedir. Öte yandan Özbek Türkçesinde pekiştirilmiş veya yalın benzetme türleri de sıkça kullanılmaktadır.","PeriodicalId":211072,"journal":{"name":"International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129513721","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Özbekistan SSC basınındaki (1926-1930) latin alfabesi tartışmalarının “Alanga” ve “Maarif ve Oqutucı” dergiler üzerinde incelenmesi

International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies Pub Date : 2023-08-29 DOI: 10.59305/ijvuts.1341191

Boburmirzo Haki̇mov

引用次数: 0