{"title":"Koncept SPRAVEDLNOST v českém jazykovém obrazu světa studentů bohemistiky [Pojęcie SPRAWIEDLIWOŚCI w czeskim językowym obrazie świata wśród studentów bohemistyki]","authors":"Ladislav Janovec","doi":"10.31261/tpdjp.2021.30.09","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2021.30.09","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiono wstępne wyniki przeprowadzonych wśród studentów czeskich badań ankietowych nad wycinkiem językowego obrazu świata, dotyczącym pojęcia SPRAWIEDLIWOŚĆ. Zaprezentowane analizy stanowią część szeroko zakrojonych badań tego pojęcia w języku czeskim, realizowanych w ramach projektu EUROJOS.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"5 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124187929","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Uwagi językoznawcy o kompetencjach odpornościowych (na podstawie profesji nauczyciela akademickiego)","authors":"A. B. Strawińska","doi":"10.31261/tpdjp.2021.30.13","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2021.30.13","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest próba usytuowania nieznanego współczesnym leksykografom (a tym samym kłopotliwego) pojęcia „kompetencje odpornościowe” w dyskursie dotyczącym kompetencji modelowego nauczyciela — nauczyciela akademickiego przyszłości. Umiejętności rezyliencyjne umożliwiają „odnalezienie się” w nowej, zmiennej przestrzeni społecznej. W sytuacji zagrożenia pandemicznego rozwijanie kompetencji odpornościowych niezależnie od profesji nie podlega dyskusji. W zawodzie współczesnego nauczyciela, także akademickiego, wzmacnianie rezyliencji zdaje się wręcz koniecznością — kompetencje odpornościowe zapewniają sprawne realizowanie procesu dydaktycznego na odległość, niewątpliwie ułatwiają sprostanie wyjątkowym wymaganiom edukacyjnym w czasach pandemii.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"84 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130435783","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Bo v. ponieważ i inne spójniki w mówionym i pisanym Kartka z dziejów mylnych mniemań","authors":"K. Bakuła","doi":"10.31261/tpdjp.2021.30.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2021.30.10","url":null,"abstract":"Punktem wyjścia artykułu jest normatywne przekonanie, że niektóre spójniki, jak bo i ale, są właściwe mowie i w niej należy je stosować, a niektóre, jak ponieważ i lecz, są właściwe dziełom pisanym. Przekonanie to sprawdzono na materiale, na który złożyły się losowo dobrane krótkie teksty z filozofii, językoznawstwa, literaturoznawstwa, psychologii, publicystyki, krytyki literackiej oraz teksty popularnonaukowe o języku. Wyjściowe mniemanie okazało się mylne: spójniki bo i ale występują w przejrzanych tekstach o wiele częściej niż ponieważ i lecz. Postępowanie badawcze miało kilka etapów: 1) identyfikacja zastanych przekonań, 2) określenie wątpliwości, ustalenie odmiennego punktu widzenia, 3) zgromadzenie materiału, 4) badanie, 5) wyniki, 6) interpretacja, 7) wnioski. Autor sądzi, że schemat takiego postępowania badawczego nadaje się do stosowania na lekcjach języka polskiego.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131080629","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Transformace učiva slovotvorby, A-didaktické situace [Transformacja materiału słowotwórczego. Sytuacje dydaktyczne]","authors":"Lucie Strejčková","doi":"10.31261/tpdjp.2021.30.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2021.30.11","url":null,"abstract":"W artykule opisano sytuację dydaktyczną, w której realizowany był wybrany temat z zakresu słowotwórstwa. Autorka stara się teorię sytuacji dydaktycznych zastosować w programie nauczania słowotwórstwa w szkole podstawowej. W tekście szczegółowo opisano przebieg i wynik przeprowadzonego eksperymentu w nauczaniu.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"25 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115052270","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"(D)ocenić szkołę?","authors":"Magdalena Ochwat","doi":"10.31261/tpdjp.2021.30.15","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2021.30.15","url":null,"abstract":"W recenzowanej publikacji pt. Docenić szkołę. Dydaktyczna teoria i metodyczna praktyka Maria Kwiatkowska-Ratajczak dokumentuje projekty lekcji zrealizowane w jednym z poznańskich liceów. Opisywany materiał badawczy dotyczy doświadczeń uczniów i nauczycieli w poznawaniu historii przodków walczących o odzyskanie niepodległości na terenie Wielkopolski, ożywiania archiwum dzieł malarskich, autorefleksji młodych na temat kulturowego DNA, kreatywnego pisania do rządzących oraz profilowego czytania Lalki. Autorka zwraca uwagę na niesłuszną i nagminną krytykę szkoły, prezentuje przy tym edukację opartą na myślowej samodzielności, indywidualnej wizji świata, edukację, która podejmuje prawdziwy dialog z tekstami i może budzić zachwyt.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"32 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123974336","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Nie tylko po lekcjach…","authors":"Małgorzata Latoch-Zielińska","doi":"10.31261/tpdjp.2021.30.16","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2021.30.16","url":null,"abstract":"W recenzowanej monografii Małgorzaty Wójcik-Dudek pt. Po lekcjach opublikowane zostały, poddane uprzednio aktualizacji i w wielu przypadkach poszerzone, rozproszone wcześniej teksty. Lektura kolejnych artykułów uświadamia czytelnikom, jak wiele istotnych wątków i problemów kryją w sobie znane wszystkim lektury, jak wiele może zyskać edukacja polonistyczna z nowego ich odczytania, które jest wynikiem twórczego dialogu, stawiania innych niż zwykle pytań, ciekawego kontekstu interpretacyjnego.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"2 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122718820","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Perspektywa porównawcza w dydaktyce języka ojczystego","authors":"Bernadeta Niesporek‑Szamburska","doi":"10.31261/tpdjp.2021.30.14","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2021.30.14","url":null,"abstract":"Autorka w krytycznym omówieniu monografii Język ojczysty w edukacji szkolnej w Polsce, Czechach i na Słowacji przedstawia możliwości prowadzenia badań porównawczych w zakresie dydaktyk języków ojczystych. Do tej pory badacze tej subdyscypliny rzadko korzystali z osiągnięć językoznawców spoza granic własnego kraju. Sytuacja powoli się zmienia – czego dowodzi analizowana książka. Prezentowane w recenzowanym dziele badania dotyczą dydaktycznych aspektów nauczania/uczenia się języka na różnych poziomach. Wszystkie opracowania łączy funkcjonalne podejście do nauczania języka ojczystego. Autorka recenzji zwraca uwagę, że tak sprofilowane badania kształcenia językowego w jednym kraju mogą służyć podniesieniu wiedzy o edukacji językowej w krajach z nim sąsiadujących.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"30 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134156870","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Im dalej w las, tym więcej drzew? Kształtowanie wrażliwości na naturę w edukacji polonistycznej w szkole podstawowej","authors":"Aleksandra Lange","doi":"10.31261/tpdjp.2021.30.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2021.30.05","url":null,"abstract":"Kryzys ekologiczny jest traktowany jako jedno z wyzwań XXI wieku. Artykuł ma na celu udowodnienie, że na lekcjach języka polskiego w szkole podstawowej jest wskazane poruszanie problematyki zmian klimatycznych. Powinno dziać się to dzięki analizie i interpretacji tekstów literackich w duchu humanistyki ekologicznej i zaangażowanej. Zostają podane przykładowe lektury i konkretne rozwiązania, które można wykorzystać podczas ich opracowywania. Szczególna rola w proponowanej koncepcji edukacji ekologicznej na języku polskim jest powierzona literaturze faktu. W oparciu o współczesne reportaże omówione zostają postawy „humanisty sygnalisty” oraz „nieposłuszeństwa ekologicznego”. Pracę nad tymi teksami zostaje umieszczona w szerszym kontekście – społecznym, politycznym, moralnym. W zakończeniu zwrócono uwagę na ideę powrotu do życia w zgodzie z naturą i konieczności zwrócenia uwagi na rolę przyrody w wychowaniu i edukacji.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"98 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-11-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122821898","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Tokarczuk dla wszystkich. Adaptacja tekstu prozatorskiego do nauczania języka polskiego jako obcego na niższych poziomach zaawansowania","authors":"Elżbieta Koziołkiewicz","doi":"10.31261/tpdjp.2021.30.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2021.30.04","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest wskazanie, jak włączyć teksty prozatorskie do pracy z uczącymi się języka polskiego jako obcego na niższych poziomach zaawansowania (do B1 włącznie). Pierwszą część tekstu poświęcono przeglądowi dostępnych materiałów edukacyjnych i opracowań teoretycznych na temat literatury w glottodydaktyce. Na podstawie tych rozpoznań sformułowano ogólne założenia dotyczące wyboru utworów do nauczania języka polskiego — za wartościowe w nauczaniu uznano teksty współczesne oraz potencjalnie bliskie odbiorcom za sprawą uniwersalnych tematów i, w miarę możliwości, realiów. Podkreślono konieczność adaptacji tekstu do zajęć dydaktycznych (wskazując inne poświęcone temu zagadnieniu artykuły). Druga część szkicu stanowi praktyczny przewodnik po adaptacji utworu literackiego (tu: opowiadania Olgi Tokarczuk Pasażer z tomu Opowiadania bizarne) do nauczania języka polskiego jako obcego. Za szczególnie istotne w procesie adaptacji uznano ograniczenie ingerencji w tekst do niezbędnych zabiegów oraz wykorzystanie internacjonalizmów i synonimów. Wskazano również korzyści płynące z równoległej lektury więcej niż jednej uproszczonej wersji oryginału.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"279 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-11-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114613736","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Edukacja literacka wobec wyzwań współczesności — próba diagnozy i propozycje rozwiązań","authors":"M. Michalski","doi":"10.31261/tpdjp.2021.30.03","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2021.30.03","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiono wyzwania, jakie przed edukacją literacką stawiają pandemia oraz współczesne kryzysy (wspólnoty, środowiska i poznania). Należy zmniejszyć narastający rozziew między treściami nauczania a problemami współczesności. Autor proponuje położyć większy nacisk na kształcenie postaw opartych na wrażliwości, zrozumieniu, tolerancji, odporności, aby pomóc uczniom radzić sobie z lękami i kryzysami współczesnego świata. W edukacji literackiej kluczowe jest odejście od ergocentrycznej perspektywy, wprowadzenie większej liczby tekstów nieliterackich oraz nauka interpretacji rozumianej także jako praktyka społeczna.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"26 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-11-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115295777","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}