Wolność i Solidarność最新文献

{"title":"Opozycja w Polsce i na Węgrzech (próba porównania i mapowania relacji)","authors":"Miklós Mitrovits","doi":"10.4467/10.4467/25434942ws.22.011.17553","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/10.4467/25434942ws.22.011.17553","url":null,"abstract":"Celem opracowania jest opisanie różnych politycznych i społecznych uwarunkowań działalności opozycyjnej na Węgrzech i w Polsce w latach 1956–1989 oraz nakreślenie relacji między poszczególnymi węgierskimi i polskimi grupami opozycyjnymi. Autor wychodzi z założenia, że po 1956 roku w obu krajach wytworzyły się radykalnie odmienne warunki polityczne, gospodarcze i społeczne. Podczas gdy w Polsce sytuacja była stosunkowo korzystna dla działalności opozycyjnej, na Węgrzech możliwości były ograniczone i dopiero pod koniec lat siedemdziesiątych, a zwłaszcza po narodzinach Solidarności, doszło do poszerzenia pola działania. Z drugiej strony, autor twierdzi, że aktywność opozycyjna nie była wystarczająca do tego, by stosunki polsko-węgierskie się rozwinęły, bowiem decydujący wpływ miały w tym zakresie różnice polityczne, ideologiczne i pokoleniowe wewnątrz węgierskich grup opozycyjnych. Dla węgierskiej opozycji ważniejsze były więc kwestie światopoglądowe i strategia polityczna, dla Polaków zaś sama aktywność opozycyjna. \u0000\u0000\u0000The opposition in Poland and Hungary (an attempt at comparing and mapping of relations)\u0000\u0000The aim of the study is to describe the different political and social conditions of opposition activity in Hungary and Poland between 1956 and 1989, and to map the relations between the various Hungarian and Polish opposition groups. The author starts from the premise that after 1956 radically different political, economic and social conditions developed in the two countries. While in Poland the situation was relatively favourable for opposition activity, in Hungary the possibilities were limited and only in the late 1970s, and especially after the birth of the Polish Solidarity movement, did the scope for action increase. On the other hand, the author argues that activity in opposition was not sufficient for the development of Hungarian-Polish relations, but that the political, ideological and generational differences of Hungarian opposition groups had a decisive influence on the relations. Thus, for the Hungarians, the worldview and political strategy of the opposition in Poland were more important than the only opposition’s behaviour.","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"23 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128674512","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Podmiotowość polityczna pierwszej Solidarności","authors":"Roman Bäcker","doi":"10.4467/25434942ws.22.001.17543","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/25434942ws.22.001.17543","url":null,"abstract":"Podmiotowość polityczna pierwszej Solidarności znacząco ewoluowała w okresie między strajkami lata 1980 roku ogłoszonym 13 grudnia 1981 roku stanem wojennym. Na poziomie artykulacyjnym nastąpiło przejście od fazy suplik poprzez zagregowane postulaty do dojrzałego narodowego programu politycznego. Strajki okupacyjne stały się podstawą trwałego potencjału samoorganizacyjnego narodu polskiego. Nie osiągnięto jednak poziomu wielowymiarowości organizacyjnej. Potencjał mobilizacyjny rósł od lipca 1980 roku aż do strajku generalnego, po czym zaczął systematycznie spadać. Podpisanie porozumień oznaczało pisemną akceptację istnienia odrębnego podmiotu społecznego przez dotychczasowego monopolistę (partię rządzącą). Było to świadectwem uzyskania statusowego awansu społecznego. To formalne uznanie nie było bezwarunkowe i zostało ostatecznie zanegowane poprzez wprowadzenie stanu wojennego. Znaczna część środowisk robotniczych, studenckich rolniczych osiągnęła trwałą podmiotowość polityczną na poziomie podstawowym.\u0000 \u0000\u0000Political subjectivity of first “Solidarity”\u0000\u0000The political subjectivity of the first “Solidarity” evolved significantly in the period between the strikes in the summer of 1980 and the martial law announced on December 13, 1981. At the articulation level, there was transition from the supplication stage through aggregated postulates to the mature political program of nation. Occupation strikes became the basis for the Polish nation’s lasting potential of the self-organization. However, the level of organizational multidimensionality was not achieved. The mobilization potential grew from July 1980 until the general warning strike, and then began to systematically decline. The signing of the agreements meant written acceptance of the existence of separate social entity by the former monopolist (ruling party). It was to obtain collective status benefits. This formal recognition was not unconditional and was finally denied by the imposition of martial law. Significant part of the working, student and agricultural circles achieved the level of political subjectivity at the basic level.","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"2 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133824309","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Artur Domosławski, Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana","authors":"Andrzej Turkowski","doi":"10.4467/25434942ws.22.015.17557","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/25434942ws.22.015.17557","url":null,"abstract":"Artur Domosławski, Warszawa: Wielka Litera, 2021, 936 ss.","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"50 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123911618","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Protokoły przesłuchań prawników Urzędu Rady Ministrów, oprac. Grzegorz Majchrzak","authors":"G. Majchrzak","doi":"10.4467/25434942ws.22.020.17562","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/25434942ws.22.020.17562","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"98 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115768472","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Pierwszy historyk pierwszej Solidarności: Jerzy Holzer (1930–2015)","authors":"T. Siewierski","doi":"10.4467/25434942ws.22.009.17551","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/25434942ws.22.009.17551","url":null,"abstract":"Przedstawienie drogi zawodowej Jerzego Holzera, historyka i działacza Solidarności, autora pierwszego opracowania monograficznego tego ruchu. Książka Solidarność 1980–1981. Geneza i historia została opublikowana na łamach podziemnego wydawnictwa Krąg już w 1983 roku. Następnie kilkakrotnie ją wznawiano, wydano także jej niemiecki przekład. Przez lata stanowiła główne kompendium wiedzy na temat dziejów Solidarności. W artykule skoncentrowano się na wątkach biografii intelektualnej, poczynając od udziału Holzera w ruchu komunistycznym, aż po zaangażowanie w środowiska związane z działalnością opozycji demokratycznej, oraz na poszczególnych etapach jego kariery naukowej.\u0000\u0000\u0000The first historian of the first Solidarity: Jerzy Holzer (1930–2015)\u0000\u0000A presentation of the career of Jerzy Holzer, historian and Solidarity activist, author of the first monographic study of the Solidarity movement. The book Solidarność 1980–1981. Geneza i historia [Solidarity 1980–1981. Origin and History] was published by the Krąg underground publishing house already in 1983. Subsequently, it was reprinted several times, with a German translation published as well. For years, it was the primary compendium of knowledge about the history of Solidarity. The article focuses on the themes of Holzer’s intellectual biography, ranging from his participation in the communist movement to his engagement in democratic opposition circles, and on the various stages of his research career.","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"27 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132995467","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Internowani działacze NSZZ „Solidarność” z województwa pilskiego w ośrodkach odosobnienia we Wronkach, Gębarzewie, Kwidzynie i Wierzchowie Pomorskim","authors":"J. Wąsowicz","doi":"10.4467/25434942ws.22.006.17548","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/25434942ws.22.006.17548","url":null,"abstract":"Artykuł omawia losy działaczy Solidarności z województwa pilskiego internowanych w stanie wojennym. Ogółem w okresie od 13 grudnia 1981 do 1 września 1982 roku na tym terenie internowano 50 działaczy Solidarności, których przetrzymywano we Wronkach, Gębarzewie, Kwidzynie i Wierzchowie Pomorskim. W tym gronie znalazły się również dwie kobiety: Elżbieta Kaczmarek z Chodzieży oraz Barbara Oroń z Wałcza. Wśród internowanych było 25 działaczy z Piły, siedmioro z Chodzieży, sześcioro z Wałcza, po czterech z Trzcianki i Czarnkowa, po jednym ze Złotowa, Szamocina, Walkowic i Wągrowca. Przynależeli oni do trzech regionów związkowych: Województwa Pilskiego, Pomorza Zachodniego (Wałcz) i Wielopolski (Wągrowiec).\u0000\u0000\u0000Interned NSZZ “Solidarność” Activists from Piła Voivodeship in the Internment Centres in Wronki, Gębarzów, Kwidzyn, Wierzchowo Pomorskie\u0000\u0000The article discusses the fate of “Solidarność” activists from Piła voivodeship interned during the martial law. In the period from 96 Wolność i Solidarność | nr 13 JAROSŁAW WĄSOWICZ 13 Dec 1981 to 1 Nov 1982 on the area of this voivodeship, 50 “Solidarność” activists were interned, who were kept in Wronki, Gębarzów, Kwidzyn and Wierzchowo Pomorskie. In this group there were also two women: Elżbieta Kaczmarek from Chodzież and Barbara Oroń from Wałcz. Among the internees there were 25 activists from Piła, 7 from Chodzież, 6 from Wałcz, 4 from Trzcianka, 1 from Złotów, 1 from Szamocin, 1 from Walkowice, 1 from Wągrowiec. They were a part of three regions within the Union: Piła Voivodeship, West Pomerania (Wałcz), Greater Poland (Wągrowiec).","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"9 2","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"120894043","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Stenogram tak zwanej rozmowy braci i jej ekspertyza wykonana przez Komendę Główną MO. Oprac. Grzegorz Majchrzak","authors":"G. Majchrzak","doi":"10.4467/10.4467/25434942ws.22.019.17561","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/10.4467/25434942ws.22.019.17561","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"7 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132781269","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Badania opinii publicznej prezentowane na łamach „Głosu Wolnego” – oficjalnej gazety I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność”","authors":"Barbara Kosk","doi":"10.4467/10.4467/25434942ws.22.004.17546","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/10.4467/25434942ws.22.004.17546","url":null,"abstract":"Od pierwszych dni września do połowy października 1981 roku w Gdańsku odbywał się I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”. Zgromadzenie budziło duże zainteresowanie społeczeństwa. Rzetelne źródło wiedzy na temat wydarzenia stanowiło wydawane z okazji zjazdu oficjalne pismo „Głos Wolny”. Jak do tej pory treść gazety nie stała się przedmiotem badań historyków, choć pismo zawiera wiele ciekawych informacji wartych szczegółowych studiów. W niniejszej pracy przedstawiono studium rubryki Nasza sonda, będącej jedną z form badania opinii publicznej, zamieszczonej na łamach wydawnictwa. Analiza dotyczy przedmiotu przeprowadzonej sondy oraz jej wyników. Dodatkowo dokonano także próby określenia znaczenia oraz funkcji rubryki. Do przeprowadzenia studiów wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego, analizę zawartości treści, a także analizę ilościową oraz jakościową, przy pomocy których badaniu poddano wszystkie (24) numery pisma.\u0000\u0000\u0000Public opinion polls Presented in “Głos Wolny” – the official newspaper of the 1st National Congress of Delegates of NSZZ “Solidarność”\u0000\u0000From the first days of September to mid-October 1981, the 1st National Congress of Delegates of NSZZ “Solidarność” took place in Gdańsk. The assembly attracted significant public attention. A reliable source of information about the event was the official magazine “Głos Wolny”, published on the occasion of the Congress. So far, the newspaper has not been studied by historians yet, although the magazine contains information worth detailed studies. This work presents the analysis of the Nasza sonda column, one of the forms of a public opinion poll published in the newspaper. This analysis regards the subject of the survey along with its results. Additional attempts to determine the importance and the role of the column are made. The diagnostic survey, content analysis, quantitative and qualitative analyses are the methods used to study all 24 issues of the journal.","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"150 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134410421","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Demiurg. Biografia Adama Michnika","authors":"Daniel Wicenty","doi":"10.4467/25434942ws.22.016.17558","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/25434942ws.22.016.17558","url":null,"abstract":"Roman Graczyk, Warszawa: Zona Zero, 2021, 679 ss.","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"17 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123495774","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Władze Komitetu Krakowskiego PZPR wobec redakcji „Gazety Krakowskiej” od września 1980 do grudnia 1981 roku","authors":"Piotr Juchowski","doi":"10.4467/25434942ws.22.003.17545","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/25434942ws.22.003.17545","url":null,"abstract":"W czasie tzw. „rewolucji Solidarności” (wrzesień 1980 – grudzień 1981) niektóre z czasopism Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej stawały się bardziej autonomiczne względem sprawujących nad nimi kontrolę instancji partyjnych. Jeden z przykładów to redakcja „Gazety Krakowskiej”, która w tym okresie prezentowała często poglądy niezależne od instrukcji partii i jej lokalnego komitetu. W artykule autor dokonał analizy stosunku władz Komitetu Krakowskiego PZPR wobec przekazu „Gazety Krakowskiej”. Zwrócono uwagę na specyfikę tych relacji oraz wpływ, jaki w ówczesnym okresie władze KK wywierały na redakcję „GK”, a także ich rezonans wśród dziennikarzy. Tekst odnosi się także do ewolucji tych relacji i przyczyn ich zmiany w drugiej połowie 1981 roku. Autor zwrócił szczególną uwagę na stosunek władz KK PZPR do swoistej autonomii redakcyjnej „Gazety Krakowskiej”.\u0000\u0000\u0000The authorities of the Krakow Committee of the Polish United Workers’ Party towards the editorial office of “Gazeta Krakowska” from September 1980 to December 1981\u0000\u0000During the “Revolution of Solidarity” (September 1980 – December 1981), some of the magazines of the Polish United Workers’ Party (PUWP) became an independent way of local structures PUWP, which had controlled them. One of the example is the editorial office “Gazeta Krakowska” (GK), which during this period, presented often autonomous views towards to PUWP. In this article, the author analyzes the attitude of the authorities of the Krakow Committee PUWP (KC) towards to the content of GK. The attention was paid to the specificity of the reports and the impact of authorities KC on the editorial office of GK, as well as their resonance among journalists. The text also refers to the evolution of these relations and the reasons for their change in the second half of 1981. The author pays particular attention to the view authorities KC towards to specific autonomy of GK. In the article, the author presented in which spheres were allowed for freedom and in which party discipline was demanded. The text also refers to the “common interests” that could have been linked by the liberal-minded authorities of the KC and the editorial staff of GK for example in striving for internal party reforms or fighting the conservative part of PUWP.","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"56 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125022418","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}