Publicznoprawne obowiązki armatora w zakresie bezpieczeństwa i ochrony statku, wynikające z kodeksów ISM oraz ISPS

Abstract

Działalność morska człowieka powinna przynosić korzyści podmiotom prowadzącym tę działalność i nie zagrażać interesom społeczności lokalnej, państwa lub międzynarodowej społeczności morskiej. Zachowanie tej równowagi wymaga uwzględnienia interesu publicznego w prawie morskim przez poddanie tej działalności daleko idącej i niekiedy bardzo szczegółowej regulacji prawa publicznego, zawierającej nakazy lub zakazy odpowiedniego zachowania. Regulacje te adresowane są do różnych podmiotów, np. armatorów, kapitanów, a nawet statków morskich, i zawierają normy techniczne, które muszą być przestrzegane. Przykładem tego typu regulacji są postanowienia konwencji SOLAS oraz towarzyszących jej kodeksów ISM oraz ISPS. Niektóre obowiązki wynikające z postanowień tych kodeksów, a w szczególności z kodeksu ISPS, mają nowy charakter i nowe społecznie znaczenie. Dlatego mimo cywilnoprawnego charakteru umów zawieranych przez armatorów, czarterujących i zarządzających statkami, swoboda kształtowania postanowień umownych podlega istotnym ograniczeniom w konfrontacji z zagadnieniami zawartymi w tych kodeksach. Interes publiczny stawiany jest przed interesem prywatnym. Armatorzy są zobowiązani do wykonywania zadań, których sami by nie podejmowali, ponieważ wiążą się one zarówno z kosztami, jak i z trudnościami w eksploatacji statku. Korzyści społeczne wynikające z przestrzegania wymagań obu kodeksów są jednak bezsporne. Efektem jest mniej wypadków, bezpieczne porty i czyste morze.