Wolność i Solidarność最新文献

Dekrety stanu wojennego – kulisy powstania

Wolność i Solidarność Pub Date : 2022-12-01 DOI: 10.4467/25434942ws.22.018.17560

G. Majchrzak

引用次数: 0

Wysoka temperatura. Od wolności do wolności 1980–1990 高温从自由到自由，1980-1990 年

Wolność i Solidarność Pub Date : 2022-12-01 DOI: 10.4467/25434942ws.22.012.17554

Karol Chwastek

引用次数: 0

„Rozmowa braci” – kulisy nagrania rozmowy Stanisława i Lecha Wałęsów i jej wykorzystania przez władze PRL

Wolność i Solidarność Pub Date : 2022-12-01 DOI: 10.4467/25434942ws.22.007.17549

G. Majchrzak

{"title":"„Rozmowa braci” – kulisy nagrania rozmowy Stanisława i Lecha Wałęsów i jej wykorzystania przez władze PRL","authors":"G. Majchrzak","doi":"10.4467/25434942ws.22.007.17549","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/25434942ws.22.007.17549","url":null,"abstract":"29 września 1982 roku internowanego w Arłamowie przewodniczącego NSZZ „Solidarność” Lecha Wałęsę odwiedził jego brat Stanisław. Pretekstem do tej wizyty były kolejne urodziny Lecha, a prawdziwym celem nagranie – oczywiście po kryjomu – krótkiego wywiadu dla mediów zachodnich. Bracia celebrowali 39. urodziny Lecha, spożywając przy okazji alkohol i tocząc „dysputę”. Została ona zarejestrowana przez funkcjonariuszy SB, co było początkiem jednej z najgłośniejszych akcji przeciwko „Solidarności” i jej przewodniczącemu Lechowi Wałęsie w latach osiemdziesiątych. Sama rozmowa – początkowo jej „stenogramy”, a następnie zmontowane nagranie – była wykorzystywana kilkukrotnie. Stopniowo również rozszerzano krąg odbiorców. Po raz pierwszy „stenogram” rozmowy wykorzystano jeszcze przed zwolnieniem Wałęsy z internowania, przedstawiając go ks. Alojzemu Orszulikowi, który odwiedzał go w tym czasie jako przedstawiciel Episkopatu Polski. 27 września 1983 roku na antenie TVP (w porze największej oglądalności) wyemitowano zaś materiał, któremu nadano tytuł Pieniądze. Cała operacja nie przyniosła oczekiwanych skutków – nie udało się skompromitować Lecha Wałęsy. \u0000\u0000\u0000“Brothers’ conversation” – the backstage of the recording of Stanisław and Lech Wałęsa’s conversation and its use by the authorities of PRL\u0000\u0000On 29th September 1982 Stanisław Wałęsa visited his brother Lech Wałęsa (the leader od NSZZ Solidarność) who was interneed in Arłamów. The excuse of this visit was Lech’s birthday, but the real aim was the recording of a short interview for the western media. It was very top secret. Both brothers were celebrating Lech’s 39th birthday, drinking alcohol and having a dispute. It was registered by the SB officers; what is more, it was the beginning of one of the loudest actions in the 1980s against “Solidarność” and its leader – Lech Wałęsa. The conversation itself, initially its “transcripts” and then the edited recording was used several times. The circle of recipients was also gradually expanded. For the first time, the transcript of the interview was used even before the leader of “Solidarność” was released from internment. He was introduced to the priest Alojzy Orszulik who at that time was visiting Wałęsa as the representative of the Polish Episcopate. At last on 27th September 1983, the prepared material was emitted on TVP at prime-time. It was titled Pieniądze. The entire operation did not bring the expected results – it was not possible to compromise Lech Wałęsa.","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"31 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130697412","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Koncepcje reformy gospodarczej rozważane podczas I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność”

Wolność i Solidarność Pub Date : 2022-12-01 DOI: 10.4467/25434942ws.22.002.17544

Grzegorz Wołk

{"title":"Koncepcje reformy gospodarczej rozważane podczas I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność”","authors":"Grzegorz Wołk","doi":"10.4467/25434942ws.22.002.17544","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/25434942ws.22.002.17544","url":null,"abstract":"Pogłębiający się od połowy lat siedemdziesiątych kryzys gospodarczy był jednym z głównych czynników wybuchu solidarnościowej rewolucji. Powstanie Solidarności nie sprawiło, że problem zniknął. Solidarnościowi delegaci zdawali sobie z tego doskonale sprawę. Chociaż najwięcej emocji podczas zjazdu NSZZ „Solidarność” budziły kwestie polityczne, to wątki gospodarcze pojawiały się podczas obrad nieustannie.\u0000\u0000Większość wypowiedzi delegatów odnoszących się do reform gospodarczych ograniczała się do ogólników na temat konieczności reform i nie precyzowała, jak miałyby one wyglądać. Większość postulatów delegatów miała lewicowy i socjalny charakter. Niezwykle rzadko pojawiały się pomysły liberalne, takie jak koncepcja Stefana Kurowskiego. Analiza dyskursu gospodarczego jednoznacznie pokazuje, że NSZZ „Solidarność” – jak na związek zawodowy przystało – forsował pomysły reform jak najmniej szkodliwe dla najuboższych grup zawodowych, widział potrzebę wprowadzenia działań pomocowych, a kosztami reform niejednokrotnie chciał obciążyć przedstawicieli nomenklatury.\u0000\u0000\u0000The concepts of economic reform considered at the First National Congress of Delegates of the Solidarity Trade Union\u0000\u0000The economic crisis, which had been started since the mid-1970s, was one of the main factors in the outbreak of the Solidarity revolution. The birth of Solidarity did not make the problem disappear. The Solidarity delegates were well aware of this. Although political issues aroused most emotion during the debates, economic themes were constantly present.\u0000\u0000Most of the delegates for the congress speeches referring to economic reforms were limited to general statements about the necessity of reforms, without specifying how they were to look like. Most of the demands of the delegates were of a leftist and socialist nature. Liberal ideas, such as Stefan Kurowski’s concept, were extremely rare. The analysis of the economic discourse shows very clearly that, as befits a trade union, the Solidarity pushed through the reform ideas which were the least harmful for the poorest part of society, saw the need to introduce aid measures, and often wanted to burden the representatives of the communist nomenclature with the costs of the reforms.","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"39 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122752315","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Zmagania na peryferiach. Elity III RP o Rosji

Wolność i Solidarność Pub Date : 2022-12-01 DOI: 10.4467/25434942ws.22.013.17555

W. Stanisławski

引用次数: 2

Czeski dysydent i emigrant Jiří Lederer wobec Solidarności (1980–1983)

Wolność i Solidarność Pub Date : 2022-12-01 DOI: 10.4467/10.4467/25434942ws.22.010.17552

Bartosz Kaliski

{"title":"Czeski dysydent i emigrant Jiří Lederer wobec Solidarności (1980–1983)","authors":"Bartosz Kaliski","doi":"10.4467/10.4467/25434942ws.22.010.17552","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/10.4467/25434942ws.22.010.17552","url":null,"abstract":"Dziennikarz Jiří Lederer (1922–1983) to znacząca postać w historii Czech i opozycji demokratycznej w Europie Środkowo-Wschodniej. Rzecznik porozumienia polsko-czeskiego i znawca spraw polskich, publicysta okresu Praskiej Wiosny. Należał do grona tych, którzy podpisali Kartę77 jeszcze przed końcem 1976 roku. W połowie stycznia 1977 trafił do więzienia na trzy lata. We wrześniu 1980 roku został zmuszony do wyjazdu z Czechosłowacji. Osiadł w RFN, gdzie rozwinął szeroką działalność publicystyczną. Nawiązał też ponownie współpracę z czeskimi czasopismami emigracyjnymi, paryską „Kulturą” i Radiem Wolna Europa; obserwował sytuację wewnętrzną w PRL i innych krajach bloku wschodniego. Artykuł z jednej strony stanowi przegląd wypowiedzi Lederera na temat NSZZ „Solidarność”, wygłoszonych w różnych mediach emigracyjnych i zachodnioeuropejskich. Z drugiej – zawiera odpowiedzi na pytania o to, jak pojawienie się masowego ruchu zawodowego zostało przyjęte przez Lederera i w jaki sposób wpłynęło na jego polityczne zapatrywania.\u0000\u0000\u0000Czech dissident and emigrant Jiří Lederer regarding Solidarity movement (1980–1983)\u0000\u0000Jiří Lederer (1922–1983), a journalist and writer, has left a permanent mark on the history of Czech culture and democratic opposition in Central and Eastern Europe. In the 1960s he became one of the spokespersons of the Polish-Czech agreement and an expert on Polish affairs. From the 1967 he was already a dissident, he secretly collaborated with the centres of Czech emigration in the West (Free Europe Radio Station, “Svědectví”). He was one of the champions of the Prague Spring and one of the first victims of the so called normalization (deprived of the possibility of publishing and removed from public life). A signatory to Charter77, he was condemned in 1977 for three years jail. The focus of the article is the analyse of the texts concerning the Polish independent trade union Solidarity, which were written by Lederer after 1980, when he lived in exile in Germany. During his forced stay abroad the journalist was trying to integrate Czech, Polish and Slovak political émigré centres.","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121204830","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Niewygodny prorok. Biografia ks. Jana Ziei

Wolność i Solidarność Pub Date : 2022-12-01 DOI: 10.4467/25434942ws.22.017.17559

Grzegorz Wołk

引用次数: 0

Pęknięta „Solidarność”. Inteligencja opozycyjna a robotnicy 1964–1981 破解团结。反对派知识分子与工人 1964-1981 年

Wolność i Solidarność Pub Date : 2022-12-01 DOI: 10.4467/25434942ws.22.014.17556

Jakub Szumski

引用次数: 1

Strajk w Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego po 13 grudnia 1981 roku

Wolność i Solidarność Pub Date : 2022-12-01 DOI: 10.4467/10.4467/25434942ws.22.008.17550

M. Siedziako

{"title":"Strajk w Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego po 13 grudnia 1981 roku","authors":"M. Siedziako","doi":"10.4467/10.4467/25434942ws.22.008.17550","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/10.4467/25434942ws.22.008.17550","url":null,"abstract":"Po wprowadzeniu stanu wojennego na terenie całej Polski wybuchły strajki. Kluczowym ośrodkiem oporu na Pomorzu Zachodnim i jednym z istotnych w skali kraju była kolebka szczecińskiej Solidarności – Stocznia im. Adolfa Warskiego. Na jej terenie po 13 grudnia 1981 roku ukonstytuował się Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, któremu przewodzili Mieczysław Ustasiak i Andrzej Milczanowski. Władzom zależało na jak najszybszym stłumieniu protestów. W nocy z 14 na 15 grudnia do zakładu wkroczyły oddziały wojska i milicji; kilkadziesiąt osób zostało aresztowanych. Członkowie kierownictwa strajkowego zostali następnie postawieni przed sądem wojskowym w Bydgoszczy. W pokazowym procesie część z nich w marcu 1982 roku skazano na kary pozbawienia wolności (najwyższy wyrok opiewał na pięć lat) i praw publicznych. Strajk w stoczni, choć pozbawiony przywództwa, był kontynuowany w formie zmianowej do 18 grudnia, kiedy władze, nie mogąc poradzić sobie z rozwojem sytuacji, zawiesiły działalność zakładu oraz przystąpiły do zwolnień i weryfikacji załogi.\u0000\u0000\u0000Strike at the Szczecin Adolf Warski Shipyard after 13 December 1981\u0000\u0000After martial law was imposed, strikes broke out all over Poland. The cradle of Solidarity in Szczecin—the Adolf Warski Shipyard, was the key centre of resistance in Western Pomerania and one of significance in all of Poland. After 13 December 1981, the Inter- -Enterprise Strike Committee was established there, spearheaded by Mieczysław Ustasiak and Andrzej Milczanowski. The authorities wanted to suppress the protests as quickly as possible. On the night of 14–15 December, army troops and police (MO) units entered the plant; several dozen people were arrested. The members of the strike leadership were subsequently brought before a military court in Bydgoszcz. In a show trial in March 1982, some of them were sentenced to imprisonment (the highest sentence was five years) and loss of civil rights. Although deprived of leadership, the strike at the Shipyard continued in shifts until 18 December, when the authorities, unable to cope with how the situation unfolded, suspended the plant’s operations and began to lay off and vet the workforce.","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"120 3 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128489953","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Co władze NRD wiedziały o przygotowaniach do stanu wojennego w Polsce?

Wolność i Solidarność Pub Date : 2022-12-01 DOI: 10.4467/25434942ws.22.005.17547

Filip Gańczak

{"title":"Co władze NRD wiedziały o przygotowaniach do stanu wojennego w Polsce?","authors":"Filip Gańczak","doi":"10.4467/25434942ws.22.005.17547","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/25434942ws.22.005.17547","url":null,"abstract":"Już od sierpnia 1980 roku władze NRD starały się być poinformowane, czy i w jaki sposób polscy komuniści przygotowują się do zdławienia strajków, a później – do spacyfikowania NSZZ „Solidarność”. Meldunki na ten temat były dostarczane decydentom w Berlinie między innymi przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego (Stasi), wywiad wojskowy i ambasadę w Warszawie. Początkowo takie informacje napływały do KC SED nieregularnie, z czasem – zwłaszcza od września 1981 roku – coraz częściej i stawały się coraz bardziej szczegółowe. Donoszono o konkretnych przedsięwzięciach planowanych przez resorty siłowe PRL: aresztowaniach według sporządzonych list, przejęciu przez wojsko kontroli nad radiem i telewizją czy branym pod uwagę rozwiązaniu wszystkich partii politycznych. Ostatnie słowo należało jednak do kierownictwa PZPR. Jesienią 1981 roku analitycy wschodnioniemieccy lekceważyli sygnały o rosnącej gotowości gen. Wojciecha Jaruzelskiego do konfrontacji z opozycją. Dawali zaś wiarę tym głosom w PZPR, które wyrażały zwątpienie w zdolność I sekretarza do użycia siły.\u0000\u0000\u0000What did the GDR authorities know about the preparations for martial law in Poland?\u0000\u0000As early as August 1980, the GDR authorities were monitoring their communist allies in Poland to see if there were any plans to suppress the ongoing strikes and later to pacify the Independent Self-Governing Trade Union “Solidarność”. Reports on this topic were provided by the Ministry for State Security (Stasi), military intelligence and the embassy in Warsaw, among others. Initially, such information was coming in only sporadically. With time – and especially since September 1981 – more regularly and more in-depth. Specific undertakings were reported: prepared lists of arrests, plans for a military takeover of the mass media and the dissolution of all political parties. Still, these signals were underestimated by the East German analysts. They ignored General Wojciech Jaruzelski’s growing readiness to confront the opposition and preferred to trust these voices in the Polish United Workers’ Party that expressed doubts about the ability of the First Secretary to use force.","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"411 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123365064","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0