On the Language of Turkmenistan Publications of Classical Eastern Turkish Texts

International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies Pub Date : 2024-02-27 DOI:10.59305/ijvuts.1439891

Selahittin Tolkun

{"title":"On the Language of Turkmenistan Publications of Classical Eastern Turkish Texts","authors":"Selahittin Tolkun","doi":"10.59305/ijvuts.1439891","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Türkolojide Klasik Doğu Türkçesinin gerek Harezm gerekse Çağatay dönemlerine ait metinlerin yayımı önemli çalışma alanlarındandır. Türkiye ve Özbekistan’daki bu dönemlere ait yayınlarda yer yere kimi kelimelerin yazılışında farklılıklar olabilmektedir: deg – dek, ösrük - üsrük vb. Benzer farklı yazılma alıntı kelimelerde daha fazladır: nîze – nayza, nümayân – nemeyân, rûze – roza, vîrân - veyrân vb. \nSöz konusu dönemlere ait metinlerin Türkmenistan’da da yayınlandığı görülmektedir. Ancak bu yayınlardaki dilin aynı metinlerin Türkiye ve Özbekistan’da yapılmış yayınlardan oldukça farklı olduğu görülmektedir. Metinlerde gerek Türkçe gerekse alıntı kelimeler çok büyük oranda günümüz Türkmen ölçünlü diline uydurulduğu (tirgüz- yerine direlt-, kiltür- yerine getir- vb.) ancak yer yer özgün biçimlerin (yığla-, buluş-, geltir-) korunduğu görülmektedir. Benzer durum ekler için de söz konusudur. Aynı metin içinde özümni yanında özümi; goymas yanında goymaz vb. kullanımlar bulunmaktadır. Alıntı kelimeler ise tamamen Türkmen ölçünlü söyleyişine uydurularak verilmektedir: Muśŧafā yerine Mustapa; miǾrāc yerine magraç; ŧaǾn u taǾrįfi yerine tagn-u tarıpı vb.","PeriodicalId":211072,"journal":{"name":"International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2024-02-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.59305/ijvuts.1439891","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

Türkolojide Klasik Doğu Türkçesinin gerek Harezm gerekse Çağatay dönemlerine ait metinlerin yayımı önemli çalışma alanlarındandır. Türkiye ve Özbekistan’daki bu dönemlere ait yayınlarda yer yere kimi kelimelerin yazılışında farklılıklar olabilmektedir: deg – dek, ösrük - üsrük vb. Benzer farklı yazılma alıntı kelimelerde daha fazladır: nîze – nayza, nümayân – nemeyân, rûze – roza, vîrân - veyrân vb. Söz konusu dönemlere ait metinlerin Türkmenistan’da da yayınlandığı görülmektedir. Ancak bu yayınlardaki dilin aynı metinlerin Türkiye ve Özbekistan’da yapılmış yayınlardan oldukça farklı olduğu görülmektedir. Metinlerde gerek Türkçe gerekse alıntı kelimeler çok büyük oranda günümüz Türkmen ölçünlü diline uydurulduğu (tirgüz- yerine direlt-, kiltür- yerine getir- vb.) ancak yer yer özgün biçimlerin (yığla-, buluş-, geltir-) korunduğu görülmektedir. Benzer durum ekler için de söz konusudur. Aynı metin içinde özümni yanında özümi; goymas yanında goymaz vb. kullanımlar bulunmaktadır. Alıntı kelimeler ise tamamen Türkmen ölçünlü söyleyişine uydurularak verilmektedir: Muśŧafā yerine Mustapa; miǾrāc yerine magraç; ŧaǾn u taǾrįfi yerine tagn-u tarıpı vb.

查看原文本刊更多论文

论土库曼斯坦的语言东土耳其古典文献出版物

在突厥学中，属于东突厥古典时期赫瓦尔兹姆（Khwarezm）和恰加台（Chagatai）的文本的出版是重要的研究领域之一。在土耳其和乌兹别克斯坦出版的这两个时期的文献中，一些单词的拼写可能存在差异：deg - dek、ösrük - üsrük，等等：在土库曼斯坦也出版过这些时期的文本。不过，这些出版物的语言与土耳其和乌兹别克斯坦出版的同类文本有很大不同。在这些文本中，土耳其语和借词在很大程度上都被改编成了当今土库曼斯坦的标准语言（direlt- 代替 tirgüz-，getir- 代替 kiltür-，等等），但原始形式（yığla-, buluş-, geltir-）却被保留了下来。词缀也有类似情况。在同一文本中，还有 özümni 旁边的 özümi, goymaz 旁边的 goymas 等用法。所引用的词语完全符合土库曼斯坦的正字法：Mustapa 代替 Muśŧafā；magraç 代替 miǾrāc；tagn-u tarıpı 代替 ŧaǾn u taǾrįfi，等等。

本文章由计算机程序翻译，如有差异，请以英文原文为准。

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies

自引率

0.00%

发文量