{"title":"„Nie mnożyć bytów ponad potrzebę”. O władzy sędziego na przykładzie postępowań odrębnych","authors":"Anna Machnikowska","doi":"10.26881/gsp.2022.s.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.26881/gsp.2022.s.11","url":null,"abstract":"Wadliwe definiowanie w polityczno-społecznej świadomości kategorii pod nazwą „sprawność postępowania sądowego” oraz słaba pozycja ustrojowa władzy sądowniczej stały się m.in. pułapką dla kierunku ewolucji struktury polskiego postępowania cywilnego. Rozwiązaniem, które według reformatorów ma zapewniać prawu procesowemu szybką reakcję na zmiany potrzeb interesariuszy wymiaru sprawiedliwości, stały się częste nowelizacje przepisów i ich coraz bardziej kazuistyczne brzmienie. Ustawodawca utożsamił modernizację z ustawiczną, normatywną rozbudową konstrukcji procesu cywilnego. Jeden z jej elementów to zwiększanie liczby i zakresu postępowań odrębnych. Ich status oddziałuje także na zasadę sędziowskiego kierownictwa postępowaniem. Wynika to z faktu traktowania dywersyfikacji praw i obowiązków sądu jako niezbędnej części składowej wielu postępowań odrębnych. Ta okoliczność powoduje z kolei nieracjonalną fragmentaryzację uprawnień i obowiązków sędziego. Nie zapewnia ona lepszej adaptacji prawa do dynamiki i różnorodności jego otoczenia, lecz przynosi odwrotne do zamierzonych skutki. Także wiele innych doświadczeń praktyki sądowej przemawia za zmianą paradygmatu odpowiedzialnego za metody regulowania aktywności sędziego w procesie. Bez szkody dla gwarancji procesowych, a z pożytkiem dla funkcjonalności postępowania w każdej sprawie, szczegółową treść wielu norm obecnego kodeksu postępowania cywilnego może zastąpić grupą norm o uniwersalnych właściwościach. Jednym z argumentów na poparcie tego postulatu jest przegląd praw i obowiązków sędziego w postępowaniach odrębnych, przeprowadzony z perspektywy roli przypisanej do zasady sędziowskiego kierownictwa postępowaniem cywilnym.","PeriodicalId":12629,"journal":{"name":"Gdańskie Studia Prawnicze","volume":"35 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"91350415","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Postępowanie cywilne rozpoznawcze a postępowanie egzekucyjne","authors":"A. Marciniak","doi":"10.26881/gsp.2022.s.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.26881/gsp.2022.s.04","url":null,"abstract":"Część pierwsza opracowania poświęcona jest podstawom i ograniczeniom zasady non est inchoandum ab executione, według której postępowania cywilnego nie można rozpoczynać od egzekucji. Następnie przedstawiono problematykę rozgraniczenia postępowania rozpoznawczego i egzekucyjnego z uwzględnieniem ich odmienności funkcjonalnych i strukturalnych. Na tym tle poruszone zostało zagadnienie odpowiedniego stosowania przepisów o procesie do postępowania egzekucyjnego. Końcowa część artykułu obejmuje problem kodyfikacji sądowego postępowania egzekucyjnego.","PeriodicalId":12629,"journal":{"name":"Gdańskie Studia Prawnicze","volume":"13 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"90934027","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Informatyzacja postępowania cywilnego. Od odrębności do modelu podstawowego","authors":"Jacek Gołaczyński","doi":"10.26881/gsp.2022.s.06","DOIUrl":"https://doi.org/10.26881/gsp.2022.s.06","url":null,"abstract":"Informatyzacja postępowania cywilnego to proces, który trwa już od 20 lat, a obecnie regulujące go przepisy rozproszone są w kilku ustawach. Przepisy o informatyzacji zawarte są przede wszystkim w kodeksie postępowania cywilnego, ale także w prawie o ustroju sądów powszechnych, w ustawie o doręczeniach elektronicznych (art. 1312 k.p.c.), w ustawie o księgach wieczystych i hipotece, w ustawie o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, w ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz w kodeksie spółek handlowych. Należy jednak zaznaczyć, że przepisy regulujące postępowanie rejestrowe znajdują się w kodeksie postępowania cywilnego. Przepisy procedury cywilnej w zakresie informatyzacji tego postępowania zostały obecnie ukształtowane przez nowelizację kodeksu postępowania cywilnego z dnia 10 lipca 2015 r. Nowelizacja ta weszła w życie z dniem 8 września 2016 r. Niniejsze opracowanie nie obejmuje postępowania egzekucyjnego i upadłościowego ze względu na szczegółową i bardzo rozbudowaną regulację tych postępowań, także w zakresie ich informatyzacji.","PeriodicalId":12629,"journal":{"name":"Gdańskie Studia Prawnicze","volume":"33 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"78528462","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Pozasądowe metody rozwiązywania sporów – mediacja i arbitraż w modelu kodeksu postępowania cywilnego","authors":"Aneta Arkuszewska","doi":"10.26881/gsp.2022.s.08","DOIUrl":"https://doi.org/10.26881/gsp.2022.s.08","url":null,"abstract":"Przedmiotem artykułu jest przedstawienie pozasądowych (polubownych) metod rozwiązywania (rozstrzygania) sporów, tj. mediacji i arbitrażu w modelu kodeksu postępowania cywilnego. Aby w sposób holistyczny ująć to zagadnienie, zaprezentowano pojęcie „pozasądowych (alternatywnych) sposobów rozwiązywania sporów”, wskazano obecny status prawny mediacji i arbitrażu w Polsce i w obcych systemach prawnych, a finalnie zaproponowano model w polskim systemie prawnym, poprzez przyjęcie trzech koncepcji, które mogą być punktem wyjścia do dalszych rozważań nad ewentualnymi zmianami.","PeriodicalId":12629,"journal":{"name":"Gdańskie Studia Prawnicze","volume":"231 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"75769706","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"E pluribus unum? O optymalny model procedury cywilnej w sprawach spornych – uwagi na tle Modelowych Europejskich Reguł Postępowania Cywilnego","authors":"Andrzej Olaś","doi":"10.26881/gsp.2022.s.12","DOIUrl":"https://doi.org/10.26881/gsp.2022.s.12","url":null,"abstract":"Artykuł stanowi głos w dyskusji nad pożądanym normatywnym modelem postępowania cywilnego rozpoznawczego w sprawach spornych w aspekcie dążenia do jego ujednolicenia bądź też alternatywnie dalszej dywersyfikacji. Punktem odniesienia dla prowadzonych rozważań są rozwiązania zaproponowane w Modelowych Europejskich Regułach Postępowania Cywilnego ELI/UNIDROIT. W ślad za tymi rozwiązaniami autor opowiada się za możliwie daleko posuniętą unifikacją procedury cywilnej w sprawach spornych opartej na maksymalnie elastycznej regulacji procesowej zakładającej szerokie kompetencje sędziowskie w zakresie kierowania i zarządzania postępowaniem, realizowane w sposób podporządkowany dążeniom do urzeczywistnienia celu i funkcji procesu oraz naczelnych zasad procesowych, ze szczególną rolą zasady współdziałania sądu i stron oraz zasady proporcjonalności.","PeriodicalId":12629,"journal":{"name":"Gdańskie Studia Prawnicze","volume":"94 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"84393497","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"The Environment and its Protection as Fundamental Principle of the Italian Constitution: A Constitutional Innovation that Looks to Future Generations?","authors":"Piero Gambale","doi":"10.26881/gsp.2022.4.09","DOIUrl":"https://doi.org/10.26881/gsp.2022.4.09","url":null,"abstract":"This article deals with two innovative aspects of Italian Constitutional Law. Firstly, the revision made by constitutional law no. 1/2022 that introduced (in art. 9 and 41 of the Italian Constitution) the principle according to which the Republic protects the environment, biodiversity, and ecosystems in the interest of future generations. Secondly, this article points out a recent trend in the constitutional reform process in Italy, particularly in the XVIII Legislature, that constitutional reforms are increasingly being implemented through specific/sectoral amendments. Apart from characterizing the indicated innovations, I also draw attention to their minor systemic consequences.","PeriodicalId":12629,"journal":{"name":"Gdańskie Studia Prawnicze","volume":"30 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"89885593","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Mobilność pracowników portowych (sztauerów) w Unii Europejskiej","authors":"M. Adamowicz","doi":"10.26881/gsp.2022.3.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.26881/gsp.2022.3.10","url":null,"abstract":"Tematem publikacji jest stosowanie ograniczeń swobód gospodarczych w Unii Europejskiej z powodu potrzeby zapewnienia pracownikom portowym bezpieczeństwa. Kluczowym problemem prawnym było ustalenie, czy wprowadzone przez państwo ograniczenia były adekwatne i konieczne do osiągnięcia celu, jakim jest chroniony interes publiczny. Głównym celem było przeprowadzenie testu proporcjonalności ograniczeń swobód gospodarczych UE uzasadnionych względami bezpieczeństwa pracowników portowych, a w szczególności ocena konieczności przyjętych ograniczeń. Przeprowadzona analiza doprowadziła do wniosku zgodnego z rozstrzygnięciem Trybunału Sprawiedliwości. We wnioskach uznano, że ograniczenie wykonywania pracy portowej tylko dla uznanych pracowników portowych jest dopuszczalnym ograniczeniem swobód gospodarczych UE, jeżeli jej celem jest zagwarantowanie bezpieczeństwa w strefach portowych i zapobieganie wypadkom przy pracy.","PeriodicalId":12629,"journal":{"name":"Gdańskie Studia Prawnicze","volume":"13 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"78842332","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Zakres i skuteczność klauzuli jurysdykcyjnej zawartej w konosamencie","authors":"K. Kochanowski","doi":"10.26881/gsp.2022.3.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.26881/gsp.2022.3.11","url":null,"abstract":"Przedmiotem omawianego postanowienia Sądu Apelacyjnego w Szczecinie jest kwestia zaistnienia w sprawie polskiej jurysdykcji, badana w świetle skuteczności klauzuli jurysdykcyjnej ujętej w konosamencie wystawionym przez przewoźnika zagranicznego, w sprawie z powództwa polskiego odbiorcy ładunku. Sąd stwierdził brak polskiej jurysdykcji w sprawie, z uwagi na zapis na sąd obcy ujęty w konosamencie, skuteczny zdaniem sądu także względem odbiorcy. Glosa stanowi polemikę ze stanowiskiem sądu, który zdaniem glosatora nie zbadał kluczowej dla rozstrzygnięcia tego zagadnienia kwestii prawa właściwego tak dla umowy przewozu, jak i dla wystawionego na jej podstawie konosamentu. Kontrowersje budzi również dokonana przez sąd interpretacji odręcznej adnotacji poczynionej przez odbiorcę na konosamencie oraz jej skutków prawnych, a także generalnie brak orientacji sądu w realiach działalności gospodarczej, jaką są przewozy morskie. Brak takiej wiedzy znacząco utrudnia prawidłową ocenę stanu faktycznego sprawy, a w efekcie również wydanie właściwego wyroku.","PeriodicalId":12629,"journal":{"name":"Gdańskie Studia Prawnicze","volume":"29 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"72570751","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Funkcja prezesa organu zarządzającego portem w świetle swobodnego przepływu pracowników w Unii Europejskiej","authors":"Sylwia Majkowska-Szulc","doi":"10.26881/gsp.2022.3.09","DOIUrl":"https://doi.org/10.26881/gsp.2022.3.09","url":null,"abstract":"Tematem publikacji jest dostęp obcokrajowca do zatrudnienia na stanowisku prezesa organu zarządzającego portem w kontekście swobodnego przepływu pracowników w Unii Europejskiej. Głównym problemem prawnym było ustalenie, czy prezes organu zarządzającego portem jest pracownikiem w rozumieniu swobodnego przepływu pracowników. Ponadto, kluczowe było określenie, czy stanowisko prezesa organu zarządzającego portem mieści się w zakresie pojęcia „administracja publiczna” w rozumieniu art. 45 ust. 4 TFUE. Celem publikacji było zbadanie, czy zasadne jest stawianie wymogu posiadania obywatelstwa państwa portu w przypadku prezesa organu zarządzającego portem. Przeprowadzona analiza doprowadziła do wniosku zgodnego z rozstrzygnięciem Trybunału Sprawiedliwości. W konsekwencji uznano, że zastrzeżenie dla własnych obywateli sprawowania funkcji prezesa organu zarządzającego portem we Włoszech nie jest dopuszczalne w ramach wyjątku „zatrudnienia w administracji publicznej”, przewidzianego w art. 45 ust. 4 TFUE.","PeriodicalId":12629,"journal":{"name":"Gdańskie Studia Prawnicze","volume":"55 2 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"75033982","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Publicznoprawne obowiązki armatora w zakresie bezpieczeństwa i ochrony statku, wynikające z kodeksów ISM oraz ISPS","authors":"Cezary Łuczywek","doi":"10.26881/gsp.2022.3.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.26881/gsp.2022.3.04","url":null,"abstract":"Działalność morska człowieka powinna przynosić korzyści podmiotom prowadzącym tę działalność i nie zagrażać interesom społeczności lokalnej, państwa lub międzynarodowej społeczności morskiej. Zachowanie tej równowagi wymaga uwzględnienia interesu publicznego w prawie morskim przez poddanie tej działalności daleko idącej i niekiedy bardzo szczegółowej regulacji prawa publicznego, zawierającej nakazy lub zakazy odpowiedniego zachowania. Regulacje te adresowane są do różnych podmiotów, np. armatorów, kapitanów, a nawet statków morskich, i zawierają normy techniczne, które muszą być przestrzegane. Przykładem tego typu regulacji są postanowienia konwencji SOLAS oraz towarzyszących jej kodeksów ISM oraz ISPS. Niektóre obowiązki wynikające z postanowień tych kodeksów, a w szczególności z kodeksu ISPS, mają nowy charakter i nowe społecznie znaczenie. Dlatego mimo cywilnoprawnego charakteru umów zawieranych przez armatorów, czarterujących i zarządzających statkami, swoboda kształtowania postanowień umownych podlega istotnym ograniczeniom w konfrontacji z zagadnieniami zawartymi w tych kodeksach. Interes publiczny stawiany jest przed interesem prywatnym. Armatorzy są zobowiązani do wykonywania zadań, których sami by nie podejmowali, ponieważ wiążą się one zarówno z kosztami, jak i z trudnościami w eksploatacji statku. Korzyści społeczne wynikające z przestrzegania wymagań obu kodeksów są jednak bezsporne. Efektem jest mniej wypadków, bezpieczne porty i czyste morze.","PeriodicalId":12629,"journal":{"name":"Gdańskie Studia Prawnicze","volume":"48 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"81398689","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}