{"title":"Jak edukować w czasach kryzysu klimatycznego i środowiskowego?","authors":"P. Skubała","doi":"10.31261/tpdjp.2022.31.09","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2022.31.09","url":null,"abstract":"Edukacja ma do odegrania kluczową rolę w budowaniu i zapewnieniu bezpiecznego świata dla ludzkości. Dzisiaj nabiera szczególnego znaczenia, gdyż przestrzeń, która dotąd była bezpieczna dla ludzi, przestała taką być. Naukowcy ogłaszają czerwony alarm dla Ziemi. Aby uniknąć najgorszego, trzeba podjąć nadzwyczajne, kryzysowe środki. Konieczna jest między innymi radykalna zmiana w edukacji. Jej nadrzędnym celem musi być ukształtowanie postawy młodego człowieka w poczuciu jedności z przyrodą, zdolnego do troski o inne byty pozaludzkie. W artykule przedstawiono dziesięć wskazówek, które powinny kształtować proces edukacyjny, jeżeli chcemy wychować pokolenie ludzi świadomych, empatycznych, zdolnych do podjęcia skutecznych działań w celu zażegnania kryzysu klimatycznego i środowiskowego.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"352 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116130186","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Climate fiction w badaniu i nauczaniu literatury w środowisku uniwersyteckim","authors":"Zuzana Obertová","doi":"10.31261/tpdjp.2022.31.06","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2022.31.06","url":null,"abstract":"Autorka przedstawia termin climate fiction (fikcja klimatyczna), wskazuje na jego związek z fantastyką naukową i zwraca uwagę na problem ograniczania climate fiction do literatury gatunkowej. Podaje przykłady utworów polskich i słowackich autorów. Wskazując na ekokrytykę jako narzędzie do badania fikcji klimatycznej, ale także literatury związanej ze zmianami klimatu w szerszym rozumieniu, podsumowuje stan badań ekokrytycznych w Polsce i na Słowacji.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"25 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114192823","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Cybernetyka i ekologia. Pętle relacji Schulz-Onak","authors":"Magdalena Paprotny-Lech","doi":"10.31261/tpdjp.2022.31.15","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2022.31.15","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiono próbę odczytania w szkole opowiadania Brunona Schulza Sierpień w kontekście innego utworu – e-tekstu Leszka Onaka zatytułowanego Cierniste diody. Autorka postuluje potrzebę wprowadzania literatury najnowszej na lekcje języka polskiego. Pokazuje sposoby oswajania trudnego tekstu Schulza i e-literatury. Główny pomysł przedstawionej interpretacji bazuje na tym, aby uwidocznić różnicę między dwoma światami przedstawionymi w tych narracjach (ogród, postać Tłui). Zestawienie fragmentów opowiadania i projektu Onaka ukazuje dwa sposoby opowiadania o człowieku i jego otoczeniu, a także związek człowieka i natury.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"106 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132764339","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Zielono mi, czyli patenty na ekopolski","authors":"Katarzyna Krulicka","doi":"10.31261/tpdjp.2022.31.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2022.31.02","url":null,"abstract":"W artykule zaprezentowano możliwości wykorzystania elementów krytyki ekologicznej i edukacji klimatycznej na lekcjach języka polskiego w szkole podstawowej. Materiały zamieszczone w podręczniku oraz autorskie pomysły posłużyły autorce do przedstawienia praktycznych rozwiązań dydaktycznych, które umożliwiają budowanie w uczniach świadomości ekologicznej. Omówione lekcje literackie i językowe oraz projekt ekologiczny wspierają odbudowę międzyprzedmiotowego dialogu w praktyce szkolnej, a propozycja wykorzystania narzędzi cyfrowych wpasowuje się w trend „eko” coraz wyraźniej widoczny w edukacji.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"35 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128865640","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Tematyka ekologiczna w słowackim Państwowym Programie Nauczania dla szkół podstawowych (drugi etap edukacyjny)","authors":"Anita Račáková","doi":"10.31261/tpdjp.2022.31.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2022.31.05","url":null,"abstract":"Artykuł jest poświęcony analizie słowackiego Państwowego Programu Nauczania dla szkół podstawowych pod kątem uwzględnienia w nim tematów związanych z klimatem, ewentualnie z szeroko rozumianych zagadnień dotyczących środowiska naturalnego i jego ochrony. Celem autorki było ustalenie, czy program zawiera tę aktualną problematykę, a jeśli tak, to w jakich obszarach i przedmiotach jest ona uwzględniana, w jakiej formie i w jakim zakresie. Na podstawie analizy stwierdzono, że tematyka ekologiczna i klimatyczna w słowackich programach nauczania dla drugiego etapu edukacyjnego jest częścią obowiązkowego nauczania ponadprzedmiotowego w obszarach Człowiek i przyroda oraz Człowiek i społeczeństwo lub fakultatywnego przedmiotu przekrojowego edukacja ekologiczna; wpisuje się też w obszary Człowiek i wartości oraz Język i komunikacja, w ramach których jest narzędziem rozwijania osobowości ucznia.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"57 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130121352","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"O ślepocie poznawczej i etycznej i o świeckiej humanistyce naturalnej wywiedzionej z opowiadania Świat i ślepa dziewczyna Adolfa Dygasińskiego","authors":"K. Bakuła","doi":"10.31261/tpdjp.2022.31.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2022.31.04","url":null,"abstract":"W artykule podjęto niektóre problemy humanistyki ekologicznej. Opowiadanie Adolfa Dygasińskiego uznano za prekursorskie wobec współczesnych kierunków, zawiera bowiem pojęcia dzisiaj żywe, potrzebne, jak naturalne uprawianie prawdy, zmysłowe, bezpośrednie poznanie, współżycie i współodczuwanie z przyrodą. Zdaniem autora artykułu wchodzą one w skład naturalnej humanistyki świeckiej.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"18 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133416402","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ekoglottodydaktyka? Analiza treści podręczników do nauki języka angielskiego jako obcego w świetle założeń krytyki ekologicznej","authors":"Alina Mitek-Dziemba","doi":"10.31261/tpdjp.2022.31.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2022.31.01","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest próba wypracowania teoretycznych podstaw dla ekoglottodydaktyki (w obszarze nauczania języka angielskiego), których poszukuje się we wczesnych manifestacjach ruchu środowiskowego, a także próba przedstawienia głównych założeń krytyki ekologicznej jako podstawowego punktu odniesienia praktyki edukacyjnej, która ma na celu rozwój świadomości ekologicznej uczniów w dobie kryzysu klimatycznego. W drugiej części tekstu poddano analizie treści środowiskowe w polskich podręcznikach szkolnych do nauki języka obcego (angielskiego) na wyższych poziomach zaawansowania. Decyzje autorów tych podręczników w zakresie prezentacji tematów związanych z ekologią i ze zmianą klimatu są tu badane pod kątem uwzględnienia postulatów ekokrytyki i możliwości wspierania postaw aktywistycznych oraz emancypacyjnych. Ma to służyć wskazaniu najlepszych metod i dróg realizacji krytycznej pedagogiki ekologicznej na miarę wyzwań antropocenu.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"63 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121452728","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kształcenie postawy proekologicznej na lekcjach języka obcego w szkole ponadpodstawowej (na przykładzie materiałów do nauczania języka francuskiego jako drugiego/kolejnego języka obcego)","authors":"E. Półtorak","doi":"10.31261/tpdjp.2022.31.03","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2022.31.03","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest refleksja nad sposobami włączenia elementów edukacji ekologicznej do kształcenia językowego realizowanego w polskim systemie szkolnictwa w ramach trzeciego etapu edukacyjnego. Podjęta problematyka została przedyskutowana w kontekście procesu kształcenia językowych kompetencji komunikacyjnych na zajęciach drugiego / kolejnego języka obcego na przykładzie materiałów do nauczania języka francuskiego.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"57 3 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127511391","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Taksonomia sprawności słuchania i mówienia w języku polskim jako ojczystym","authors":"Marta Chyb-Winnicka, Anna Tabisz","doi":"10.31261/tpdjp.2021.30.08","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2021.30.08","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest przedstawienie ujęcia taksonomicznego sprawności słuchania i mówienia w języku polskim jako ojczystym. Autorki wychodzą z założenia, że w zapisach podstawy programowej języka polskiego w szkole podstawowej z 2017 roku kładzie się nacisk zwłaszcza na kształcenie sprawności czytania i pisania, stąd zwrócenie uwagi na pozostałe dwie sprawności: słuchania i mówienia, i propozycja usystematyzowania wiedzy o nich z wykorzystaniem kategorii taksonomicznych.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"411 21","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"120890152","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Nowe wyzwania glottodydaktyki polonistycznej w Chińskiej Republice Ludowej","authors":"Jagna Malejka","doi":"10.31261/tpdjp.2021.30.12","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/tpdjp.2021.30.12","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiono sytuację, wyzwania i problemy współczesnej chińskiej polonistyki. Przez ponad 50 lat na terenie Chińskiej Republiki Ludowej funkcjonowała jedna polonistyka — na Pekińskim Uniwersytecie Języków Obcych (Beijing Foreign Studies University), na której kształcono przyszłych tłumaczy, pracowników ministerstw i dyplomacji; Katedra Języka Polskiego na PUJO funkcjonuje do dziś. Od 2009 roku wzrasta w Chinach zainteresowanie nauką języka i kultury polskiej, a polonistyki są tworzone na innych chińskich uniwersytetach, co jest efektem między innymi współpracy Chin z krajami Europy Środkowo-Wschodniej oraz inicjatywy Jeden Pas, Jeden Szlak. W roku akademickim 2020/2021 w Chinach języka polskiego można się uczyć na dwudziestu uczelniach. Dynamiczny rozwój studiów polskich w Chinach stawia przed nauczycielami, studentami oraz instytucjami rządowymi wiele wyzwań.","PeriodicalId":148175,"journal":{"name":"Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego","volume":"426 8","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133941260","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}