{"title":"Nic w biologii nie ma sensu, jeżeli nie jest rozpatrywane w świetle teorii ewolucji","authors":"Theodosius Dobzhansky, Grzegorz Malec","doi":"10.53763/fag.2022.19.1.197","DOIUrl":"https://doi.org/10.53763/fag.2022.19.1.197","url":null,"abstract":"Teorię ewolucji opisującą proces, który trwa nieustannie w historii Ziemi, mogą podważać tylko ci, którzy nie znają danych empirycznych lub po prostu nie akceptują ich z powodu oporów emocjonalnych czy też zwykłej bigoterii. Niemniej mechanizmy, które odpowiadają za ewolucję, z pewnością wymagają dalszych badań i wyjaśnień. Nie ma dla teorii ewolucji żadnych alternatyw, które mogłyby się oprzeć krytyce. Nieustannie dowiadujemy się o nowych i ważnych faktach, które poszerzają naszą wiedzę na temat mechanizmów ewolucji. To zdumiewające, że ponad sto lat temu Karol Darwin był w stanie tak wiele powiedzieć na temat ewolucji, nie znając kluczowych faktów, o których wiemy dziś. Trwający od początku dwudziestego wieku rozwój genetyki — zwłaszcza genetyki molekularnej, której rozkwit nastąpił w ostatnich dwóch dekadach — dostarczył informacji niezbędnych do zrozumienia mechanizmów ewolucji. Nadal jest jednak wiele do odkrycia i musimy się jeszcze wiele nauczyć. Ta myśl jest na pewno pokrzepiająca i inspirująca dla każdego ceniącego się naukowca. Wyobraźmy sobie, że wszystko już wiemy i że nauka nie ma już nic odkrycia — cóż to za koszmar! Czy teoria ewolucji znajduje się w konflikcie z wiarą religijną? Skądże. Nie należy mylić Pisma Świętego z podstawowymi podręcznikami astronomii, geologii, biologii i antropologii. Jeżeli bowiem w danych symbolach poszukujemy tego, czego poszukiwać w nich nie powinniśmy, to tworzymy wyimaginowane i nierozwiązywalne konflikty.","PeriodicalId":103828,"journal":{"name":"Filozoficzne Aspekty Genezy","volume":"17 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131295475","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Biologia molekularna i biologia organizmalna","authors":"Theodosius Dobzhansky, Grzegorz Malec","doi":"10.53763/fag.2022.19.1.196","DOIUrl":"https://doi.org/10.53763/fag.2022.19.1.196","url":null,"abstract":"Człowiek interesuje się swoją przyszłością nie mniej niż przeszłością. Ewolucja to nie tylko kwestia historii, lecz także teraźniejszej rzeczywistości. Oczywiście kulturowa ewolucja Homo sapiens przebiega znacznie szybciej niż jego ewolucja biologiczna. Człowiek musi się zmierzyć z problemami przystosowania swojej kultury do swoich genów, a także przystosowania swoich genów do swojej kultury. Kultura zmusza człowieka do zarządzania i kierowania swoją ewolucją. Jest to być może największe wyzwanie, z jakim ludzkość musiała się kiedykolwiek zmierzyć, ale problem ten jest zbyt poważny, by można mu było poświęcić tutaj należytą uwagę. Przekonanie, że jest to wyłącznie problem biologiczny, byłoby przejawem infantylizmu. Do jego rozwiązania będzie potrzebna cała wiedza i mądrość, jaką do tej pory zgromadziliśmy. W tym przedsięwzięciu bierze udział również biologia, która siłą rzeczy obejmuje biologię kartezjańską i darwinowską, jak również biologię molekularną i organizmalną. Mody i nurty intelektualne w nauce pojawiają się i znikają niczym mody odzieżowe. Pozostaje jednak wielkie pytanie: kim jest człowiek? Jest ono aktualne nie dlatego, że w ogóle nie da się go rozstrzygnąć, lecz dlatego, że każde pokolenie musi na nie odpowiedzieć, uwzględniając sytuację, w jakiej się znajduje. Biologia ma tutaj niebagatelne znaczenie: każde rozwiązanie tego problemu oparte wyłącznie na biologii może być błędne, ale z pewnością żadne rozwiązanie ignorujące biologię organizmalną lub molekularną nie może być ani słuszne, ani sensowne.","PeriodicalId":103828,"journal":{"name":"Filozoficzne Aspekty Genezy","volume":"19 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126519898","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Basic Cosmic Question or Is There a Meaning to It All? The Biggest of All the Big Questions","authors":"Paul Davies","doi":"10.53763/fag.2022.19.1.195","DOIUrl":"https://doi.org/10.53763/fag.2022.19.1.195","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":103828,"journal":{"name":"Filozoficzne Aspekty Genezy","volume":"101 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124137581","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"From the Edge of Time to the Infinite Future of the Universe. Paul Davies, What’s Eating the Universe? And Other Cosmic Questions, The University of Chicago Press, Chicago 2021, pp. 184","authors":"Andrzej Łukasik","doi":"10.53763/fag.2022.19.1.194","DOIUrl":"https://doi.org/10.53763/fag.2022.19.1.194","url":null,"abstract":"This book written by Paul Davies — physicist, cosmologist, astrobiologist, and popular writer — is a collection of thirty very brief essays (each consisting of a few pages) about contemporary cosmology and some philosophical problems raised by the latter. The author explains “how age-old puzzles have recently been solved while startling discoveries are upending our understanding of physical reality” (p. vii). This is a journey from the edge of time to the infinite future of the universe, a popular study in cosmology, the science of the beginning and evolution of the universe.","PeriodicalId":103828,"journal":{"name":"Filozoficzne Aspekty Genezy","volume":"15 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114165924","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Does Physics Forbid Libertarian Freedom?","authors":"Jeffrey Koperski","doi":"10.53763/fag.2022.19.1.193","DOIUrl":"https://doi.org/10.53763/fag.2022.19.1.193","url":null,"abstract":"Three well-known physicists have recently argued that libertarian freedom is impossible. In their view, free will is incompatible with what we know about science at the most fundamental level. Here I show that their arguments presuppose a naïve version of reductionism and consider two alternatives, one appealing to mind–body dualism and the other to emergentism. The former says that free will is a capacity of one’s mind, an immaterial entity not subject to the laws of nature. The latter says that free will is an emergent capacity that cannot be reduced to the properties of an agent’s constitutive atoms. These alternatives, however, face the same problem: They seem to violate a fundamental law, namely the conservation of energy. I show how the libertarian can respond to this objection.","PeriodicalId":103828,"journal":{"name":"Filozoficzne Aspekty Genezy","volume":"84 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121448811","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Alchemia, korespondencja i witalizm: ezoteryczne toposy w filozofii przyrody","authors":"Radosław Kazibut","doi":"10.53763/fag.2022.19.1.192","DOIUrl":"https://doi.org/10.53763/fag.2022.19.1.192","url":null,"abstract":"W artykule przedyskutuję wybrane aspekty relacji zachodzących pomiędzy koncepcjami powstałymi w filozofii przyrody a tradycjami ezoterycznymi. W tym celu odwołam się do ustaleń Antoine’a Faivre’a, który wylicza następujące toposy ezoteryzmu: korespondencję, witalizm, wyobrażeniowość i pośredniczenie, praktykę transmutacji, konkordancję, przekaz. Analizując dzieje kultury, można zauważyć, że obraz przyrody tworzony w filozofii przyrody łączył się z obrazem przyjmowanym przez alchemików, magów i astrologów. W artykule przeanalizuję relację pomiędzy alchemią a filozofią przyrody oraz obecność ezoterycznych toposów korespondencji i witalizmu w filozofii przyrody.","PeriodicalId":103828,"journal":{"name":"Filozoficzne Aspekty Genezy","volume":"90 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123671997","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Co nam przyniesie przyszłość. Łukasz Lamża, Połącz kropki. Nanoboty medyczne, drony zabójcy, odczytywanie myśli i inne technologie przyszłości, Copernicus Center Press, Kraków 2021, s. 280","authors":"Albert Łukasik","doi":"10.53763/fag.2022.19.1.191","DOIUrl":"https://doi.org/10.53763/fag.2022.19.1.191","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":103828,"journal":{"name":"Filozoficzne Aspekty Genezy","volume":"383 1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122438407","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Geneza materii i mechanizm ewolucji w Filozofii ewolucji kosmicznej Feliksa Młynarskiego (1884–1972)","authors":"Z. Roskal","doi":"10.53763/fag.2022.19.1.3","DOIUrl":"https://doi.org/10.53763/fag.2022.19.1.3","url":null,"abstract":"W artykule zostały zaprezentowane poglądy filozoficzne Feliksa Młynarskiego na genezę materii i mechanizmy ewolucji zawarte w nieopublikowanej rozprawie zatytułowanej Filozofia ewolucji kosmicznej. Argumentuję, że poglądy te — wbrew deklaracji autora — nie są rodzajem dualizmu ontologicznego, ale jedną z wersji panpsychizmu znanej jako pan(proto)psychizm kosmiczny, który jest formą monizmu.","PeriodicalId":103828,"journal":{"name":"Filozoficzne Aspekty Genezy","volume":"28 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127273380","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"W kierunku nowej rewolucji naukowej — odrzucenie naturalizmu ewolucjonistycznego","authors":"M. Wnuk","doi":"10.53763/fag.2022.19.1.1","DOIUrl":"https://doi.org/10.53763/fag.2022.19.1.1","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":103828,"journal":{"name":"Filozoficzne Aspekty Genezy","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122537917","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Michael J. Behe i teoria inteligentnego projektu","authors":"Gordon C. Mills, Grzegorz Malec","doi":"10.53763/fag.2021.18.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.53763/fag.2021.18.10","url":null,"abstract":"Twierdzę, że Michael B. Roberts, autor tekstu zestawiającego poglądy Williama Bucklanda i Michaela J. Behe’ego na tematprojektu, błędnie przedstawił stanowisko tego drugiego. Roberts odniósł się do zaproponowanej przez Behe’ego „idei dwuaspektowego stworzenia”, która „w części dotyczy […] tego, co zaprojektowane, a w części tego, co pojmowane naturalistycznie”. Roberts pisał o koncepcji dwuaspektowego stworzenia, natomiast Behe dostrzegł trzy aspekty: pierwszy dotyczy struktur lub procesów, które noszą wyraźne znamiona projektu; drugi obejmuje struktury lub procesy, co do których nie można z całą pewnością orzec, że zostały zaprojektowane; trzeci dotyczy struktur lub procesów, które można wyjaśnić zdarzeniami przypadkowymi. Główny argument krytyczny Robertsa nie podważa trójaspektowego podejścia, które przyjmuje Behe.","PeriodicalId":103828,"journal":{"name":"Filozoficzne Aspekty Genezy","volume":"45 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-04-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116627367","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}